Ποια είναι και τι έφερε στην Κύπρο τη Ζωή Πανά-Οι εκτιμήσεις για την πανδημία

06:38 - 25 Απριλίου 2020

ΤΟΠΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Οφείλουμε να το παραδεχτούμε πως δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα στον κόσμο, να είναι κάποιος επιφορτισμένος με την κατάρτιση πλάνου, που επηρεάζει τη ζωή ενός ολόκληρου λαού. Ούτε είναι εύκολο ταυτόχρονα να πρέπει δημόσια να του ανακοινώνει, πως θα στερηθεί προσωπικές ελευθερίες και αγαπημένα πρόσωπα…

Μεταξύ άλλων, αυτό είναι ένα από τα έργα της επιστημονικής ομάδας, που ανταποκρίθηκε στο καθήκον και με εθελοντική εργασία, προσφέρει τις υπηρεσίες της στην Κυπριακή Δημοκρατία. Μιας ομάδας συνεπικουρούμενης από επιστήμονες του Υπουργείου Υγείας, το έργο της οποίων, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, έφερε πολύ καλά αποτελέσματα.

Ένα από τα μέλη αυτής της ομάδας, που βρίσκονται από την πρώτη στιγμή στην πρώτη γραμμή, είναι η Ελληνίδα με επιστήμονας Ζωή-Δωροθέα Πανά. Η επιστημονική της κατάρτιση και οι εξειδικευμένες σπουδές της στην επιδημιολογία των νοσημάτων, καταδεικνύουν, πως είμαστε τυχεροί που έτυχε αυτή την περίοδο να βρίσκεται στην Κύπρο.

Η νεαρή γιατρός με το εντυπωσιακό βιογραφικό, βρίσκεται μόλις λίγους μήνες μόνιμα στην χώρα μας αφού από το Φεβρουάριο κατέχει θέση Λέκτορα Παιδιατρικής στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου. Πριν την πανδημία, ήταν με μια βαλίτσα στο χέρι και ζούσε μεταξύ Κύπρου και Ελλάδας. Ούτε η ίδια πίστευε, όταν έκανε το διδακτορικό της στο νοσοκομείο Johns Hopkins, το παρατηρητήριο του οποίου εκδίδει τα παγκόσμια στοιχεία για τον κορωνοϊό, ότι λίγα χρόνια αργότερα, θα καλείτο να συμβάλει στην αντιμετώπιση μιας τέτοιας επιδημίας.

Η Ζωή-Δωροθέα Πανά, κλήθηκε από τον REPORTER να αναφερθεί στον πολύπλευρο ρόλο της Επιτροπής, στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ως επιστήμονας καθώς και στα χαλαρωτικά μέτρα που ετοιμάστηκαν και κατατέθηκαν ενώπιον του Προέδρου της Δημοκρατίας.

Εξ’ όσων γνωρίζουμε έχετε ειδικές σπουδές στις επιδημίες…
Βασικά είμαι ειδικός παιδίατρος. Από πλευράς σπουδών έχω δύο μεταπτυχιακά. Το ένα είναι πάνω στην επιδημιολογία και τη στατιστική και το δεύτερο στην νανοτεχνολογία και το innovation medicine. Τα δύο μεταπτυχιακά τα έκανα στη Θεσσαλονίκη, στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο. Το διδακτορικό μου είναι στις λοιμώξεις με παιδιά με λευχαιμία. Την εξειδίκευσή μου, την έκανα με υποτροφία στις ΗΠΑ στο νοσοκομείο Johns Hopkins, που είναι γνωστό τώρα λόγω της επιδημίας. Εκεί έκανα την εξειδίκευσή μου ως γιατρός στην επιδημιολογία νοσημάτων, τον έλεγχο και την πρόληψη λοιμώξεων.

Στην Κύπρο τι σας έφερε;
Πρακτικά η Κύπρος προέκυψε, επειδή ξεκίνησα να εργάζομαι ως ακαδημαϊκός στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου, πριν από ένα χρόνο για ένα μεταπτυχιακό πρόγραμμα. Εδώ και λίγους μήνες είμαι Λέκτορας παιδιατρικής στο πανεπιστήμιο. Παράλληλα, είμαι σε κάποιες ευρωπαϊκές ομάδες κατευθυντήριων οδηγιών σε λοιμώξεις σε ανοσοκατασταλμένα παιδιά. Στην Ελλάδα, έχω στην αξιολόγηση της ιατρικής τεχνολογίας. Ήμουν στην Επιτροπή αξιολόγησης φαρμάκων του Υπουργείου Υγείας της Ελλάδας.

Πώς βρεθήκατε στην επιστημονική ομάδα που συμβουλεύει τον υπουργό Υγείας για την πανδημία;
Επειδή οι επιδημίες είναι εξειδίκευση μου. Αυτό έχω κάνει στις ΗΠΑ, το πώς αντιμετωπίζεις τις επιδημίες και πώς ελέγχεις λοιμώξεις. Με κάλεσαν αρχικά να συμμετέχω σε μία συζήτηση. Στη συνέχεια μας κάλεσαν να βοηθούμε συμβουλευτικά και πήρε την τροπή που γνωρίζετε.

Περιμένατε όταν σπουδάζατε για τις επιδημίες να έρθετε αντιμέτωπη με κάτι τέτοιο;
Όταν πήγα στην Αμερική είχε επιδημίες, αλλά ήταν μικρές και μας εκπαίδευαν σε κομμάτια μεγαλύτερων επιδημιών και πώς πρέπει να λειτουργήσουμε. Επίσης είχα ασχοληθεί πολύ στην Αμερική με το κομμάτι της ποιότητας και ασφάλειας, που είναι συναφές με το κομμάτι των μέτρων που λέμε τώρα. Όλο αυτό ήρθε και μετουσιώθηκε και τώρα το κάνω πρακτική. Λέω ότι έπρεπε να γίνει πανδημία για να μπορέσω να κάνω αυτό που σπούδασα, τελικά.

Πόσο δύσκολο είναι το έργο που κληθήκατε να κάνετε;
Ένας επιστήμονας πρέπει να βασίζεται στα δεδομένα και στην απόδειξη τους. Η παρούσα επιδημία, είναι πάρα πολύ δύσκολη στην πρόβλεψη και τη διαχείριση, επειδή είναι πρωτόγνωρη κατάσταση ακόμα και για τα άτομα που έχουν εμπειρία πάνω σ’ αυτό. Έχουμε να διαχειριστούμε έναν ιό που δεν τον γνωρίζουμε, μια παθοφυσιολογία νόσου που δεν την γνωρίζουμε επακριβώς, με επιδημιολογικά δεδομένα, που λόγω της φύσης της νόσου, δεν είναι πάντα αξιόπιστα. Δηλαδή έχουμε εικόνα, αλλά όχι την πραγματική εικόνα.

Οπότε όταν θέλεις να είσαι αξιόπιστος και να μιλάς με απόδειξη, σε δυσκολεύει στην παρούσα φάση, επειδή λειτουργούμε με προγνωστικά μοντέλα και με σενάρια. Είναι εξουθενωτικό γιατί πρακτικά παίρνεις πάρα πολύ μεγάλη ευθύνη. Όλοι οι επιστήμονες που έχουμε εμπλακεί, έχουμε τεράστια ευθύνη. Ο ρόλος μας ο κανονικός είναι επιστημονικός. Δηλαδή, να κάνουμε την έρευνά μας, να ασκούμε το ιατρικό μας επάγγελμα… Τώρα είναι το κομμάτι του decision making, που το καθιστά στρεσογόνο λόγω της βαρύτητας που έχει αυτή η θέση.

Η γενική εντύπωση που έχει αποκομίσει ο κόσμος είναι ότι, ότι προτείνατε ως επιστημονική επιτροπή, μέχρι στιγμής τουλάχιστον είχε αποτέλεσμα…
Νομίζω ότι όλα είναι συλλογική προσπάθεια. Δεν πρέπει εμείς να πάρουμε τα εύσημα. Εμείς μιλήσαμε με βάση την εμπειρογνωμοσύνη μας και ο κόσμος τα έκανε πράξη και μας άκουσε. Η πολιτεία σεβάστηκε την άποψή μας. Θέλω να πω ότι όταν έχεις ένα καλό αποτέλεσμα, συνήθως είναι η αλυσίδα πολλών πραγμάτων. Πιστεύω ότι η αρχή και το τέλος ήταν η συμμόρφωση του κόσμου. Τώρα εάν οι συγκυρίες ήταν ευνοϊκές και δέκα άνθρωποι που είχαν γνώσεις βοήθησαν έπαιξε ρόλο, αλλά για μένα το μεγάλο μπράβο δεν είναι στην επιτροπή, αλλά στον απλό κόσμο.
Πρέπει να πούμε βέβαια, ότι δεν έχουμε τελειώσει. Η αλήθεια είναι ότι η Κύπρος αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη, ίσως είναι από τις πέντε χώρες που διαχειρίστηκε καλύτερα, μέχρι στιγμής την επιδημία, αλλά αυτό δεν σημαίνει τίποτα, έχουμε ακόμη δρόμο.

Είσαστε μία εκ των επιστημόνων που είναι επιφορτισμένη και με την ενημέρωση του κόσμου. Πόσο δύσκολο είναι αυτό το κομμάτι, για έναν επιστήμονα;
Νομίζω ότι αυτό που έλεγαν στην Αμερική the data have the power, που σημαίνει πως τα δεδομένα έχουν τη δύναμη, ισχύει. Αν είσαι ειλικρινής και απλός στις κουβέντες σου και εάν το κίνητρό σου είναι καλοπροαίρετο για να βοηθήσεις μία κατάσταση, στο τέλος ο πολίτης θα το αντιληφθεί. Είναι δύσκολος ο ρόλος μας, με την έννοια ότι προσέχουμε πάρα πολύ τι θα πούμε και πώς θα το πούμε για να είναι κατανοητό. Από κει και πέρα πρέπει να σας πω, ότι όσο κουραστικό κι αν είναι έχω λάβει πολλά μηνύματα από συναδέλφους και φοιτητές μου, με ωραία λόγια και μου έδωσαν δύναμη να συνεχίσω.

Είχε στιγμές που δεν αντέχατε;
Καμία κρίση δεν είναι εύκολη στη διαχείριση, είτε είναι κρίση στην οικογένεια, είτε είναι κρίση δημόσιας φύσεως όπως είναι αυτή. Εγώ δεν είχα μετοικίσει μόνιμα στην Κύπρο. Πέραν από επιστήμονας είμαι και άνθρωπος. Από το Φεβρουάριο είμαι με μια βαλίτσα, μακριά από τη μητέρα μου, που είναι η δική μου οικογένεια. Οπότε είναι για όλους μας δύσκολο στη διαχείριση, αλλά άμα έχεις αγάπη γι’ αυτό που κάνεις, νομίζω ότι τα καταφέρνεις στο τέλος.

Όταν σας ανακοίνωσαν πως ενδεχομένως να έχετε προσβληθεί από τη νόσο, αφού ήρθατε σε επαφή με επιβεβαιωμένο κρούσμα πώς το διαχειριστήκατε;
Αν λάβετε υπόψην σας ότι είμαστε γιατροί και έχουμε αντιληφθεί πως όλοι θα μπορούσαμε να εκτεθούμε, νομίζω ότι το είδα με ηρεμία. Το μόνο που σκέφτηκα είναι πως πρέπει εγώ πρώτα να τηρήσω τα μέτρα, επειδή ακριβώς είχα εκτεθεί στο κοινό. Είχα το άγχος να γυρίσω αμέσως στο σπίτι μου. Την δεκατετραήμερη καραντίνα δεν την κατάλαβα, επειδή υπήρχε τόση δουλειά που έπρεπε να κάνουμε για το Υπουργείο Υγείας, που ήμουνα επικεντρωμένη σε εκείνη. Σίγουρα, όμως είχα και την προσωπική φοβία ότι θα μπορούσε να εκτροχιαστεί η λοίμωξη. Εκεί δεν μπορείς να κάνεις πολλά πράγματα, το διαχειρίζεσαι μόνος σου. Θέλει ηρεμία και σύνεση.

Το είπατε στην οικογένειά σας;
Στην αρχή δεν το είπα και επειδή είναι Ελλαδίτες ευελπιστούσα να μην το μάθουνε, αλλά το μάθανε. Η αλήθεια είναι ότι το διαχειρίστηκα επειδή είμαι μόνη μου εδώ. Τους είπα ότι έχω τους φίλους μουεδώ και ότι δεν είμαι μόνη μου. Ήταν λίγο δύσκολο την πρώτη μέρα αλλά υπήρχε η επικοινωνία και ηρεμούσαν.

Οι εκτιμήσεις για την πανδημία

Έρχεται μια σειρά από μέτρα χαλάρωσης. Λόγω του καλοκαιριού, ο κόσμος διερωτάται, πότε μπορεί να προγραμματίσει τις διακοπές του.
Πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας, ότι η κατάσταση δεν θα ομαλοποιηθεί με τη μία. Θα πρέπει να πάμε βαθμιαία και ανάλογα να δρούμε. Μόλις θα ξεκινήσει το πρώτο στάδιο άρσης μέτρων, θα πρέπει να επακολουθήσει ένα διάστημα δύο εβδομάδων για να δούμε εάν έχουμε σοβαρή αναζωπύρωση που θα μας αλλάξει την πορεία της διασποράς μέσα στην κοινότητα. Ανάλογα με αυτά τα αποτελέσματα, είτε θα πρέπει να πάρουμε στοχευμένα μέτρα lockdown, ανάλογα με το που θα έχουμε την αναζωπύρωση ή αν δούμε ότι πάμε καλά θα περάσουμε σε δεύτερη φάση μέτρων.
Για το καλοκαίρι, πρέπει να πούμε ότι στην απόλυτη κανονικότητα δεν θα γυρίσουμε σε ένα δύο μήνες, επειδή δεν έχει τελειώσει η επιδημία. Απλά είμαστε σε καλό σημείο σε αυτή τη φάση. Ευελπιστούμε ότι το καλοκαίρι και λόγω άλλων παραγόντων, όπως είναι οι καιρικές συνθήκες να υπάρχει μια σχετική χαλάρωση, ώστε να μπορούμε να κάνουμε διακοπές. Είναι, όμως πολύ πρώιμο να πουμε από τώρα για τον Ιούλιο, για παράδειγμα. Πάλι όλα θα εξαρτηθούν από το πόσο θα συμμορφωθεί ο κόσμος.

Τελικά έχει αποδειχθεί ότι οι υψηλές θερμοκρασίες σκοτώνουν τον ιό;
Από τη θεωρία στην πράξη έχει διαφορά. Είδαμε ότι υπήρξαν χώρες που είχανε υψηλές θερμοκρασίες, δηλαδή πάνω από 25 και 30 βαθμούς και είχαν κρούσματα. Θεωρητικά και με βάση τα πειράματα, όσο πιο πολύ αυξάνει η θερμοκρασία φαίνεται πως δεν μπορεί να επιβιώσει ο ιός. Δεν έχουμε όμως επαρκή επιστημονικά δεδομένα και γι’ αυτό δεν μιλάμε για σιγουριά.

Κολύμπι πότε θα πάμε;
Το κολύμπι επειδή έχει να κάνει με την άσκηση και εάν παρθούν τα κατάλληλα μέτρα, θεωρώ ότι είναι ένα από τα θέματα που θα συζητηθούν άμεσα. Πάλι το κλειδί είναι όμως, είναι να μην υπάρχει συνωστισμός.

Ενδεχομένως αυτό να αποφασιστεί και στην πρώτη φάση χαλάρωσης;
Αυτό είναι κάτι που συζητιέται.

Τις τελευταίες ημέρες είχαμε αρκετά χαμηλό αριθμό κρουσμάτων. Τι μας δείχνει αυτό για την πορεία της πανδημίας στην Κύπρο;
Είναι πολύ αισιόδοξο, για τη φάση που είμαστε τώρα. Εφαρμόσαμε τα περιοριστικά μέτρα, η πολιτεία έκανε αυτό που έπρεπε ο κόσμος ανταποκρίθηκε πολύ σωστά, άρα είμαστε σε μία φάση που βλέπουμε το δώρο και την απόδοση των σωστών κινήσεων που έγιναν. Επιδημιολογικά, σε αυτήν την φάση πετύχαμε το στόχο μας και μας κάνει αισιόδοξους διότι ελέγχουμε τη διασπορά και τον ιό. Όμως, τον επόμενο μήνα μπαίνουμε σε φάση άρσης των μέτρων, που είναι πολύ κομβική φάση και πρέπει επίσης να δείξουμε πως μπορούμε να ανταποκριθούμε ως χώρα. Δεν θα είναι το ίδιο δύσκολο όσο η προηγούμενη περίοδος, αλλά χρειάζεται πάντοτε να έχουμε αυστηρή και ευλαβική τήρηση των μέτρων ατομικής προστασίας. Αλλιώς θα γυρίσουμε πίσω.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ:

Ποια είναι και τι έφερε στην Κύπρο τη Ζωή Πανά-Οι εκτιμήσεις για την πανδημία

Ροη Ειδησεων

Κατοικία 4ων υπνοδ. στο Δάλι

Κατοικία 4ων υπνοδ. με σοφίτα στη Λακατάμεια

Διαμέρισμα 2 υπνοδ. στον Στρόβολο

Οικιστικό οικόπεδο στον Στρόβολο

Δειτε Επισης