«Δεν είμαστε ακριβώς κόμμα συμπολίτευσης»-Οι παράξενες δυναμικές και η καθίζηση

Στις Βουλευτικές Εκλογές του 2021 τα τρία κόμματα της συμπολίτευσης, ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ και ΔΗΠΑ κατέγραψαν συνολικά ποσοστό 24%. Με βάση τη δημοσκόπηση του REPORTER και της IMR, που δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα, αν είχαμε αυτή την Κυριακή εκλογές, τα τρία κόμματα μαζί θα συγκέντρωναν γύρω στο 10%, με 7% στο ΔΗΚΟ, 2% στην ΕΔΕΚ και 1% στη ΔΗΠΑ. Με την αναγωγή το ποσοστό θα ανέβαινε, αλλά όχι σε ένα νούμερο που θα προσέγγιζε τα υφιστάμενα, ενώ η ΔΗΠΑ και η ΕΔΕΚ θα έδιναν μάχη με τους Κυνηγούς και το Volt για είσοδο στη Βουλή, με αμφίβολα αποτελέσματα.

Τα τρία αυτά κόμματα ήταν, ωστόσο, μόλις τον περασμένο Φεβρουάριο, οι νικητές των Προεδρικών Εκλογών. Πήγαν κόντρα στους μεγάλους του συστήματος, επιλέγοντας να στηρίξουν την υποψηφιότητα του Νίκου Χριστοδουλίδη, και το ρίσκο τους απέδωσε, καθώς το βράδυ του δεύτερου γύρου βρίσκονταν δίπλα του στην εξέδρα. Πώς, λοιπόν, από την εκλογική νίκη, βρέθηκαν να ψάχνουν τα ποσοστά τους με το φανάρι; Προφανώς οι λόγοι είναι πολλοί και όχι ένας και σίγουρα δεν περιορίζονται στο γεγονός πως παραδοσιακά αυτά τα κόμματα τείνουν να συσπειρώνουν μόνο προς το τέλος μιας προεκλογικής εκστρατείας, με αποτέλεσμα να παρουσιάζουν διαχρονικά πιο χαμηλά ποσοστά σε μη προεκλογικές περιόδους.

Η σχέση των τριών αυτών κομμάτων με την Κυβέρνηση στην καλύτερη περίπτωση θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως περίπλοκη και ενδεχομένως εκεί να εντοπίζεται το μεγαλύτερο τους πρόβλημα. Η παράξενη δυναμική που είχε δημιουργηθεί προεκλογικά, όταν ο Νίκος Χριστοδουλίδης απέφευγε την συνταύτιση μαζί τους, κατά κύριο λόγο για να διευκολύνει την υπέρβαση των Συναγερμικών που φλέρταραν μαζί του, βρήκε τρόπο να μετατραπεί σε μια άβολη συνύπαρξη στη μετεκλογική εποχή. Η απουσία συγκολλητικής ουσίας είναι ξεκάθαρη, ενώ η αίσθηση είναι πως συχνά οι τρεις πολιτικές δυνάμεις τρέχουν να υποστηρίξουν αποφάσεις από τη λήψη των οποίων είχαν αποκλειστεί και δεν το κάνουν με τρόπο που να φαίνεται φυσικός.

Η επιλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας να μην αξιοποιήσει κομματικά στελέχη πρώτης γραμμής στην Κυβέρνηση και στο ευρύτερο του περιβάλλον αλλά και να μην εμπλέκει τις δυνάμεις αυτές σε όλο το φάσμα των αποφάσεων, δημιούργησε για τα τρία κόμματα της συμπολίτευσης πρόβλημα στον τρόπο που επικοινωνούν τη συμμετοχή τους στην Κυβέρνηση με τους ψηφοφόρους τους, πέραν από πρόβλημα απουσίας συνταύτισης. Αυτό αντανακλάται και στο γεγονός πως, σύμφωνα με το πολιτικό βαρόμετρο, παρόλο που εννέα στους δέκα ψηφοφόρους του ΔΗΚΟ, της ΕΔΕΚ και της ΔΗΠΑ πιστεύουν ότι τα κόμματά τους πρέπει να παραμείνουν στην Κυβέρνηση, μόλις 16% θεωρούν ότι η συνεργασία μεταξύ των δύο πλευρών είναι αποτελεσματική.

Είναι ξεκάθαρο πως οι βάσεις των τριών κομμάτων συνεχίζουν να πιστεύουν σε αυτή την Κυβέρνηση. Αλλά είναι επίσης ξεκάθαρο πως δεν εγκρίνουν τον τρόπο που αναπτύσσεται η σχέση της με το κόμμα τους. Ως προς τον τρόπο που ήθελαν να δουν τα πράγματα να αλλάζουν, φαίνεται πως υπάρχουν δύο σχολές σκέψεις ανάμεσα στους ψηφοφόρους του ΔΗΚΟ, της ΕΔΕΚ και της ΔΗΠΑ. Το 42% υποστηρίζουν ότι θα έπρεπε η συνεργασία ανάμεσα στην Κυβέρνηση και στο κόμμα τους να είναι πιο στενή, ενώ αντίστοιχο ποσοστό θα ήθελαν να ασκείται περισσότερη κριτική εκεί και όπου πρέπει.

Στην πραγματικότητα φαίνεται πως οι ψηφοφόροι των τριών κομμάτων δεν εγκρίνουν την πολιτική του λίγο μέσα και λίγο έξω. Θα ήθελαν είτε να αναπτυχθεί μια πραγματική σχέση συμπολίτευσης, με συμμετοχή στελεχών στην Κυβέρνηση, που θα εμβολιάσουν με τις κομματικές θέσεις το πρόγραμμα και θα βρίσκονται σε ανοιχτή επικοινωνία με τις βάσεις, είτε να καταστούν πιο διακριτές οι γραμμές αυτών των παράλληλων πορειών και να σταματήσουν τα κόμματά τους να κάνουν πλάτες σε κακές αποφάσεις της Κυβέρνησης. Το δεύτερο, μάλιστα, φαίνεται να είναι θέση που συμμερίζονται και κομματικά στελέχη, τα οποία μπαίνουν στη δύσκολη θέση να πρέπει να υπερασπιστούν πράγματα και καταστάσεις που θεωρούν ότι είναι απότοκο των ερασιτεχνικών χειρισμών που γίνονται από πολιτικά άπειρα πρόσωπα σε θέσεις κλειδιά και τα οποία θα αποφεύγονταν αν στις θέσεις αυτές βρίσκονταν έμπειρα κομματικά στελέχη. Με λίγα λόγια, δικαιολογούνται για λάθη που θεωρούν ότι δεν θα έκαναν ποτέ οι ίδιοι.

Αυτή τη στιγμή, η συμπολίτευση φαίνεται να υφίσταται φθορά εξουσίας, χωρίς να ασκεί αποτελεσματικά εξουσία. Η φθορά της εξουσίας, όμως, υποτίθεται ότι έχει ως αντίβαρο την δυνατότητα να λαμβάνει κάποιος όλες τις δύσκολες αποφάσεις, να τις φιλτράρει μέσα από τον δικό του φακό και να εφαρμόζει τη δική του πολιτική. Και τίποτα από όλα αυτά δεν φαίνεται να ισχύει για το ΔΗΚΟ, την ΕΔΕΚ και τη ΔΗΠΑ. Στην Κύπρο ακόμη πιο ισχυρό αντίβαρο από την ίδια την ευθύνη της εξουσίας είναι, βεβαίως, το βόλεμα των δικών μας, κάτι που επίσης δεν φαίνεται να αισθάνονται οι ψηφοφόροι των τριών κομμάτων. Έτσι, βρέθηκαν να απορροφούν κραδασμούς και να υφίστανται κόστος, χωρίς το μερίδιο εξουσίας που τους αναλογεί και χωρίς οι ψηφοφόροι τους να βλέπουν οφέλη, πολιτικά ή… από τα άλλα, από τη φθορά αυτή.

Πέραν του επικοινωνιακού, όμως, υπάρχει και ένα σοβαρό ζήτημα ουσίας, που είναι ίσως και η πιο μεγάλη κινητήριος δύναμη πίσω από την καθίζηση των ποσοστών. Το ΔΗΚΟ, η ΕΔΕΚ και η ΔΗΠΑ είναι οι κατ’ εξοχήν εκφραστές της μεσαίας τάξης στην Κύπρο. Είναι τα κόμματα που πρεσβεύουν τον μέσο πολίτη, που ανταποκρίνονται στις δικές του αγωνίες και από τα οποία αναμένεται να φροντίζουν για το επίπεδο της ζωής του. Από αυτήν τη δεξαμενή αντλούν την πλειοψηφία των ψηφοφόρων τους και σε αυτή την δεξαμενή καλούνται να λογοδοτήσουν.

Η μεσαία τάξη στην Κύπρο αυτή τη στιγμή υποφέρει και, παρά τις εξαγγελίες περί ανθρωποκεντρικών προσεγγίσεων, η Κυβέρνηση Χριστοδουλίδη μέχρι στιγμής δεν ανταποκρίνεται επαρκώς σε αυτή την πρόκληση και δεν προσφέρει τις λύσεις που προσδοκά ο κόσμος. Ο μέσος ιδιωτικός υπάλληλος, μπορεί να μην θεωρείται ευάλωτος, αλλά περνά δύσκολα. Μπορεί και να μην είδε ΑΤΑ ποτέ στη ζωή του, πόσο μάλλον τώρα που καλπάζει ο πληθωρισμός, αλλά είδε τη δόση του δανείου ή το ενοίκιο να αυξάνονται, το κόστος ζωής να εκτοξεύεται, τους λογαριασμούς του ρεύματος να ξεπερνούν το όριο της λογικής, τα καύσιμα να ακριβαίνουν και το μοναδικό δίκτυ προστασίας που του προσφέρει η Κυβέρνηση που ψήφισε είναι ο μηδενισμός του ΦΠΑ σε μια σειρά από βασικά αγαθά, τα οποία σχεδόν κανένα σπίτι δεν αγοράζει στην ολότητά τους.

Τα τρία κόμματα, στα μάτια των ψηφοφόρων τους, φέρον ευθύνη γι’ αυτή την κατάσταση. Όχι επειδή τη δημιούργησαν αλλά επειδή, μετά από 15 χρόνια μεταξύ αριστερών και δεξιών οικονομικών προσεγγίσεων, ήρθε η στιγμή να λειτουργήσουν τα δικά τους αντανακλαστικά και να οδηγήσουν την Κυβέρνηση στη λήψη μέτρων ανακούφισης. Και μέχρι στιγμής αποτυγχάνουν. Η ελπίδα που δημιούργησε η συμμετοχή των τριών κομμάτων στην Κυβέρνηση σε αυτή την σημαντική μάζα ανθρώπων, μέρα με τη μέρα μετατρέπεται σε απογοήτευση υπό το βάρος των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν.

Πριν από λίγες μέρες, μιλώντας στον Alpha, και ερωτηθείς για το επίπεδο συνεννόησης με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και την υιοθέτηση προτάσεων το Κυπριακό, ο πρόεδρος της ΕΔΕΚ, Μαρίνος Σιζόπουλος, απάντησε πως «δεν είμαστε ακριβώς κόμμα συμπολίτευσης». Εξήγησε πως στήριξαν τον Πρόεδρο στη βάση συγκλίσεων και αναμένουν όσα δεσμεύτηκε απέναντι στο κόμμα να υλοποιηθούν. Η ατάκα Σιζόπουλου, αν και αφορούσε ειδικά το Κυπριακό, ίσως να είναι και η καλύτερη περιγραφή της παράξενης δυναμικής που αναπτύχθηκε μεταξύ του Νίκου Χριστοδουλίδη και των συμπολιτευόμενων κομμάτων. Δεν είναι ακριβώς συμπολίτευση, με την έννοια που γίνεται κατανοητή στην κυπριακή πολιτική σκηνή, ενώ δεν είναι ούτε αντιπολίτευση. Και ίσως αυτό να είναι τελικά και το μεγάλο πρόβλημα.