Η αποτίμηση του 2022 και πώς αναμένεται να αλλάξει ο πολιτικός χάρτης το 2023

Μια πολύ δύσκολη χρονιά που δοκιμάστηκαν οι αντοχές τους, που αναμετρήθηκαν με την ιστορία τους και που κλήθηκαν να λάβουν δύσκολες αποφάσεις ήταν το 2022 για τα κόμματα, τους αρχηγούς και τα στελέχη τους. Σχεδόν σε όλα τα κόμματα, κλήθηκαν να αναπροσαρμόσουν τις πολιτικές τους, να τολμήσουν, ακόμα και να κρυφτούν, όταν τα πράγματα δεν ήλθαν όπως τα περίμεναν ή όταν παλιές αμαρτίες βρέθηκαν μπροστά τους.   

Κι αν το 2022 ήταν μια πού ιδιαίτερη χρονιά, η εκτίμηση που επικρατεί, αναλόγως και το πώς θα εξελιχθούν οι Προεδρικές Εκλογές θα φέρει τα κόμματα ενώπιον νέων πραγματικοτήτων, ενδεχόμενων και πρωτοφανών για την πολιτική ζωή της χώρας με αλλαγές ηγεσιών, επανασχεδιασμό του πολιτικού χάρτη και νέων δεδομένων ενόψει της συνέχειας. 

Ξεκινώντας από τον Δημοκρατικό Συναγερμό, το 2022 μπήκε με κρίση. Με μια τεχνητή κρίση με ορίζοντα τις Προεδρικές του 2023. Το κόμμα κλήθηκε να διαχειριστεί το φαινόμενο Νίκος Χριστοδουλίδης, το οποίο σήμερα φαίνεται να καλπάζει προς την 5η Φεβρουαρίου. Πολλοί ήταν εκείνοι που επιδοκίμασαν τον τρόπο με τον οποίο η ηγεσία διαχειρίστηκε το όλο θέμα, άλλοι έσπευσαν να ασκήσουν κριτική πως ήδη καθυστέρησε και ήταν αργά για να ανακοπή η πορεία του, ενώ αρκετοί, ήταν εκείνοι που διαφώνησαν και υποδείκνυαν πως ο πρόεδρος του κόμματος θα έπρεπε να κάνει ένα βήμα πίσω και ο ΔΗΣΥ να στηρίξει ένα στέλεχος που είχε όλα τα φόντα να κάνει περίπατο στις εκλογές. 

Κι επειδή η ιστορία ακόμα γράφεται, αλλά και επειδή τα όσα συνέβησαν εκείνες τις πρώτες ημέρες του Γεννάρη ακόμα είναι νωπά και κανείς πέραν των πρωταγωνιστών δεν είναι σε θέση να κρίνει, γνωρίζοντας τα γεγονότα από πρώτο χέρι. ίσως είναι νωρίς για να υπάρξει μια αντικειμενική άποψη για το ποιος φταίει και ποιος δεν φταίει που το κόμμα σήμερα κατέρχεται κατακερματισμένο στις εκλογές με υποψήφιο τον πρόεδρο του και τον Νίκο Χριστοδουλίδη, ο οποίος σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, απολαμβάνει στήριξης από μια σημαντική μερίδα παραδοσιακών ψηφοφόρων της δεξιάς. 

Αναμφίβολα το 2022 για τον ΔΗΣΥ υπήρξε μια χρονιά που δοκιμάστηκε η συνοχή του, η πίστη των στελεχών του και θα μείνει στην ιστορία. Αναμφίβολα σε επίπεδο ηγεσίας το κόμμα δείχνει πιο ενωμένο από ποτέ. Κανείς δεν σκέφτηκε ούτε λεπτό να εγκαταλείψει το καράβι γνωρίζοντας τις δυσκολίες που έχει να αντιμετωπίσει τους πρώτους μήνες του νέου έτους, αλλά έχοντας και στο πίσω μέρος του μυαλού του, ενδεχομένως, την επόμενη ημέρα του κόμματος. 

Εξάλλου, όποια κι αν είναι η έκβαση των εκλογών, η επόμενη ημέρα θα είναι εξίσου ενδιαφέρουσα και σημαντική. Σε περίπτωση που ο Αβέρωφ Νεοφύτου καταφέρει να ανατρέψει τα δεδομένα και τα προγνωστικά, τότε η Πινδάρου θα ψάχνει για νέο ηγέτη. Αν χάσει είναι σχεδόν σίγουρο πως θα υπάρξει αμφισβήτηση για την ηγεσία του Αβέρωφ Νεοφύτυ και συνεπώς θα ζητηθούν -και θα υπάρξουν- αλλαγές εντός του κόμματος. 

Κι αν στο ΑΚΕΛ τουλάχιστον σήμερα δεν τίθεται θέμα ηγεσίας, είναι σχεδόν σίγουρο πως στο απευκταίο για το κόμμα σενάριο που δεν περάσει στον δεύτερο γύρο των Προεδρικών Εκλογών ο Ανδρέας Μαυρογιάννης, θα υπάρξει εκ νέου μουρμούρα και ένα νέο κύμα εσωστρέφειας, ανάλογο με αυτό που ακολούθησε το αποτέλεσμα των βουλευτικών εκλογών του 2021. Η πιο δύσκολη απόφαση που κλήθηκε να λάβει το ΑΚΕΛ, ήταν για την πορεία που θα ακολουθήσει στις επικείμενες Προεδρικές Εκλογές. 

Αναμφίβολα θα πρέπει να του χρεωθεί ως αποτυχία, η αδυναμία που επέδειξε, όχι μόνο το ΑΚΕΛ αλλά και τα άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης, να παρουσιάσουν μετά από αρκετό χρόνο που είχαν στη διάθεση τους μια πειστική και εναλλακτική επιλογή διακυβέρνησης, απέναντι στην Κυβέρνηση του ΔΗΣΥ, της οποίας καθημερινά για μήνες και χρόνια τονίζουν την αναγκαιότητα να απομακρυνθεί. 

Το να ζητάς όμως την απομάκρυνση κάποιου χωρίς να έχεις εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης, είναι σαν να μη ζητάς την απομάκρυνση του. Κι αυτό ήταν το μήνυμα που δόθηκε στην κοινωνία, ειδικά από τα δύο μεγαλύτερα κόμματα της αντιπολίτευσης. 

Το γεγονός μάλιστα ότι επέλεξε να κάτελθε στις εκλογές με έναν κεντροδεξιό υποψήφιο, ο οποίος υπήρξε και ένας εκ των στενότερων συνεργατών του Προέδρου της Δημοκρατίας στο Κυπριακό, για το οποίο παρεμπιπτόντως η Εζεκία Παπαϊωάννου, άσκησε δριμεία κριτική στον απερχόμενο Πρόεδρο, την ώρα που υπήρχαν και εναλλακτικές κεντροαριστερές επιλογές στο τραπέζι, εμπεριέχει το στοιχείο του ρίσκου, το οποίο πήρε το Πολιτικό Γραφείο του κόμματος και ενέκρινε η Κεντρική Επιτροπή. 

Το 2022 με μια φράση μπορεί να χαρακτηριστεί ως η χρονιά αυτοσυντήρησης του ΑΚΕΛ. Εκεί που μπορούσαν δεν λήφθηκαν τολμηρές αποφάσεις, το κόμμα δεν παρουσίασε σε κανένα σημείο, διάθεση για αλλαγές, πραγματικό εκσυγχρονισμό και νέες προτάσεις. Αντιθέτως σε ουκ ολίγες περιπτώσεις, έθεσε ως προτεραιότητα την ενάσκηση σκληρής αντιπολιτευτικής κριτικής και κατηγορήθηκε για μηδενισμό και μη κατάθεση ουσιαστικών αντιπροτάσεων. 

Ήδη η ηγεσία του κόμματος προϊδέασε για σημαντικές τομές που θα φέρει με τον νέο χρόνο, σε ότι αφορά την εσωτερική λειτουργία του κόμματος και είναι κάτι που απομένει να γίνει πράξη, την ώρα που το δικό του ρόλο στο εύρος των αλλαγών θα παίξει και το αποτέλεσμα των Προεδρικών Εκλογών και κυρίως η στάση που θα κρατήσει το κόμμα σε περίπτωση που μείνει εκτός διεκδίκησης της Προεδρίας στον δεύτερο γύρο. Αυτή για πολλούς θα είναι η πιο κομβικής σημασίας απόφαση που θα κληθεί να πάρει μια εκ των ηγεσιών των δύο μεγάλων κομμάτων, δεδομένων και των όσων προκύπτουν από τις δημοσκοπήσεις. 

Κι αν τα πράγματα στα δύο μεγαλύτερα κόμματα, περιγράφονται με κάπως μελανά χρώματα, στο ΔΗΚΟ, τουλάχιστον σε επίπεδο ηγεσίας και των όσων παρουσιάζονται επίσημα, επικρατεί ησυχία, ηρεμία και αισιοδοξία για την επόμενη ημέρα. Μέχρι στιγμής η απόφαση για να στηριχθεί η υποψηφιότητα Νίκου Χριστοδουλίδη βγαίνει στο κόμμα, αφού φαίνεται πως για πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία των Προεδρικών Εκλογών, το κέντρο θα καταφέρει να υποσκελείσει έναν εκ των υποψηφίων των δύο μεγάλων κομμάτων και να βρεθεί στον δεύτερο γύρο. 

Όσο όμως κι αν το κόμμα έχει υποψήφιο με το ένα πόδι στον δεύτερο γύρο, εκφράζεται πίσω από τα φώτα της δημοσιότητας μια αγωνία για την επόμενη ημέρα του ΔΗΚΟ. Τα διάφορα σενάρια που πηγαινοέρχονται για ίδρυση νέων κομματικών σχηματισμών, ο κίνδυνος παραγκωνισμού του κόμματος από μια ενδεχόμενη Κυβέρνηση Χριστοδουλίδη, η εσωστρέφεια που ποτέ δεν έπαψε να υπάρχει, είναι μόνο μερικές από τις πτυχές που προβληματίζουν την ηγεσία, η οποία επιχειρεί να διατηρήσει πολύ λεπτές ισορροπίες, κυρίως ανάμεσα στις τάσεις της κοινοβουλευτικής της ομάδας. 

Συνεπώς το μεγάλο στοίχημα για το ΔΗΚΟ, ουσιαστικά είναι μια ενδεχόμενη εκλογική επιτυχία Χριστοδουλίδη, να μην αλλοιώσει τη σημερινή εικόνα του πολιτικού χάρτη και να μη μετατοπίσει παραδοσιακούς ψηφοφόρους του κόμματος προς άλλους πολιτικούς χώρους. Παράλληλα η συνοχή της κοινοβουλευτικής ομάδας και η διαχείριση που θα κληθεί να κάνει, σε περίπτωση που γίνει συγκυβέρνηση, αποτελούν τα πιο σοβαρά στοιχήματα που ίσως να έχει μπροστά της η ηγεσία μετά τον Φεβρουάριο. 

Αν για κάποιο κόμμα το 2022 θα μείνει στην ιστορία για τους λάθος λόγους, αυτό είναι η ΕΔΕΚ. Το κόμμα των Σοσιαλιστών πέρασε από συμπληγάδες με τον εσωτερικό εμφύλιο να κατατρώει και να απογοητεύει τα πάλαι ποτέ περήφανα μέλη του ιστορικού κόμματος του Βάσου Λυσσαρίδη. Ραδιουργίες, δικαστήρια, ακύρωση εκλογών, κατηγορίες για de facto ηγεσία από σημαίνοντα στελέχη, αιφνιδιαστικές αποφάσεις, απειλές, οικονομικά σκάνδαλα, αλληλοκατηγορίες και βαριές προσβολές, ήταν ένα εκρηκτικό κοκτέιλ από το οποίο ο Μαρίνος Σιζόπουλος κατάφερε να βγει, όχι αλώβητος, αλλά έχοντας σοβαρές απώλειες, καταγράφοντας προς το παρόν μια πυρείο νίκη. 

Η προεδρολογία και το γεγονός ότι υπήρξε κοινή προσέγγιση του τρόπου που θα έπρεπε να πορευθεί το κόμμα ενόψει των Προεδρικών Εκλογών, αποτέλεσε σανίδα σωτηρίας για τον ίδιο, αφού σε μεγάλο βαθμό κατευνάστηκαν οι διαμαρτυρίες. Σε αυτό το πλαίσιο εξάλλου, οι σημαντικότεροι πολέμιοι του στον εσωτερικό εμφύλιο, σήκωσαν λευκή σημαία, αφού και αυτοί τάχθηκαν στο πλευρό του Νίκου Χριστοδουλίδη, ο οποίος κατάφερε να συσπειρώσει τις διαφορετικές τάσεις εντός του κόμματος (σ.σ. όχι όλες, αφού μια μερίδα στελεχών στηρίζει τον Γιώργο Κολοκασίδη). 

Εντός της ΕΔΕΚ επικρατούν περίπου τα ίδια συναισθήματα και κυριαρχούν οι ίδιοι φόβοι με αυτούς που επικρατούν στο ΔΗΚΟ. Η επόμενη ημέρα των Προεδρικών, δεν θα ήθελαν με τίποτα να τους βρει στην πλευρά των χαμένων. Την ίδια ώρα, κακά τα ψέματα, κίνδυνοι υπάρχουν ακόμα και αν είναι στο στρατόπεδο των νικητών, με τα σενάρια για νέους κομματικούς σχηματισμούς και αλλαγές στον πολιτικό χάρτη να δίνουν και να παίρνουν. Εξάλλου στην ΕΔΕΚ, μπορεί ο εμφύλιος να έχει παγώσει, οι εμπλεκόμενοι και ενδιαφερόμενοι όμως, είναι σε θέσεις μάχης και καιροφυλακτούν, ενόψει των εξελίξεων. Συνεπώς αργά η γρήγορα το θέμα θα ανοίξει εκ νέου και η ηγεσία του κόμματος θα βρεθεί εκ νέου ενώπιον δύσκολων καταστάσεων. 

Σε ότι αφορά το ΕΛΑΜ, τα πράγματα είναι πολύ πιο απλά, ωστόσο εξίσου δύσκολα. Το κόμμα το 2022, συνέχισε να πολιτεύεται στο ίδιο γνωστό μοτίβο, αναζητώντας τη θέση του μέσα στις παραδοσιακές πολιτικές δυνάμεις. Το μεγαλύτερο πρόβλημα που έχει να αντιμετωπίσει ενόψει των Προεδρικών Εκλογών, είναι τη λογική της χαμένης ψήφου, που πολλοί ψηφοφόροι του, σύμφωνα και με τις δημοσκοπήσεις ακολουθούν. 

Ο κίνδυνος ο πρόεδρος του κόμματος να μαζέψει χαμηλότερα ποσοστά από τα ποσοστά που εξασφάλισε το κόμμα στις βουλευτικές του 2021, είναι ορατός κι αυτό είναι κάτι που προβληματίζει, χωρίς ωστόσο να ανοίγει μέχρι στιγμής από κανένα, θέμα αμφισβήτησης της ηγεσίας του Χρίστου Χρίστου. 

Σε ότι αφορά τη ΔΗΠΑ-Συνεργασία, λίγο πολύ ισχύουν τα ίδια με αυτά που ισχύουν στο ΔΗΚΟ. Αναμφίβολα η συγκατοίκηση στο ίδιο άρμα των Προεδρικών με το ΔΗΚΟ, κάνει τα στελέχη του κόμματος να αισθάνονται ήδη άβολα, την ώρα που στο εσωτερικό, δεν είναι λίγοι εκείνοι που εκ των προτέρων θεωρούν λανθασμένη την επιλογή Χριστοδουλίδη για μια σειρά από λόγους. 

Τέλος τα πράγματα είναι ιδιαίτερα σύνθετα για τους Οικολόγους που πριν καταφέρουν να επουλώσουν τις πληγές που τους άφησαν οι βουλευτικές του 2021, βρίσκονται ενώπιον νέων διλημμάτων, βλέποντας πρωτοκλασάτα στελέχη να αψηφούν τις αποφάσεις των οργάνων του κόμματος και να αναλαμβάνουν καίρια πόστα σε επιτελεία υποψηφίων. Αυτό είναι κάτι που θα απασχολήσει το κόμμα, το οποίο υπενθυμίζεται ότι δεν τάχθηκε υπέρ κανενός υποψηφίου για τις Προεδρικές.  Το μεγάλο στοίχημα των Οικολόγων είναι να τους βρει η επόμενη ημέρα των Προεδρικών με τον ίδιο αριθμό βουλευτών και ταυτόχρονα ενωμένους, χωρίς να τίθεται θέμα ηγεσίας.