Το τεράστιο πρόβλημα της αποχής βολεύει τους πάντες (Μέρος Β)

To ζήτημα της αποχής είναι από αυτά που επειδή ουσιαστικά λειτουργούν υπέρ του κομματικού κατεστημένου, το οποίο βρέξει χιονίσει, είτε ψηφίσουν 500 χιλιάδες ψηφοφόροι είτε δέκα, θα διατηρήσει τα κεκτημένα του, είναι από αυτά που ούτε απασχολούν, ούτε καν συζητούνται σοβαρά από κανένα.    

Μπορεί κάθε βραδιά εκλογών τα τελευταία χρόνια να τίθεται στα τηλεοπτικά πάνελ υπό τον τύπο δακρύβρεχτου μοιρολογιού γιατί οι πολίτες τους γύρισαν την πλάτη, όμως ουσιαστικά οι πολιτικοί βαθιά μέσα τους επιχαίρουν γιατί γνωρίζουν πολύ καλά, πως αν εξέφραζαν την άποψη τους στην κάλπη και 500-600 χιλιάδες που είναι σήμερα εγγεγραμμένοι, τα αποτελέσματα ενδεχομένως να ήταν πολύ διαφορετικά και για τους ίδιους.

Μόλις την περασμένη Τετάρτη, το Υπουργείο Εσωτερικών και το Υφυπουργείο Καινοτομίας παρουσίασαν μια νέα ηλεκτρονική υπηρεσία μέσω της οποίας οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να υποβάλουν την αίτηση τους για εγγραφή στον εκλογικό κατάλογο. Σύμφωνα με το Υπουργείο, η πρώτη φάση της υπηρεσίας, που ενεργοποιήθηκε στις 20 Οκτωβρίου, υποστηρίζει την υποβολή αίτησης για πρώτη εγγραφή στον εκλογικό κατάλογο για τις ηλικίες 18-25 ετών, καθώς και για τα άτομα που συμπληρώνουν τα 18 έτη μέχρι την ημερομηνία των επικείμενων Προεδρικών Εκλογών στις 05.02.2023.

Η διαδικασία εγγραφής στον εκλογικό κατάλογο για τις ηλικίες αυτές γίνεται με έλεγχο της κυπριακής υπηκοότητας και της ηλικίας μόνο, και καλύπτει και πρόσωπα που διαμένουν προσωρινά στο εξωτερικό λόγω σπουδών. Δυνατότητα ηλεκτρονικής υποβολής αίτησης έχουν και οι Τουρκοκύπριοι (T/κ) κάτοχοι δελτίου ταυτότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας, οι γονείς των οποίων είναι ήδη εγγεγραμμένοι στον μόνιμο εκλογικό κατάλογο. 

Η δεύτερη φάση ανάπτυξης της ηλεκτρονικής υπηρεσίας, η οποία θα έχει ολοκληρωθεί πριν τις Ευρωεκλογές και τις Εκλογές Ανάδειξης Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης που θα διεξαχθούν τον Μάιο 2024, θα περιλάβει τη δυνατότητα υποβολής αίτησης και για την κατηγορία πολιτών με ηλικία άνω των 25 ετών, για τους οποίους απαιτούνται πρόσθετα αποδεικτικά στοιχεία που θα πιστοποιούν την εξάμηνη παραμονή τους στη Δημοκρατία πριν την υποβολή της αίτησης.

Ουσιαστικά με αυτή την πομπώδη ανακοίνωση, η Κυβέρνηση δίδει τη δυνατότητα στους νέους μέχρι 25 ετών να αποφύγουν την ταλαιπωρία μετάβασης στη δημόσια υπηρεσία για να καταθέσουν αίτηση, την οποία πλέον μπορούν να υποβάλουν ηλεκτρονικά. Διερωτάται κανείς: Είναι τόσο σημαντικό αυτό το επίτευγμα που να σηκώνει συνεντεύξεις Τύπου και παρουσιάσεις από δύο υπουργούς; Η απάντηση δίνεται μέσα από τις προτάσεις που βρίσκονται ήδη ενώπιον της Βουλής, αλλά δεν τυγχάνουν της στήριξης ούτε της πλειοψηφίας των κομμάτων, ούτε της ίδιας της Κυβέρνησης.

Εδώ και δύο χρόνια περίπου βρίσκονται καταχωνιασμένα στα συρτάρια των αρμόδιων επιτροπών της Βουλής, προτάσεις Νόμου που φέρνουν πραγματικά ρηξικέλευθες αλλαγές και μπορούν να ευνοήσουν την αύξηση της συμμετοχής των πολιτών στις εκλογές. Αυτή η πρόταση δεν είναι άλλη από την αυτόματη εγγραφή των πολιτών στους εκλογικούς καταλόγους με τη συμπλήρωση του 18ου έτους της ηλικίας της. Κάτι που στον σύγχρονο κόσμο θεωρείται αυτονόητο στην Κύπρο, για μια σειρά από λογους που γνωρίζουν καλύτερα από όλους τα ίδια τα κόμματα και η Κυβέρνηση, δεν προωθείται.

Την ίδια ώρα όσες φορές τέθηκε στο τραπέζι και το θέμα της οριζόντιας ψηφοφορίας και πάλι δεν ψηφίστηκε από συγκεκριμένα κόμματα που έχουν αλλεργία στην ελεύθερη βούληση των πολιτών, που με αυτόν τον τρόπο θα μπορούσαν να ψηφίζουν πρόσωπα που θεωρούν ικανά για να τους εκπροσωπούν και όχι κατά ανάγκην τα ίδια τα κόμματα. Υπενθυμίζεται πως το Νομοσχέδιο για την οριζόντια ψηφοφορία καταψηφίσθηκε κατά πλειοψηφία από την Ολομέλεια της προηγούμενης σύνθεσης της Βουλής.

Συνεπώς, ότι κι αν λένε τα κόμματα, η πλειοψηφία τους αρνείται να κάνει τα αυτονόητα για να επιτευχθεί έστω και στο ελάχιστο ο στόχος της μείωσης της αποχής. Αντιθέτως και με τις αποφάσεις τους, αλλά κυρίως με τις πολιτικές τους, την εμπλοκή τους σε μικρά και μεγάλα σκάνδαλα, τις σπασμωδικές τους κινήσεις για σοβαρά ζητήματα, την αλά καρτ αντίδραση τους απέναντι σε φαινόμενα διαφθοράς, μεγαλώνουν την οργή, την αγανάκτηση και στο τέλος την απάθεια της κοινωνίας, η οποία λανθασμένα θεωρεί πως με τη μη συμμετοχή στις εκλογές, τα τιμωρεί.

Αντιθέτως. Αντί να τα τιμωρεί, ουσιαστικά τα επαινεί για τη στάση τους, διότι με αυτό τον τρόπο δίδει το δικαίωμα στους κλειστούς πυρήνες των κομματικών μηχανισμών να δρουν με πολύ μεγαλύτερη επίδραση στο εκλογικό αποτέλεσμα και να εκλέγει, όχι κατ΄ ανάγκη τα κόμματα που επιθυμεί αλλά να επιλέγει τα πρόσωπα που θα εκπροσωπούν το κόμμα και κατ΄ επέκταση τις επικείμενες αποφάσεις που αυτά θα κληθούν να λάβουν.

Τι θα συμβεί όμως στις επικείμενες Προεδρικές Εκλογές; Τα δεδομένα δεν είναι ακόμα ξεκάθαρα, ωστόσο από τις δημοσκοπήσεις καταγράφεται μια ανοδική τάση στο ενδιαφέρον των πολιτών. Αυτό ενδεχομένως να συμβαίνει για μια σειρά από λόγους. Ο πρώτος λόγος ίσως να έχει να κάνει με το γεγονός ότι ήδη έχουν κατατεθεί μια σειρά από υποψηφιότητες για όλα τα γούστα. Στις Προεδρικές του 2023, αν όλοι όσοι έχουν εκφράσει ενδιαφέρον για να κατέλθουν υποψήφιοι, τελικά το πράξουν, τότε θα έχουμε ρεκόρ υποψηφιοτήτων. Συστημικοι, αντισυστιμικοί, wonna be αντισυστημικοί και άλλοι πολλοί θα διεκδικήσουν τη ψήφο των πολιτών.

Αυτό το γεγονός, ίσως λειτουργήσει θετικά, έτσι ώστε περισσότεροι πολίτες να βρουν κάποιον που τους εκπροσωπεί για να τον στηρίξουν. Στην τελική όμως η λογική της χαμένης ψήφου, ίσως να είναι κι αυτή που θα τους κρατήσει μακριά από τις κάλπες την πρώτη Κυριακή των Εκλογών. Στην αντίπερα όχθη υπάρχει και εκείνη η παραδοσιακή ομάδα ψηφοφόρων που ουσιαστικά όταν προσέρχονται στις κάλπες, το πράττουν με κριτήριο την ασφάλεια και τη σταθερότητα που τους παρέχονται. Δεν είναι έτοιμοι δηλαδή να δώσουν την ψήφο τους σε κάποιον που παρουσιάζεται ως αντισυστημικός και έτοιμος να φέρει μεγάλες αλλαγές. Σε αυτό το πλαίσιο οι παραδοσιακοί υποψήφιοι που στηρίζονται από τα κόμματα, κερδίζουν έδαφος και σε συνδυασμό με τους παραδοσιακούς πυρήνες και μηχανισμούς των κομμάτων, κερδίζουν έδαφος έναντι των ανθυποψηφίων τους.

Αν λοιπόν επικρατήσει ότι και στις προηγούμενες εκλογές, με δεδομένο ότι οι σκληροπυρηνικοί πάντα ψηφίζουν, ενώ οι νέοι και οι αποστασιοποιημένοι αν και αρχίζουν έχοντας μεγάλο ενδιαφέρον το οποίο χάνουν σταδιακά μέχρι την ημέρα των εκλογών και τελικά απέχουν, αναμένεται ότι η εικόνα των επικείμενων Προεδρικών Εκλογών, ως προς το μέγεθος της αποχής, δεν αναμένεται να είναι και πολύ διαφοροποιημένη από αυτή που γνωρίζουμε. Δύσκολα ωστόσο το ποσοστό της αποχής θα μειωθεί. Αντιθέτως, εάν δεν υπάρξει ραγδαία αλλαγή των δεδομένων, τότε η αποχή αναμένεται να είναι μεγαλύτερη, γιατί οι εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο αναμένεται να αυξηθούν, χωρίς όμως κανείς να μας διασφαλίζει σήμερα, πως αυτοί που θα εγγράφουν ηλεκτρονικά στους καταλόγους του ΥΠΕΣ τα επιτελεία των υποψηφίων και των κομμάτων, θα προσέλθουν στην κάλπη.

Συνεπώς ναι μεν οι εγγεγραμμένοι θα αυξηθούν, αλλά εάν δεν πάνε στην κάλπη η αποχή θα γιγαντωθεί. Αυτός άλλωστε είναι και ο μεγάλος φόβος των κομμάτων που συνειδητά επιμένουν να μην εγγράφονται αυτόματα οι πολίτες στους εκλογικούς καταλόγους, διότι αυτό θα σήμαινε πως θα συμπεριλαμβάνονταν όλοι στο ποσοστό της αποχής. Ενώ σήμερα, από τη στιγμή που μένουν εκτός εκλογικών καταλόγων, ουσιαστικά εξαφανίζονται από την εξίσωση και τα ποσοστά της αποχής αν και τεράστια, θεωρούνται ανεκτά από ολόκληρο το σύστημα.