Οι προεκλογικές προτάσεις, η βροχή των «θα» και οι πραγματικότητες

Όλοι, «μικροί» και «μεγάλοι» υποψήφιοι, δηλώνουν πως έχουν το κλειδί. Αυτό που ξεκλειδώνει την Κύπρο του μέλλοντος. Την καλύτερη Κύπρο, που θα ευημερεί, θα είναι φιλική προς τους πολίτες της, θα είναι αποτελεσματική στην εξωτερική της πολιτική. Το κράτος εκείνο που θέτει τα σημαντικά στο επίκεντρο και που φροντίζει τα ασήμαντα να μην αποτελούν εμπόδιο στη λειτουργία και την ανάπτυξή του.

Και ίσως -θα φανεί στην πορεία, το φθινόπωρο είναι κοντά- να έχουν όλοι οι υποψήφιοι εξαιρετικές ιδέες στα προγράμματά τους. Ιδέες που να κατανοούν τις ανάγκες του κυπριακού λαού και να ανταποκρίνονται σε αυτές. Προτάσεις που συμβαδίζουν με τα «θέλω» μιας μερίδας της κοινωνίας, η οποία στέλνει τα τελευταία χρόνια συνεχώς μηνύματα στο πολιτικό σύστημα πως έχει ανάγκη από τομές. Εισηγήσεις για να ξεφορτωθούμε τα στρεβλά και να θέσουμε την πατρίδα μας σε μια πορεία που θα αφήνει στο παρελθόν τις επιπολαιότητες και τις παθογένειες του συστήματος που έχουμε στήσει.

Το ερώτημα είναι κατά πόσον αυτές οι προεκλογικές προτάσεις μπορούν να μετουσιωθούν στη συνέχεια σε πράξη ή αν έχουν ημερομηνία λήξης την ημέρα διεξαγωγής των εκλογών. Εάν είναι ρεαλιστικές και ανήκουν στη σφαίρα του εφικτού και εάν υπάρχει πράγματι η πολιτική βούληση για να εφαρμοστούν.

Οι προεκλογικές περίοδοι στην Κύπρο συχνά πάσχουν από το σύνδρομο του «θα». Της βροχής των υποσχέσεων που κρύβονται πίσω από το μετεκλογικό ουράνιο τόξο και με την πάροδο του χρόνου ξεχνιούνται, είτε γιατί ουδέποτε είχε πραγματικά τη δύναμη ο νικητής των εκλογών να τις εφαρμόσει, είτε γιατί αυτά που υποσχόταν δεν ήταν ορθά μελετημένα, είτε γιατί, εκ των υστέρων, αποφάσισε πως είχε άλλες προτεραιότητες και τις άφηνε στο περιθώριο. Συχνά η κοινωνία και τα κόμματα σταματούν να τις απαιτούν, ενώ άλλες φορές δημιουργούν εμπόδια για την εφαρμογή τους, επειδή έχουν ιδεολογικές διαφωνίες ή ξεβολεύονται.

Κάπως έτσι, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, οι υποσχέσεις μένουν πάντα υποσχέσεις και τα «θα» καταδικάζονται σε έναν αόριστο μέλλοντα, χωρίς ορίζοντα εφαρμογής. Όχι όλες, βέβαια. Είναι προφανές ότι όλοι οι Προέδροι της Δημοκρατίας και όλα τα κόμματα έχουν εφαρμόσει το πρόγραμμα τους σε κάποιο βαθμό. Το ερώτημα είναι σε ποιο βαθμό. Συνιστά, δηλαδή, εφαρμογή μιας προεκλογικής υπόσχεσης, όταν κατατεθεί πρόταση νόμου η οποία δεν ψηφίζεται ποτέ, επειδή η προσπάθεια μετρά; Παρομοίως, εάν ένα νομοσχέδιο φτάσει στη Βουλή και του αλλάξουν τα φώτα, μπορεί να θεωρηθεί ως επιτυχία η υπερψήφισή του, όταν είναι εμφανέστατα διαφοροποιημένο από την προεκλογική πρόταση ή είναι, τελικά, έργο άλλων;

Και μπορεί οι πολίτες να μην έχουν την απαίτηση από εκείνους που ψηφίζουν να εφαρμόσουν τα πάντα, δείχνοντας την απαραίτητη κατανόηση πως κάποια πράγματα επηρεάζονται από καταστάσεις που δεν μπορούν να προβλεφθούν, αλλά είναι όντως όλες οι εισηγήσεις των υποψηφίων ρεαλιστικές; Έχουμε, για παράδειγμα, ως κράτος την οικονομική δυνατότητα να τις εφαρμόσουμε; Διαθέτουμε τους μηχανισμούς που χρειάζονται για να λειτουργήσουν; Έχουν τα επιτελεία όντως σκεφτεί όλες τις δυνατές παραμέτρους, πριν οι υποψήφιοι παρουσιάσουν μια πρόταση ενώπιον του λαού, υπό μορφή προεκλογικής δέσμευσης;

Η ιστορία δείχνει πως, σε πολλές περιπτώσεις, είναι πιο εύκολο να έχεις καλές προθέσεις, παρά καλές δυνατότητες εφαρμογής. Και μπορεί οι υποψήφιοι ειλικρινά να εννοούν κάποιες εξαγγελίες τους, ωστόσο δεν σημαίνει πως γίνονται κατανοητές με τον ίδιο τρόπο και από τους ψηφοφόρους, με αποτέλεσμα να καλλιεργούνται διαφορετικές προσδοκίες. Είναι, για παράδειγμα, σίγουροι οι υποψήφιοι που τρέχουν τώρα στην κούρσα, ότι όταν μιλούν για πάταξη της διαφθοράς εννοούν το ίδιο πράγμα με το ακροατήριό τους και οι μέθοδοι που εισηγούνται μπορούν να αποφέρουν το αποτέλεσμα που ο απλός κόσμος αναμένει, στη βάση της δικής του ερμηνείας; Ακόμα και αν εφαρμόσουν, δηλαδή, την προεκλογική υπόσχεση για τη δημιουργία ενός μηχανισμού, θα είναι συμβατό το αποτέλεσμα με την υπόσχεσή τους στα μάτια του κόσμου;

Κι επειδή ζούμε σε μια εποχή που οι ψηφοφόροι έχουν γίνει πιο απαιτητικοί και λιγότερο προσωπολάτρες, καλό θα ήταν υποψήφιοι, επιτελεία και κόμματα να φροντίσουν εκ των προτέρων να ζυγίσουν τις προτάσεις τους. Να τις ζυγίσουν με τις πραγματικότητες. Το κόστος, τις δυνατότητες εφαρμογής, την πολιτική βούληση που υπάρχει από τους αντιπάλους και να υποσχεθούν στον κόσμο μόνο πράγματα που μπορούν όντως να κάνουν πράξη. Αλλιώς τα «θα» τους κινδυνεύουν να μείνουν στη σφαίρα της θεωρίας και των καλών προθέσεων και να τους στοιχειώνουν…

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

• Το τέλος των κομματικών συνεργασιών και η αρχή των προσωπικών πρότζεκτς
• Τα θολά όρια συμπολίτευσης-αντιπολίτευσης και άλλες εκλογικές παραδοξότητες
• Τα τελευταία κομμάτια του παζλ των Προεδρικών-Ένα τον Ιούλιο, δύο τον Σεπτέμβριο