Η τρίτη θέση του ΕΛΑΜ, η ανάπτυξη δυναμικής και οι ευρωπαϊκές προβλέψεις

Το πολιτικό βαρόμετρο του REPORTER, που πραγματοποίησε η εταιρεία IMR, για δεύτερη φορά από τον Σεπτέμβριο παρουσιάζει το ΕΛΑΜ τρίτο στην κατάταξη στην πρόθεση ψήφου. Μετά την κατάληψη της τέταρτης θέσης στις Βουλευτικές Εκλογές του 2021, το κόμμα επέδειξε σταθερότητα και τα ευρήματα της δημοσκόπησης δείχνουν ότι βρίσκεται εκ νέου σε ανοδική πορεία. Στο βαρόμετρο του Σεπτεμβρίου το ΕΛΑΜ κατέγραψε 12% και στου Ιανουαρίου 12,5%, διευρύνοντας κατά ακόμη μισή μονάδα τη διαφορά του από το ΔΗΚΟ, που κατέγραψε 7% και στις δύο έρευνες.

Το κόμμα, αν και από πολλούς θεωρείται ακραίο και κήρυκας μίσους, δείχνει σταθερά να κερδίζει πολιτικό χώρο και να ελκύει μερίδα του εκλογικού σώματος. Οι απόψεις διίστανται ως προς το γιατί συμβαίνει αυτό και πιθανότατα πρόκειται για έναν συνδυασμό παραγόντων. Το ΕΛΑΜ αποτελεί για πολλούς μια προφανή ψήφο διαμαρτυρίας ή ακόμη και εκδίκησης προς το πολιτικό σύστημα. Αυτές οι ψήφοι συνήθως δεν έχουν κανένα ιδεολογικό υπόβαθρο, αλλά αποτελούν εκφράσεις δυσαρέσκειας και απογοήτευσης για τον τρόπο που λειτουργούν τα πράγματα. Επίσης, φαίνεται πως οι θέσεις μπορούν να προσελκύσουν μια μερίδα του εκλογικού σώματος, η οποία έχει την εντύπωση πως τα παραδοσιακά κόμματα δεν ενδιαφέρονται για τις συνθήκες και την ποιότητα ζωής τους ή ακόμη και για την εθνική επιβίωση. Το ΕΛΑΜ «πατά» ιδιαίτερα σε αυτά τα θέματα, παρουσιάζοντας τον εαυτό του ως ένα λαϊκό κόμμα με ξεκάθαρα εθνικιστικό προσανατολισμό, χαρακτηριστικά που μπορεί να έχουν απήχηση σε διαφορετικά κοινά και δεξαμενές ψηφοφόρων.

Εάν η εικόνα αυτής της πολιτικής στιγμής διατηρηθεί μέχρι τον Ιούνιο και με διψήφιο ποσοστό κόψει τρίτο το νήμα στην κάλπη των Ευρωεκλογών, το ΕΛΑΜ θα έχει ένα εύκολο βράδυ, κατά το οποίο θα πανηγυρίσει την είσοδό του στο Ευρωκοινοβούλιο για πρώτη φορά. Αυτό το ενδεχόμενο ήταν υπαρκτό και προ πενταετίας, πλην όμως τα αντανακλαστικά μερίδας του εκλογικού σώματος λειτούργησαν διαφορετικά, ευνοώντας την ΕΔΕΚ, που κατέλαβε την έκτη έδρα. Σήμερα το ΕΛΑΜ είναι πολύ πιο απενοχοποιημένο, με περισσότερη σκληρή ψήφο και με απήχηση σε περισσότερους ψηφοφόρους, με αποτέλεσμα να προσδοκά σε διψήφιο ποσοστό και την κατάληψη της τρίτης θέσης, που θα του επιτρέψει με ευκολία να πιάσει άλλο ένα ορόσημο στην πολιτική του πορεία. Ακόμη και αν τελικά δεν καταφέρει να ξεπεράσει το ΔΗΚΟ, όμως, όλες οι ενδείξεις είναι πως και πάλι θα καταλάβει την έδρα, καθώς τα υπόλοιπα κόμματα βρίσκονται αρκετά πιο πίσω και δεν αναμένεται κάποιος εκ των ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ να επιτύχει τόσο ψηλά ποσοστά, ώστε να έχει διαθέσιμα υπόλοιπα για τρίτη έδρα. Συνεπώς, ακόμη και ως τέταρτο κόμμα, αναμένεται πως θα επιτύχει τόσο την είσοδό του στο Ευρωκοινοβούλιο, όσο και την αύξηση των ποσοστών του.

Η ανοδική τάση του ΕΛΑΜ, όμως, δεν είναι αποκλειστικά κυπριακό φαινόμενο, καθώς είναι συμβατή με την άνοδο και την εμπέδωση κομμάτων που ανήκουν στο λεγόμενο τόξο της ακροδεξιάς σε ολόκληρη την Ευρώπη. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός πως σύμφωνα με τις προβλέψεις Ιανουαρίου του Europe Elects, που δημοσίευσε το Euractiv στις 15 Ιανουαρίου, η ακροδεξιά ομάδα Ταυτότητα και Δημοκρατία (ID) και η συντηρητική ομάδα Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές (ECR) βρίσκονται στην τρίτη και τέταρτη θέση αντίστοιχα στην πρόθεση ψήφου. Σημειώνεται ότι το ID ταυτίζεται περισσότερο με το κόμμα της Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία και το ECR με το κόμμα της Τζώρτζια Μελόνι στην Ιταλία και το ΕΛΑΜ, που έχει αναπτύξει δεσμούς με τα «Αδέλφια της Ιταλίας», βρίσκεται εδώ και καιρό σε επαφές με το ECR και αναμένεται να οριστικοποιήσει το επόμενο διάστημα την ένταξή του στην ευρωομάδα.

Με βάση τις προβλέψεις, οι οποίες βασίζονται στις εσωτερικές δημοσκοπήσεις των τελευταίων μηνών στο κάθε κράτος μέλος και έχοντας υπόψη πως σε ορισμένες χώρες θα προηγηθούν εθνικές εκλογές των Ευρωεκλογών, το Europe Elects υπολογίζει πως το ID θα κερδίσει επτά έδρες στην Αυστρία, τέσσερις στο Βέλγιο, τρεις στη Βουλγαρία, τρεις στη Τσεχία, δύο στην Εσθονία, 27 στη Γαλλία, 21 στη Γερμανία, οκτώ στην Ιταλία, 12 στην Ολλανδία, μία στην Πολωνία, τέσσερις στην Πορτογαλία και δύο στη Ρουμανία. Το ECR αναμένεται να καταλάβει τρεις έδρες στο Βέλγιο, μία στη Βουλγαρία, μία στην Κροατία, τέσσερις στην Τσεχία, τρεις στη Φινλανδία, δύο στην Ελλάδα, 23 στην Ιταλία, δύο στη Λετονία, 16 στην Πολωνία, επτά στη Ρουμανία, μία στη Σλοβακία, επτά στην Ισπανία και πέντε στη Σουηδία.

Σημειώνεται ότι στην Κύπρο αποδίδονται δύο έδρες στο ΕΛΚ προερχόμενες από τον ΔΗΣΥ, δύο στην Αριστερά προερχόμενες από το ΑΚΕΛ και μία στους Σοσιαλιστές και Δημοκράτες προερχόμενη από το ΔΗΚΟ. Η έδρα που προβλέπεται για το ΕΛΑΜ θεωρείται αδιευκρίνιστη, καθώς επισήμως δεν συνδέεται ακόμη με ευρωομάδα.

Οι προβλέψεις δεν δείχνουν απλώς μια άνοδο της Ακροδεξιάς αλλά και της ίδιας της Δεξιάς, καθώς, όπως σχολιάζει το Euractiv, το ID και το ECR, σε συνδυασμό με το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (EPP), που είναι το μεγαλύτερο στο Ευρωκοινοβούλιο και εκπροσωπεί δεξιές και κεντροδεξιές δυνάμεις, το ουγγρικό κυβερνών κόμμα Fidesz και το ακροδεξιό Reconquete της Γαλλίας, διαθέτουν μια δεξιά πλειοψηφία 367 εδρών, που είναι θεωρητικά σε θέση να μπλοκάρει την υιοθέτηση συγκεκριμένων νομοθεσιών. Η Ευρώπη διάγει μια δεξιόστροφη περίοδο, η οποία ευνοεί πέραν της κεντροδεξιάς και της λαϊκής δεξιάς και τις πιο ακραίες ή συντηρητικές εκδοχές της. Η Κύπρος φαίνεται να ακολουθεί αυτή την τάση και είναι και μία διαπίστωση στην οποία προβαίνει συχνά πυκνά και το ΑΚΕΛ στις πολιτικές του αναλύσεις.

Με τον τρόπο που διαμορφώνονται τα πράγματα αυτή τη στιγμή στο κυπριακό πολιτικό σκηνικό, θα χρειαστεί μια μεγάλη ανατροπή για να μην βρεθεί το ΕΛΑΜ στο Ευρωκοινοβούλιο. Οι συνθήκες είναι ευνοϊκές για το κόμμα σε όλα τα επίπεδα, ενώ, παρά τη διατήρηση της πολιτικής του απομόνωσης από το σύστημα, δείχνει να διεισδύει όλο και περισσότερο στην κοινωνία, κάτι που ενδεχομένως να καταδείξουν πιο ξεκάθαρα τα αποτελέσματα των εκλογών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Τους επόμενους έξι μήνες θα φανεί κατά πόσον το κόμμα θα είναι σε θέση να διατηρήσει τη δυναμική που ανέπτυξε το προηγούμενο διάστημα ή αν θα ξεφουσκώσει, είτε λόγω δικών του λαθών, είτε λόγω καλής δουλειάς των άλλων που θα οδηγήσει σε συσπείρωση των κομμάτων από τα οποία δέχεται τώρα εισροές. Πάντως, με 85% συσπείρωση των δικών του ψηφοφόρων τον Ιανουάριο, είναι ξεκάθαρο πως θα στοχεύσει προς άλλες δεξαμενές.