Λοττίδη: Ευρέως διαδεδομένα τα βασανιστήρια κατά τη διάρκεια πολέμων παρά τη διεθνή απαγόρευση

Τα βασανιστήρια συνιστούν έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, αναφέρει η Επίτροπος Διοικήσεως και Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Μαρία Στυλιανού-Λοττίδη, σε τοποθέτησή της για την 26η Ιουνίου, τη Διεθνή Ημέρα Υποστήριξης των Θυμάτων Βασανιστηρίων, η οποία καθιερώθηκε το 1998 από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ.  

Σύμφωνα με δελτίο Τύπου που εξέδωσε το Γραφείο της Επιτρόπου, "ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η πλήρης απαγόρευση και αποχή από πρακτικές, ενέργειες και δράσεις που ισοδυναμούν με βασανιστήρια και απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση ή τιμωρία αποτελούν τα συστατικά στοιχεία ενός Κράτους Δικαίου.

Τα βασανιστήρια συνιστούν, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, έγκλημα κατά της ανθρωπότητας με απόλυτη απαγόρευση, επισημαίνεται, με την προσθήκη ότι το άρθρο 3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) απαγορεύει ρητώς τα βασανιστήρια και την απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση ή τιμωρία και θεμελιώνει το εν λόγω δικαίωμα ως απόλυτο.

Σημειώνεται ότι ο Επίτροπος Διοικήσεως και Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του ως Εθνικός Μηχανισμός Πρόληψης των Βασανιστηρίων (ΝΡΜ) διενεργεί τακτικά και απροειδοποίητα επισκέψεις σε χώρους όπου άτομα στερούνται ή πιθανόν να στερούνται της ελευθερίας τους, με γνώμονα την πρόληψη των βασανιστηρίων και κάθε μορφής απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης ή τιμωρίας.

Προς τούτο, πραγματοποιούνται συχνές και απροειδοποίητες επισκέψεις στις Κεντρικές Φυλακές, Αστυνομικά Κρατητήρια, στη ΧΩΚΑΜ, στους χώρους υποδοχής και φιλοξενίας άτυπων μεταναστών, στο Ψυχιατρείο Αθαλάσσας, σε στέγες φιλοξενίας ηλικιωμένων και ατόμων με αναπηρία, προστίθεται.

Με γνώμονα την πρόληψη και τη διαφύλαξη των δικαιωμάτων των προσώπων που στερούνται της ελευθερίας τους, το Γραφείο της Επιτρόπου προχώρησε, τον Νοέμβριο του 2021, στην έκδοση του Οδηγού Πρώτης Επαφής Κρατουμένου, "ενός χρήσιμου εργαλείου ενημέρωσης των νεοεισερχόμενων κρατουμένων σχετικά με τα δικαιώματα, τις υποχρεώσεις και τους κανόνες ασφαλούς συμβίωσης στη φυλακή".

Το δελτίο Τύπου αναφέρει πως, παρότι τα βασανιστήρια και η κακομεταχείριση απαγορεύονται από το διεθνές δίκαιο, παραμένουν ευρέως διαδεδομένα κατά τη διάρκεια ένοπλων συγκρούσεων. Επί τούτου, ο Διευθυντής του Γραφείου Δημοκρατικών Θεσμών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΑΣΕ (OSCE/ODIHR) επισημαίνει ότι αιχμάλωτοι πολέμου διατρέχουν ιδιαίτερο κίνδυνο να υποστούν βασανιστήρια, παρότι τα βασανιστήρια και η απάνθρωπη μεταχείριση αιχμαλώτων πολέμου συνιστούν σοβαρή παραβίαση της Σύμβασης της Γενεύης.

Όπως, δε, προσθέτει, κατά τη διάρκεια ένοπλων συγκρούσεων οι γυναίκες και τα κορίτσια είναι δυσανάλογα ευάλωτα σε σεξουαλική βία, η οποία συχνά ισοδυναμεί με βασανιστήρια και δύναται, βάσει του διεθνούς δικαίου, να εκληφθεί ως έγκλημα πολέμου ή έγκλημα κατά της ανθρωπότητας.

"Ένεκα της εν εξελίξει στρατιωτικής σύγκρουσης στην Ουκρανία, επιβάλλεται, εν έκαστο κράτος να είναι σε εγρήγορση ώστε να παρεμβαίνει, να σέβεται και να διαφυλάττει το δικαίωμα όλων των προσώπων που βρίσκονται στην επικράτεια και τελούν υπό τη δικαιοδοσία τους, ώστε να μην υπόκειται σε βασανιστήρια ή απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση ή τιμωρία και να διασφαλίζει την προστασία κάθε προσώπου από  απάνθρωπη συμπεριφορά που ο σκοτεινός δρόμος του πολέμου δύναται να συγκαλύψει", καταλήγει το δελτίο Τύπου.