Αυτό το Πάσχα θα είναι αλλιώς…

Το Πάσχα, όπως και όλες οι γιορτές που έχουν για βάση τη θρησκεία, έχουν πάντοτε δύο διαστάσεις στη δική μας κουλτούρα∙ μία καθαρά θρησκευτική και μία βαθιά κοινωνική. Τα άτομα που πιστεύουν βιώνουν και τις δύο, ενώ τα άτομα που δεν πιστεύουν συμμετέχουν ενεργά στο κοινωνικό σκέλος. Με αυτό τον τρόπο, όλοι, ανεξαρτήτως θρησκευτικών πεποιθήσεων, έχουν παραδοσιακά κάποια εμπλοκή στους εορτασμούς της Ανάστασης.
 
Αυτό το Πάσχα θα είναι αλλιώς. Θα έχει κάποιας μορφής εξ αποστάσεως θρησκευτική διάσταση και μηδενική κοινωνική διάσταση. Κοινώς, θα στερηθούν οι πάντες όλα όσα το Πάσχα σημαίνει για την κυπριακή κοινωνία.
 
Πάσχα στην Κύπρο θα πει, για τους θρησκευόμενους τουλάχιστον, η νηστεία, κυρίως τη Μεγάλη Εβδομάδα, και η φυσική παρουσία στην εκκλησία, τουλάχιστον για τον «Καλό Λόγο» για πολύ μεγάλη μερίδα τους.
 
Γι’ αυτούς τους ανθρώπους φέτος το Πάσχα θα γίνει μακριά από την εκκλησία. Ο καθένας έτσι κι αλλιώς στο σπίτι του νηστεύει, άρα αυτό το σκέλος δεν επηρεάζεται. Καθίσταται, ωστόσο, σαφές πως δεν μπορεί να λάβει τη θεία κοινωνία. Όσον αφορά τη φυσική παρουσία στην εκκλησία, λόγω περιορισμών αυτή έχει αποκλειστεί, ωστόσο εξ αποστάσεως, μέσω της τηλεόρασης, οι πιστοί μπορούν να παρακολουθήσουν τη λειτουργία. Προφανώς αυτό το σκηνικό δεν είναι ιδανικό για τους πλείστους, συνιστά, ωστόσο, κάποιας μορφής ασφαλή συμμετοχή στις θρησκευτικές τελετές, γεγονός που προσδίδει μία νότα ιδιόμορφης κανονικότητας.
 
Η κοινωνική διάσταση των εορτών, ωστόσο, εκπηγάζει αλλά δεν αφορά άμεσα το θρησκευτικό σκέλος και συνήθως σε αυτήν λαμβάνουν ενεργά μέρος και πρόσωπα που είτε είναι άθεοι είτε πιστεύουν σε διαφορετική θρησκεία αλλά παραμένουν μέρος του κοινωνικού ιστού και ακολουθούν τις παραδόσεις και τα κοινωνικά δρώμενα, όπως επίσης και όλους τους θρησκευόμενους, που βιώνουν το Πάσχα και στις δύο του μορφές.
 
Μέρος της κοινωνικής διάστασης του Πάσχα είναι οι αργίες ή οι παρατεταμένες διακοπές. Είναι η μυρωδιά και η γεύση της φλαούνας. Είναι οι μεγάλες οικογενειακές συνεστιάσεις, τα παιδιά που παίζουν ανέμελα. Η παραδοσιακή σύναξη γύρω από τη φουκού και το τραπέζι, το σπάσιμο των βαμμένων αυγών, η ανάπαυλα μέσα στην άνοιξη. Είναι τα χρώματα του χωριού και οι εικόνες που ξαναζωντανεύουν από τα παιδικά μας χρόνια. Και σχεδόν τίποτα από αυτά δεν μπορεί να γίνει σε συνθήκες περιορισμού.
 
Αυτό το Πάσχα θα είναι αλλιώς. Μπορούμε να φτιάξουμε ή να αγοράσουμε φλαούνες, δεν μπορούμε όμως να τις μοιραστούμε με τους γείτονες. Μπορούμε να πούμε «Χριστός Ανέστη» μέσω τηλεφώνου ή διαδικτύου στα αγαπημένα μας πρόσωπα, δεν μπορούμε, όμως, να το κάνουμε, ενώ τσουγκρίζουμε μαζί τους ένα αυγό.
 
Φέτος θα μείνουμε σπίτι, όπου κι αν είναι αυτό. Χωρίς εξαιρέσεις. Χωρίς απερίσκεπτες ενέργειες, που μπορεί να επιφέρουν μεγάλο πλήγμα στην προσπάθεια που εδώ και εβδομάδες συλλογικά καταβάλλουμε. Ο κορωνοϊός έτσι κι αλλιώς έχει ανατρέψει όλα όσα γνωρίζουμε και οι εορτασμοί δεν μπορούν να αποτελούν εξαίρεση. Αντιθέτως, δεδομένων των στενών επαφών που αναπόφευκτα θα προκληθούν, οι εορτασμοί εμπίπτουν στον απόλυτο κανόνα αποφυγής των κοινωνικών συναθροίσεων. Φέτος βιώνουμε το Πάσχα της καμπύλης, για να επιστρέψουν οι ζωές μας σε μία ευθεία γραμμή.
 
Οι όροι του social distancing δεν επιτρέπουν δέκα άτομα γύρω από μία φουκού, που «βοηθούν» τον ψήστη δοκιμάζοντας αυτά που έφτιαξε με τη συνοδεία ζιβανίας. Δεν επιτρέπουν δέκα άτομα μέσα σε μια μικρή κουζίνα, να κόβουν σαλάτες και να ετοιμάζουν πατάτες, το ένα πλάι στο άλλο. Δεν επιτρέπουν τα οικογενειακά τραπέζια. Τις αγκαλιές και τα φιλιά. Τις γενιές, η μία πλάι στην άλλη, να τρώνε, να πίνουν και να λένε ιστορίες. Και στην Κύπρο, που η κοινωνικοποίηση είναι άμεσα συνυφασμένη με αυτές τις διαδικασίες, αυτό θα είναι ιδιαίτερα αισθητό.
 
Κάποιοι φέτος το Πάσχα θα είναι εντελώς μόνοι. Δεν θα δουν μπροστά τους κανένα αγαπημένο πρόσωπο. Θα ανταλλάξουν ευχές από το τηλέφωνο, θα φάνε ένα απλό, μάλλον, γεύμα και ίσως χρησιμοποιήσουν την τεχνολογία για να επικοινωνήσουν και οπτικά με τα αγαπημένα τους πρόσωπα. Όσοι, δε, μένουν στο ίδιο σπίτι με την οικογένειά τους, θα κάνουν μικρά τραπέζια, που δεν θα θυμίζουν αυτό που οι πλείστοι αντιλαμβανόμαστε ως μεγάλη οικογενειακή γιορτή.
 
Αυτό το Πάσχα θα είναι αλλιώς. Θα είναι ξένο στην κουλτούρα μας. Αλλά θα είναι η γιορτή που, όλοι θα θυμόμαστε στο μέλλον ότι θυσιάσαμε για να κερδίσουμε τον κορωνοϊό. Κι αυτό είναι μια πράξη βαθιά κοινωνική κι ό,τι πιο ελπιδοφόρο, μέσα στο περιορισμένο μας σκηνικό….