Παραμένει ταμπού η κατάθλιψη στην Κύπρο-Οι τρόποι αντιμετώπισης και η αύξηση των περιστατικών

Σε ό,τι αφορά τα μονοπάτια της ψυχής, η κατάσταση του κάθε ανθρώπου είναι διαφορετική και ο δρόμος μπορεί να περιπλεχτεί, να γίνει κόμπος και εν τέλει, να μετατραπεί σε ένα τεράστιο αδιέξοδο, από το οποίο ο άνθρωπος να μην μπορεί να βγει. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ένα χέρι βοηθείας, μπορεί να αποδειχτεί σωτήριο και να αποτελέσει φως, για την έξοδο από τον λαβύρινθο.

Η κατάθλιψη, είναι ένας σταυρός, του οποίου το βάρος, ο κάθε άνθρωπος το νιώθει διαφορετικά. Είναι μια προσωπική διαδρομή, με πολλά σκαμπανεβάσματα και κινδύνους. Για όσους έχουν νιώσει την κατάθλιψη στο πετσί τους, ξέρουν ότι ο δρόμος είναι μακρύς και δύσβατος.

Δυστυχώς, σε αντίθεση με άλλες χώρες, η Κύπρος έχει μείνει πίσω, όχι ως προς τους τρόπους αντιμετώπισης και θεραπείας, αλλά αντίληψης σε ό,τι αφορά την κατάθλιψη. Ο κόσμος, συνήθως μεγαλύτερης ηλικίας, θεωρεί ταμπού αυτό το τέρας που ονομάζεται κατάθλιψη, ή ακόμη και ως κάτι που έχει αυτοσχεδιαστεί για να δικαιολογήσει την αδυναμία του χαρακτήρα σε δύσκολες καταστάσεις. Ωστόσο, η κατάθλιψη είναι κάτι το υπαρκτό και είναι κάτι που μπορεί να αποδειχτεί ιδιαίτερα επικίνδυνο, όταν δεν αντιμετωπιστεί γρήγορα και σωστά.

Μιλώντας στον REPORTER ο Ψυχίατρος Δρ. Γεώργιος Μικελλίδης, μίλησε για το τι εστί κατάθλιψη, το πόσο επικίνδυνη μπορεί να αποδειχτεί και για τους τρόπους αντιμετώπισης και περίθαλψης που υπάρχουν. Αναφέρθηκε επίσης στους αριθμούς ατόμων που λαμβάνουν φαρμακευτική περίθαλψη προς την αντιμετώπισή της, ενώ οι αριθμοί μπορεί να είναι ακόμη μεγαλύτεροι, εξαιτίας του τρόπου αντίληψης και αντιμετώπισης της κοινωνίας μας, προς τα άτομα που πάσχουν από αυτή.

Όπως ανέφερε ο κ. Μικελλίδης, «η κατάθλιψη είναι κάτι πάρα πολύ σοβαρό, που μπορεί να αποδειχτεί ακόμη και επικίνδυνο σε ορισμένες περιπτώσεις. Πολλής κόσμος το έχει περάσει ή θα το περάσει και στην περίπτωση του καθενός, είναι διαφορετική».

Κατάθλιψη, σύμφωνα με τον Δρ. Μικελλίδη, είναι μια ψυχική διαταραχή, η οποία συμπεριλαμβάνει επίμονα συναισθήματα θλίψης, απώλειας ενδιαφερόντων και γενικότερα ανησυχίας. Μπορεί να επιφέρει αλλαγές στην όρεξη ενός ατόμου, διαταραχές στον ύπνο, κόπωση, ενώ σε πιο επικίνδυνες περιπτώσεις, τάσεις αυτοκαταστροφής. Μπορεί να υπάρξουν πολλές αλλαγές και διαταραχές που να προκληθούν, όταν ένας άνθρωπος δεν λάβει τη σωστή βοήθεια και καθοδήγηση.

Η κατάθλιψη, όπως εξήγησε, μπορεί να προκληθεί από διάφορους παράγοντες, οι οποίοι να συνδράμουν στο να τραυματιστεί ένας άνθρωπος ψυχικά, από ενδοοικογενειακή βία, πίεση και άγχος στον εργασιακό χώρο, bullying, μια τοξική σχέση, κακές παρέες και άλλα.

«Υπάρχουν διάφορα στάδια κατάθλιψης, μπορεί να είναι ήπια, μέτρια ή σοβαρή μορφή, ανάλογα με τον αριθμό και την ένταση των συμπτωμάτων ενός ατόμου», σημείωσε προσθέτοντας ότι, «αναλόγως της περίπτωσης, μπορεί να επηρεαστούν πολλοί τομείς στην καθημερινότητα του κάθε ατόμου, όπως η αποδοτικότητα, η απομόνωση, γι’ αυτό και είναι σημαντικό να λαμβάνεται άμεσα θεραπεία και το άτομο να λαμβάνει στήριξη από τον στενό του κύκλο».

Κληθείς να σχολιάσει κατά πόσο ο κύκλος και οι καταστάσεις που βιώνει ένα πρόσωπο μπορούν να συμβάλουν στην επιδείνωση της κατάστασης, ο Δρ. Μικελλίδης επισήμανε πως, πολλές φορές, οι καταστάσεις στις οποίες βρίσκεται ένας άνθρωπος, μπορούν να παίξουν καθοριστικό ρόλο στη ψυχική του υγεία, κι ενώ μπορεί να αντιλαμβάνεται ότι βρίσκεται σε ένα περιβάλλον το οποίο να του προκαλεί αυτά τα έντονα συναισθήματα κατάθλιψης, να μένει δέσμιος σε αυτή την κατάσταση, γιατί μπορεί να θεωρεί ότι δεν υπάρχει διαφυγή. Αυτό με μαθηματική ακρίβεια, όπως είπε χαρακτηριστικά, θα οδηγήσει κάποιον άνθρωπο στην κατάθλιψη.

Ερωτηθείς κατά πόσο οι Κύπριοι ζητούν επαγγελματική βοήθεια για να αντιμετωπίσουν την κατάθλιψή, ο ίδιος απάντησε πως, υπάρχουν ακόμη προκαταλήψεις σε ότι αφορά την κατάθλιψη, με πολλούς μάλιστα να την θεωρούν ότι οι άνθρωποι που έχουν κατάθλιψη είναι αδύναμοι ή ότι είναι αυτοκατασκευασμένη, μη υπαρκτή, αδικαιολόγητη. «Λανθασμένες αντιλήψεις, που έχουν τη δύναμη να αποτρέψουν ένα άνθρωπο από το να ζητήσει βοήθεια εγκαίρως και να αποδειχτεί ιδιαίτερα επικίνδυνη γι’ αυτόν. Σε αυτές τις περιπτώσεις η γρήγορη και σωστή πρόληψη, μπορεί να είναι σωτήρια για έναν άνθρωπο που βρίσκεται σε αδιέξοδο», τόνισε.

Ο στιγματισμός, συνέχισε, είναι εξίσου αποτρεπτικός. Το να πιστεύει κάποιος ότι με το να λάβει βοήθεια θα στιγματιστεί ο ίδιος, ή οικογένειά του, ή ο περίγυρός του, μπορεί να είναι εξίσου αποτρεπτικό, προκαλώντας αίσθημα ντροπής σε ένα άνθρωπο που χρήζει επαγγελματικής βοήθειας, να τη ζητήσει.

Παρ’ όλα αυτα, καθοριστικός φαίνεται να είναι ο ρόλος των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, αφού πολλοί, άνθρωποι ενημερώνονται, ή ταυτίζονται με περιπτώσεις άλλων ανθρώπων, που είχαν το κουράγιο να μιλήσουν και να ενημερώσουν για τη δική τους περίπτωση. Η επίγνωση σε αυτές τις περιπτώσεις μπορούν να φανούν καταλυτικής σημασίας, για έναν άνθρωπο που μπορεί να νιώθει μόνος και αβοήθητος.

Σημειώνεται πως, ανάμεσα στις θεραπείες που μπορεί να λάβει ένα πρόσωπο με κατάθλιψη, πέραν από τα αντικαταθλιπτικά, είναι το rTMS. Το rTMS (repetitive Transcranial Magnetic Stimulation) είναι μια μη επεμβατική ιατρική θεραπεία, η οποία χρησιμοποιεί την επαναλαμβανόμενη διακρανιακή μαγνητική διέγερση, για τη θεραπεία της κατάθλιψης (FDA approved) και άλλων νευροψυχιατρικών διαταραχών. Το rTMS είναι μια τεχνική διέγερσης του εγκεφάλου, που βασίζεται στην παραγωγή σύντομων μαγνητικών πεδίων χρησιμοποιώντας ένα μονωμένο πηνίο που τοποθετείται πάνω από το τριχωτό της κεφαλής. Αυτά τα μαγνητικά πεδία, είναι του ίδιου τύπου όπως εκείνα που χρησιμοποιούνται στην απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού των μηχανημάτων (MRI). Οι μαγνητικοί παλμοί παράγουν ένα ασθενές ηλεκτρικό ρεύμα στον εγκέφαλο, που ενεργοποιεί κυκλώματα νευρώνων. Η θεραπεία αυτή έχει αποδειχθεί ότι είναι μια ασφαλής και καλά ανεκτή διαδικασία, που μπορεί να έχει αποτελεσματικότητα σε ασθενείς με κατάθλιψη ή σε άλλες νευροψυχιατρικές διαταραχές.

Ανάμεσα στα προτερήματα του rTMS σε σχέση με φαρμακευτική αγωγή, είναι ότι πρόκειται για μια επιλογή θεραπείας, σε περιπτώσεις όπου η φαρμακευτική αγωγή δεν έχει βοηθήσει τον ασθενή επαρκώς. Επίσης είναι επιλογή θεραπείας, όπου σε κάποιες περιπτώσεις το άτομο δεν θέλει να λάβει φαρμακευτική αγωγή, ενώ παράλληλα υπερτερεί σε σχέση με μια συνήθη φαρμακευτική αγωγή, στο ότι δεν παρουσιάζει πιθανές παρενέργειες.

Ερωτηθείς κατά πόσο ο κόσμος είναι πιο δεκτικός στο να μιλήσει για την κατάθλιψη σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια, ή εάν έχουν αυξηθεί τα περιστατικά, ο Δρ Μικελλίδης απάντησε πως είναι ένας συνδυασμός και των δύο, αφού τα τελευταία χρόνια ήταν πάρα πολύ δύσκολα, από την περίοδο του κορωνοϊού, τους πολέμους που ξέσπασαν, όπως και η οικονομική κρίση, φαίνεται να επηρέασαν αρκετά την ψυχολογία των ανθρώπων, όχι μόνο στην Κύπρο αλλά σε παγκόσμιο επίπεδο.

Καταλήγοντας, ο κ. Μικελλίδης αναφέρθηκε και στα περιστατικά ατόμων που λαμβάνουν φαρμακευτική περίθαλψη για αντιμετώπιση της κατάθλιψης, λέγοντας πως από την περίοδο του κορωνοϊού και μετά, φαίνεται ο αριθμός να ανέβηκε ραγδαία, αγγίζοντας τους 64,000 ανθρώπους στην Κύπρο, οι οποίοι έχουν συνταγογραφούμενη περίθαλψη σε αντικαταθλιπτικά, ενώ μέχρι το 2019 ο αριθμός δεν ξεπερνούσε τις 33,000. Ξεκαθάρισε δε, ότι πολλοί είναι και αυτοί που λαμβάνουν αντικαταθλιπτικά φάρμακα, που δεν καταγράφονται μέσω στο ΓεΣΥ, ακριβώς για το λόγο ότι δεν θέλουν να μαθευτεί ότι λαμβάνουν αυτά τα φάρμακα, με αποτέλεσμα ο αριθμός να μην αντιπροσωπεύει επακριβώς των πραγματικό αριθμό ατόμων που πάσχουν από κατάθλιψη ή λαμβάνουν φαρμακευτική περίθαλψη. Διευκρινίζεται επίσης ότι, στους πιο πάνω αριθμούς, συμπεριλαμβάνονται τα άτομα που λαμβάνουν αντικαταθλιπτικά φάρμακα, όμως τα αντικαταθλιπτικά μπορούν να συνταγογραφηθούν και για άλλου είδους διαταραχές, όχι μόνο για την κατάθλιψη.