Τα παράλληλα αφηγήματα του Κυπριακού, η προσέγγιση της Τουρκίας και οι σκοπιμότητες Τατάρ

Την πραγματοποίηση του δείπνου, στο οποίο θα συμμετέχουν ο ΓΓ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και ο Ερσίν Τατάρ, στις 15 Οκτωβρίου, επιβεβαίωσαν και τυπικά την Παρασκευή τα Ηνωμένα Έθνη, χωρίς ωστόσο να δίνουν προς τα έξω οποιεσδήποτε πληροφορίες αναφορικά με το βασικό ζήτημα συζήτησης επί κυπριακού εδάφους, δηλαδή ποια θα είναι η ατζέντα της τριμερούς.

Είναι ξεκάθαρο πως, παρόλο που και οι δύο πλευρές συνηγόρησαν στην πραγματοποίηση της συνάντησης, μετά από αρκετό καιρό προσπαθειών, πίσω από τις καταφατικές τους απαντήσεις δεν βρίσκονταν κοινά κίνητρα. Η Κυβέρνηση επιθυμεί η τριμερής να αποτελέσει κάποιου είδους γέφυρα, μεταξύ της πλήρους απραξίας που υπάρχει στο Κυπριακό και της επανέναρξης της διαπραγματευτικής διαδικασίας, ενώ η τουρκική πλευρά φαίνεται να επιδιώκει να μπει ταφόπλακα στη διαπραγματευτική διαδικασία υπό το υφιστάμενο πλαίσιο και να τεθεί η συζήτηση σε μία νέα βάση, η οποία να αναγνωρίζει το παράνομο μόρφωμα ως «κυρίαρχο κράτος».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Οι στόχοι της τριμερούς, η επανέναρξη των συνομιλιών και τα… νεοϋορκέζικα κουπέπια

Ο Ερσίν Τατάρ ισχυρίζεται ότι η συνάντηση δεν έχει ατζέντα και, ως εκ τούτου, θεωρεί ή τουλάχιστον προσπαθεί να πείσει πως μπορεί να θίξει ό,τι θέλει σε αυτήν, όσο άσχετο και αν είναι με τον σκοπό και το πλαίσιο. Κάτι τέτοιο, βεβαίως, δεν ισχύει, αφού η τριμερής έχει συγκεκριμένο στόχο. Ο ΓΓ επιθυμεί να διερευνήσει τις προοπτικές επανέναρξης των συνομιλιών και να συζητήσει τους τρόπους που μπορεί να γίνει αυτό και όχι να συζητήσει για τον καιρό στην Κύπρο. Αλλιώς δεν θα υπήρχε λόγος να συγκαλέσει μια συνάντηση στην άλλη άκρη του κόσμου.

Η στάση του Τατάρ έχει, βέβαια, εξήγηση, καθώς, επί της ουσίας, η από μέρους του αποδοχή συμμετοχής συνιστά αναδίπλωση, δεδομένου ότι δήλωνε με στόμφο πριν αναχωρήσει από την Κύπρο ότι θα μεταβεί στις ΗΠΑ για να εξηγήσει στον Αντόνιο Γκουτέρες γιατί δεν δέχεται την πραγματοποίηση τριμερούς και επέστρεψε έχοντας συνηγορήσει σε αυτήν και μάλιστα έσπευσε να ανακοινώσει πρώτος την ημερομηνία, σε μία προσπάθεια να επιβάλει το αφήγημα περί απουσίας ημερήσιας διάταξης. Αυτός είναι και ο λόγος που προσπαθεί συνεχώς να υποβαθμίσει τη σημασία της και να τονίζει ότι πρόκειται περί μίας κοινωνικής συνάντησης.

Υπενθυμίζεται ότι στο παρελθόν και από την Μαρία Άνχελα Ολγκίν Κουεγιάρ και υπό άλλες περιστάσεις, ο εγκάθετος είχε πολλές φορές την ευκαιρία να βρεθεί σε κοινωνικό επίπεδο με τον Νίκο Χριστοδουλίδη και δεν ήθελε καν να ακούσει για κάτι τέτοιο, με το επιχείρημα ότι δεν υπάρχει κάποιο νόημα σε όλο αυτό.

Το νόημα δεν βρέθηκε ξαφνικά τώρα, όμως. Απλώς η Άγκυρα έχει μια ελαφρώς διαφοροποιημένη γραμμή στο Κυπριακό και έχει αποφασίσει πως, αυτή τη στιγμή, είναι προς το συμφέρον της να καταγράφεται τουλάχιστον κινητικότητα. Ως εκ τούτου, αναγκάστηκε ο εγκάθετός της να προσαρμοστεί και να ευθυγραμμιστεί με τα τουρκικά συμφέροντα, αναγνωρίζοντας ενδεχομένως ότι σε προσωπικό επίπεδο μένει εκτεθειμένος. Για αυτό και η σπουδή να επιμένει ότι δεν μπορεί να βγει τίποτα από την τριμερή και είναι περίπου μια τυπική διαδικασία, που θα του δώσει την ευκαιρία να επαναλάβει τις θέσεις του.

Κυβερνητικές πηγές ερμηνεύουν την αλλαγή στάση της Τουρκίας στο γεγονός πως ο Υπουργός Εξωτερικών της χώρας, Χακάν Φιντάν, ο οποίος αυξάνει σταθερά την ισχύ και την επιρροή του, επενδύει στα ευρωτουρκικά, μετά από μία περίοδο περιθωριοποίησής τους. Η παρουσία του στο άτυπο συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ, κατόπιν συναίνεσης της Λευκωσίας, φαίνεται ότι λειτούργησε υπέρ αυτής της ελαφριάς διαφοροποίησης της Άγκυρας, καθώς ο Φιντάν αντιλήφθηκε πως δεν γίνεται διασύνδεσή του με τα ευρωτουρκικά μόνο από την Κυπριακή Δημοκρατία, αλλά από σχεδόν όλα τα κράτη μέλη. Και παρόλο που δεν υπάρχει στον ορίζοντα ενδεχόμενο σοβαρής προόδου στην ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, έχει πολλά να κερδίσει από την ΕΕ, στην οποία υπάρχει αυτή τη στιγμή διαμορφωμένη και επίσημα καταγεγραμμένη αντίληψη, έστω και αν δεν έχει ακόμα προσλάβει μορφή πρακτικής εφαρμογής, πως η πρόοδος περνά και μέσα από το Κυπριακό. Σε αυτό το πλαίσιο είναι που διαφοροποιήθηκε σε κάποιο βαθμό η Άγκυρα και συναινεί στην ανάπτυξη κινητικότητας.

Το πρόβλημα συνεχίζει να υφίσταται σε ό,τι αφορά τις θέσεις που προβάλλονται από τουρκικής πλευράς, καθώς κατ’ επανάληψη γίνεται αναφορά σε πλήρη απάλειψη του ομοσπονδιακού μοντέλου και τίθενται προϋποθέσεις που συνιστούν αναγνώριση του ψευδοκράτους. Γίνεται κατανοητό πως, ό,τι και να λένε, ο Αντόνιο Γκουτέρες δεν τους φέρνει στη Νέα Υόρκη για να ανάψει το πράσινο φως στην παραβίαση των ψηφισμάτων του Οργανισμού που προΐσταται. Υπενθυμίζεται ότι από πλευράς Τατάρ υπήρχε επιμονή, ώστε η κ. Ολγκίν να φέρει τον τίτλο «προσωπική απεσταλμένη», επειδή θεωρούσε ότι αν την έστελνε προσωπικά ο ΓΓ, δεν θα είχε δεσμεύσεις όπως μία απεσταλμένη από τις δομές των ΗΕ, κάτι που προφανώς δεν ίσχυε. Και φυσικά δεν ισχύει ούτε και τώρα και δη στην περίπτωση του ίδιου του Αντόνιο Γκουτέρες. ο οποίος μπορεί να κινηθεί μόνο εντός των παραμέτρων που καθορίζουν τα ψηφίσματα.

Ο Πρόεδρος τονίζει σε κάθε ευκαιρία ότι το πλαίσιο των συνομιλιών είναι συγκεκριμένο και δεν επιδέχεται αμφισβήτησης, ούτε υπάρχει πρόθεση αμφισβήτησής του από οποιονδήποτε πέραν των Τούρκων. Σύμφωνα, μάλιστα, με πληροφορίες, έλαβε σχετικές διαβεβαιώσεις και κατά τη διάρκεια του γεύματος που παρέθεσε προς τους εκπροσώπους των πέντε Μονίμων Μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας, όταν βρισκόταν στη Νέα Υόρκη.

Αν και η δική μας πλευρά ζητά όπως οι συνομιλίες ξεκινήσουν από το σημείο που έμειναν στο Κραν Μοντανά, διατηρώντας έτσι το διαπραγματευτικό κεκτημένο, υπάρχουν διάφορες εκτιμήσεις για τη φόρμουλα που θα επιλέξει να ακολουθήσει ο Αντόνιο Γκουντέρες. Κάποιες ιδέες που διακινούνται κάνουν λόγο για προετοιμασία από μέρους του ενός πλαισίου ή κωδικοποίησης, που να χρησιμοποιηθεί ως αφετηρία σε αυτόν τον γύρο διαπραγματεύσεων, αλλά θα φανεί στην πράξη. Το πρώτο ζητούμενο, ωστόσο, παραμένει η επαναφορά της τουρκικής πλευράς στο διαπραγματευτικό πλαίσιο, καθώς γίνεται κατανοητό πως δεν μπορούν να υπάρξουν συνομιλίες ενόσω επιμένουν σε μορφές λύσης που περνούν μέσα από την αναγνώριση του ψευδοκράτους.