Μεταναστευτικό και οικονομία θέτουν στο επίκεντρο του προεκλογικού οι πολίτες

Το μεταναστευτικό φαίνεται να πρωταγωνιστεί στο μυαλό των Κυπρίων ψηφοφόρων ενόψει Ευρωεκλογών. Με το ζήτημα να βρίσκεται στην κορυφή της ειδησεογραφίας αλλά και της κυβερνητικής ατζέντας τις τελευταίες εβδομάδες, είναι ξεκάθαρο πως απασχολεί έντονα και τους απλούς πολίτες.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Ευρωβαρόμετρου, που κυκλοφόρησαν αυτή την εβδομάδα, τέσσερις στους δέκα πολίτες στην Κυπριακή Δημοκρατία αναφέρουν πως το μεταναστευτικό και το άσυλο θα πρέπει να συζητηθούν ως ζητήματα προτεραιότητας κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας. Αυτή αποτελεί τη νούμερο ένα προτεραιότητα στη δική μας χώρα, η οποία κατακλύζεται το τελευταίο διάστημα από νέα μεταναστευτικά κύματα, ενώ στην υπόλοιπη ΕΕ κινείται πολύ χαμηλότερα από το 41%, στο 24%.

Ενδιαφέρον, είναι, ωστόσο το γεγονός πως η συλλογή δεδομένων για το Ευρωβαρόμετρο έγινε τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο του 2024, δηλαδή πριν η Κύπρος βρεθεί αντιμέτωπη με το νέο κύμα μαζικών αφίξεων παράτυπων μεταναστών από τη Συρία, το οποίο ξεκίνησε το τριήμερο της Πρωταπριλιάς και συνεχίζεται έκτοτε. Αφίξεις, βεβαίως, σημειώνονταν και προηγουμένως, ωστόσο όχι με την ένταση και την μαζικότητα των τελευταίων ημερών και χωρίς να προκαλέσουν τόσο μεγάλη ανησυχία όσο το τελευταίο διάστημα, που η Κυβέρνηση αποφάσισε να λάβει και πιο δραστικά μέτρα αποτροπής. Ενδεχομένως, αν το Ευρωβαρόμετρο πραγματοποιείτο με δεδομένα Απριλίου, το ποσοστό αυτό να ήταν ακόμα μεγαλύτερο, αντίστοιχο, δηλαδή, της ανησυχίας που υπάρχει για το ζήτημα.

Είναι ξεκάθαρο πως το μεταναστευτικό θα μας συνοδεύσει στην κάλπη της 9ης Ιουνίου. Οι πολίτες φαίνεται να στρέφονται στην ΕΕ για λύσεις, αναγνωρίζοντας ενδεχομένως τις αυξημένες της διαπραγματευτικές ικανότητες. Άλλωστε και η ίδια η Κυβέρνηση διασύνδεσε το ζήτημα του μεταναστευτικού με την ΕΕ. Πριν μεταβεί στον Λίβανο συντόνισε κινήσεις με την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ενώ η αυξημένη οικονομική βοήθεια προς την Βηρυτό με αντάλλαγμα την καλύτερη επιτήρηση της ακτογραμμής της, θα προέλθει από τις Βρυξέλλες. Έχει επίσης γίνει γνωστό πως Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και Νίκος Χριστοδουλίδης προτίθενται να επισκεφθούν και από κοινού τον Λίβανο.

Η Κυβέρνηση επενδύει επίσης πολλά στους εταίρους σε ό,τι αφορά τον αποχαρακτηρισμό περιοχών της Συρίας, που πλέον είναι ασφαλείς, ώστε να μπορούν να γίνονται νόμιμες επιστροφές στη χώρα. Αυτή τη στιγμή, και παρά την αναστολή της εξέτασης αιτήσεων Σύρων υπηκόων, η Κυπριακή Δημοκρατία, όπως και οι υπόλοιπες χώρες, δεν δικαιούνται να κάνουν επιστροφές στη Συρία, αφού θεωρείται μη ασφαλής σε ολόκληρη την επικράτειά της, όπως την εποχή που ξέσπασε ο εμφύλιος πόλεμος στη χώρα, ενώ οι πραγματικότητες επί του εδάφους είναι διαφορετικές. Μάλιστα, όπως έγινε γνωστό, υπάρχουν άτομα που πηγαινοέρχονται στη Συρία μέσω κατεχομένων αλλά απολαμβάνουν του καθεστώτος διεθνούς προστασίας ως πρόσφυγες στην Κυπριακή Δημοκρατία. Η Κυβέρνηση ζητά από τους εταίρους να προχωρήσουν οι διαδικασίες, ενώ ο Υπουργός Εσωτερικών, με τα ταξίδια του σε Τσεχία, Δανία και Ελλάδα την προηγούμενη εβδομάδα, εξασφάλισε την υποστήριξη και άλλων χωρών για να προωθηθεί ο αποχαρακτηρισμός.

Όλες αυτές οι ενέργειες είναι γνωστές στο κυπριακό κοινό, που αντιλαμβάνεται ότι η ΕΕ βρίσκεται στο επίκεντρο των προσπαθειών για διαχείριση των μεταναστευτικών ροών και έχει αναπτύξει και σχετικές προσδοκίες. Ακόμη και προηγουμένως, όμως, και παρά την ορατή βελτίωση των αριθμών που είχε επιτευχθεί, φαίνεται πως οι πολίτες αντιλαμβάνονταν την ευρωπαϊκή διάσταση του προβλήματος και ταυτόχρονα το ανήγαγαν σε σημαντικό ζήτημα, το οποίο πρέπει να έχει περίοπτη θέση στον προεκλογικό. Αυτό, βέβαια, εξαρτάται και από την στάση των κομμάτων, τα οποία κάνουν συζητήσεις και παρεμβάσεις για το μεταναστευτικό, αλλά αφενός έχουν περιορισμούς που προκύπτουν από τον κοινό εθνικό στόχο και αφετέρου κινδυνεύουν η όποια κριτική να εκληφθεί ως προεκλογική σκοπιμότητα αντί για γόνιμη συνεισφορά στον διάλογο λόγω της σοβαρότητας του θέματος.

Τα κόμματα έχουν και ένα τρίτο λόγο, για τον οποίο προσεγγίζουν προσεκτικά τη συζήτηση του μεταναστευτικού. Γνωρίζουν πολύ καλά ότι αυτός είναι ο «τομέας εξειδίκευσης» του ΕΛΑΜ. Το σημείο εκείνο που με τις θέσεις του κόμματος συμφωνούν πολύ περισσότεροι πολίτες από όσοι όντως το ψηφίζουν, όπως προκύπτει από τις δημοσκοπήσεις. Οι προσεγγίσεις του ΕΛΑΜ, όσο και αν χαρακτηρίζονται ρατσιστικές από τις άλλες πολιτικές δυνάμεις, είναι διαχρονικές και αποτελούν έναν από τους πυλώνες πάνω στους οποίους στηρίχθηκε το κόμμα για να μεγαλώσει τα τελευταία χρόνια. Η εκτενής συζήτηση ελλοχεύει τον κίνδυνο για τις άλλες δυνάμεις να στρέφεται η προσοχή ακόμη περισσότερο στο ΕΛΑΜ και τις θέσεις του, οι οποίες παρόλο που απορρίπτονται από το υπόλοιπο κομματικό σύστημα, φαίνεται να βρίσκουν πρόσφορο έδαφος ανάμεσα σε μια μερίδα πολιτών.

Το άλλο μεγάλο ζήτημα για τους Κύπριους, όπως αναδείχθηκε μέσα από το Ευρωβαρόμετρο με ποσοστό 40%, είναι η υποστήριξη της οικονομίας και η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Σε αυτό το κομμάτι οι πολίτες είναι πιο συμβατοί με τους υπόλοιπους ευρωπαίους, αφού αναδείχθηκε ως ζήτημα προτεραιότητας ενόψει Ευρωεκλογών από το 31% των ερωτηθέντων πανευρωπαϊκά. Πίσω από αυτή την απάντηση, που έχει εντοπιστεί και στις εγχώριες δημοσκοπήσεις, βρίσκονται οι πιέσεις που δέχονται όχι τόσο τα δημόσια οικονομικά αλλά οι τσέπες των απλών ανθρώπων, που εδώ και πολύ καιρό απορροφούν ένα συνδυασμό πληθωρισμού, ακρίβειας και εξαιρετικά υψηλών τιμών καυσίμων, τα οποία οφείλονται τόσο σε κυπριακούς όσο και σε εξωγενείς παράγοντες. Το καθημερινό κυνήγι με την ακρίβεια προκαλεί άγχος στους πολίτες, οι οποίοι θα ήθελαν, στο πλαίσιο της προεκλογικής εκστρατείας, να ακούσουν τα κόμματα να προσφέρουν λύσεις αλλά ενδεχομένως και πιο ευρωπαϊκές προσεγγίσεις στο ζήτημα.

Ο κόσμος αντιλαμβάνεται, άλλωστε, πως σε κάποιο τουλάχιστον βαθμό, η σημερινή κατάσταση είναι απότοκο και ενεργειών ή αποφάσεων που λήφθηκαν σε επίπεδο θεσμών της ΕΕ και για αυτό η «νέα αρχή» με την αλλαγή φρουράς σε ευρωπαϊκούς θεσμούς θα μπορούσε να αποτελέσει δυνητικά να αποτελέσει μια βάση για βελτίωση των συνθηκών στον τομέα της οικονομίας. Το ζήτημα δεν είναι απλό, όμως αυτό είναι που πονάει τους πολίτες. Μία μερίδα, μάλιστα, το συνδέει εμμέσως και με το μεταναστευτικό, καθώς θεωρεί πως διοχετεύονται χρήματα σε υποδομές και επιδόματα για μετανάστες, τα οποία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη βελτίωση των συνθηκών της καθημερινότητας των Κυπρίων.

Σημειώνεται ότι τα άλλα δύο ζητήματα που οι Κύπριοι θεωρούν πως πρέπει να τίθενται στο επίκεντρο του προεκλογικού είναι κοινά με τους υπόλοιπους ευρωπαίους, αν και στη χώρα μας είναι πιο ψηλά τα ποσοστά από τον μέσο όρο. Το ένα αφορά τη μάχη ενάντια στην φτώχια και στον κοινωνικό αποκλεισμό, το οποίο επίσης συνδέεται με το ζήτημα της οικονομίας. Στην Κύπρο το ποσοστό ήταν 38%, ενώ στην ΕΕ 33%. Το δεύτερο είναι η δημόσια υγεία, με το 38% να το θέτουν ως προτεραιότητα στην Κύπρο και το 32% σε επίπεδο ΕΕ.