Η τελική μάχη στην θανατική ανάκριση για Θανάση-Τα δύο στρατόπεδα, οι παραδοξότητες και ο μοναδικός ηττημένος

«Έγινε μια αλληλογνωριμία της οικογένειας του Θανάση με την ανακριτική ομάδα. Αντηλλάγησαν απόψεις, εκφράστηκαν ανησυχίες, έγινε μια πολύ εποικοδομητική συζήτηση. Είμαι στην ευχάριστη θέση να πω ότι όλοι έχουμε καταλήξει σε ένα κοινό αποτέλεσμα. Κοινό αποτέλεσμα, που αποτελεί αποτέλεσμα του κοινού στόχου, ο οποίος είναι ο στόχος που έχει η παρούσα ανακριτική διαδικασία και τίποτε διαφορετικό. Αυτή είναι, η διαβεβαίωση που έδωσα προς τους γονείς, η διαβεβαίωση ότι η παρούσα ηγεσία της Νομικής Υπηρεσίας, όπως έπραξε από την πρώτη στιγμή που αναλάβαμε, θα συνεχίσει να πράττει και να κάνει ότι είναι δυνατόν, υπό τις σημερινές συνθήκες, για να μπορέσει να φωτιστεί η αιτία αλλά και οι ένοχοι που οδήγησαν στον θάνατο τον άτυχο εθνοφρουρό».

H πιο πάνω δήλωση του Γενικού Εισαγγελέα, έγινε στις 19 Οκτωβρίου 2022, μετά από συνάντηση της ηγεσίας της Νομικής Υπηρεσίας, με την οικογένεια του 26χρονου εθνοφρουρού, Θανάση Νικολάου. Μια συνάντηση που έγινε περίπου ένα μήνα μετά την παράδοση του πορίσματος Μάτσα-Αλεξόπουλου, το οποίο, 17 χρόνια μετά, υπέδειξε πως ο άτυχος εθνοφρουρός δεν αυτοκτόνησε όπως επέμεναν όλα αυτά τα χρόνια οι Αρχές, αλλά λόγω εγκληματικής ενέργειας δια στραγγαλισμού, ενώ καταγράφονταν ποινικά αδικήματα σε βάρος του τότε ιατροδικαστή Πανίκου Σταυριανού και τριών στελεχών της Αστυνομίας.

Πηγαίνοντας ένα βήμα παραπέρα, ο Γενικός Εισαγγελέας εξέφρασε «τον πλήρη σεβασμό και την εκτίμηση» τόσο του ιδίου όσο και του Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας «προς τη μητέρα, τον πατέρα και τα αδέλφια Θανάση και προς τον αγώνα που για τόσα χρόνια δίνουν για να διακριβωθούν τα αίτια θανάτου και οι ένοχοι που ευθύνονται για τον θάνατο του γιού τους».

*****

Η νέα έρευνα από ανεξάρτητους ανακριτές, ως γνωστόν, δεν ήρθε αυτοβούλως, αλλά μετά την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το οποίο, μετά από προσφυγή της οικογένειας, καταδίκασε την Κυπριακή Δημοκρατία για τους χειρισμούς της.

Πρόκειται για απόφαση που εκδόθηκε στις 28/01/2020, έπειτα από την οποία οι Αρχές αναγκάστηκαν να ανοίξουν ξανά την υπόθεση που έκλεισαν και άφησαν στα συρτάρια των ανεξιχνίαστων, επιμένοντας πως πρόκειται για αυτοκτονία και αμφισβητώντας τα όσα υποστήριζε η «πελλή» μητέρα του Θανάση Νικολάου.

Το ΕΔΑΔ στην πολυσέλιδη απόφαση του, αποδέχθηκε την προσφυγή με τις πιο πάνω θέσεις της οικογένειας, αναφέροντας μεταξύ άλλων, ότι ολόκληρη η έρευνα της Αστυνομίας ήταν πλημμελής γιατί από την αρχή θεωρήθηκε πως η υπόθεση επρόκειτο για μια απλή συνήθη περίπτωση αφύσικου θανάτου. Το αποτέλεσμα της έρευνας της Αστυνομίας στηρίχθηκε στα ευρήματα της ιατροδικαστικής γνώμης του Πανίκου Σταυριανού, ο οποίος διαπίστωσε πως ο αποβιώσας πιθανότατα να αυτοκτόνησε.

Το ΕΔΑΔ προχώρησε μάλιστα και υπέδειξε πως δεν έγινε οποιαδήποτε προσπάθεια να ανιχνευθεί άλλη πιθανή αιτία θανάτου. Αντί αυτού, το πόρισμα για την αιτία θανάτου στηρίχθηκε μόνο στην εικασία και γνώμη του Πανίκου Σταυριανού ως προς την αιτία θανάτου, ενώ οι δε κατονομαζόμενες παραλείψεις, υπονόμευσαν την αληθοφάνεια των πορισμάτων της αρχικής έρευνας και τροφοδότησαν τις υποψίες της οικογένειας για συγκάλυψη.

*****

Μετά την πιο πάνω δήλωση του Γενικού Εισαγγελέα, η οποία αύξησε τις προσδοκίες της οικογένειας, ακολούθησε η νέα έρευνα της Αστυνομίας, για την οποία είχαν εκφραστεί επιφυλάξεις, δεδομένου και της εμπλοκής μελών της Δύναμης σε σωρεία παραλήψεων και ως εκ τούτου δημιουργήθηκαν εξαρχής σκιές γύρω από τους χειρισμούς τους. Μετά την ολοκλήρωση των σχετικών ερευνών, ο φάκελος διαβιβάστηκε εκ νέου στην Νομική Υπηρεσία, η οποία εν τω μεταξύ, ανέφερε πως θα αναμένει τις έρευνες της Αστυνομίας για να λάβει αποφάσεις σε σχέση με την εισήγηση Μάτσα-Αλεξόπουλου για ποινικές διώξεις εναντίον αστυνομικών που είχαν εμπλοκή στην διερεύνηση κατά τον ουσιώδη χρόνο.

Μετά το πέρασμα μερικών μηνών, κατόπιν απαιτήσεως της οικογένειας, πραγματοποιήθηκε συνάντηση, έπειτα από την οποία η μητέρα του Θανάση Νικολάου, δήλωσε πως αντιλήφθηκε πως δεν υπάρχει πρόθεση για ποινικές διώξεις. Η εν λόγω δήλωση έγινε στις 24 Φεβρουαρίου 2023, ενώ μήνες αργότερα και συγκεκριμένα στις 27 Ιουνίου 2023, σχεδόν ένα χρόνο μετά την παράδοση του πορίσματος, ο Γενικός Εισαγγελέας, κληθείς να τοποθετηθεί σχετικά, ανακοίνωσε πως δεν θα ασκηθούν ποινικές διώξεις.

*****

Προτού αναφερθούν τα τεκταινόμενα της θανατικής ανάκρισης, της τρίτης στη σειρά, που άρχισε τον περασμένο Οκτώβριο ενώπιον του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λεμεσού, από τα πιο πάνω προκύπτουν κάποια δεδομένα, τα οποία θα πρέπει να αποτελούν σεβασμό από όλες τις πλευρές. Δεδομένου πως σε άλλες περιπτώσεις μια δικαστική απόφαση αποτελεί «σημαία» για την Εισαγγελία, έτσι και σε αυτή την περίπτωση, η καταδικαστική απόφαση για την Κύπρο του ΕΔΑΔ, η οποία αφενός αδειάζει τους χειρισμούς της Αστυνομίας και αφετέρου καταλογίζει σοβαρές ευθύνες στον ιατροδικαστή Πανίκο Σταυριανό.

Ένα άλλο δεδομένο το οποίο θα πρέπει να σημειωθεί, είναι πως οι δύο ανεξάρτητοι ποινικοί ανακριτές, Σάββας Μάτσας και Αντώνης Αλεξόπουλος, διορίστηκαν από τον Γενικό Εισαγγελέα, ανεξαρτήτως αν οι δύο πλευρές ήρθαν σε ρήξη μετά τις αποκαλύψεις του πρώτου, για το τι καταγράφει το πόρισμα, που είχε ως αποτέλεσμα την απομάκρυνση του. Επίσης, θα πρέπει να σημειωθεί πως ο Σάββας Μάτσας ήταν λειτουργός στην Νομική Υπηρεσία για 37 χρόνια, με ότι αυτό συνεπάγεται.

Με δεδομένη λοιπόν και την στήριξη που εξέφρασε η Γενικός Εισαγγελέας στην οικογένεια, σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα, θα ανέμενε κανείς πως η διαδικασία ενώπιον της θανατικής ανακρίτριας θα είχε τυπικό χαρακτήρα. Αντί αυτού όμως, το αφήγημα των δύο πλευρών, ήταν εκ διαμέτρου αντίθετο, με την Εισαγγελία μάλιστα, ανατρέποντας στα όσα είχε δηλώσει προηγουμένως, υποστήριξε στο έπακρο και με ιδιαίτερα έντονο τρόπο, πως ο Θανάσης Νικολάου αυτοκτόνησε.

Μάλιστα, αυτό που έκανε ιδιαίτερη εντύπωση καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας, δεν είναι μόνο ότι η Νομική Υπηρεσία προσπάθησε να καρατομήσει κάθε μάρτυρα που παρουσίαζε η οικογένεια, εξάλλου έχει δικαίωμα να ακολουθήσει την γραμμή που επιθυμεί και κρίνει, είναι το γεγονός ότι η πλευρά της Εισαγγελίας κρατούσε σημαία τον Πανίκο Σταυριανό. Δηλαδή, το κεντρικό πρόσωπο που αποτέλεσε στην ουσία την αιτία για την καταδίκη της Κύπρου από το ΕΔΑΔ, εναντίον του οποίου, δεδομένης της απόφασης, θα έπρεπε να εξεταστούν ποινικά αδικήματα. Και όλα αυτά, την ίδια ώρα, που η Εισαγγελία απέρριψε ως μάρτυρα της, τον Σάββα Μάτσα, που η ίδια διόρισε για την νέα έρευνα, τα αποτελέσματα της οποίας ωστόσο ήταν αντίθετα από αυτά που υποστηρίζει σήμερα η Νομική Υπηρεσία στην θανατική ανάκριση, δηλαδή αυτοκτονία.

Περαιτέρω, λαμβάνοντας υπόψη την δήλωση του Γενικού Εισαγγελέα, περί «πλήρη σεβασμό και εκτίμηση» στον αγώνα της οικογένειας του θύματος, θα ανέμενε κανείς, πως η στάση της εκπροσώπου της Νομικής Υπηρεσίας κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, θα ήταν προς αυτή την κατεύθυνση. Ασφαλώς και η Εισαγγελία είχε το δικαίωμα να ακολουθήσει και να στηρίξει το δικό της αφήγημα, όποιο και αν ήταν αυτό, ωστόσο τα όσα εκτυλίχθηκαν στην δικαστική αίθουσα, αποτελούν πληγή για την εικόνα της Εισαγγελίας. Και αυτό διότι, η εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας, ανέβαζε τους τόνους και προέβαινε σε τέτοιους σχολιασμούς, που πολλές φορές ανάγκασαν την δικαστή, Ντόρια Βαρωσιώτου, να προβεί σε υποδείξεις.

Η τελική μάχη των δύο πλευρών, αν και υπό κανονικές συνθήκες θα έπρεπε να βρίσκονταν σε κοινή συνισταμένη, αφού όπως είπε και ο Εισαγγελέας ο στόχος είναι κοινός, θα δοθεί σήμερα όπου είναι ορισμένη η διαδικασία για τις τελικές αγορεύσεις.

Από εκεί και πέρα, αναμένεται να οριστεί η ημερομηνία για ανακοίνωση της απόφασης. Μιας απόφασης, που κρίνεται καθοριστικής σημασίας, από πολλές απόψεις και για όλες τις πλευρές, η οποία θα σηματοδοτήσει νέες εξελίξεις. Από την μια είναι η εκκρεμότητα των ιδιωτικών ποινικών διώξεων αλλά και το ενδεχόμενο νέας προσφυγής στο ΕΔΑΔ και από την άλλη, από την τελική απόφαση, θα κριθούν οι ενέργειες και η στάση των εμπλεκομένων.

Βέβαια, δεν θα μπορούσε να λεχθεί πως η διαδικασία θα αναδείξει νικητές και ηττημένους, αφού σε αυτή την υπόθεση, λαμβάνοντας υπόψη πως παραμένει ανοιχτή εδώ και 19 χρόνια, ο μόνος ηττημένος είναι ο θεσμός της Δικαιοσύνης.