Εν έτει 2023, ένα παιδί με αναπηρία διεκδικεί τα αυτονόητα-Ο Γολγοθάς σε μια σχολική εκδρομή

«Σε όλη τη σχολική διαδρομή του παιδιού μέχρι σήμερα, χρειάστηκε να παρακαλέσουμε, να απαιτήσουμε ή και να αντιπαρατεθούμε με πολλούς, για διάφορα θέματα, που σχετίζονται με δικαιώματα και παροχές προς ΑμεΑ, μέχρι να βρεθούν σωστές και νόμιμες λύσεις ή να αρθούν άδικες αποφάσεις. Παραδείγματα πολλά: πρόσληψη συνοδού, ράμπες, συμμετοχή σε εκδηλώσεις, καταλληλόλητα και καθαρισμός τουαλετών που μετατρέπονται σε αποθήκες, χώροι στάθμευσης για αναπήρους, καλοκαιρινά σχολεία, κατασκηνώσεις, χώροι διεξαγωγής μαθητικών πάρτι κ.α».

Αυτά είναι τα λόγια του Κώστα Γρουτίδη, ενός πατέρα παιδιού με αναπηρία, που βρίσκεται σε τροχοκάθισμα και το μόνο που ζητά είναι να έχει τα ίδια δικαιώματα με τους συμμαθητές του. Εν έτει 2023, ένα παιδί με αναπηρία διεκδικεί τα αυτονόητα και δεν είναι το μόνο. Τόσα παιδιά, ακόμη και σήμερα, θέλουν να έχουν όσα απλόχερα προσφέρονται στα άλλα παιδιά της τάξης τους, της γειτονιάς τους, του σχολείου τους. Δικαιώματα που δεν έπρεπε να διεκδικούν, αλλά να απολαμβάνουν χωρίς φόβο, χωρίς διακρίσεις και σκεπτικισμό, ειδικά εντός των σχολείων, που θα έπρεπε να είναι μία μεγάλη αγκαλιά για όλους και οι εκπαιδευτικοί τους να είναι οι πρώτοι που θα έπρατταν όσα χρειάζονται, για να είναι ασφαλή όλα τα παιδιά.

Κι όμως, για ακόμη μία φορά το θέμα των διακρίσεων που υφίστανται τα παιδιά με αναπηρία εντός των σχολικών μονάδων έρχεται στην επιφάνια και τίθεται για ακόμη μία φορά στο τραπέζι προς συζήτηση ενώπιον της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Βουλής. Οι βουλευτές, για ακόμη μία φορά, θέλουν να αγγίξουν το εν λόγω θέμα και αυτό αποδεικνύει πως όλες τις προηγούμενες φορές που έγιναν παρόμοιες συζητήσεις, το αποτέλεσμα δεν έχει αλλάξει.

Ο κ. Γρουτίδης είναι ένας από τους πολλούς γονείς, που παλεύουν νυχθημερόν για να καταφέρουν να προσφέρουν στα παιδιά τους ό,τι καλύτερο μπορούν, τόσο στην κανονική τους ζωή, όσο και στη σχολική τους πορεία. Με μία επιστολή προς τα μέλη της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ο κ. Γρουτίδης θέλησε να δείξει το πραγματικό πρόβλημα που υπάρχει, μέσα από τη δυσάρεστη εμπειρία που είχε το παιδί του, με τα λεωφορεία που τους μετέφεραν στις εκδρομές, την προηγούμενη σχολική χρονιά.

«Η υπόθεση στην οποία αναφέρομαι έχει να κάνει με τη σχολική εκδρομή της 10ης Μαΐου 2023, σχετίζεται όμως και με την πρώτη εκδρομή της σχολικής χρονιάς γιατί από τότε παρουσιάστηκαν τα προβλήματα τα οποία κακίζω στην επιστολή μου, περί διάκρισης και άδικης μεταχείρισης του παιδιού και της μη ασφαλούς μεταφοράς του με λεωφορείο».

Παρουσιάζοντας τα γεγονότα της ιστορίας, ο κ. Γρουτίδης ανέφερε πως «στην πρώτη εκδρομή του σχολείου το αμαξίδιο του παιδιού δέθηκε μόνο με μια ζώνη σε θέση που δεν προνοείται, δίπλα από άλλο τροχοκάθισμα. Μετά από φρενάρισμα του οδηγού το αμαξίδιο γύρισε και "ττούμπαρε" στα δεξιά καθίσματα. Μπροστά από το παιδί κανένα προστατευτικό. Υπήρχε μόνο η “τρύπα” με τα σκαλοπάτια του λεωφορείου. Επί πλέον καμιά προστασία του αυχένα του χρήστη τροχοκαθίσματος. Δεν μπορούσα να δεχτώ κάτι τέτοιο σε επανάληψη γι’ αυτό μια βδομάδα πριν από την εκδρομή της 10ης Μαΐου 2023 μίλησα με το σχολείο για να γίνει σωστή διευθέτηση. Όμως, παρά τα διαβήματα μου για την ασφάλεια κατά την μεταφορά, δεν έγινε τελικά τίποτε. Ο διευθυντής δέχτηκε εύκολα τη θέση της εταιρείας περί καταλληλόλητας του οχήματος και ότι «είναι με τις προδιαγραφές της Αγγλίας». Η αγωνία μου ως γονιού δεν λήφθηκε καθόλου υπόψη, ούτε και η δηλωμένη μου πρόθεση για καταγγελία εάν τα πράγματα δεν γίνουν όπως πρέπει.

Και πράγματι, κατά την ημέρα της εκδρομής το προορισμένο λεωφορείο ήταν τελικά ανεπαρκές και ακατάλληλο για μεταφορά των δύο μαθητών της τάξης που χρησιμοποιούν τροχοκάθισμα. Ο ένας είναι ο γιος μου Μάριος Γρουτίδης. Στο αυτοκίνητο υπήρχε με βάση τις προδιαγραφές του, θέση για μόνο ένα αμαξίδιο ΑμεΑ.

Μπροστά στο λεωφορείο ενώπιον πολλών προσώπων, άτομο που εκπροσωπούσε την εταιρεία, επέμενε πως το λεωφορείο «εν’ με τες προδιαγραφές της Αγγλίας». Του αντέταξα πως δεν μας νοιάζει η Αγγλία αλλά η τήρηση και συμμόρφωση με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό. Μάλιστα μου έλεγε «έβκαρτον πάνω να τον δείσουμε τζιαι να δεις ότι εν έσιει πρόβλημα…». Εκεί υπήρξε και η παρέμβαση του Μάριου: “Μα δεν ξέρετε κύριε τα λεωφορεία σας; Τι γράφει στο τζάμι; Ένα τροχοκάθισμα”. Εννοείται πως δεν δέχτηκα να μεταφερθεί το παιδί μου χωρίς ασφάλεια και το πήγα στην εκδρομή με το δικό μας αυτοκίνητο».

Τα παράπονά του προς τα Υπουργεία

Στη συνέχεια, ο κ. Γρουτίδης εξέφρασε κάποια παράπονα και καταγγελίες προς τα αρμόδια Υπουργεία, ζητώντας τους να αναλάβουν τις ευθύνες τους.

«Το Υπουργείο Μεταφορών έχει την ευθύνη για τις μεταφορές (υπάρχουν οι νόμοι του κράτους, Ευρωπαϊκοί κανονισμοί, συμβάσεις του ΟΗΕ, διεθνείς συμβάσεις περί των δικαιωμάτων των επιβατών και ειδικές υποχρεώσεις των ανάδοχων εταιρειών για τη μεταφορά αναπήρων ατόμων).

Ασκούνται επαρκείς έλεγχοι; Επιβάλλονται ποινές; Τι είναι αυτό που έκανε την ανάδοχη εταιρία να παραβαίνει τους κανόνες στην 1η εκδρομή και να το επαναλαμβάνει και στη 2η παρά την ύπαρξη ένστασης; Γιατί αυθαίρετα η εταιρεία προσμέτρησε ακόμα μια θέση αναπήρων; Υπάρχει σιωπηλή ανοχή ή κάλυψη από αρμόδιους που παραχωρούν άδειες ή έχουν το καθήκον του ελέγχου; Έχουν σχέση “μέσα” και συμφέροντα;

Το Υπουργείο Παιδείας τι κατευθύνσεις και τι εφόδια δίνει στα σχολεία για να κάνουν κατάλληλες επιλογές; Είναι δυνατόν στα πλαίσια μιας “οικονομικής περισυλλογής” και περιορισμού των δαπανών, να ανεχόμαστε ακόμα και παραβιάσεις κανόνων ασφαλείας;

Αν οι αρμόδιοι στα Υπουργεία Παιδείας και Μεταφορών αλλά πρωτίστως οι ίδιοι οι κύριοι υπουργοί, θεωρούν ότι η ασφάλεια του παιδιού ήταν στα σωστά επίπεδα, τους προκαλώ να κάνουν οι ίδιοι μια δοκιμή κάτω από τις ίδιες συνθήκες που περιέγραψα.

Η διεύθυνση του σχολείου γιατί δέχτηκε εύκολα τη θέση της εταιρείας περί καταλληλόλητας του λεωφορείου και ότι “είναι με τις προδιαγραφές της Αγγλίας”; Είναι ανεπάρκεια ή υπάρχουν άνωθεν οδηγίες για “οικονομία”; Ή μήπως “μετρούν” ακόμα και εδώ, μέσα και συμφέροντα;

Η εταιρία των λεωφορείων παραβίασε τους κανονισμούς καθώς το συγκεκριμένο αυτοκίνητο ήταν κατάλληλο για μόνο ένα τροχοκάθισμα. Αυτό αναγραφόταν και στο εσωτερικό μέρος, στο τζάμι δίπλα από την θέση του οδηγού: 49 θέσεις ή 47 και 1 τροχοκάθισμα. Γιατί επέμεναν να βάλουν και 2ο άτομο σε αμαξίδιο; Η ασφάλεια ενός ΑμεΑ δεν επαφίεται σε αυτοσχέδια και πρόχειρα δεσίματα από τον οδηγό. (Τέτοια κάναμε μόνο στα χωριά μας όταν φορτώναμε σακιά στα γαϊδούρια).

Άφησα στο τέλος το εστιατόριο, που ήταν ταυτόχρονα προορισμός και χώρος αναψυχής και στο οποίο δεν υπάρχει αναπηρική τουαλέτα. Αν η επιχείρηση αυτή ή άλλες παρόμοιες δεν θέλουν να αναβαθμίσουν τις υπηρεσίες τους με παροχές για αναπήρους μπορεί να είναι δικαίωμα τους (δεν το γνωρίζω, μάλλον πρέπει να γίνει υποχρέωση). Όμως, τα σχολεία πρέπει κάποτε να απορρίπτουν τέτοιους χώρους. Η απώλεια εσόδων θα οδηγήσει, περισσότερο από άλλα κίνητρα, σε αναβάθμιση των υπηρεσιών».

Δεν είναι το πρώτο περιστατικό που αντιμετώπισαν

Το εν λόγω περιστατικό, όπως τονίζεται στη συνέχεια της επιστολής του Κώστα Γρουτίδης προς τους βουλευτές, δυστυχώς δεν είναι το πρώτο που αντιμετώπισαν. Μία τοποθέτηση που δεν αποτελεί έκπληξη σε κανένα, δεδομένου ότι για χρόνια, οι αναφορές για διακρίσεις σε βάρος παιδιών με αναπηρίες, δίνουν και παίρνουν.

«Σε όλη τη σχολική διαδρομή του παιδιού μέχρι σήμερα, χρειάστηκε να παρακαλέσουμε, να απαιτήσουμε ή και να αντιπαρατεθούμε με πολλούς, για διάφορα θέματα, που σχετίζονται με δικαιώματα και παροχές προς ΑμεΑ, μέχρι να βρεθούν σωστές και νόμιμες λύσεις ή να αρθούν άδικες αποφάσεις. Παραδείγματα πολλά: πρόσληψη συνοδού, ράμπες, συμμετοχή σε εκδηλώσεις, καταλληλόλητα και καθαρισμός τουαλετών που μετατρέπονται σε αποθήκες, χώροι στάθμευσης για αναπήρους, καλοκαιρινά σχολεία, κατασκηνώσεις, χώροι διεξαγωγής μαθητικών πάρτι κ.α.

-Υπουργείο Παιδείας: Προσχολική φοίτηση του παιδιού σε νηπιαγωγείο. Μας έστελναν σε μακρινό σχολείο και όχι σε αυτό της ενορίας μας. Στις τηλεφωνικές μας κλήσεις δεν απαντούσαν ολόκληρο καλοκαίρι (επιθεωρητής Ειδικής Αγωγής). Χρειάστηκε να κάνω επιστολή και να συναντήσω τον διευθυντή Δημοτικής εκπαίδευσης για να λυθεί το πρόβλημα.

-Σχολική Εφορεία 1: Κατά την διαδικασία πρόσληψης συνοδού δεν αποφάσισαν, ως όφειλαν, με γνώμονα το συμφέρον του παιδιού αλλά με «παιγνίδια αλληλοεξυπηρέτησης» προσέλαβαν την κόρη συγκεκριμένου σχολικού εφόρου. Έγινε αγώνας για διόρθωση των πραγμάτων.

-Σχολική Εφορεία 2: Ράμπα θεατρικής σκηνής έγινε τέσσερα χρόνια μετά την εγγραφή του στο Δημοτικό Σχολείο Αγίων Ομολογητών.

-Δημοτικό Σχολείο Αγίων Ομολογητών: Για να μην βλέπει ο κόσμος και να σχολιάζει την ανυπαρξία ράμπας σκηνής και το ανέβασμα του από τα σκαλιά, πάρθηκε απόφαση να ανεβάζουν το παιδί από τα παρασκήνια. Πάλι με ακατάλληλο τρόπο, αλλά το πρόβλημα κρυβόταν.

-Δήμος Λευκωσίας: Άρνηση να δεχτούν το παιδί στο καλοκαιρινό σχολείο που λειτουργούσε υπό την αιγίδα του Δήμου στους Αγίους Ομολογητές όπου κατοικούμε. Και όταν τελικά έγινε δεκτό το παιδί, μετά από τις διαμαρτυρίες μου και τη λύση που βρέθηκε για την πληρωμή του συνοδού, δεν φρόντισαν να υπάρχουν δραστηριότητες που να ταιριάζουν στις ανάγκες και τις δυνατότητες του παιδιού. Οι μεταφορές του εκτός σχολείου σε πάρκα και άλλους χώρους γίνονταν από την οικογένεια παρόλο που καταβάλαμε εξ ολοκλήρου κάθε οφειλόμενη πληρωμή.

-Θερινό Σχολείο Αγίου Βασιλείου: Άρνηση των συνοδών να αναλάβουν το παιδί λέγοντας πως δεν είναι εγγεγραμμένο. Βέβαια το όνομα του, ήταν σβησμένο (με λευκό διορθωτικό) από όλες τις λίστες που κρατούσαν στα χέρια τους. Μια λίστα όμως τους διέφυγε, προς απόδειξη της κανονικής εγγραφής του παιδιού αλλά και της κοροϊδίας και απαξίωσης που τύχαμε.

-Το πιο πάνω περιστατικό έγινε στην παρουσία και της Συνδετικής Λειτουργού του Υπ. Παιδείας, η οποία παρακολουθούσε απαθώς. Όταν έκανα παράπονο, μας είπε να μπει το παιδί σε ομάδα άλλων παιδιών που τα επέβλεπε μόνο ένας συνοδός. Της είπα βέβαια πως κανένας λειτουργός δεν έχει το δικαίωμα να πάρει τέτοια απόφαση που αποστερεί το παιδί από τον ατομικό του συνοδό, που το δόθηκε μετά από αξιολόγηση ειδικής επιτροπής.

-Ομοσπονδία Συνδέσμων Γονέων Δημ.Σχ. Λευκωσίας: λειτουργία κατασκηνωτικού χώρου στις Δύμες με ράμπες εκτός προδιαγραφών με επικίνδυνες κλήσεις.

-Σύνδεσμος Γονέων Γυμνασίου: διεξαγωγή ψυχαγωγικού παιδικού πάρτι σε μη προσβάσιμο χώρο.

-Γυμνάσιο Ακρόπολης - Μάθημα Πληροφορικής: Το παιδί, στην Α’ τάξη, έχασε περίπου είκοσι μαθήματα εξ αιτίας συχνών βλαβών του ανελκυστήρα αφού το μάθημα διεξαγόταν σε τάξη του 1ου ορόφου. Οι διαμαρτυρίες μου για διορθωτικά μέτρα δεν εισακούονταν. Και βέβαια, καμιά αναπλήρωση μαθήματος. Έπρεπε και εδώ να «απειλήσω» για καταγγελία ώστε τα πράγματα να διορθωθούν. Έτσι, (μάλλον έγινε θαύμα) στη Β’ τάξη το μάθημα μεταφέρθηκε στο ισόγειο, σε εργαστήρι υπολογιστών που λειτουργούσε και τα προηγούμενα χρόνια.

-Χώροι στάθμευσης ΑμεΑ πέριξ των σχολείων: Γίνονται πάντα μετά από απαίτηση των γονέων και αφού ακούσουμε το γνωστό “μα αφού υπάρχει ένα πάργκιγκ, δεν μπορείτε να τα κανονίζετε μεταξύ σας;”.

-Αποχωρητήρια – Αποθήκες: Γενικευμένο φαινόμενο (Γυμν. Ακρόπολης, Λύκειο Ακρόπολης, Δημοτικό Αγ. Βασιλείου). Όπου υπάρχουν μάλιστα δυο και τρία θεωρούν πως το ένα είναι αρκετό και σου το λένε κιόλας: “δεν σας φτάνει το ένα”; Δεν νοιάζονται για τις αποστάσεις και τις ιδιαίτερες ανάγκες των παιδιών, ούτε πόσα παιδιά ΑμεΑ είναι στη σχολική μονάδα κλπ».