«Πρέπει να έχουμε νέο ήθος, να δημιουργήσουμε συνθήκες για να ανθίσει ο τόπος»

Τον προσανατολισμό της υποψηφιότητάς του αναλύει σε συνέντευξή του στον REPORTER ο Ανδρέας Μαυρογιάννης. Ο ανεξάρτητος υποψήφιος, ο οποίος υποστηρίζεται από το ΑΚΕΛ, τονίζει πως ο ίδιος προσπαθεί να έχει ένα νέο ήθος και δεν θεωρεί την πολιτική αρένα γήπεδο μποξ. Διευκρινίζει, ωστόσο, ότι μπορεί να εξαντλήσει την αυστηρότητά του σε φαινόμενα όπως η διαφθορά.

Θεωρεί ότι η διαδικασία για να σπάσουν τα αδιέξοδα που αντιμετωπίζει ο τόπος μας και να επέλθει προοδευτική αλλαγή περνά από συγκεκριμένα στάδια. Πρέπει να ανεβάσουμε το επίπεδο του πολιτικού λόγου και να βελτιώσουμε την αξιοπιστία μας, λέει. «Πρέπει να έχουμε ένα νέο ήθος, πρέπει να έχουμε διαφάνεια, πρέπει να έχουμε πλήρη λογοδοσία και πρέπει, έχοντας πει όλα αυτά, να δημιουργήσουμε εκείνες τις συνθήκες που θα επιτρέψουν στον τόπο όχι μόνο να επιβιώσει αλλά να ανθίσει», αναφέρει. Θεωρεί, επίσης, επείγουσα την ανάγκη για οικοδόμηση μιας νέας συμβιωτικής σχέσης με το περιβάλλον.

Ο Ανδρέας Μαυρογιάννης οραματίζεται ένα κράτος πιο ανθρώπινο, στην υπηρεσία του πολίτη. Με χρηστή διοίκηση, αξιοκρατία, διαφάνεια και λογοδοσία, αλλά και φιλικότητα και αίσθηση χρέους. «Πιστεύω πάρα πολύ στον ανθρωπισμό και πιστεύω στην ανάγκη το κράτος και οι θεσμοί του να είναι στην υπηρεσία αυτού του οράματος και του πολίτη, μέσα από μια προσέγγιση στην οποία να εμπεδώνεται η Δημοκρατία, να εμπεδώνονται τα ανθρώπινα δικαιώματα, να εμπεδώνεται η κοινωνική δικαιοσύνη», εξηγεί.

Ο υποψήφιος υποδεικνύει, περαιτέρω, πως στην Κύπρο χρειάζονται διαρθρωτικές αλλαγές που έπρεπε να γίνουν χθες και χρειάζεται και κάποια άλλη προσέγγιση, η οποία να μας επιτρέπει να έχουμε εκείνη τη δύναμη για να αντεπεξέλθουμε και όχι απλώς πρόσκαιρες  θεραπείες κάποιων συμπτωμάτων. Κάνει λόγο για ένα νέο οικονομικό μείγμα και ένα νέο ενεργειακό μείγμα, αλλά και κοινωνική οργάνωση με δίκτυα κοινωνικής προστασίας.

Σε ό,τι αφορά το Κυπριακό, δηλώνει ότι στο Κραν Μοντανά χάθηκε η πιο μεγάλη ευκαιρία επίλυσης. «Μπορεί κάποιος να συμφωνεί ή να διαφωνεί μαζί μου σε συγκεκριμένους χειρισμούς ή σε συγκεκριμένες θέσεις ή να λέει ως κήνσορας  «εκεί είπες αυτό κι εκεί έκανες εκείνο», αλλά νομίζω ότι αυτό που με χαρακτηρίζει είναι το πάθος για την επανένωση του τόπου μου με τη δίκαιη λύση του κυπριακού προβλήματος, μέσα σε μια σύγχρονη ευρωπαϊκή κοινωνία, όπου όλοι οι πολίτες αυτού του τόπου θα έχουν τον ρόλο τους και τη θέση τους σε καθεστώς ισονομίας και ισότητας», αναφέρει, αποφεύγοντας να συγκρίνει τον εαυτό του με τους βασικούς του αντιπάλους για την Προεδρία της Δημοκρατίας.

Εξηγεί, παράλληλα, και την λογική του για πώληση φυσικού αερίου στην Τουρκία πριν από τη λύση του Κυπριακού, για την οποία έχει επικριθεί. «Πιστεύω στη δημιουργία οργανικών συνθηκών της ειρήνης. Η λύση του Κυπριακού πλέον δεν είναι θέμα μόνο διπλωματικών χειρισμών», σημειώνει, διευκρινίζοντας ότι έθεσε το ζήτημα ως παράδειγμα προς σκέψη και προβληματισμό. Τονίζει, ωστόσο, πως αυτή η ιδέα αφορά την εσωτερική αγορά της Τουρκίας και όχι την εξαγωγή μέσω της, καθώς η Άγκυρα αποτελεί παράγοντα ανασφάλειας. Την ίδια στιγμή, εκφράζει τη θέση πως ο κυπριακός φυσικός πλούτος πρέπει να ωφελεί τον τόπο μας και να υπηρετεί κατά το δυνατόν τις προσπάθειες για επανένωση της πατρίδας μας, ενώ προτείνει να δώσουμε και στην τ/κ κοινότητα όσο χρειάζεται, στο ίδιο κόστος. Ταυτόχρονα, θεωρεί πως η χώρα μας πρέπει να συμμετέχει στις ενεργειακές ανακατατάξεις που συντελούνται αυτή τη στιγμή.

Ο Ανδρέας Μαυρογιάννης επαναλαμβάνει πως δεν είναι μέλος του ΑΚΕΛ ή οποιουδήποτε άλλου κόμματος και δεν χαρακτηρίζει τον εαυτό του με όρους χρωμάτων ή σημείων του ορίζοντα. Μιλά με εκτίμηση για τον κόσμο της Αριστεράς και επισημαίνει πως έχει πολλά σημεία σύγκλισης με το ΑΚΕΛ. «Μας ενώνει η σύμπλευση στην προσπάθεια να δημιουργήσουμε ένα καλύτερο μέλλον», τονίζει, διευκρινίζοντας, ωστόσο, πως η υποψηφιότητά του είναι απόλυτα ανεξάρτητη.

«Είμαστε σε μια αδιέξοδη κατάσταση»

Γιατί κατέρχεστε ως υποψήφιος και τι πιστεύετε ότι μπορείτε να αλλάξετε για την Κύπρο;

Νοιώθω ότι είμαστε σε μία αδιέξοδη κατάσταση και ο τόπος έχει ανάγκη από ένα όραμα, από μια μακρόπνοη προοδευτική αλλαγή που να μπορέσει να τον κουβαλήσει μπροστά και να δημιουργήσει μέλλον στις νεότερες γενιές. Νοιώθω ότι είναι χρέος μου να κάνω ό,τι μπορώ και να είμαι μέρος μιας δυναμικής που θα ανεβάσει τον τόπο μας  ψηλότερα, που θα  να κάνει τα πράγματα καλύτερα.

Πώς θα σπάσετε αυτά τα αδιέξοδα που έχετε περιγράψει;

Το πρώτο είναι ότι πρέπει να ανεβάσουμε το επίπεδο του πολιτικού λόγου. Το δεύτερο είναι ότι πρέπει να βελτιώσουμε την αξιοπιστία μας. Το τρίτο είναι ότι πρέπει να έχουμε ένα νέο ήθος, πρέπει να έχουμε διαφάνεια, πρέπει να έχουμε πλήρη λογοδοσία και πρέπει, έχοντας πει όλα αυτά, να δημιουργήσουμε εκείνες τις συνθήκες που θα επιτρέψουν στον τόπο όχι μόνο να επιβιώσει αλλά να ανθίσει. Αυτές οι συνθήκες αφορούν το Κυπριακό, γι’ αυτό μιλώ για τις οργανικές συνθήκες της ειρήνης, αφορούν την οικονομία, ένα νέο οικονομικό μείγμα, ένα νέο ενεργειακό μείγμα. Αφορούν την κοινωνική οργάνωση και τα δίκτυα κοινωνικής προστασίας, αφορούν την παιδεία, τα βασικά συστατικά που πρέπει να έχει μια κοινωνία για να έχει ποιότητα ζωής, όπως η υγεία, η κοινωνική ασφάλιση, οι συντάξεις, η έγνοια για όλες τις ομάδες που μπορεί να είναι ευάλωτες  ή μένουν στο περιθώριο.

Και βεβαίως είναι επείγουσα ανάγκη στην Κύπρο η οικοδόμηση  μιας νέας συμβιωτικής σχέσης με το περιβάλλον, που να επαναφέρει την αειφορία και την ώσμωση. Αυτή η συμβιωτική σχέση έχει να κάνει με όλη τη ζωή μας. Μέχρι και το οικονομικό μας μείγμα, μέχρι και ο τρόπος που συμπεριφερόμαστε κοινωνικά  και το αίσθημα ευθύνης έχουν να κάνουν με αυτή την συμβίωση.

Έχετε ένα μη συγκρουσιακό προφίλ, το οποίο φαντάζει και λίγο ξένο στην κυπριακή πολιτική. Νομίζετε ότι μπορεί να παραχθεί πολιτική χωρίς σύγκρουση;

Προσπαθώ να έχω  ένα νέο ήθος, ένα συγκροτημένο πολιτικό λόγο. Αυτά  πρέπει να ξεκινούν  από τον ίδιο τον υποψήφιο. Πρέπει, επίσης, να έχουμε περισσότερο ορθολογισμό στην προσέγγισή μας. Η πολιτική αρένα δεν είναι  γήπεδο μποξ. Η σύγκρουση δεν μπορεί να γίνεται με τους ανθρώπους. Πρέπει να είναι σε επίπεδο θέσεων και ιδεών, να θέτουμε τα θέματα και τις ανάγκες που πρέπει να ικανοποιηθούν σε αυτόν τον τόπο. Όντως, δεν νομίζω να είμαι εκ φύσεως  συγκρουσιακός με τους ανθρώπους. Είμαι όμως πάρα πολύ αυστηρός  στις διαπιστώσεις και  σ’ ότι αφορά την παραγωγή αποτελεσμάτων.  Όταν χρειάζεται να σταθώ απέναντι σε φαινόμενα όπως η διαφθορά, μπορείτε να είστε απόλυτα σίγουροι ότι έχω όλη εκείνη την απαιτούμενη αποφασιστικότητα  για να τα αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά.

«Δεν είμαι μέλος κανενός κόμματος»

Κατηγορείστε ότι, ενώ παρουσιάζετε την υποψηφιότητά σας ως ανεξάρτητη, περιμένατε το ΑΚΕΛ να σας επιλέξει και ακολούθως να εξαγγείλετε. Είναι πραγματικά ανεξάρτητη η πρότασή σας προς τον λαό;

Είναι απόλυτα ανεξάρτητη η υποψηφιότητα. Όντως περίμενα να ολοκληρώσει το ΑΚΕΛ τις εσωτερικές του διαδικασίες για να την επισημοποιήσω. Είναι θέμα προσωπικής συνέπειας και σίγουρα θα ήμουν ανακόλουθος αν έκανα κάτι άλλο, από τη στιγμή που εδώ και πάρα πολύ καιρό είχα πει ότι το να ενδιαφέρεται κάποιος για τα κοινά είναι ένα, να ενδιαφέρεται για την Προεδρία είναι δεύτερο, το να ενδιαφέρεται να είναι μέρος κάποιας δυναμικής είναι τρίτο και είναι τέλος άλλο  το να μπορεί να κατέλθει στις εκλογές με μία αξιόπιστη υποψηφιότητα, η οποία έχει πραγματικές πιθανότητες επιτυχίας. Και η δική μου η ανάλυση είναι ότι, για να μπορεί μία υποψηφιότητα να έχει πραγματικές πιθανότητες επιτυχίας, πρέπει να στηριχθεί τουλάχιστον από μία μεγάλη πολιτική δύναμη. Από τη στιγμή που έχω πει αυτό το πράγμα εδώ και πολύ καιρό, δεν ήταν το πιο συνετό και συνεπές να περιμένω να υπάρξει αυτή η στήριξη από μία μεγάλη πολιτική δύναμη πριν εξαγγείλω;

Σε ποιο βαθμό δεσμεύεστε από το ΑΚΕΛ και τις θέσεις του; Και σε ποια σημεία ενδεχομένως να διαφοροποιείστε;

Έχουμε πολλά σημεία σύγκλισης και πρώτιστα κοινές διαπιστώσεις και σ’ ό,τι αφορά το τι δέον γενέσθαι. Το ΑΚΕΛ είναι μια μεγάλη πολιτική δύναμη του τόπου, η μεγαλύτερη αντιπολιτευόμενη δύναμη. Έχει θέσεις σε όλα τα θέματα και, βεβαίως, είναι απόλυτα καλοδεχούμενη η συνεισφορά του σε αυτήν την προσπάθεια και η διάθεση του να συμβάλει καθοριστικά. Βεβαίως και θα βοηθήσει τόσο στην διαμόρφωση όσο και στην συνέχεια στην εφαρμογή του προγράμματος. Αλλά οι τελικές θέσεις και οι πολιτικές θα φέρουν φυσιολογικά την δική μου σφραγίδα.

Έχει σημασία, όταν μιλούμε για τη δημιουργία μιας μεγάλης δυναμικής για να υπάρξει προοδευτική αλλαγή στον τόπο, και τα άτομα και οι φορείς και οι δυνάμεις που θα συμβάλουν προς αυτήν την κατεύθυνση, να έχουν τον ρόλο τους και στην εφαρμογή. Ο ορίζοντας μας δεν πρέπει να είναι η ημέρα των εκλογών. Η ανάληψη της διακυβέρνησης θα μας δώσει τα εργαλεία. Το σημαντικό είναι τι θα μπορούμε να πούμε μετά από πέντε χρόνια. Οπότε, ο προγραμματισμός μας και το όραμα μας και η φιλοδοξία μας έχει να κάνει με ένα ορίζοντα πενταετίας. Όλες αυτές οι δυνάμεις και όλοι όσοι θέλουν να συνταχθούν πρέπει να ξέρουν ότι έχουν και τη θέση τους και τον ρόλο τους σε αυτή την προσπάθεια.

Μιλάτε για δυνάμεις που θα μπορούσαν να συνταχθούν μαζί σας. Αναφέρεστε στα κόμματα που ακόμη δεν έχουν αποφασίσει πώς θα πορευθούν στις εκλογές;

Καλοδεχούμενες και άλλες πολιτικές  δυνάμεις της αντιπολίτευσης αλλά μπορεί να υπάρξουν και άλλοι οργανωμένοι φορείς και κοινωνικές δυνάμεις και προσωπικότητες που πιστεύουν στην ανάγκη για μια προοδευτική αλλαγή στον τόπο.

Δεδομένου ότι δεν ανήκετε ούτε στον χώρο του ΑΚΕΛ ούτε στον χώρο της Αριστεράς, ποια είναι τα σημεία εκείνα που σας συνδέουν με τον κόσμο του ΑΚΕΛ, τώρα που πλέον έχετε επαφή μαζί του;

Έχω ήδη πάρα πολλές επαφές, εξαιρετικές επαφές. Αγαπώ και εκτιμώ τους ανθρώπους της Αριστεράς, που είναι ίσως περισσότερο από όλους ζυμωμένοι με μια σκληρή καθημερινότητα  και τις  πραγματικότητες του τόπου, βιώνουν και γνωρίζουν καλά τα προβλήματα και τις δυσκολίες, έχουν όραμα για τον τόπο. Μας ενώνει η σύμπλευση στην προσπάθεια να δημιουργήσουμε ένα καλύτερο μέλλον, μέσα από μια πραγματική προοδευτική αλλαγή, στην οποία θα βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής των ανθρώπων μας και θα καταφέρουμε να δημιουργήσουμε τέτοιες συνθήκες στην κοινωνία, που θα μειώσουμε τις κοινωνικές ανισότητες και θα μπορούν οι άνθρωποι να ζουν και να ευημερούν, θα υπάρχει μέλλον για τις επόμενες γενιές.  

Όντως δεν είμαι μέλος του ΑΚΕΛ, δεν είμαι μέλος κανενός κόμματος. Ουδέποτε ήμουν. Δεν όρισα τον εαυτό μου με χρώματα, κόκκινα, γαλάζια, ή άλλα, ούτε με σημεία του ορίζοντα, ανατολικά, δυτικά, βόρεια, νότια, ούτε με κατευθύνσεις δεξιά, αριστερά.

Σε όρους πολιτικής θεωρίας;

Πιστεύω πάρα πολύ στον ανθρωπισμό και πιστεύω στην ανάγκη το κράτος και οι θεσμοί του να είναι στην υπηρεσία αυτού του οράματος και του πολίτη, μέσα από μια προσέγγιση στην οποία να εμπεδώνεται η Δημοκρατία, να εμπεδώνονται τα ανθρώπινα δικαιώματα, να εμπεδώνεται η κοινωνική δικαιοσύνη.

 «Δεν μπορούμε να λύσουμε το Κυπριακό μόνοι μας»

Οι βασικοί συνυποψήφιοι σας είναι ο αρχηγός του κυβερνώντος κόμματος και ο τέως Υπουργός Εξωτερικών. Ποια είναι τα ποιοτικά χαρακτηριστικά που θεωρείτε ότι σας κάνουν να υπερέχετε, σε ό,τι αφορά τις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού;

Δεν μου είναι ίδιον να συγκρίνομαι  με τους συνυποψηφίους μου. Ο καθένας μπορεί να πιστεύει πολλά πράγματα για τον εαυτό του ή να λέει διάφορα πράγματα για τους άλλους. Αυτό που μπορώ  να πω είναι πως είμαι ένας άνθρωπος που θεωρεί χρέος του να κάνει ό,τι μπορεί για τον τόπο του, περιλαμβανομένου, βεβαίως, του Κυπριακού. Μπορεί κάποιος να συμφωνεί ή να διαφωνεί μαζί μου σε συγκεκριμένους χειρισμούς ή σε συγκεκριμένες θέσεις ή να λέει ως κήνσορας «εκεί είπες αυτό κι εκεί έκανες εκείνο», αλλά νομίζω ότι αυτό που με χαρακτηρίζει είναι το πάθος για την επανένωση του τόπου μου με τη δίκαιη λύση του κυπριακού προβλήματος, μέσα σε μια σύγχρονη ευρωπαϊκή κοινωνία, όπου όλοι οι πολίτες αυτού του τόπου θα έχουν τον ρόλο τους και τη θέση τους σε καθεστώς ισονομίας και ισότητας.

Αναφερθήκατε στο τι είπε και τι έκανε ο καθένας και το προηγούμενο διάστημα συζητήσαμε αρκετά για το τι συνέβη στο Κραν Μοντανά. Ποια ήταν η δική σας θέση για το ζήτημα της κατάργησης των εγγυήσεων και των τουρκικών στρατευμάτων και κατά πόσο ήταν διαφορετική από του Προέδρου της Δημοκρατίας, του Νίκου Κοτζιά και του Νίκου Χριστοδουλίδη;

Αυτό που μπορώ να σας πω και έχει την πιο μεγάλη σημασία από όλα, είναι ότι στο Κραν Μοντανά χάθηκε η πιο μεγάλη ευκαιρία επίλυσης του Κυπριακού. Ποτέ δεν είχαμε φτάσει τόσο κοντά στη λύση μέσα από ελεύθερη διαπραγμάτευση. Είχαμε στο Κραν Μοντανά  επιτέλους στο τραπέζι όλες τις διαστάσεις, όλα τα σημεία του Κυπριακού: Εδαφικό, περιουσιακό, διακυβέρνηση, αποχώρηση στρατευμάτων, ασφάλεια, εγγυήσεις. Όλα τα ζητήματα ταυτόχρονα. Καταφέραμε  να κάτσουμε όλοι γύρω από ένα τραπέζι με όλο το πακέτο. Δεν ξανάγινε ποτέ αυτό το πράγμα.

Και φτάνουμε στο σημείο ο ΓΓ των Ηνωμένων Εθνών να εισηγείται την κατάργηση των εγγυήσεων, με μόνη προϋπόθεση την ύπαρξη αποτελεσματικού μηχανισμού εφαρμογής. Άμεση κατάργηση των εγγυήσεων. Εισηγείται ο ΓΓ την δραστική μείωση των στρατευμάτων σε αριθμούς, όπως λέει ο ίδιος στα έξι του σημεία, παρόμοιους με αυτούς της Συνθήκης Συμμαχίας. Δηλαδή 650 Τούρκοι στρατιώτες. Και μετά έρχεται και λέει ότι το πώς θα αποχωρήσουν αυτοί οι τελευταίοι εναπομείναντες, αν θα αποχωρήσουν με ρήτρα λήξης (sunset clause) ή με ρήτρα αναθεώρησης (review clause) είναι κάτι που θα δούμε μετά, στην παρουσία και των Πρωθυπουργών των εγγυητριών. Εγώ είμαι ευτυχής. Αυτό λέω, αυτό είπα. Τα «μηδέν, μηδέν» και το ένα και το άλλο, είναι κουβέντες.

Αυτή είναι η ουσία. Επιπλέον, οι θέσεις που κατέθεσε η πλευρά μας στις 5 και στις 6 Ιουλίου αποδέχονται πλήρως όσα μας ζήτησε ο ΓΓ. Κάναμε και εισήγηση, πέρα από την πολυεθνική αστυνομική δύναμη, και για ενδεχόμενη, μελλοντική ενσωμάτωση των εναπομεινάντων στρατευμάτων σε μία ευρωπαϊκή δράση στην Ανατολική Μεσόγειο. Είναι μία πλήρης πρόταση, μια περιεκτική προσέγγιση , την οποία εξακολουθώ να υποστηρίζω πλήρως.

Επειδή ακριβώς είστε πολύ καλός γνώστης του Κυπριακού και είχατε εμπλακεί για χρόνια, ποιος θεωρείτε ότι ήταν ο Πρόεδρος που το διαχειρίστηκε καλύτερα και γιατί ούτε και αυτό το άτομο δεν κατάφερε τελικά να φτάσει σε λύση;

Δεν μπορώ να πω ποιος Πρόεδρος έκανε την καλύτερη διαχείριση. Έχω κάποια σχέση, περισσότερη ή λιγότερη, με τις προσπάθειες για λύση του Κυπριακού από τα τέλη της δεκαετίας του 1980. Νομίζω ότι το πιο σημαντικό είναι να συνειδητοποιήσουμε πως το Κυπριακό δεν είναι κάτι το οποίο μπορούμε να λύσουμε μόνοι μας. Χρειάζονται δύο στο χορό του ταγκό. Ό,τι και να κάνεις εσύ, πρέπει να συνεργαστεί και η άλλη πλευρά. Είναι και οι συγκυρίες. Η πραγματικότητα είναι ότι έρχεται κάποια ώρα που πρέπει να διερωτάσαι κατά πόσον έχεις εξαντλήσει όλα σου τα περιθώρια. Δεν είναι θέμα αλλαγής της αξιολόγησής μας ότι ο βασικός υπεύθυνος για τη μη λύση είναι η Τουρκία. Βεβαίως είναι η Τουρκία. Όμως το μεγάλο ερώτημα που τίθεται και πρέπει να μας βασανίζει πάντα είναι αν «αντιλαμβανόμαστε σε κάθε δεδομένη στιγμή την ιστορικότητα των στιγμών; Εξαντλούμε όλα τα περιθώρια;». Αυτή είναι μια συζήτηση που πρέπει να συνεχίσει να γίνεται.

Ακόμη κι αν εξαντλήσουμε τα δικά μας περιθώρια, υπάρχει τρόπος να καμφθεί η τουρκική αδιαλλαξία;

Πιστεύω πως υπάρχει, διότι τα περιθώριά μας εκεί πρέπει να καθορίζονται. Τα περιθώριά μας πρέπει να καθορίζονται από τόση προσπάθεια, όση θα είναι αρκετή για να κάμψει την τουρκική αδιαλλαξία. Δεν είναι επιλογή να λέμε ότι κάναμε ό,τι μπορούσαμε και να εγκαταλείπουμε την προσπάθεια και τους εαυτούς μας στην μοίρα. Πρέπει να συνεχίσουμε, πρέπει να δυναμώσουμε, πρέπει να βρούμε όλα εκείνα τα απαραίτητα εργαλεία για να την κάμψουμε.

«Ο φυσικός πλούτος πρέπει να ωφελεί τον τόπο»

Και πιστεύτε ότι ένας τρόπος για να αλλάξει η στάση της Τουρκίας είναι να της πουλήσουμε φυσικό αέριο πριν από τη λύση του Κυπριακού, όπως εισηγηθήκατε;

Πιστεύω στη δημιουργία οργανικών συνθηκών της ειρήνης. Η λύση του Κυπριακού πλέον δεν είναι θέμα μόνο διπλωματικών χειρισμών. Γι’ αυτό και είχα πει, ως παράδειγμα και τίποτα πέρα από αυτό, πως δεν βλέπω γιατί σήμερα εμείς πρέπει αναγκαστικά  να εμποδίζουμε εταιρείες, αν είναι σε θέση να εξορύξουν φυσικό αέριο, να  το πουλήσουν στην Τουρκία, κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Δεν έχω κάνει πρόταση, ούτε συγκεκριμένη εισήγηση,  έθεσα απλώς το θέμα για σκέψη και προβληματισμό και για να μελετήσουμε όλες τις διαστάσεις, με γνώμονα το καλώς νοούμενο συμφέρον του τόπου μας και της υπόθεσης της δίκαιης λύσης του Κυπριακού.

Μπορεί ορθολογικά και εξ’ αντικειμένου να κάνει νόημα λόγω αποστάσεων, λόγω αναγκών, για πάρα πολλούς λόγους, δημιουργώντας ουσιαστικά μία σχέση αλληλεξάρτησης που θα είναι πάρα πολύ χρήσιμη και θα σημαίνει, επίσης, ότι η Τουρκία οφείλει  να αναγνωρίσει την ύπαρξή μας και να εφαρμόσει πλήρως το πρωτόκολλο της Άγκυρας. Μιλούμε βεβαίως για τις ανάγκες της Τουρκίας. Σε καμία περίπτωση  για διοχέτευση αερίου προς την Ευρώπη. Η Κύπρος είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και πρέπει να συμβάλλει στην ενεργειακή ασφάλεια της Ένωσης αλλά αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί μέσω Τουρκίας, η οποία δεν είναι παρά παράγοντας ανασφάλειας και γενικά και στο συγκεκριμένο θέμα.

 Άρα απορρίπτετε την ιδέα αγωγού προς την Τουρκία για σκοπούς εξαγωγής. Είναι μόνο για την εσωτερική της αγορά.

Βεβαίως, αποκλειστικά για την εσωτερική της αγορά. Υπάρχει εν εξελίξει μία ανακατάταξη σε ό,τι αφορά τις πηγές, σε ό,τι αφορά τις διαδρομές, σε ό,τι αφορά την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τις προμήθειες, βλέπουμε όλοι τι συμβαίνει γύρω μας στην Ανατολική Μεσόγειο, στον κόσμο γενικότερα. Τώρα είναι ο χρόνος για να συμμετάσχουμε σε αυτή την ανακατάταξη, ιδιαίτερα βλέποντας τι γίνεται ανάμεσα στην Αίγυπτο, το Ισραήλ και την Ευρωπαϊκή Ένωση, ανάμεσα σε όλους τους δρώντες.

Εσείς ποιον διάδρομο ευνοείτε για τον κυπριακό φυσικό πλούτο;

Εγώ έχω πει εδώ και δέκα χρόνια ότι ο κυπριακός φυσικός πλούτος πρέπει να ωφελεί τον τόπο μας και να υπηρετεί κατά το δυνατόν τις προσπάθειες για επανένωση της πατρίδας μας. Το φυσικό αέριο που ανακαλύψαμε, πρώτα και πρώτιστα πρέπει να έρθει στην Κύπρο άμεσα και να χρησιμοποιηθεί για τις δικές μας εσωτερικές ανάγκες. Και μάλιστα να δώσουμε και στην τ/κ κοινότητα όσο χρειάζεται, στο ίδιο κόστος. Απ’ εκεί και πέρα αν μπορούν να γίνουν και άλλα γιατί όχι; Δηλαδή εάν ικανοποιήσω τις δικές μου ανάγκες και μπορώ να πουλήσω και σε τρίτους, να συμβάλω στην ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ, να συνεργαστώ  με το Ισραήλ, την  Αίγυπτο, να γίνει κάποτε East Med, η καλώδιο σύνδεσης βεβαίως να το δούμε. Αλλά με την σωστή σειρά προτεραιοτήτων. Πρέπει να προσέχουμε τη σειρά των πραγμάτων και να μην ξεχνούμε ότι είμαστε σε μια μεταβατική περίοδο και ότι υπάρχουν ήδη φωνές, οι οποίες θα αυξάνονται, ότι ήδη τα αποθέματα αυτά δεν αξίζει βγουν.

Η Ευρώπη, ιδιαίτερα μετά την εκλογή Μπάιντεν στην Αμερική, βρίσκεται περισσότερο παρά ποτέ σε ενεργειακή μετάβαση και, παρά τις αναταράξεις με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, υπάρχει σταθεροποίηση ή και μείωση σταδιακή των συνολικών ποσοτήτων φυσικού αερίου που απαιτούνται. Γι’ αυτό και οι εταιρείες προσπαθούν να ξεφορτωθούν όσο περισσότερο μπορούν, όσο το δυνατόν πιο σύντομα. Αν δεν κάνουμε κάτι αμέσως, πολύ σύντομα θα είμαστε εκτός παιγνιδιού και εκτός προδιαγραφών ακόμα και για τις δικές μας ανάγκες. Είναι κρίμα.

«Τα κατεχόμενα κερδίζουν χρήματα από τους μετανάστες»

Ένα άλλο σημαντικό ζήτημα που αντιμετωπίζει η Κύπρος και για το οποίο έχει σοβαρές ευθύνες η Τουρκία είναι το μεταναστευτικό. Συμφωνείτε με τον τρόπο που το διαχειρίζεται η Κυβέρνηση; Ποιες προτάσεις υποβάλλετε εσείς;

Συγκεκριμένες προτάσεις θα υποβάλλω συν τω χρόνω. Συμφωνώ στη διαπίστωση του μεγέθους του προβλήματος. Είναι πάρα πολύ σοβαρό και φαίνεται να βγαίνει εκτός ελέγχου με πολύ αρνητικές α συνέπειες. Ταυτόχρονα, μακάρι να υπήρχαν αυτές οι μαγικές συνταγές κι αυτές οι προτάσεις που θα μπορούσαν έτσι ξαφνικά να μας λύσουν το πρόβλημα. Πάνω από όλα πρέπει να επισημάνω και να επιμείνω ότι πρέπει να έχουμε μία ανθρώπινη προσέγγιση. Είναι θεμιτή η αναζήτηση ενός καλύτερου μέλλοντος από κάθε άνθρωπο. Απ’ εκεί και πέρα, αυστηρότητα και πλήρης εφαρμογή της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τους πολιτικούς πρόσφυγες, πλήρης εφαρμογή του Διεθνούς Δικαίου και πλήρης εφαρμογή όλων των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.  

Η Κύπρος υστερεί και πρέπει να κάνει άμεσα βήματα  στην επιτάχυνση της διεκπεραίωσης των αιτήσεων. Δεύτερον, πρέπει να μεταχειριζόμαστε ανθρώπινα τους ανθρώπους που είναι εδώ, αλλά με έλεγχο των πρακτικών που εφαρμόζονται και κατά τρόπο που να μην υπάρχει κατάχρηση του συστήματος. Τρίτον, χρειάζεται μια εκτεταμένη πολιτική επαναπατρισμών σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τέταρτον, χρειάζεται μια εκτεταμένη διαφώτιση με πειστικό τρόπο -και είναι αλληλένδετο με το προηγούμενο- στις χώρες προέλευσης ότι η Κύπρος δεν μπορεί να είναι χώρα προορισμού. Και πέμπτο, πρέπει να όντως να αντιμετωπίσουμε το γεγονός ότι η πλειοψηφία των παράτυπων μεταναστών που μπαίνουν στη χώρα μας προέρχονται από την Τουρκία και από τα κατεχόμενα. Υπάρχουν οργανωμένα κυκλώματα που τους φέρνουν και τους διακινούν, σε βαθμό που τα κατεχόμενα κερδίζουν χρήματα από αυτή την ιστορία. Και αυτό πρέπει να το αντιμετωπίσουμε με μεγάλη αυστηρότητα. Προσωπικά όμως δεν νομίζω ότι είναι με το να χτίζουμε τοίχους και να βάζουμε συρματοπλέγματα που λύνουμε αυτά τα προβλήματα.

«Χρειάζονται διαρθρωτικές αλλαγές»

Το ενδιαφέρον του κόσμου αυτή την περίοδο είναι στραμμένο στην ακρίβεια, καθώς αισθάνεται συνεχώς την πίεση από την αύξηση των τιμών. Τι προτείνετε για αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης, η οποία σε κάποιο βαθμό είναι εξωγενής;

Είναι σε κάποιο βαθμό εξωγενής. Το ζήτημα είναι κατά πόσον εμείς έχουμε τα αναγκαία όπλα και έχουμε καταφέρει να οχυρώσουμε  τον τόπο μας, για να μπορεί να αντεπεξέλθει.  Δυστυχώς δεν το έχουμε κάνει. Δεν είναι επαρκής δικαιολογία το να λες, για παράδειγμα, ότι είναι παγκόσμιο το φαινόμενο ή ότι είναι συνέπειες του πληθωρισμού, όσο και αν είναι εν μέρει αλήθεια. Χρειάζονται διαρθρωτικές αλλαγές που έπρεπε να γίνουν χθες και χρειάζεται και κάποια άλλη προσέγγιση, η οποία να μας επιτρέπει να έχουμε εκείνη τη δύναμη για να αντεπεξέλθουμε και όχι απλώς πρόσκαιρες  θεραπείες κάποιων συμπτωμάτων. Για παράδειγμα, έχω εισηγηθεί εδώ και τρεις εβδομάδες, να υπάρξει πλαφόν. Αλλά όχι το πλαφόν στις τιμές που συζητούν. Πλαφόν στη φορολογία. Δεν είναι σωστό, σε αυτή την κρίσιμη περίοδο, το κράτος να  διπλασιάζει σχεδόν  τα έσοδά του από τα καύσιμα.  Δηλαδή μαζεύουμε χρήματα και ύστερα αποφασίζουμε κάποια από αυτά να τα δώσουμε πίσω υπό μορφή δήθεν στήριξης;

Είναι αλήθεια, αλλά δεν είναι δικαιολογία και δεν πρέπει να μας επαναπαύει, πως στην Κύπρο αυτή τη στιγμή οι τιμές των καυσίμων δεν είναι οι υψηλότερες. Έχουμε πολλά πράγματα που μπορούμε να κάνουμε για να αντιμετωπίσουμε την ακρίβεια. Δεν είναι μόνο για τα καύσιμα. Είναι γενικά σε όλα. Γι’ αυτό μιλώ για ένα νέο οικονομικό μείγμα, ένα νέο επιχειρηματικό μείγμα. Μιλώ για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, την ανάγκη να στηριχθούν.

Αυτό το νέο οικονομικό μείγμα που προτείνετε θα δημιουργήσει τα δίκτυα κοινωνικής ασφάλειας στα οποία αναφερθήκατε προηγουμένως;

Βεβαίως. Για παράδειγμα, στον αγροτικό τομέα και στον μεταποιητικό τομέα, αυτό το οικονομικό μείγμα προϋποθέτει όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ανάπτυξη των μικρών μονάδων μεταποίησης γεωργικών προϊόντων. Σε όλη την Κύπρο, σε όλη την ύπαιθρο και με μικρές ομάδες ανθρώπων, που θα δουλεύουν τα προϊόντα της γης, τα προϊόντα του τόπου μας και θα φτιάχνουν τέτοια ποιοτικά προϊόντα που θα μπαίνουν σε niche markets. Εκεί είναι το μέλλον για μας. Λόγω και του μεγέθους μας, λόγω και της ποιότητας των προϊόντων που μπορούμε να έχουμε. Και βεβαίως σ’ αυτό χωρεί μία λογική όπου ο επιχειρηματίας, ο εργοδότης, ο εργαζόμενος είναι πολύ κοντά ο ένας στον άλλο και τα συμφέροντα του ενός συγκλίνουν με τα συμφέροντα του άλλου. Έτσι θα μπορέσουμε να συμβάλουμε στη δημιουργία αυτού του οικονομικού μείγματος με έμφαση στην καινοτομία, την υψηλή τεχνολογία και τον ψηφιακό μετασχηματισμό.

Για παράδειγμα, αν φέρουμε το δικό μας φυσικό αέριο στον τόπο μας μπορούμε να διαιρέσουμε το κόστος της ενέργειας διά δύο. Ξέρετε τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει 30% μείωση του κόστους του τουριστικού προϊόντος. Σημαίνει να μπορούμε να δώσουμε νέα ώθηση στην  βιομηχανία. Και η γεωργία χρειάζεται σήμερα ενέργεια. Υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορούν να γίνουν και πιστεύω ότι οι άνθρωποί μας, όταν μπουν σε ένα σωστό πλαίσιο και επωφελούμενοι και τις πολιτικές στήριξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μπορούν να διαπρέψουν.

Δίνετε έμφαση στους ανθρώπους, όμως το κράτος μας κατηγορείται ότι δεν είναι αρκετά ανθρώπινο. Ποια είναι η δική σας θέση για ένα ανθρώπινο κράτος;

Το κράτος πρέπει να είναι στην υπηρεσία των ανθρώπων. Το κράτος οφείλει να έχει χρηστή διοίκηση, χρηστή διακυβέρνηση. Η χρηστή διοίκηση σημαίνει τα πάντα. Σημαίνει αξιοκρατία, διαφάνεια, λογοδοσία. Σημαίνει, πάνω από όλα, φιλικότητα και αίσθηση χρέους. Το κράτος είναι εκεί για να υπηρετεί τον πολίτη. Υπάρχει στο βάθος όλων μας η έννοια του κοινωνικού συμβολαίου. Ο πολίτης αναθέτει στο κράτος κάποιες λειτουργίες, με αντάλλαγμα τη δική του ευημερία και τη δική του προστασία. Δεν νοείται το κράτος να γίνεται ένα υδροκέφαλο κατασκεύασμα, το οποίο υπηρετεί άλλες λογικές, πέραν από την αρχέγονη λογική της κοινωνικής οργάνωσης.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

• «Αν το κράτος δεν μπορεί να προσφέρει Δικαιοσύνη, τι άλλο μπορεί να προσφέρει;»
• «Λερναία Ύδρα για την κοινωνία η διαφθορά, ανεπαρκής η στάση των θεσμών»
• «Σε ανυποληψία τα κόμματα, πιάσαμε πάτο-Αστυνομία και Εισαγγελία έχουν αλωθεί»