Η πολιτική συμφωνία για διαχωρισμό στη Νομική Υπηρεσία και η βούληση για αλλαγή

Ένα από τα πρώτα στοιχήματα ενώπιον του επόμενου Προέδρου της Δημοκρατίας θα είναι να αντιμετωπίσει τις θεσμικές αντιπαραθέσεις, οι οποίες υπήρξαν πολύ έντονες τα τελευταία χρόνια, τόσο μεταξύ των ίδιων θεσμών, όσο και μεταξύ θεσμών και εκτελεστικής εξουσίας. Ως θεματοφύλακας του κράτους, ο Πρόεδρος θα πρέπει να φροντίσει ώστε να υπάρχει πλήρης και ομαλή συνεργασία με τους θεσμούς και, χωρίς να παραβιάζει την ανεξαρτησία τους, να διασφαλίζει μέσα από τις κατάλληλες ρυθμίσεις ότι οι διορισθέντες επιτελούν το έργο τους με επάρκεια, χωρίς να δημιουργούν σκιές πάνω από το κράτος δικαίου.     

Αυτό ήταν ένα από τα αδύναμα στοιχεία της διακυβέρνησης Αναστασιάδη, η οποία ουκ ολίγες φορές συγκρούστηκε με τον Γενικό Ελεγκτή, ο προηγούμενος Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας της βρέθηκε στη φυλακή και επικρίνεται έντονα για τους διορισμούς δύο πρώην Υπουργών στη Νομική Υπηρεσία, οι οποίοι με τη σειρά τους γίνονται συνεχώς αποδέκτες επικρίσεων για τους χειρισμούς τους σε διάφορες εξαιρετικά σημαντικές υποθέσεις.  

Ιδιαίτερα το θέμα της Νομικής Υπηρεσίας αποτελεί μεγάλο αγκάθι, καθώς αφενός δεν υπάρχει κανένας περιορισμός θητειών (ένα πρόβλημα που προκύπτει και με άλλους ανεξάρτητους θεσμούς) και αφετέρου επειδή εντοπίζονται συγκρούσεις. Όχι μόνο επειδή δύο πρώην Υπουργοί της Κυβέρνησης καλούνται να λάβουν αποφάσεις για υποθέσεις που σχετίζονται με κυβερνητικούς χειρισμούς (σε κάποιους εκ των οποίων συμμετείχαν και οι ίδιοι) αλλά και επειδή λειτουργούν ταυτόχρονα ως δημόσιοι κατήγοροι και νομικοί σύμβουλοι του κράτους.

Tο τελευταίο σημείο είναι κάτι που και οι τρεις βασικοί υποψήφιοι συμφωνούν ότι πρέπει να αλλάξει άμεσα, καθώς περιπλέκει καταστάσεις και δεν βοηθά στην ορθή απόδοση της Δικαιοσύνης. Έχουν γίνει στο προηγούμενο διάστημα σχετικές δηλώσεις, αν και δεν είναι σίγουρο ότι αυτές θα μετουσιωθούν σε πράξεις ή θα μείνουν προεκλογικά «θα».

Για την ιστορία, ο Αβέρωφ Νεοφύτου έχει αναφέρει πως θα πρέπει να διαχωριστούν οι δύο βασικές εξουσίες που κατέχει ο Γενικός Εισαγγελέας και να διορίζεται άλλο πρόσωπο στη θέση του δημόσιου κατήγορου, που θα είναι υπεύθυνο για τις υποθέσεις που οδηγούνται ενώπιον της Δικαιοσύνης και άλλο πρόσωπο στη θέση του νομικού συμβούλου του κράτους. Από πλευράς του, ο Ανδρέας Μαυρογιάννης δήλωσε πως θα πρέπει να υπάρξει διαχωρισμός της αρμοδιότητας του δημόσιου κατήγορου από τη λειτουργία του νομικού συμβούλου του κράτους, τονίζοντας πως δεν μπορεί ένας και μόνο άνθρωπος να ασκεί και τα δύο και μάλιστα κατά τρόπο απόλυτο. Ο Νίκος Χριστοδουλίδης διατύπωσε τη θέση πως, αν δεν διαχωριστούν οι αρμοδιότητες του Γενικού Εισαγγελέα και του Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα, θα μας το επιβάλει η Ε.Ε. και εισηγήθηκε όπως ο Γενικός Εισαγγελέας ασκεί τον ρόλο του νομικού συμβούλου του κράτους και ο Βοηθός αυτόν του δημόσιου κατήγορου. Την ανάγκη για διαχωρισμό εξουσιών Γενικού Εισαγγελέα, μίλησε και ο υποψήφιος Πρόεδρος Αχιλλέας Δημητριάδης. 

Είναι κατανοητό πως, όποιος και να εκλεγεί, θεωρεί εκ προοιμίου στρέβλωση να γνωματεύει ο ίδιος άνθρωπος ότι δεν πρέπει να δοθούν στοιχεία στον Γενικό Ελεγκτή για τις υποθέσεις των διαβατηρίων, για τις οποίες επόπτευε τις έρευνες, κλήθηκε να αποφασίσει αν θα καταχωρηθούν και ακολούθως να λειτουργήσει ως κατηγορούσα αρχή, όταν οδηγηθούν σε δίκη. Πόσο μάλλον, δε, εάν οι σχετικές αποφάσεις λήφθηκαν με τη δική του συνδρομή, με την προηγούμενη του ιδιότητα και προκύπτει και ζήτημα προσωπικής σύγκρουσης. Χαρακτηριστική είναι και η υπόθεση του Θανάση Νικολάου, στην οποία η ίδια Υπηρεσία που υπεραμυνόταν ενώπιον Δικαστηρίων τους χειρισμούς του κράτους, διόρισε ποινικούς ανακριτές για να εντοπίσουν τα λάθη στους χειρισμούς που υπερασπιζόταν και τώρα καλείται να διώξει τους ενόχους, που υποστήριζε μέχρι και στο Στρασβούργο πως δεν υπήρχαν.

Όποιος κι αν εκλεγεί καλείται να δρομολογήσει την επίλυση του ζητήματος το συντομότερο, ώστε να μην βρεθεί και η δική του Κυβέρνηση προ παρόμοιων συγκρούσεων. Το ερώτημα είναι κατά πόσον είναι για τους υποψηφίους και τις ομάδες τους ζήτημα προτεραιότητας και αν υπάρχει πλάνο για το πώς θα γίνει ο διαχωρισμός αρμοδιοτήτων με τρόπο ομαλό, έτσι ώστε να μην επηρεαστούν υποθέσεις που χειρίζεται η Νομική Υπηρεσία με οποιονδήποτε τρόπο, αλλά αντιθέτως να εξυπηρετηθεί η απόδοση της Δικαιοσύνης. Κυρίως, όμως, το ερώτημα είναι αν υπάρχει η πολιτική βούληση να ρυθμιστεί το ζήτημα ή θα μείνει μια εύηχη προεκλογική υπόσχεση, που γίνεται επειδή η Νομική Υπηρεσία βρίσκεται συνεχώς στην επικαιρότητα και η θέση αυτή ακούγεται λογική και δεν έχει αντίλογο.  

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Τα σκάνδαλα, οι Προεδρικές και η κατηγορία που μειώνεται όσο η ενοχή μεγαλώνει