Η παράξενη σιωπή, η υποτονικότητα και η μη συγκρουσιακή φύση των Προεδρικών

Μια παράξενη σιωπή επικρατεί δύο εβδομάδες πριν από τις Προεδρικές Εκλογές. Όχι επειδή δεν υπάρχει προεκλογικός θόρυβος, αλλά επειδή δεν έχει το ύφος και την ένταση που είμαστε συνηθισμένοι. Αν γυρίσουμε τον χρόνο πίσω, σε αντίστοιχα χρονικά διαστήματα άλλων εκλογικών διαδικασιών, η εικόνα είναι εντελώς διαφορετική: Αντεγκλήσεις, αντιπαραθέσεις και συνεχείς διαξιφισμοί επί παντός επιστητού, έντονοι καβγάδες με κάθε ευκαιρία και το πολιτικό θερμόμετρο στα ύψη. Μια εικόνα που σε αυτές τις εκλογές εμφανιζόταν ως η εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα πως οι φετινές Προεδρικές κινούνται σε ένα διαφορετικό μήκος κύματος.

Στην πραγματικότητα, από την αρχή της προεκλογικής εκστρατείας, αυτές οι εκλογές χαρακτηρίζονται από υποτονικότητα. Αναμενόταν ότι όσο θα πλησίαζε η 5η Φεβρουαρίου αυτό θα άλλαζε και όντως έχουμε δει κάποιες «αναλαμπές» που παρέπεμπαν σε έντονη προεκλογική διαμάχη. Ήταν όμως πρόσκαιρες, με μικρή διάρκεια και χωρίς συνέχεια. Προφανώς και οι καβγάδες είναι κουραστικοί και δεν αρέσουν στους πολίτες και, ως εκ τούτου, δεν αποτελούν το ζητούμενο. Όμως δύσκολα θα μπορούσε να επιχειρηματολογήσει κανείς πως είναι αχρείαστη η πολιτική συζήτηση, η οποία σε αυτές τις εκλογές γίνεται με το σταγονόμετρο.  

Από τα πρώτα στάδια είχε φανεί πως οι Προεδρικές του 2023 είναι οι εκλογές των παράλληλων μονολόγων. Πολιτική δραστηριότητα υπάρχει σε κάθε δυνατό επίπεδο. Μικρές και μεγάλες συγκεντρώσεις, καθημερινές επαφές με κόσμο, συχνά debates, πολλές και πυκνές εμφανίσεις των υποψηφίων και των εκπροσώπων τους στα ΜΜΕ, διαδικτυακές δράσεις, πολιτική διαφήμιση, κομματική κινητοποίηση, προγραμματικές ανακοινώσεις, ακόμη και πολεμική. Είναι, όμως, μονομερείς ενέργειες. Εντάσσονται σε ένα μοτίβο παράλληλων μονολόγων, το οποίο σχεδόν ποτέ δεν μετεξελίσσεται σε διάλογο. Κι ακόμη κι όταν αυτός γίνεται, είναι τις περισσότερες φορές βραχύβιος, βασισμένος στην παρελθοντολογία και κάνει πολύ εύκολα τον κύκλο του.

Η απουσία πολιτικού διαλόγου είναι, όπως έχει επισημανθεί αρκετές φορές, μία από τις πολλές ιδιομορφίες αυτών των εκλογών. Υπάρχει όμως εξήγηση. Δύο από τους τρεις βασικούς υποψήφιους είναι μη συγκρουσιακοί και προσπαθούν ενεργά να μην ξεφεύγουν από αυτό το πλαίσιο. Σε κάποιο βαθμό είναι θέμα χαρακτήρα και σε κάποιο θέμα στρατηγικής. Όμως τόσο ο Ανδρέας Μαυρογιάννης όσο και ο Νίκος Χριστοδουλίδης φαίνεται να αποφεύγουν συνειδητά τις πολλές αντιπαραθέσεις.

Τα περισσότερα κίνητρά τους είναι κοινά. Και οι δύο προσπαθούν να στείλουν το μήνυμα ότι στόχος τους είναι να φέρουν ένα νέο ήθος στην κυπριακή πολιτική σκηνή, στο οποίο πρωταγωνιστής να είναι η κοινωνία και όχι τα μικροπολιτικά συμφέροντα. Επίσης και οι δύο κατέρχονται ως ανεξάρτητοι υποψήφιοι και, παρόλο που έχουν κομματική υποστήριξη, οι πολιτικές δυνάμεις έχουν δευτερεύοντα ρόλο στις εκστρατείες τους (στην περίπτωση του κ. Χριστοδουλίδη ακόμη πιο έντονα από αυτήν του κ. Μαυρογιάννη), με αποτέλεσμα η ρητορική τους να κινείται εκτός του συνηθισμένου συγκρουσιακού πλαισίου της κομματικής καθημερινότητας.

Πέραν τούτων, ο κ. Μαυρογιάννης, παρόλο που μέρα με τη μέρα εμφανίζεται πιο πολιτικός, θέλει να διατηρεί το τεχνοκρατικό προφίλ του διπλωμάτη που αποτελεί την προσωπική του ιστορία, το οποίο δεν είναι ιδιαίτερα συμβατό με τις έντονες αντιπαραθέσεις. Έχει, εξάλλου, αποδειχθεί πως οι καβγάδες είναι το αδύνατό του σημείο, καθώς τις περισσότερες φορές που έχει εμπλακεί σε δημόσιες αντιπαραθέσεις, δεν ανέβασε τις μετοχές του. Γι’ αυτό και επιλέγει οι επιθέσεις του να γίνονται όσο το δυνατόν σε πιο πολιτικό πλαίσιο.

Από την άλλη, ο κ. Χριστοδουλίδης τρέχει προεκλογικό με σύνθημα την ικανότητά του να ενώσει δυνάμεις και να δημιουργήσει συνθήκες ευρύτατης αποδοχής. Οι προστριβές αλλοιώνουν αυτή την εικόνα και την καθιστούν λιγότερο ρεαλιστική στα μάτια των πολιτών. Έχει, συνεπώς, κάθε λόγο να τις αποφεύγει. Ταυτόχρονα, το μωσαϊκό υποστηρικτών που διαθέτει μπορεί να είναι ουσιαστικά το πιο μεγάλο του προεκλογικό επίτευγμα, αλλά συνοδεύεται από ευαίσθητες ισορροπίες, που δεν επιθυμεί να διαταράξει με έντονες τοποθετήσεις που μπορεί να μην ενστερνίζεται το σύνολο των ψηφοφόρων του.

Ο Αβέρωφ Νεοφύτου, αντιθέτως, ως παλιά καραβάνα της πολιτικής, ζυμώθηκε μέσα στο γνωστό συγκρουσιακό πλαίσιο και διαθέτει πάντοτε ακονισμένα μαχαίρια, έτοιμος να εμπλακεί σε έντονες συζητήσεις ή ακόμη και καβγάδες. Νοιώθει τη σιγουριά ότι μπορεί να αντιμετωπίσει επιτυχώς οποιαδήποτε επίθεση, λόγω της πολιτικής του εμπειρίας, και δεν αποφεύγει να παίξει με τη φωτιά. Μάλιστα, όταν σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως σε κάποια debates, προσπάθησε να παίξει «το καλό παιδί», δεν φάνηκε να του βγαίνει ιδιαίτερα, γιατί έμοιαζε περισσότερο με ρόλο κόντρα στο καλά γνωστό σε όλους βαθιά πολιτικό προφίλ του.

Θα πρέπει να σημειωθεί πως οι περισσότερες επιθέσεις καθ’ όλη τη διάρκεια του προεκλογικού προέρχονταν από την πλευρά του επιτελείου του προέδρου του ΔΗΣΥ και απευθύνονταν κυρίως προς τον Νίκο Χριστοδουλίδη, ο οποίος καταγράφει σημαντικές εισροές από την εκλογική βάση της παράταξης. Παρά τη συνεχή πολεμική, που ορισμένες φορές επαναλαμβάνονται από πολλαπλές πηγές προσκείμενες στον κ. Νεοφύτου σε μία μέρα, σχεδόν πάντοτε οι προκλήσεις μένουν αναπάντητες, καθώς σπανίως μπαίνει στη διαδικασία να απαντήσει το επιτελείο Χριστοδουλίδη. Είναι, άλλωστε, ξεκάθαρο πως ο λόγος που γίνονται δεν είναι για να λάβουν απαντήσεις, αλλά για να στείλουν μηνύματα στο δικό τους, Συναγερμικό κοινό. Αυτές οι παρεμβάσεις, ωστόσο, συμβάλλουν αρκετά στην αύξηση της όποιας πολιτικής θερμοκρασίας διατηρεί αυτός ο προεκλογικός.

Στην πραγματικότητα, η υποτονικότητα που παρατηρείται, κατέστησε τις εκλογές «ευάλωτες» σε άλλα γεγονότα. Αφού τις εκτόπισαν από την πρώτη γραμμή του ενδιαφέροντος και της ειδησεογραφίας οι Αρχιεπισκοπικές Εκλογές για μεγάλο χρονικό διάστημα, κατάφεραν και καταστάσεις όπως η διαρροή του γραπτού των Νέων Ελληνικών στις εξετάσεις τετραμήνων να τις στείλουν στη δεύτερη θέση των συζητήσεων, παρόλο που είμαστε πλέον πάρα πολύ κοντά στο άνοιγμα της κάλπης. Και η ευκολία με την οποία μπορούν να επισκιαστούν, προστίθεται, μαζί με τη μη συγκρουσιακή τους φύση και την έλλειψη πολιτικού διαλόγου, στις πολλές ιδιομορφίες τους.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

• Ευαίσθητα αυτιά ψηφοφόρων και ισορροπίες που κρατιούνται με νύχια και με δόντια
• Η επόμενη μέρα των εκλογών, τα περιθώρια που στενεύουν και οι άμεσες ανάγκες
• Ο ρόλος των αουτσάιντερς, ο εμβολιασμός προγραμμάτων και το παζάρι του β’ γύρου