Η χαμένη, η κρυφή, η σκληρή και η χαλαρή… Τα είδη των ψήφων στην προεκλογική

Μια από τις πιο κλισέ εκφράσεις που χρησιμοποιούνται στην Κύπρο σε κάθε εκλογική αναμέτρηση, είναι η φράση «ό,τι δείξει η τενέκκα». Ως εμπνευστής της εν λόγω έκφρασης που θέλει ουσιαστικά να υποδηλώσει πως ό,τι και να λέμε μεταξύ μας ή μεταξύ τους οι υποψήφιοι, ο τελικός λόγος είναι στους πολίτες που με τη ψήφο τους θα καθορίσουν το αποτέλεσμα, είναι ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας Γλαύκος Κληρίδης, ο οποίος συχνά χαριτολογώντας επαναλάμβανε την εν λόγω φράση.  

Σήμερα χρησιμοποιείται κυρίως από στελέχη του κόμματος που ίδρυσε ο Γλαύκος Κληρίδης, κυρίως για να καταδείξει πως ότι κι αν λένε οι δημοσκοπήσεις, στο τέλος διαψεύδονται, αφού ειδικά στις πιο πρόσφατες εκλογικές αναμετρήσεις, οι δημοσκοπήσεις δεν κατάφεραν να προβλέψουν το αποτέλεσμα, που τελικά έβρισκε πάντα νικητή τον ΔΗΣΥ.

Μέχρι να δείξει η τενέκκα όμως στις πέντε και στις δώδεκα Φεβρουαρίου θα μεσολαβήσουν πάρα πολλές δημοσκοπήσεις, οι οποίες θα συνοδεύονται από πολλές αναλύσεις. Αναλύσεις που ουσιαστικά επιχειρούν να ερμηνεύσουν τη στάση του εκλογικού σώματος τη δεδομένη στιγμή και να προχωρήσουν ένα βήμα παρακάτω, ιχνηλατώντας ουσιαστικά, όλα όσα δεν μπορούν να δείξουν από μόνοι τους οι αριθμοί.

Σε αυτό το πλαίσιο ακούγονται συχνά διάφοροι ορισμοί για τη ψήφο. Αν και η ψήφος είναι μια και ίδια για όλους, ωστόσο τυγχάνει διαφορετικών ερμηνειών, μέχρι να ριχθεί στην κάλπη. Είναι η χαμένη, η κρυφή, η σκληρή και η χαλαρή. Τι υποδηλούν τα επίθετα που τη συνοδεύουν και ποιος θα είναι ο ρόλος τους στις επικείμενες Προεδρικές Εκλογές.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Προβληματικές, αλά καρτ και επιλεκτικές διαρροές δημοσκοπήσεων

Η χαμένη ψήφος

Η χαμένη ψήφος ουσιαστικά αποτελεί ένα από τα επιχειρήματα κυρίως των μεγάλων κομμάτων ή καλύτερη στην προκειμένη περίπτωση των Προεδρικών Εκλογών των υποψηφίων που έχουν μεγαλύτερη δυναμική, για να πείσουν τους ψηφοφόρους να μην στηρίξουν τους υποψηφίους που δημοσκοπικά είναι πιο χαμηλά.

Πιο συγκεκριμένα στη δική μας περίπτωση, όπως φαίνεται και μέσα από τις δημοσκοπήσεις, ουσιαστικά Χριστοδουλίδης, Μαυρογιάννης και Νεοφύτου, επιχειρούν μέσα από τη λογική της χαμένης ψήφου να πείσουν τους ψηφοφόρους να μη στηρίξουν υποψηφιότητες όπως των Κολοκασίδη, Δημητριάδη, Χριστοφίδη, Ηλιάδη, Χρίστου και Πρωτοπαπά, με το επιχείρημα πως έτσι κι αλλιώς δεν έχουν πιθανότητες για να βρεθούν στον β΄ γύρο, ενώ οι τρεις που προπορεύονται δίδουν μια μάχη για τη δεύτερη Κυριακή.

Η λογική της χαμένη ψήφου ήταν κάτι που χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον σε προηγούμενες αναμετρήσεις Προεδρικών Εκλογών, όταν και οι υποψήφιοι ήταν λιγότεροι. Αυτό διαφαίνεται κι από τις σημαντικές διαφορές που καταγράφονται στα ποσοστά των δύο ή τριών πρώτων σε σχέση με τους υπόλοιπους.

Ωστόσο στις επικείμενες εκλογές, οι ουσιαστικές ιδεολογικές διαφορές αλλά κυρίως το αντισυστιμικό προφίλ που καλλιεργούν σχεδόν όλοι οι ανεξάρτητοι υποψήφιοι που ακολουθούν τους τρείς βασικούς, ενδεχομένως να μειώσει τις εκροές από τις υποψηφιότητες τους προς τους μεγάλους. Από την άλλη τα επιτελεία Αβέρωφ, Χριστοδουλίδη και Μαυρογιάννη γνωρίζουν πως για να πετύχουν τον στόχο επικράτησης της λογικής της χαμένης ψήφους, θα πρέπει μέχρι την Κυριακή των εκλογών να ανεβάσουν τους τόνους, να δημιουργήσουν πεδία ρήξης μεταξύ των υποψηφίων τους, να μονοπωλήσουν το ενδιαφέρον των μέσων και των πολιτών που ταυτόχρονα σημαίνει περαιτέρω απομόνωση των υπολοίπων υποψηφίων.

Η κρυφή ψήφος

Η κρυφή ψήφος είναι ένας εκλογικός όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει την τακτική κάποιων ψηφοφόρων, να αποκρύβουν από μια δημοσκόπηση που καλούνται να συμμετάσχουν τις πραγματικές τους προθέσεις σε σχέση με το τι θα πράξουν στην κάλπη. Αυτό συμβαίνει για διαφορετικούς λόγους. Είτε γιατί οι πολίτες φοβούνται πως αυτό που θα δηλώσουν ενδεχομένως να γνωστοποιηθεί, είτε διότι σκοπεύουν να ψηφίσουν κάτι διαφορετικό από εκείνο που έπρατταν παραδοσιακά. Είτε ακόμα διότι θέλουν να παραπλανήσουν τους δημοσκόπους.

Η κρυφή ψήφος είναι κάτι που συμβαίνει στην Κύπρο. Παλαιότερα αυτό συνέβη με το ΕΛΑΜ, το οποίο δημοσκοπικά εντοπιζόταν πιο κάτω από τα ποσοστά που έλαβε στις βουλευτικές εκλογές. Πιο πρόσφατα το ίδιο συνέβη και με την περίπτωση της ΔΗΠΑ-Συνεργασίας που στις δημοσκοπήσεις εμφανιζόταν πιο χαμηλά από τα ποσοστά που εξασφάλισε στις Βουλευτικές.

Σήμερα στην περίπτωση των Προεδρικών του 2023, οι αναλυτές θεωρούν πως ο υποψήφιος που διαθέτει τα μεγαλύτερα ποσοστά κρυφής ψήφου, είναι ο Νίκος Χριστοδουλίδη, οι ψηφοφόροι του οποίου, επειδή προέρχονται από το κυβερνών κόμμα, δεν δηλώνουν την πρόθεση τους να ταχθούν απέναντι από το κόμμα τους και να ψηφίσουν τον υποψήφιο που στηρίζεται από το ΔΗΚΟ και την ΕΔΕΚ.

Πάντως εάν οι ερμηνείες που δίδονται ευσταθούν κι αυτό επιβεβαιωθεί στην κάλπη, ουσιαστικά θα πρόκειται για έναν θρίαμβο για τον κ. Χριστοδουλίδη ο οποίος θα δει τη διαφορά του από τους βασικούς ανθυποψηφίους του, να είναι ακόμα μεγαλύτερη από αυτήν που καταγράφονται σήμερα στις δημοσκοπήσεις.

Η σκληρή και η χαλαρή ψήφος

Ένα άλλο είδος ψήφου που εντοπίζουν και αναλύουν οι ειδικοί, είναι η σκληρή και η χαλαρή. Αυτή έχει να κάνει ουσιαστικά με το πόσο αποφασισμένοι είναι οι ψηφοφόροι που δηλώνουν σε μια δημοσκόπηση ότι θα στηρίξουν τον «χ» υποψήφιοι να το κάνουν και στην κάλπη. Ένας υποψήφιος που ουσιαστικά εκπροσωπεί ένα συμπαγή πολιτικό χώρο, εκπροσωπεί για χρόνια τον ίδιο χώρο  ή καταφέρνει να εμπνέει σε απόλυτο βαθμό όσους τον στηρίζουν, τότε χαρακτηρίζεται από τους αναλυτές ως ένας υποψήφιος με σκληρή ψήφο.

Ένας υποψήφιος ο οποίος εμφανίζεται πιο πολύ ως επιλογή κομμάτων που προέρχονται από πολιτικούς χώρους με αποκλίνουσες ρίζες με αποκλίνουσες απόψεις σε μια σειρά από ζητήματα διαθέτει μια πιο χαλαρή ψήφο, αφού και οι ίδιοι οι ψηφοφόροι ενώ δηλώνουν ότι θα τον ψηφίσουν, περιμένουν μέχρι το τέλος της προεκλογικής περιόδου για να σιγουρευτούν ότι θα παραμείνουν σταθεροί στην άποψη που δήλωσαν στη δημοσκόπηση.

Η σκληρή και η χαλαρή ψήφος, στην περίπτωση των Προεδρικών Εκλογών, ουσιαστικά καταγράφεται από τους δημοσκόπους, αφού εμφανίζουν τον Αβέρωφ Νεοφύτου με τον υποψήφιο με τη πιο σκληρή ψήφο, τους πιο σίγουρους ψηφοφόρους για την επιλογή που δηλώνουν στις δημοσκοπήσεις, δηλαδή και από την άλλη τον Νίκο Χριστοδουλίδη, ο οποίος στηρίζεται από ψηφοφόρους διαφορετικών κομμάτων, από δεξιούς μέχρι σοσιαλιστές, ως τον υποψήφιο με την πιο χαλαρή ψήφο.

Αυτό διαβλέπουν στον ΔΗΣΥ και θεωρούν πως το επόμενο διάστημα μέσα από την εξέλιξη του Προεκλογικού οι παραδοσιακοί ψηφοφόροι του κόμματος, που σήμερα δηλώνουν ότι θα ψηφίσουν τον Νίκο Χριστοδουλίδη, θα πεισθούν για να επιστρέψουν στο κόμμα τους, αντιστρέφοντας τα δεδομένα που σήμερα καταγράφονται στις δημοσκοπήσεις.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

• O φαύλος κύκλος του κυπριακού πολιτικού συστήματος
• Εκλογές στο repeat-Λίγη ουσία, πολλή τοξικότητα πέντε μήνες πριν τις Προεδρικές
• Τα κτυπήματα κάτω από τη μέση και ο χαρακτήρας των υποψηφίων