Οι γεωτρήσεις που έρχονται, τα σενάρια για τερματικό και η ρεαλιστική επιλογή

Την ώρα που το γεωτρητικό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, επανέρχεται δειλά δειλά σε κανονικούς ρυθμούς μετά το μεγάλο διάλειμμα που προκλήθηκε λόγω της πανδημίας, η προσοχή πλέον στρέφεται στους τρόπους εκμετάλλευσης των αποθεμάτων φυσικού αερίου που εντοπίστηκαν στην κυπριακή ΑΟΖ, αλλά και των ενδεχόμενων αποθεμάτων που θα εντοπιστούν τους επόμενους μήνες.

Συνοπτικά, σε ότι αφορά τα αποθέματα φυσικού αερίου που έχουν ήδη εντοπιστεί και επιβεβαιωθεί, αυτά αφορούν το οικόπεδο 12 της ΑΟΖ και συγκεκριμένα το κοίτασμα «Αφροδίτη» και το οικόπεδο δέκα και το κοίτασμα «Γλαύκος». Από εκεί και πέρα αναμένεται ότι το επόμενο διάστημα, μέχρι το τέλος του χρόνου θα πραγματοποιηθούν τουλάχιστον άλλες τρεις γεωτρήσεις στην ΑΟΖ, οι δύο εκ των οποίων θα αφορούν την κοινοπραξία ΈΝΙ-Total, που σύμφωνα με την αρμόδια υπουργό, Νατάσα Πηλείδου, αναμένεται ότι θα αρχίσουν από το οικόπεδο έξι, εντός των επόμενων μηνών. Σημειώνεται πως η τρίτη γεώτρηση εντός του 2022, αναμένεται να πραγματοποιηθεί μέσα στο Φθινόπωρο από την Exxon Mobil στο οικόπεδο πέντε της ΑΟΖ. 

Υπενθυμίζεται ότι στο οικόπεδο έξι, έχουν ήδη εντοπιστεί στο κοίτασμα «Καλυψώ», σημαντικές ποσότητες φυσικού αερίου, οι οποίες ωστόσο δεν επιβεβαιώθηκαν. Το επόμενο διάστημα αναμένεται πως θα ξεκαθαρίσει αν η κοινοπραξία θα επικεντρώσει την προσπάθεια της για να επιβεβαιώσει τις εν λόγω ανακαλύψεις, ή εάν θα στραφεί σε νέο στόχο, στη βάση των σεισμικών ερευνών που έχουν ήδη γίνει στην περιοχή σε ένα από τα συνολικά επτά μπλόκς που έχει αδειοδοτηθεί.

Συνολικά η Κυπριακή Δημοκρατία έχει ανακαλύψει μέσω τον εταιριών ποσότητες που κυμαίνονται μεταξύ 9,5 με 12,5 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια ενώ οι πρώτη γεώτρηση στην «Καλυψώ», είχε δείξει για αποταμιευτήρα έξι με οκτώ τρισεκατομμυρίων κυβικών ποδιών, η οποία ωστόσο δεν έχει επιβεβαιωθεί με δεύτερη γεώτρηση.

Συνεπώς στη συζήτηση που ήδη ξεκίνησε μεταξύ των υπουργών ενέργειας των γειτονικών κρατών, για το πώς η ανατολική Μεσόγειος μπορεί να συμβάλει στην απεξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο, η Κύπρος συμμετέχει με ποσότητες που ενδεχομένως να φτάνουν κοντά στα 15 τρις. κ.π..

Το ερώτημα τους ενός εκατομμυρίου, είναι πώς και πότε η Κύπρος θα καταφέρει να εξορύξει αυτές τις ποσότητες. Σίγουρα αν στην εξίσωση δεν έμπαινε η ανάγκη της Ευρώπης για απεξάρτηση από τη Ρωσία, οι περισσότεροι και μάλλον δικαιολογημένα, θα έκαναν λόγο για όνειρα θερινής νυκτός και υποσχέσεις που ποτέ δεν θα υλοποιηθούν. Ωστόσο, όσο μικρές και αν μοιάζουν οι ποσότητες που διαθέτει η Κυπριακή Δημοκρατία, σε σχέση για παράδειγμα με αυτές που διαθέτει το Ισραήλ, παραμένουν εξαιρετικά σημαντικές αφού διαθέτουν και γεωστρατηγική διάσταση.  

Το ερώτημα ωστόσο παραμένει: Μπορούν να αναπτυχθούν;

Τις τελευταίες ημέρες επανήλθε στην επικαιρότητα το σενάριο για δημιουργία τερματικού LNG στην Κύπρο, στο οποίο το φυσικό αέριο θα μεταφέρεται με αγωγούς από τα κοιτάσματα της περιοχής, τόσο της Κύπρου όσο και του Ισραήλ και από εκεί, αφού υγροποιείται θα μεταφέρεται με πλοία προς την Ευρώπη.

Η πρόταση πάντως, η οποία παρουσιάστηκε εκτενώς στα ελλαδικά μέσα, αφού έγινε από την ελληνική εταιρεία Energean, αφορά την κατασκευή ενός υποθαλάσσιου αγωγού από τις παραχωρήσεις στην ΑΟΖ της Κύπρου του Ισραήλ που εκμεταλλεύεται η Energean, και το ιδιόκτητο FPSO που θα εγκαταστήσει η εταιρεία στα υπό διαχείριση μπλοκ, με σκοπό τη μεταφορά φυσικού αερίου στην Κύπρου όπου, το αέριο θα υγροποιείται μέσω μίας ειδικής πλωτής εγκατάστασης (FLNG), ώστε να μετατραπεί σε LNG, ώστε να μπορεί να μεταφερθεί ακτοπλοϊκώς σε οποιοδήποτε παράκτιο τερματικό σταθμό υποδοχής υγροποιημένου φυσικού αερίου.

Το μεγαλεπήβολο σχέδιο της κατασκευής τερματικού LNG δεν είναι σημερινό. Είχε μετατραπεί σε σημαία αρκετών, κυρίως πολιτικών την προηγούμενη δεκαετία, ωστόσο αντιμετώπισε και τότε το ίδιο υπαρξιακό πρόβλημα που αντιμετωπίζει και σήμερα. Κι αυτό δεν είναι άλλο από τις μικρές ποσότητες φυσικού αερίου που έχουν ανακαλυφθεί στην περιοχή.

Όπως σημειώνουν οι ειδικοί ένα τέτοιο έργο, τελεί υπό την αίρεση της ύπαρξης σημαντικών ποσοστήτων φυσικού αερίου που θα διασφαλίσουν τη λειτουργία και κατά συνέπεια την κερδοφορία του. Μάλιστα φέρνουν ως παράδειγμα άλλα δύο τερματικά που βρίσκονται στην ανατολική Μεσόγειο, αυτά του Ιντκού και της Δαμιάνας στην Αίγυπτο, τα οποία αντιμετωπίζουν έλλειψη πρώτης ύλης, δηλαδή φυσικού αερίου και εδώ και χρόνια υπολειτουργούν.

Όπως σημειώνουν οι ειδικοί, από τη στιγμή που σε αυτή τη φάση δεν υπάρχουν νέες ανακαλύψεις στην ανατολική Μεσόγειο και από τη στιγμή που το μεγαλύτερο μέρος των γιγαντιαίων κοιτασμάτων που ανακαλύφθηκαν στο Ισραήλ είναι δεσμευμένα, δεν υπάρχει και μεγάλο περιθώριο για τέτοιες σκέψεις. Από την άλλη πλευρά, εάν τα κράτη παραμένουν σε αδράνεια και αναμένουν την ανακάλυψη νέων κοιτασμάτων που θα ικανοποιούν τις απαιτούμενες ποσότητες για κατασκευή τερματικού LNG ή FLNG στην Κύπρο, τότε πολύ πιθανόν να χάσουν το τρένο ή καλύτερα το μομέντουμ που τους δίνει η ουκρανική κρίση.

Από τη στιγμή μάλιστα που υπάρχει η καταγεγραμμένη κατεύθυνση της ΕΕ για στροφή προς τις πράσινες μορφές ενέργειας μέχρι το 2050, τα δεδομένα γίνονται ακόμα πιο αρνητικά για το ενδεχόμενο μιας επένδυσης μαμούθ, η οποία θα είχε σε βάθος χρόνου διάρκεια ζωής το πολλή μιας τριακονταετίας.

Επιπλέον από τη στιγμή που υπάρχουν στην περιοχή διαθέσιμα τα τερματικά της Αιγύπτου, καταλαβαίνει κανείς πως τουλάχιστον με τα σημερινά δεδομένα σε ότι αφορά την ποσότητα των διαθέσιμων πόρων, τόσο από οικονομικής όσο και από τεχνικής άποψης, δεν θα έπρεπε να αποτελεί την πρώτη επιλογή. Και στην μεγάλη εικόνα θα πρέπει να προστεθεί επίσης, το γεγονός ότι ήδη στο Βασιλικό κατασκευάζεται το τερματικό υγροποίησης φυσικού αερίου.