Αρχιεπισκοπικές όπως... Game of Thrones-Γιατί άνοιξε το ζήτημα διαδοχής

Μπορεί ο Αρχιεπίσκοπος να ζει, μπορεί να έχει δηλώσει πως δεν προτίθεται να παραιτηθεί, αλλά άνθρωποι που βρίσκονται κοντά στην Εκκλησία της Κύπρου, αν και δεν θα έπρεπε, ασχολούνται πυρετωδώς με το θέμα της διαδοχής του. Αν και κάπως άκομψο ακόμα και ο ίδιος ο Αρχιεπίσκοπος τοποθετήθηκε για το θέμα, την ίδια ώρα που μια ομάδα «Αγίων» ανέλαβε πρωτοβουλία για να αποκλείσει τους πιστούς από τη διαδικασία διαδοχής, αφήνοντας το ζήτημα στα χέρια των δεκαέξι συνοδικών.  

Τα πράγματα μπορεί να φαίνονται ιδιαίτερα περιπλεγμένα, ειδικά για τους πολίτες που δεν γνωρίζουν πρόσωπα και καταστάσεις εντός εκκλησίας, ωστόσο δεν παύει από το να αποδεικνύουν για ακόμη μια φορά, πως οι ραδιουργίες και οι ίντριγκες δεν ελλείπουν δυστυχώς, ούτε κι από την Εκκλησία. Δεν είναι άλλωστε η πρώτη φορά που οι ιεράρχες αντί να ασχολούνται με θέματα πίστης και λατρείας, δίνοντας το καλό παράδειγμα και καθοδηγώντας το ποίμνιο τους, αναλώνονται σε κόντρες και διαμάχες με μοναδικό κίνητρο να  απολαύσουν περισσότερη εξουσία, πολιτευμένοι στη βάση συμφερόντων, που δεν εκπορεύονται από την πίστη, αλλά από τα συμφέροντα του παγκόσμιου ορθόδοξου οικοσυστήματος που συνδέονται και με τις πολιτικές εξελίξεις στη Ρωσία.

Γιατί άνοιξε το θέμα διαδοχής;

Είναι σε όλους γνωστό πως ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος ο Β, αντιμετώπισε και αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα υγείας. Οι δημόσιες εμφανίσεις του έχουν περιοριστεί, ενώ δεν ήταν λίγες οι φορές που ο ίδιος δυσκολευόταν να εκφραστεί. Ωστόσο κάποιοι Συνοδικοί πλήρως αποθρασυσμένοι, άνοιξαν το θέμα της διαδοχής, επιχειρώντας μάλιστα να διαπράξουν εκκλησιαστικό πραξικόπημα, όπως το χαρακτήρισε και ο θεολόγος Θεόδωρος Κυριακού.

Σε ότι αφορά τους Συνοδικούς, ο Μακαριότατος σχολίασε τη δράση τους. Δήλωσε πως προσωπικά δεν τον ενοχλεί καθόλου να γίνονται συζητήσεις. Αντιθέτως, είπε, τα ακούει και γελά, ωστόσο έστειλε προς κάθε ενδιαφερόμενο το μήνυμα πως δεν πρόκειται να παραιτηθεί. Είπε μάλιστα πως οι συγγενείς και οι φίλοι του ενοχλούνται με όσα μακάβρια συζητούνται για τον ίδιο και έστειλε επίσης το μήνυμα πως όσο το μυαλό του δουλεύει θα παραμείνει στη θέση του, είτε αρέσει, είτε όχι σε κάποιους.

Που έγκειται το εκκλησιαστικό πραξικόπημα;

Το θέμα που άνοιξε, για τη διαδοχή του Αρχιεπισκόπου, δεν αφορά αυτήν καθ΄αυτήν τη διαδοχή του, δηλαδή το πρόσωπο που θα αναλάβει τη θέση του. Αφορά κυρίως τον τρόπο με τον οποίο αυτή η διαδοχή θα πραγματοποιηθεί.

Το όλο θέμα είναι εξαιρετικά σημαντικό, αφού επιχειρείται από κάποιους αυτό να συμβεί αντιδημοκρατικά με τον αποκλεισμό των πιστών από τη διαδικασία. Σημειώνεται ότι μέχρι σήμερα για την εκλογή του Αρχιεπισκόπου όλοι οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί μπορούσαν να ψηφίσουν αυτόν που θεωρούν ως καλύτερο. Ακολούθως οι τρεις επικρατέστεροι τίθονταν ενώπιον της Ιεράς Συνόδου η οποία αποφάσιζε μεταξύ των τριών.

Σήμερα με διαφόρους τρόπους επιχειρείται να αλλάξει ο τρόπος εκλογής του Αρχιεπισκόπου και αυτό να αποφασιστεί μόνο μεταξύ των 16 Συνοδικών.

Ποιους θα ευνοούσε μια τέτοια εξέλιξη;

Αυτό θα ευνοούσε ξεκάθαρα Συνοδικούς οι οποίοι αφενός επιδιώκουν να διαδεχθούν τον Αρχιεπίσκοπο, αφετέρου δεν έχουν πολλές πιθανότητες για να είναι ανάμεσα στους τρεις που θα επέλεγε ο λαός σε περίπτωση που παραμείνει σε ισχύ το τριπρόσωπο.

Σημειώνεται πως οι επικρατέστεροι τρεις, σύμφωνα με τον θεολόγο Θεόδωρο Κυριακού, είναι οι Λεμεσού Αθανάσιος, Ταμασού Ησαΐας και ο Μόρφου Νεόφυτος. Οι μητροπολίτες που θα ήθελαν αλλά δεν διαθέτουν τα λαϊκά ερείσματα για να μπουν στο τριπρόσωπο είναι ο Κωνσταντίας Βασίλειος και ο Πάφου Γεώργιος.

«Η πολιτική της ορθοδοξίας»

Εδώ είναι που στη συζήτηση μπαίνει η «πολιτική της ορθοδοξίας», όπως θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί. Το μείζων ζήτημα αυτή τη στιγμή είναι το ουκρανικό, στο οποίο ο «πόλεμος» ξεκίνησε πολύ πριν τα τανκς του Βλαντιμίρ Πούτιν εισβάλουν στη χώρα.  Ειδικότερα ανάμεσα στους θρησκευτικούς ηγέτες της Ορθοδοξίας, υπάρχει σε εξέλιξη μια μάχη η οποία δεν αναμένεται να τελειώσει σύντομα. Η απόφαση του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως να αναγνωρίσει το αυτοκέφαλο της ουκρανικής εκκλησίας και να αναγνωρίσει τον Επιφάνιο, ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων.

Παράλληλα διεύρυνε το χάσμα με το Πατριαρχείο της Μόσχας, ενώ προκάλεσε διχασμό ανάμεσα στα πατριαρχεία και της αυτοκέφαλες εκκλησίες. Η πλειοψηφία ωστόσο δεν αναγνώρισε τον Επιφάνιο. Ανάμεσα στους μόλις τέσσερις προκαθήμενους εκκλησιών που το έπραξαν ήταν και ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος, ξεσηκώνοντας θύελλα αντιδράσεων από μια ομάδα μητροπολιτών που διαφώνησαν.

Αυτοί που διαφώνησαν έντονα ήταν οι τρεις πιο δημοφιλείς ιερείς που σε περίπτωση κένωσης του αρχιεπισκοπικού θρόνου και διεξαγωγής εκλογών στη βάση του ισχύοντος καταστατικού της Εκκλησίας, είναι οι επικρατέστεροι για να συνθέσουν το τριπρόσωπο, δηλαδή ο Λεμεσού Αθανάσιος, ο Ταμασού Ησαΐας και ο Μόρφου Νεόφυτος.

Τι σημαίνει αυτό;

Πολύ απλά αυτό μεταφράζεται σε μια νίκη των διαφωνούντων με τον Αρχιεπίσκοπο στο θέμα του Ουκρανικού, αφού όποιος και να επιλεχθεί από τους τρεις από την Ιερά Σύνοδο, θεωρείται σχεδόν σίγουρο πως θα αλλάξει ρότα και δεν θα μνημονεύει τον Επιφάνιο, κάτι που σύμφωνα με τους εκκλησιαστικούς κανόνες μεταφράζεται σε μη αναγνώριση της ουκρανικής εκκλησίας και κατ΄ επέκταση θα σημαίνει και ρήγμα με τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο.

Εάν όμως η προσπάθεια που βρίσκεται σε εξέλιξη από μια ομάδα Συνοδικών, στην οποία όπως είναι ξεκάθαρο δεν συμμετέχουν οι τρεις μητροπολίτες που θεωρητικά θα συνθέσουν το τριπρόσωπο, τότε θα παρακαμφθεί ο λαός και οι Συνοδικοί θα εκλέξουν τον επόμενο Αρχιεπίσκοπο, που με βάση τις ισορροπίες εντός της Συνόδου, θα είναι κάποιος εκτός των τριών, που θα συνεχίσει την ίδια πολιτική με τον Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο.

Ο αστερίσκος του Αρχιεπισκόπου

Αυτός είναι και ο λόγος που ο Αρχιεπίσκοπος σε μεγάλο βαθμό δεν επιτέθηκε με τη σκληρότητα που θα ανέμενε κάποιος,  σε όσους επιχειρούν να ανοίξουν το θέμα της διαδοχής του. Πρόκειται για ένα ζήτημα που απασχολεί και τον ίδιο, η συνέχιση των ίδιων πολιτικών κι από τον διάδοχο του. Ωστόσο, όπως αποκάλυψε μιλώντας την περασμένη Τετάρτη στο Κανάλι 6, ο θεολόγος Θεόδωρος Κυριακού το θέμα για παράκαμψη του λαού και εκλογή του επόμενου Αρχιεπισκόπου μόνο από την Ιερά Σύνοδο, τέθηκε ενώπιον του και ο ίδιος το απέρριψε. Σημειώνεται πως για να περάσει μια τέτοια αλλαγή από την εκκλησία, χρειάζεται πλειοψηφία τριών τετάρτων στη Σύνοδο, πράγμα που αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει.

Με δημόσια τοποθέτηση του ο Μακαριότατος επιβεβαίωσε πως έφτασε κοντά του το ζήτημα αλλαγής του καταστατικού, ωστόσο το απέρριψε και υπέδειξε πως αν ο λαός δώσει ένα τριπρόσωπο που η Σύνοδος δεν επιθυμεί να ψηφίσει κανένα, τότε μπορεί αν το 50% των Συνοδικών ψηφίσει λευκό να μην εκλεγεί Αρχιεπίσκοπος. Αν και στη δεύτερη προσπάθεια επιμένουν οι Συνοδικοί, τότε παίρνει απόφαση η πλειοψηφία της Συνόδου και λέει  θα προβούμε στην εκλογή Μητροπολίτη ή Αρχιεπισκόπου, διότι ο λαός δεν συμπεριφέρθηκε σωστά.

Αυτή την ερμηνεία του καταστατικού, την απέρριψε ο θεολόγος Θεόδωρος Κυριακού, ο οποίος επεσήμανε πως ακόμα κι αν η πλειοψηφία της Συνόδου ψηφίσει λευκό, θα εκλεγεί στον δεύτερο γύρο της εκλογής αυτός που θα λάβει τις περισσότερες ψήφους, ακόμα κι αν αυτές είναι τρεις ή τέσσερις.

Η εμπλοκή του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως

Στην όλη συζήτηση επιχειρεί να παίξει κάποιο ρόλο το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως με το οποίο ο Αρχιεπίσκοπος διατηρεί άριστες σχέσεις. Είναι εξάλλου από τους λίγους αρχιερείς που διατηρούν τέτοιες σχέσεις με τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο σε μια εποχή που οι πλείστες ορθόδοξες εκκλησίες του γύρισαν την πλάτη.

Υπενθυμίζεται πως μόλις πρόσφατα η Αρχιεπισκοπή δώρισε στο Πατριαρχείο ένα οίκημα στις Βρυξέλλες, αξίας εκατομμυρίων ευρώ με τον Μητροπολίτη Κωνσταντίας Βασίλειο να ταξιδεύει στη βελγική πρωτεύουσα για τα διαδικαστικά.

Σε αυτό το πλαίσιο ένας εκ των πιο στενών συνεργατών του Πατριάρχη Βαρθολομαίου την περασμένη εβδομάδα δημοσίευσε ένα κείμενο στο οποίο καταθέτει την άποψη πως λανθασμένα συμμετέχει ο λαός στις αρχιεπισκοπικές εκλογές στην Κύπρο και πως ο νέος Αρχιεπίσκοπος θα πρέπει να εκλεγεί απευθείας από την Ιερά Σύνοδο.

Πρόκειται για τον Αναστάσιο Βαβούσκο ο οποίος είναι διδάκτορας του Εκκλησιαστικού Δικαίου της Νομικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και ανήκει στον κύκλο του Πατριάρχη και που στο άρθρο του ούτε λίγο ούτε πολύ, χαρακτηρίζει αντικανονική την εμπλοκή του λαού στη διαδικασία εκλογής, ενώ προχωρά κι ένα βήμα παρακάτω χαρακτηρίζοντας αντικανονική ακόμα και τη συμμετοχή στη διαδικασία των μητροπολιτών που εκλέγηκαν στις θέσεις τους με τη συμμετοχή του λαού.