Στην ίδια μοίρα με την Μποτσουάνα η Κύπρος-Μαύρο πρόβατο στους δείκτες διαφθοράς

Η διαφθορά στην Κύπρο ζει, βασιλεύει και μάλιστα ακμάζει. Μπορεί εντός του 2021 να τερματίστηκε το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα, μπορεί τα τελευταία χρόνια να είδαμε μια σειρά επωνύμων να οδηγούνται ενώπιον της Δικαιοσύνης και να καταλήγουν στο κελί, μπορεί η Κυβέρνηση και τα κόμματα να επιχειρούν μέσω Νομοθεσιών να σώσουν ότι σώζεται από την υπόληψη τους, ωστόσο η εικόνα της χώρας μας στο εξωτερικό, συνεχίζει μέχρι και σήμερα να είναι προβληματική. 

Η Κύπρος μέσα από τα στοιχεία της έρευνας για τον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς, βρίσκεται στο μικρό γκρουπ χωρών που πρωταγωνιστούν αρνητικά. Κι αυτό διότι μαζί με χώρες, όπως η Συρία, η Τουρκία η Λιβερία, η Αγία Λουκία και η Ουγγαρία σχηματίζουν τις χώρες που τα τελευταία δέκα χρόνια έκαναν πάνω από δέκα βήματα πίσω στα ζητήματα διαφοράς.

Τι είναι ο Δείκτης Αντίληψης Διαφθοράς

Ο Δείκτης αποτελεί τον καλύτερο τρόπο σε παγκόσμιο επίπεδο για να μετρηθεί η διαφθορά του δημόσιου τομέα παγκοσμίως. Κι αυτό διότι συλλέγει στοιχεία από πολλές διαφορετικές πηγές και προσμετρά την άποψη κορυφαίων οργανισμών και ιδρυμάτων παγκόσμιας εμβέλειας που με επιστημονικό τρόπο στη βάση των στοιχείων που συλλέγουν, κυρίως από επιστήμονες, ακαδημαϊκούς και επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται στις χώρες.

Η βαθμολογία κάθε χώρας είναι ένας συνδυασμός τουλάχιστον τριών πηγών δεδομένων που προέρχονται από δεκατρείς διαφορετικές έρευνες και αξιολογήσεις για τη διαφθορά. Αυτές οι πηγές δεδομένων συλλέγονται από μια ποικιλία αξιόπιστων ιδρυμάτων, όπως η Παγκόσμια Τράπεζα και το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ.

Επειδή κάθε μία από τις 13 πηγές δεδομένων χρησιμοποιεί διαφορετική κλίμακα, μετατρέπονται σε πρώτο στάδιο σε μια τυποποιημένη τιμή σε κλίμακα 0-100. Στη συνέχεια υπολογίζεται ο απλός, μη σταθμισμένος μέσος όρος βαθμολογίας για κάθε χώρα.

Πίνακας 1: Ο δείκτης αντίληψης διαφθοράς στην Ε.Ε. 

Η περίπτωση της Κύπρου

Σύμφωνα με τον Δείκτη, ο οποίος επιμετρά το επίπεδο αντίληψης διαφοράς στο δημόσιο τομέα 180 χωρών σύμφωνα με ειδικούς και επιχειρηματίες, το 2021 η Κύπρος βρίσκεται στην 52η θέση, δείχνοντας σταθερή κάθοδο σε σχέση με το 2020 και το 2019 που βρισκόταν στην 57η και 58η θέση αντίστοιχα. Ο Δείκτης Αντίληψης Διαφθοράς (ΔΑΔ) χρησιμοποιεί μια κλίμακα από το 0 έως το 100, όπου το 0 αναφέρεται σε ένα εξαιρετικά διεφθαρμένο κράτος και το 100 σε ένα αδιάφθορο κράτος.

Για το 2021, οι πρώτες χώρες στην παγκόσμια κατάταξη της έρευνας, άρα αυτές με τα χαμηλότερα επίπεδα διαφθοράς, είναι η Δανία, η Νέα Ζηλανδία και η Φιλανδία. Οι τελευταίες χώρες στην παγκόσμια κατάταξη της έρευνας, με τα υψηλότερα επίπεδα διαφθοράς, είναι η Σομαλία, το Νότιο Σουδάν, η Συρία, η Υεμένη και η Βενεζουέλα.

Ανάμεσα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης η Κύπρος καταλαμβάνει την όχι τιμητική 21η θέση αφήνοντας πίσω της χώρες όπως η Σλοβακία, η Ελλάδα, η Κροατία, η Ρουμανία, η Ουγγαρία και η Βουλγαρία. Στην κορυφή της λίστας ως οι πλέον αδιάφθορες χώρες βρίσκονται στην πρώτη πεντάδα, με βαθμολογία άνω του 80, η Δανία, η Φινλανδία, η Σουηδία, το Λουξεμβούργο και η Γερμανία.

Τα πλέον ανησυχητικά δεδομένα

Ωστόσο το πιο ανησυχητικό δεδομένο για την Κύπρο, δεν είναι το γεγονός ότι βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις του πίνακα σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά το γεγονός, ότι είναι η μοναδική χώρα, μαζί με την Ουγγαρία του Βίκτωρ Όρμπαν, με ότι αυτό συνεπάγεται, που κάθε χρόνο παρουσιάζει αρνητικό πρόσημο αντί να βελτιώνεται.

Αξίζει να σημειωθεί ότι από το 2020 η Κύπρος έχασε τέσσερις μονάδες. Είναι μάλιστα η μοναδική Ευρωπαϊκή χώρα που κατέγραψε τέτοια αρνητική επίδοση μαζί με χώρες όπως η Μποτσουάνα, η Λευκορωσία, η Αργεντινή και το Κυργιστάν. Ακόμα πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός πως σε σχέση με τα αποτελέσματα του Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς του 2012, η Κύπρος καταγράφει σήμερα επιδόσεις -13 βαθμών. Η απώλεια 13 βαθμών στον εν λόγω δείκτη την κατατάσσει σε ένα μικρό γκρουπ χωρών, στο οποίο περιλαμβάνονται κράτη όπως η Αγία Λουκία (-13 ), η Ουγγαρία (-12) , η Λιβερία (-12), η Συρία (-13)  και η Τουρκία (-11).

Πίνακας 2: Οι χώρες με τις μεγαλύτερες μεταβολές στον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς

Την ίδια ώρα τα ευρωπαϊκά κράτη που βρίσκονται κάτω από την Κύπρο, παρά τη χαμηλή τους βαθμολογία κάνουν βήματα μπροστά και σταδιακά, επαναφέρουν τον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς και αν δεν αλλάξει η εικόνα που εκπέμπει η Κύπρος προς τα έξω, σύντομα θα την προσπεράσουν. Ειδικότερα, από το 2012 η Ελλάδα καταγράφει πολύ αξιόλογες επιδόσεις αφού κατάφερε να βελτιώσει τη βαθμολογία της κατά 12 ολόκληρες μονάδες. Προς την ίδια κατεύθυνση και οι υπόλοιπες χώρες που είναι κάτω από την Κύπρο, από το 2012, βελτίωσαν τις επιδόσεις τους, η Σλοβακία κατά έξι μονάδες και οι Ρουμανία, Βουλγαρία και Κροατία κατά μια μονάδα. Αξίζει να σημειωθεί πως την καλύτερη βελτίωση επίδοσης, σε βάθος δεκαετίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καταγράφει η Ιταλία με 14 μονάδες και ακολουθεί η Ελλάδα με 12.

Οι ευθύνες της πολιτείας

Αναμφίβολα τα δεδομένα, μόνο να προβληματίσουν μπορούν και να καταδείξουν τις βαριές ευθύνες που βαραίνουν την παρούσα διακυβέρνηση. Εξάλλου, ήδη τις τελευταίες ημέρες κόμματα και οργανώσεις, εξέδωσαν ανακοινώσεις, υπογραμμίζοντας τα αρνητικά δεδομένα που προκύπτουν μέσα από τα στοιχεία για την κατάσταση στην Κύπρο.

Ωστόσο, όσο το ζήτημα προσεγγίζεται από τα κόμματα ως μοναδική ευθύνη των κυβερνώντων, την επικαιρότητα θα την μονοπωλεί ο θόρυβος που αφήνουν πίσω τους οι πολιτικοί στα τηλεοπτικά παράθυρα και τα πράγματα μέρα με τη μέρα θα χειροτερεύουν. Ούτε οι νομοθεσία για τους πληροφοριοδότες από μόνη της, ούτε τα υπόλοιπα Νομοσχέδια για πάταξη της διαφθοράς, ούτε η Μεταρρύθμιση της Δικαιοσύνης θα δώσει λύσεις και θα βελτιώσει την εικόνα της Κύπρο στο εξωτερικό. Μόνο η αλλαγή αντιλήψεων, η συλλογική αντιμετώπιση του προβλήματος και το πιο σημαντικό, η αλλαγή νοοτροπίας πρώτα των θεσμών, μετά των κομμάτων και μετά των πολιτών θα διορθώσει την εικόνα.

Εξάλλου αν είναι κάτι που έχουν αποδείξει τα διάφορα σκάνδαλα που είτε οδηγήθηκαν είτε όχι ακόμη ενώπιον της Δικαιοσύνης, είναι πως η διαφθορά στον τόπο μας είναι πολύχρωμη. Πότε μπλε, πότε κόκκινη, πότε πράσινη. Επίσης οι ευθύνες των Αρχών, της Αστυνομίας, της Νομικής Υπηρεσίας και των Δικαστηρίων, έχουν κατά καιρούς απασχολήσει την κοινή γνώμη με τις αστοχίες που έχουν καταγραφεί, αλλά και με την αναβλητικότητα που παρατηρείται για μια σειρά από υποθέσεις που παραμένουν σκονισμένες στα γραφεία.

Τι συμβαίνει σε όλο τον κόσμο;

Στην έκθεση του ο Παγκόσμιος Οργανισμός Διαφάνειας, που υπογράφει την έκθεση, καταγράφει και τη συνολική εικόνα έτσι όπως παρουσιάζεται μέσα από τους δείκτες. Η διαφθορά, αναφέρει η έκθεση, παίρνει πολύ διαφορετικές μορφές από χώρα σε χώρα και οι φετινές βαθμολογίες αποκαλύπτουν ότι όλες οι περιοχές του πλανήτη βρίσκονται σε αδιέξοδο όσον αφορά την καταπολέμηση της στον δημόσιο τομέα

Στην κορυφή του Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς, οι χώρες της Δυτικής Ευρώπης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνεχίζουν να παλεύουν με τη διαφάνεια και την υπευθυνότητα ως απάντηση στην πανδημία που παραμένει η βασική απειλή. Σε μέρη της Ασίας, του Ειρηνηκού, της Αμερικής, της Ανατολικής Ευρώπης και της Κεντρικής Ασίας, οι αυξανόμενοι περιορισμοί στα μέτρα λογοδοσίας και οι βασικές πολιτικές ελευθερίες επιτρέπουν στη διαφθορά να παραμείνει ανεξέλεγκτη. Ακόμη και χώρες με ιστορικά υψηλές επιδόσεις παρουσιάζουν σημάδια πτώσης.

Στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, τα συμφέροντα λίγων ισχυρών συνεχίζουν να κυριαρχούν στην πολιτική και ιδιωτική σφαίρα, και οι περιορισμοί που τίθενται στις αστικές και πολιτικές ελευθερίες εμποδίζουν κάθε σημαντική πρόοδο. Στην Υποσαχάρια Αφρική, οι ένοπλες συγκρούσεις, οι βίαιες μεταβάσεις εξουσίας και οι αυξανόμενες τρομοκρατικές απειλές σε συνδυασμό με την κακή τήρηση των δεσμεύσεων κατά της διαφθοράς, κλέβουν από τους πολίτες από τα βασικά δικαιώματα και τις υπηρεσίες τους.

Σε ότι αφορά τη σημασία του Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς, έχει διαπιστωθεί πως έχει σημαντικό αντίκτυπο για τα κράτη ειδικά από ξένους επενδυτές, οι οποίοι πριν λάβουν τις τελικές τους αποφάσεις, μελετούν το ΔΑΔ και αποφεύγουν τις χώρες όπου η κατάταξη τους είναι χειρότερη από την προηγούμενη χρονιά. Πρόσφατες έρευνες έχουν επίσης βρει ότι και οι τουρίστες μελετούν τον συγκεκριμένο δείκτη και αποφεύγουν χώρες όπου η διαφθορά βρίσκεται σε ψηλά επίπεδα με βάση αυτό το δείκτη.