Όμηρος των επιλογών της η Κύπρος-Το σύνδρομο της Στοκχόλμης και άλλα φαινόμενα

Σε ένα τραγικό αδιέξοδο, χωρίς λωρίδα διαφυγής, βρίσκεται η Κυπριακή Δημοκρατία μετά και από τις τελευταίες εξαγγελίες του Τούρκου Προέδρου και του κατοχικού ηγέτη για άνοιγμα μέρους της περίκλειστης πόλης των Βαρωσίων. Πλέον η Κυβέρνηση βρίσκεται σε αναζήτηση ενός βραχίονα, πάνω στον οποίο θα μπορεί να πιαστεί, ώστε να αντικρούσει τις τουρκικές εξαγγελίες και να ανατρέψει τα τετελεσμένα που έχουν ήδη δημιουργηθεί.

Με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο, η πολιτική του κατευνασμού έχει αποτύχει και η λήψη πιο ρηξικέλευθων αποφάσεων μοιάζει μονόδρομος. Εξάλλου, ελάχιστες πλέον είναι και οι προσδοκίες από την παρέμβαση του διεθνούς παράγοντα, που για ακόμα μια φορά πέρασε κάτω από τον πήχη των περιστάσεων, περιοριζόμενη σε λεκτικές καταδίκες και ευχολόγια, διατηρώντας στις πλείστες των περιπτώσεων και τις ίσες αποστάσεις μεταξύ των δύο πλευρών.

Αυτό αποπειράθηκε σε μεγάλο βαθμό να πράξει και η Μεγάλη Βρετανία, η οποία δρώντας ως συνήθως παρασκηνιακά, επιχείρησε να αιφνιδιάσει για να εγκριθεί ένα προεδρικό κείμενο που δεν θα είχε καμία αναφορά στα ψηφίσματα του ΟΗΕ που παραβιάστηκαν, ούτε θα κατονόμαζε τους Τατάρ και Ερντογάν.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Έκανε βήμα πίσω η Βρετανία, έδωσε νέο προσχέδιο-Κατονομάζονται Τουρκία και Τ/κ

Ποια λάθη έκανε όμως η Κυπριακή Δημοκρατία το τελευταίο διάστημα και ποιες επιλογές είναι αυτές που την έφεραν στη σημερινή δύσκολη κατάσταση; Αναμφίβολα το ζήτημα των ευρωπαϊκών κυρώσεων αποτελεί ένα σημαντικό κεφάλαιο το οποίο αν και προσπάθησε, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, δεν κατάφερε ποτέ να το εκμεταλλευτεί. Κι αυτό, διότι οι πιέσεις που του ασκήθηκαν, ήταν τέτοιες που τον ανάγκαζαν σε κάθε Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, να αποδέχεται Συμπεράσματα που στα αφτιά του Ερντογάν έμοιαζαν με κούφια λόγια, χωρίς καμία ουσιαστική συνέπεια.

Αυτός ήταν και ο λόγος που ο Ταγίπ Ερντογάν ξέφυγε και έχοντας το μαξιλαράκι της άτυπης στήριξης από συγκεκριμένες δυνάμεις, εντός και εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, προβαίνει ανενόχλητος στη δημιουργία τετελεσμένων στην Κύπρο. Ακούγοντας τον ίδιο τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να δηλώνει ότι «οι κυρώσεις δεν είναι αυτοσκοπός», πριν και μετά από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου, μάλλον θα χαμογέλασε ο Τούρκος Πρόεδρος.

Την ώρα που λόγω συγκεκριμένων συμφερόντων, δικαίως ή αδίκως, οι κυρώσεις για άλλες χώρες, όπως η Ρωσία, είναι αυτοσκοπός για την Ε.Ε., για την Τουρκία δεν είναι. Για λόγους που έχουν να κάνουν με τα ανθρώπινα δικαιώματα των Ουκρανών ή άλλων λαών της βαλτικής, τα αντανακλαστικά της Ε.Ε. ενεργοποιούνται. Για την καταπάτηση των δικαιωμάτων των προσφύγων, τη νέα εισβολή όπως χαρακτηρίστηκε και από τον υπουργό Εξωτερικών της Ελλάδας με την αλλαγή του καθεστώτος του Βαρωσιού, την εισβολή στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, αγρόν ηγόρασαν οι εταίροι μας.

Επιπλέον, ακόμα και μετά τη φιέστα του περασμένου Νοεμβρίου στην Αμμόχωστο, μετά από τις δεκάδες παραβιάσεις των θαλάσσιων συνόρων της Κύπρου, αλλά και μετά από τις απειλές για άνοιγμα του Βαρωσιού που έγιναν πράξη την περασμένη Τρίτη, ο ίδιος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, χαιρέτιζε ύστερα από το τελευταίο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, την αποκλιμάκωση στην ανατολική Μεσόγειο. Στο ενδιάμεσο, δηλαδή, μεταξύ των απειλών και της υλοποίησης τους και λίγες μόνο μέρες πριν από την κρίσιμη πενταμερή της Γενεύης, η Λευκωσία χαιρέτιζε, την αποκλιμάκωση, που δεν ήταν τίποτε άλλο από ένα διάλειμμα για να ξεγελάσει με τον πιο αστείο τρόπο τον μισό πλανήτη.

Ακόμα χειρότερα είναι τα πράγματα στον ΟΗΕ. Η λογική των ίσων αποστάσεων που ακόμα και χθες εκφράστηκε από τον Αντόνιο Γκουτέρες, μόνο αγανάκτηση προκαλεί στη Λευκωσία. Μοιάζει αδιανόητο την ώρα που η δική μας πλευρά (σ.σ. με όποια λάθη κι αν έκανε πριν από τέσσερα χρόνια) παραμένει πιστή στο πλαίσιο που περιβάλλει τους όρους εντολής του ίδιου του Γενικού Γραμματέα και εκφράζει την ετοιμότητα της για επανέναρξη των συνομιλιών από εκεί που είχαν μείνει στο Κρανς Μοντάνα, να εξισώνεται με την άλλη πλευρά η οποία, αναθεώρησε τη στάση της και προβάλλει νέες ιδέες εκτός πλαισίου λύσης του Κυπριακού, παραβιάζει το status quo της Αμμοχώστου, καταπατά τα δικαιώματα της άλλης πλευράς εντός της ΑΟΖ της και απειλεί με νέα τετελεσμένα το επόμενο διάστημα.

Ο Γενικός Γραμματέας, ο οποίος πρόσφατα έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης για ακόμα μια θητεία στο πόστο του, δεν είναι η πρώτη φορά που λειτουργεί ποντιοπιλατικά, τόσο ο ίδιος όσο και οι στενοί του συνεργάτες που διαρκώς αποτυγχάνουν να μεταφέρουν στα ανώτατα όργανα των Ηνωμένων Εθνών την πραγματική εικόνα στο νησί, με την ανοχή βέβαια της δικής μας πλευράς.

Οι ευθύνες των κομμάτων

Ευθύνες αναλογούν και στα κόμματα, που απέτυχαν διαχρονικά να εντοπίσουν, να προβλέψουν και να σχεδιάσουν πολιτικές που δεν θα έφερναν τα πράγματα σε αυτή την κατάσταση. Πιο πολύ ως αφελής αντίδραση, παρά ως πολιτική πρόταση μοιάζει η θέση που εκφράζει τις τελευταίες ώρες το ΑΚΕΛ, «ότι πρέπει να επικεντρωθούμε στο στόχο της επανέναρξης των συνομιλιών στη συμφωνημένη βάση και πλαίσιο, από το σημείο που διακόπηκαν το 2017 και ότι χρειάζεται να αναληφθούν αποφασιστικές και πειστικές πρωτοβουλίες, που να αφαιρούν κάθε πρόσχημα από την κατοχική δύναμη και την τουρκοκυπριακή ηγεσία».

Την ώρα δηλαδή που ο Ερντογάν εισέβαλε χωρίς καμία υπερβολή σε τμήμα του Βαρωσιού και μας ανακοίνωσε πως η εισβολή θα συνεχισθεί και στο υπόλοιπο τμήμα της περίκλειστης πόλης, το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης, καλεί την Κυβέρνηση να δώσει και εξηγήσεις στον Ερντογάν και να απαντήσει πειστικά στους ισχυρισμούς του, ότι επιδιώκει λύση δύο κρατών επειδή οι Ελληνοκύπριοι δεν δέχονται την πολιτική ισότητα και το δίκαιο διαμοιρασμό των εσόδων από το φυσικό αέριο.

Εξάλλου, το Εθνικό Συμβούλιο περιορίστηκε στην έκδοση ενός κοινού ανακοινωθέντος άχρωμου και άγευστου που αποτυπώνει την ανασφάλεια, την παγωμάρα και την διστακτικότητα με την οποία η πολιτική ηγεσία του τόπου αντιμετωπίζει την επιθετική τακτική των Τούρκων.

Επιπλέον, η πολιτική ηγεσία απέτυχε να κατανοήσει έγκαιρα τις συνθήκες εκλογής του Ερσίν Τατάρ, που αποτέλεσαν την αρχή των νέων δεινών για τον κυπριακό λαό. Την ώρα που οι Τουρκοκύπριοι βρίσκονταν στα σκοινιά καταγγέλλοντας τον τρόπο και τις μεθόδους με τις οποίες ο Ερσίν Τατάρ επικράτησε του Μουσταφά Ακιντζί στον δεύτερο γύρο των παράνομων εκλογών, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έστελνε μέσω twitter τα συγχαρητήρια του «στον νέο Τουρκοκύπριο ηγέτη». Εκείνο το tweet γκρέμισε και τις τελευταίες προσδοκίες των Τουρκοκυπρίων, ότι με όχημα τους Ελληνοκύπριους θα καταφέρουν να φτάσουν στην Ευρώπη για να καταγγείλουν την παράνομη εκλογή του Τατάρ, την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους, τη συνέχιση του εγκλήματος του εποικισμού και όλα τα άλλα δεινά που κάθε μέρα η Τουρκία προκαλεί στα κατεχόμενα.

Επίσης σε ότι αφορά το ΑΚΕΛ, ο ευρωβουλευτής του οποίου συμμετέχει στην Αντιπροσωπεία στη Μικτή Κοινοβουλευτική Επιτροπή ΕΕ-Τουρκίας, δεν διεκδίκησε να συμπεριληφθεί σε κείμενο της επιτροπής αναφορά για τις συνθήκες εκλογής του Ερσίν Τατάρ. Σήμερα οι ίδιοι οι Ευρωβουλευτές του ΑΚΕΛ, χαρακτηρίζουν τον Τατάρ εγκάθετο της Άγκυρας.

Τι θα μπορούσαν να κάνουν Κυβέρνηση και κόμματα

Πολλοί διερωτώνται τι θα μπορούσε να κάνει η μικρή Κύπρος, απέναντι στον ορυμαγδό των εξελίξεων τους τεράστιους διπλωματικούς και άλλους μηχανισμούς των Τούρκων και πώς θα μπορούσε να ανατρέψει τα οικονομικά συμφέροντα της Άγκυρας με κράτη της Ε.Ε.

Αναμφίβολα προτεραιότητα θα έπρεπε να αποτελεί η ενότητα και η λήψη δυναμικών μέτρων που θα έπειθε, όχι τους ξένους αλλά έστω τους ίδιους τους Κυπρίους, πως στη μισή Κύπρο υπάρχει κράτος, έτοιμο να υπερασπισθεί και να διεκδικήσει τα δικαιώματα του που πηγάζουν ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σε αυτό το πλαίσιο, ένα πρώτο βήμα θα ήταν το πάγωμα των κονδυλίων της Ε.Ε. προς το ψευδοκράτος. Τα συγκεκριμένα κονδύλια δίνονται γενναιόδωρα στο κατοχικό καθεστώς, ώστε να διευκολυνθεί η προσπάθεια για επίλυση του Κυπριακού. Πλέον είναι τις πάσι γνωστό πως το ψευδοκράτος διοικείται από ακραίους κύκλους, που κάθε άλλο παρά επιζητούν τη λύση του Κυπριακού, συνεπώς η συνέχιση της χρηματοδότησης έστω και με ένα ευρώ, ενός παράνομου μορφώματος μόνο υπεξαίρεση από εγκληματικές ομάδες θα μπορούσε να θεωρηθεί.

Για πολλούς η πηγή του κακού που εκτροχίασε το Κυπριακό και δίνει θάρρος στον Τούρκο Πρόεδρο για τις συνεχείς προκλήσεις, βρίσκεται στις Βρυξέλλες. Ο τρόπος με τον οποίο το οικοδόμημα της Ε.Ε. προσεγγίζει το θέμα της Τουρκίας, αποφεύγοντας όπως ο διάβολος το λιβάνι της κυρώσεις, έκανε τον Τούρκο Πρόεδρο να αποθρασυνθεί και να διεκδικεί συνεχώς όλο και πιο πολλά.

Το σύνδρομο της Στοκχόλμης, σύμφωνα με το οποίο οι όμηροι εκφράζουν συμπάθεια και συμπόνοια και έχουν θετικά συναισθήματα προς τους απαγωγείς, περιγράφει με ακρίβεια την μεγάλη εικόνα των σχέσεων της Ε.Ε. με την Τουρκία. Φτάνει να συνυπολογίσει κανείς και τα όσα έχουν προηγηθεί τα τελευταία χρόνια, με τις δύο εισβολές σε Συρία, την εισβολή στις αυτόνομες περιοχές των Κούρδων, τα όσα ακολούθησαν του τουρκικού πραξικοπήματος, το ζήτημα του μεταναστευτικού, τις προκλήσεις στην ΑΟΖ, το φονταμενταλιστικό μένος του Ερντογάν κατά των χριστιανών, την καταπάτηση των ελευθεριών Ευρωπαίων και άλλων δυτικών στην Τουρκία, τις διώξεις στελεχών της αντιπολίτευσης εντός της χώρας, τις παραβιάσεις της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και του FIR Αθηνών, τις παραβιάσεις στην Κυπριακή ΑΟΖ και το FIR Λευκωσίας, τη χρηματοδότηση τζιχαντιστών αρκετοί εκ των οποίων ζουν πια σε χώρες της Ε.Ε., την εμπλοκή του Ερντογάν στον εμφύλιο της Λιβύης, την εμπλοκή του στην εισβολή των Αζέρων στις περιοχές του Αρτσάχ και τόσα άλλα μικρά και μεγάλα που απαρτίζουν τον μακρύ κατάλογο του ποινικού μητρώου του. Για να μην αναφερθούμε στα μικρά και μεγάλα που αφορούν αποκλειστικά την Κύπρο και επιβεβαιώνουν το πιο πάνω σύνδρομο.

Συνεπώς, οι κυρώσεις που κατά τα άλλα δεν είναι αυτοσκοπός, αν αποφασίζονταν την ώρα που έπρεπε, στην αρχή δηλαδή όλης αυτής της πορείας αποθράσυνσης του Τούρκου Προέδρου, εδώ και κάποια χρόνια, σήμερα δεν θα είμασταν σε αυτό το τρομακτικό αδιέξοδο. Και εδώ έρχεται το επιχείρημα, «θα μπορούσε η μικρή Κύπρος να πετύχει από μόνη της να πείσει τους εταίρους της για το δίκαιο του αγώνα της;». Αν πραγματικά το ήθελε θα λάμβανε το μεγάλο ρίσκο και σήμερα θα το γνωρίζαμε. Εξάλλου η ιστορία έχει αποδείξει πως μεγάλοι ηγέτες, είναι εκείνοι που τόλμησαν με ρηξικέλευθες προτάσεις, κόντρα στην ροή και κόντρα στα δεδομένα, να διεκδικήσουν, να παλέψουν και τελικά να πετύχουν κάτι καλό για τον λαό τους.

Για να πετύχαινε όμως κάτι τέτοιο η μικρή Κύπρος, θα έπρεπε το εσωτερικό μέτωπο να τασσόταν συντεταγμένα στο πλευρό της Κυβέρνησης και μαζί ως μια γροθιά να πολεμούσαν για τη σωτηρία του τόπου. Αντ΄ αυτού ειδικά τα τελευταία χρόνια, ο τόπος ζει μια πρωτοφανή κρίση, με τον λαό να είναι διχασμένος, τα κόμματα να πολιτεύονται αποκλειστικά προς άγρα ψηφοφόρων και την Κυβέρνηση να μάχεται για την εικόνα της.