Η ακτινογραφία της αποχής που διογκώνεται-Τα ρεκόρ, η απαξίωση και ο κίνδυνος

Τα τελευταία χρόνια τα σκάνδαλα που βλέπουν το φως της δημοσιότητας, εκ των οποίων τα περισσότερα αφορούν υποθέσεις διαφθοράς, είχαν ως αποτέλεσμα οι πολίτες να γυρίσουν την πλάτη στους πολιτικούς και κυρίως στα μεγάλα κόμματα, κάτι το οποίο επιβεβαιώνεται μέσα από τις δημοσκοπήσεις και εκτιμάται πως θα διαφανεί και τον ερχόμενο Μάιο, στις επικείμενες βουλευτικές εκλογές, όπου υπάρχει ορατός κίνδυνος η αποχή να σπάσει νέο ρεκόρ. 

Μπορεί τα κόμματα να αλληλοκατηγορούνται και ο ένας να δείχνει διεφθαρμένο τον άλλο, προσπαθώντας την ίδια ώρα να πείσουν τους ψηφοφόρους ότι με την ψήφο τους μπορούν να φέρουν την «αλλαγή», ωστόσο ο κόσμος, δυστυχώς δεν πείθεται, τουλάχιστον προς το παρόν, αφού η ιστορία έδειξε πως τα πλοκάμια της διαφθοράς είναι βαθιά ριζωμένα και προέρχεται από όλους τους πολιτικούς χώρους.    

Τον ερχόμενο Μάϊο, οι πολίτες καλούνται να εκλέξουν τους 56 εκπροσώπους τους στη Βουλή των Αντιπροσώπων, όμως το μέχρι στιγμής συμπέρασμα που εξάγεται από τις δημοσκοπήσεις, είναι πως η αποχή θα είναι ο μεγάλος νικητής. Ενδεχομένως, αυτή τη φορά, να προκύψει ένα νέο αρνητικό ρεκόρ, που θα ξεπεράσει το 35%, που είχε καταγραφεί στις βουλευτικές εκλογές του 1960 ή έστω το 33,26% του 2016.

Τα κόμματα, εκτιμώντας ότι τα μεγαλύτερα ποσοστά αποχής προέρχονται από τη νεολαία, αποφάσισαν να βγάλουν μπροστά... νέο αίμα, προσθέτοντας στα ψηφοδέλτιά τους νεαρούς υποψήφιους. Μια στρατηγική που μπορεί μεν να οδηγήσει στις κάλπες νέους ψηφοφόρους, ωστόσο δεν αποτελεί ουσιαστική λύση του προβλήματος, αφού οι πολιτικές δυνάμεις του τόπου, με συναίνεση, θα πρέπει να εξεύρουν εναλλακτικούς τρόπους με τους οποίους θα καταφέρουν να ανακτήσουν την εμπιστοσύνη των πολιτών και κυρίως της νεολαίας.     

Πλήρης απαξίωση για τις ευρωβουλευτικές 

Σκιαγραφώντας τα στοιχεία για την αποχή, φαίνεται πως οι πολίτες μεταβαίνουν με μεγαλύτερη συνέπεια στις κάλπες, όταν πρόκειται για προεδρικές εκλογές, ενώ γυρίζουν την πλάτη στις ευρωβουλευτικές εκλογές και τα τελευταία χρόνια, στις δημοτικές. Κάτι το οποίο διαφαίνεται μέσα από τα στοιχεία, καθώς στις προεδρικές του 2018, η αποχή έφθασε στο 28,12%, ενώ τέσσερα χρόνια προηγουμένως, στις ευρωβουλευτικές του 2014, η αποχή ήταν διπλάσια και πιο συγκεκριμένα, 56,03%.

Στο ενδιάμεσο των ευρωβουλευτικών και των προεδρικών εκλογών, βρίσκονται οι βουλευτικές, οι οποίες καταγράφουν μεγάλα ποσοστά αποχής τα τελευταία χρόνια, σε σύγκριση με παλαιότερες αναμετρήσεις. Για παράδειγμα, στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές, το 2016, καταγράφηκε αποχή της τάξης του 33,26%, ποσοστό ρεκόρ μετά το 1960. 

Σε ότι αφορά τις δημοτικές εκλογές, παρότι διαχρονικά η αποχή ήταν μικρότερη από τις ευρωβουλευτικές, εντούτοις στην τελευταία εκλογική αναμέτρηση το 2016, το ποσοστό έφθασε το 59,32%, που αποτελεί ρεκόρ, από ιδρύσεως της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Η εικοσαετία που... τίναξε την αποχή 

Η έκρηξη της αποχής ξεκινά από τις αρχές της δεκαετίας του 2000. Με την έλευση της νέας χιλιετίας, τα ποσοστά της αποχής κατέγραψαν διψήφιους αριθμούς, σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις, παρουσιάζοντας μια ανοδική τάση, που μέχρι σήμερα συνεχίζει να υφίσταται.

Στις βουλευτικές του 2001, το 8,25% των πολιτών δεν προσήλθε στις κάλπες, ενώ διπλάσιο ήταν το ποσοστό της αποχής στις δημοτικές εκλογές, που ανήλθε στο 16,99%.

Στις προεδρικές εκλογές του 2003, που ήταν και οι τελευταίες πριν την επίσημη ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, απείχε το 9,45%. Νικητής των εκλογών, ήταν ο Τάσος Παπαδόπουλος.

Με την είσοδο μας στην Ευρώπη, οι Κύπριοι θα έπρεπε να ψηφίσουν τους εκπροσώπους τους στην Ευρωβουλή, όμως οι εκλογές του 2004 έφερε ένα σχετικά μεγάλο ποσοστό αποχής, το οποίο ανήλθε στο 27,50%. 

Στις βουλευτικές εκλογές του 2006, η αποχή άγγιξε ξανά διψήφιο αριθμό (11%), για πρώτη φορά από το μακρινό 1976, ενώ στις δημοτικές του ιδίου έτους δεν άσκησε το εκλογικό του δικαίωμα το 23,55%.

Μέχρι να ολοκληρωθεί η δεκαετία, έγιναν άλλες δύο εκλογές. Στις προεδρικές του 2008, όταν εξελέγει ο Δημήτρης Χριστόφιας, το 10,38% δεν ψήφισε την πρώτη Κυριακή και το 9,16% τη δεύτερη.

Επίσης, τέσσερις στους δέκα (40,60%) δεν ψήφισαν για τους εκπροσώπους της Κύπρου στην Ευρωβουλή, το 2009.

Η δεκαετία που κέρδισε η μειοψηφία

Από το 2010-19 διατρανώθηκε το αίσθημα αποχής στους πολίτες, οι οποίοι φροντίζουν να επιβεβαιώνουν σε όλους την απαξίωση τους στην πολιτική, αφού καταγράφεται μια διαρκής και αλματώδης αύξηση του αριθμού που δεν ασκεί το εκλογικό του δικαίωμα.

Αρχής γενομένης από το 2011, στις βουλευτικές εκλογές που διεξήχθησαν, η αποχή έφθασε το 21,30%, ενώ στις δημοτικές εκλογές, το 39,82%

Μικρότερη ήταν η αποχή του 2013 στις προεδρικές εκλογές, σε σύγκριση με τις εκλογικές αναμετρήσεις του 2011, όμως η αποχή έσπασε νέο ρεκόρ, με 16,86% τον πρώτο γύρο και 18,42% τον δεύτερο. Εκείνη τη χρονιά, οι πολίτες βίωναν την οικονομική εξαθλίωση, λόγω της κρίσης και ενδεχομένως αυτός να ήταν κι ένα μέτρο αντίδρασης απέναντι στα κόμματα. Πρόεδρος εξελέγει ο Νίκος Αναστασιάδης.

Και η αυξητική τάση συνεχίστηκε... Στις ευρωβουλευτικές του 2014, κέρδισε η... μειοψηφία, αφού απείχε το 56,03%, ενώ το 2016, καταγράφηκε άλλο ένα ρεκόρ αποχής στις βουλευτικές εκλογές, καθώς το 33,26% δεν προσήλθε στις κάλπες. Παράλληλα, στις δημοτικές εκλογές, το 59,32%, δηλαδή έξι στους δέκα, δεν άσκησαν το εκλογικό τους δικαίωμα. 

Το 2018, ο Νίκος Αναστασιάδης επανεξελέγει με την αποχή να ανέρχεται στο 28,12% την πρώτη Κυριακή και το 26,03% τη δεύτερη. Τελευταίες εκλογές που έγιναν, ήταν το 2019, για την Ευρωβουλή, όπου παρατηρήθηκε μικρή πτώση, αφού δεν ψήφισε το 55,01%.

Τεράστια η αποχή στις πρώτες βουλευτικές 

Η αποχή, ως φαινόμενο, παρουσιάστηκε και στις πρώτες βουλευτικές εκλογές μετά την ίδρυση του κράτους, το 1960. Σε εκείνες τις εκλογές, η αποχή κτύπησε κόκκινο, αφού το 35,9%, δεν ψήφισε. 

Το παράδοξο, είναι πως την προηγούμενη χρονιά, δηλαδή το 1959, στις πρώτες προεδρικές εκλογές μετά την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, η αποχή ήταν μόλις 8,76% και πρόεδρος αναδείχθηκε ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, ενώ ένα χρόνο μετά, σε διαφορετική εκλογική αναμέτρηση, η αποχή εκτοξεύθηκε.  

Τελευταία εκλογική αναμέτρηση της δεκαετίας, ήταν οι προεδρικές εκλογές του 1968, όπου και πάλι ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος εξελέγει Πρόεδρος, με την αποχή να παρουσιάζει μικρή πτώση, σε σύγκριση με το 1959 (6,55%).

Μόλις δύο οι εκλογικές αναμετρήσεις τη δεκαετία του '70

Η δεκαετία του 1970, ήταν η πιο σκοτεινή από ιδρύσεως της Κυπριακής Δημοκρατίας. Όλα επισκιάστηκαν από το πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή, ωστόσο πριν από αυτές τις δύο μαύρες σελίδες της σύγχρονης ιστορίας του τόπου, διεξήχθησαν οι βουλευτικές εκλογές του 1970.

Στις εν λόγω εκλογές παρουσιάστηκε πτώση στην αποχή, συγκριτικά με τις βουλευτικές του 1960, όμως και πάλι ο αριθμός ήταν πολύ υψηλός, αφού σχεδόν ένας στους τέσσερις δεν πήγε να ψηφίσει (24,20%).

Το 1973, θα διεξάγονταν οι προεδρικές εκλογές, όμως ο Μακάριος δεν είχε ανθυποψήφιο κι έτσι παρέμεινε Πρόεδρος, ενώ το 1978 χωρίς ανθυποψήφιο, εξελέγει ο Σπύρος Κυπριανού.

Οι πρώτες εκλογές που διεξήχθησαν μεταπολεμικά, ήταν οι βουλευτικές του 1976, όπου και πάλι παρουσιάστηκε μείωση στην αποχή. Στις κάλπες δεν προσήλθε το 14,70% του πληθυσμού.

Το Κυπριακό... αντίδοτο στην αποχή

Πέντε φορές κλήθηκαν στις κάλπες οι πολίτες τη δεκαετία του 1980, δύο από τις οποίες για εκλογή Προέδρου, δύο για εκλογή βουλευτών και μια για τις δημοτικές εκλογές.

Εκείνη τη δεκαετία, οι πολίτες μετέβαιναν μαζικά στις κάλπες για να ψηφίσουν, ωστόσο αυτό, ενδεχομένως να οφείλεται και στο γεγονός πως άπαντες τις θεωρούσαν συνυφασμένες με την επίλυση του Κυπριακού προβλήματος. Ο τύπος της εποχής, φρόντιζε τις μέρες πριν τις εκλογές να στέλνει το μήνυμα ότι μέσα από τη ψήφο τους οι πολίτες θα καθορίσουν εν μέρει την έκβαση του Κυπριακού.

Το 1981, στις βουλευτικές εκλογές, η αποχή έπεσε στο 4,25%, αριθμός που αποτελεί ρεκόρ μέχρι και σήμερα, ενώ στις προεδρικές του 1983, το ποσοστό ήταν 4,98% και Πρόεδρος της Δημοκρατίας αναδείχθηκε ο Σπύρος Κυπριανού.

Το 1986, ήταν η πρώτη φορά που βουλευτικές και δημοτικές εκλογές θα διεξάγονταν την ίδια χρονιά. Στις βουλευτικές, η αποχή παρέμεινε σε χαμηλά επίπεδα και πιο συγκεκριμένα στο 5,38%, ενώ στις δημοτικές, άγγιξε ξανά διψήφια νούμερα (10,47%).

Στις προεδρικές εκλογές του 1988, τις οποίες κέρδισε ο Γιώργος Βασιλείου, δεν πήγε να ψηφίσει το 5,76% του πληθυσμού.

Μετά το 90' άρχισε να ανεβαίνει η αποχή 

Η δεκαετία του 1990, ήταν η τελευταία πριν την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και αυτή που έμεινε γνωστή για το κραχ στο χρηματιστήριο και τους περιβόητους πυραύλους S-300. Οι πρόσφυγες του πολέμου μεγάλωναν και το Κυπριακό πρόβλημα, παρά τις προσπάθειες για επίλυσή του, παρέμενε άλυτο.

Από το 1990 μέχρι το 1999, διεξήχθησαν έξι εκλογικές αναμετρήσεις, με το ποσοστό της αποχής να παρουσιάζει μια μικρή αύξηση, σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία.

Το 1991, στις βουλευτικές εκλογές η αποχή έφθασε το 7%, δύο δηλαδή ποσοστιαίες μονάδες πάνω από τις προηγούμενες εκλογές, ενώ στις δημοτικές, υπήρξε επίσης αύξηση και έκλεισε στο 13,64%.

Ακολούθησαν οι προεδρικές του 1993, οι οποίες έγιναν σε δύο γύρους και βρήκαν νικητή τον Γλαύκο Κληρίδη. Την πρώτη Κυριακή, δεν έδωσε την ψήφο του το 7,58%, ενώ τη δεύτερη, το 6,73%.

Μηδαμινή ήταν η αύξηση της αποχής και το 1996, καθώς ο κόσμος δεν συμμετείχε στα κοινά, κάτι που διογκώθηκε τις επόμενες δεκαετίες. 

Το 7,06% δεν ψήφισε στις βουλευτικές, ενώ στις δημοτικές το 13,90%. Επίσης, στις προεδρικές του 1998, όταν επανεξελέγη ο Γλαύκος Κληρίδης, η αποχή έφθασε το 8,28% την πρώτη Κυριακή, για να πέσει στο 5,88% τη δεύτερη.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

• Κράχτες, δόση υποκρισίας και μάχη της ατάκας-Ο μεγάλος κίνδυνος των βουλευτικών
• H ακτινογραφία των κομμάτων στα social media και η πρωτοκαθεδρία στο Facebook
• Η πυκνή επικαιρότητα, οι κρίσιμες εξελίξεις και η τρελή πορεία μέχρι τις κάλπες
• Το σήμα Προεδρικού για αντεπίθεση και η ανοιχτή παρτίδα στη σκακιέρα των εκλογών
• Η αποχή, ο μεγαλύτερος εφιάλτης των κομμάτων-Το καρδιογράφημα του προβλήματος