Ι. Κασουλίδης: Η στάση μας πρέπει να είναι κρυστάλλινη στην άτυπη πενταμερή

Αυτή η αλληλουχία των θέσεων είναι κάτι που παρατηρείται πλέον σχεδόν σε όλα τα συμπεράσματα των Συνόδων Κορυφής, υπέδειξε ο τέως υπουργός Εξωτερικός και μέλος της διαπραγματευτικής ομάδας, Ιωάννης Κασουλίδης, σχολιάζοντας το τελικό κείμενο συμπερασμάτων των «27» για την Τουρκία.

Σε συνέντευξή του στον REPORTER, ο κ. Κασουλίδης ανέλυσε το αποτέλεσμα της Συνόδου Κορυφής και το γεγονός ότι μετά από δύο κείμενα, τα οποία απέρριψαν Κύπρος και Ελλάδα, τελικά το τρίτο ικανοποίησε την Κυβέρνηση, υποδεικνύοντας, μάλιστα ότι οι Ευρωπαίοι «γνωρίζουν ότι δεν θα δεχθούμε το πρώτο και το δεύτερο κείμενο, προχωρούν σιγά-σιγά, μας ρίχνουν δύο-τρεις λέξεις παραπάνω και ικανοποιούμαστε».

Αναφερόμενος στην επικείμενη κρίσιμη άτυπη πενταμερή, ο τέως υπουργός Εξωτερικών ξεκαθάρισε πως η στάση της Ελληνοκυπριακής πλευράς θα πρέπει να είναι κρυστάλλινη, όσον αφορά την πολιτική ισότητα, όπως καθορίζεται μέσα από έκθεση του Γενικού Γραμματέα, η οποία επικυρώθηκε με το ψήφισμα 616 του Συμβουλίου Ασφαλείας, ώστε να καταφέρει να καταρρίψει το τουρκικό αφήγημα για δύο κράτη, που κάνει λόγο ότι οι Ελληνοκύπριοι δεν ήθελαν να συμμεριστούν με τους Τουρκοκύπριους ισότιμα το κράτος που θα προκύψει.

Εξάλλου, υπέδειξε πως ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και η ομάδα του, θα πρέπει να στηρίζουν το δικό τους αφήγημα, όσον το δυνατό πιο κοντά στο αφήγημα του διεθνούς παράγοντα και ότι βλέπει λύση του Κυπριακού στη βάση των ψηφισμάτων του ΟΗΕ.

Ο κ. Κασουλίδης επεσήμανε, δε, πως ο μόνος τρόπος για να προχωρήσουν σε κανονικές διαπραγματεύσεις, είναι η τουρκική πλευρά να εγκαταλείψει αυτά που διακηρύσσει σήμερα και να προχωρήσει προς την αναζήτηση λύσης εντός του πλαισίου της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας. Ειδικά, εάν οι συνθήκες της πενταμερούς οδηγούν προς το συμπέρασμα ότι κακώς η τουρκική πλευρά έχει τις θέσεις που έχει και πρέπει να συνεργαστεί όπως το επιθυμεί ολόκληρος ο υπόλοιπος διεθνής παράγοντας.

Κληθείς να σχολιάσει το ρόλο των Βρετανών και τη στάση τους αυτή την περίοδο, το μέλος της διαπραγματευτικής ομάδας τόνισε πως το κύριο τους συμφέρον στην Κύπρο είναι να διατηρήσουν τις βάσεις τους, κάτι που θα λάβουν σοβαρά υπόψη.

Σε ότι αφορά την παρουσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Γενεύη, ο κ. Κασουλίδης ήταν ξεκάθαρος, τονίζοντας πως οι εκπρόσωποί της δεν θα κάνουν τον δικηγόρο καμίας πλευράς και θα είναι απόλυτα αντικειμενικοί. «Η θέση της Ε.Ε. είναι ότι δεν πρόκειται ποτέ να δεχθεί δύο Κύπρους στους κόλπους της».

Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη του Ιωάννη Κασουλίδη στον REPORTER

*Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έλαβε την πρόσκληση για τη Γενεύη και προετοιμάζεται για τη συμμετοχή του στην άτυπη πενταμερή. Ποια είναι η σημασία της καλής προετοιμασίας και που θεωρείτε πως πρέπει να επικεντρωθεί;

Η πενταμερής ονομάζεται άτυπη αλλά θα είναι σημαντική για το εάν θα υπάρξει συνέχεια, με απόφαση του ΓΓ του ΟΗΕ, για κανονικές διαπραγματεύσεις. Επομένως, πρέπει εκεί, τουλάχιστον η δική μας πλευρά, να δίνει αυτές τις προοπτικές στο Γενικό Γραμματέα. Γι’ αυτό είναι ανάγκη, το αφήγημα το δικό μας, να είναι όσο το δυνατό πιο κοντά στο αφήγημα του διεθνούς παράγοντα. Δηλαδή, ότι εμείς βλέπουμε τη λύση του Κυπριακού με βάση τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών, ότι στηριζόμαστε στα έξι σημεία του Γκουτέρες και σε όλη τη δουλειά που παράχθηκε και ονομάζει ο ίδιος body of work και το περιέλαβε και στην επιστολή που έστειλε στους δύο ηγέτες τον περασμένο Οκτώβριο, αλλά και στη συμφωνία Έρογλου-Αναστασιάδη που έλυνε τα προβλήματα του status quo.

Στη συνέχεια, η δική μας πλευρά πρέπει να καταρρίψει το τουρκικό αφήγημα, που έχουν στραφεί στα δύο κράτη και στην συνομοσπονδία ή κυριαρχική ισότητα, που και τα τρία σημαίνουν το ίδιο πράγμα. Δίνουν ως δικαιολογία το γεγονός ότι οι Ελληνοκύπριοι δεν ήθελαν ποτέ τους να συμμεριστούν ισότιμα το κράτος που θα προκύψει με τους Τουρκοκύπριους. Επομένως, η στάση μας πρέπει να είναι κρυστάλλινη, όσον αφορά την πολιτική ισότητα, όπως καθορίζεται μέσα από έκθεση του Γενικού Γραμματέα, η οποία επικυρώθηκε με το ψήφισμα 616 του Συμβουλίου Ασφαλείας. Να κατορθώσουμε να πείσουμε τον διεθνή παράγοντα ότι εννοούμε πραγματική πολιτική ισότητα, η οποία θα περιλαμβάνει και την εκ περιτροπής προεδρία, υπό την προϋπόθεση ότι θα υπάρχει cross voting, δηλαδή ένα ποσοστό από την ελληνοκυπριακή κοινότητα θα ψηφίζει τον Τουρκοκύπριο υποψήφιο, όταν είναι η σειρά τους και το αντίθετο. Μετά υπάρχει, για σκοπούς λειτουργικότητας, το θέμα της αποκέντρωσης. Μία αποκέντρωση που θα μεταφέρει την εφαρμογή των όσων έρχονται από την Ευρώπη ή των όσων ψηφίζει το ομόσπονδο Κοινοβούλιο, στα συστατικά κρατίδια, που θα αφορούν τα θέματα της καθημερινότητας των πολιτών. Έτσι, ακόμη κι αν υπάρχει αδιέξοδο, αυτό δεν θα επηρεάζει την καθημερινότητα των πολιτών.

Το τελευταίο πράγμα που θεωρώ σημαντικό είναι, αφού εμείς δώσουμε την αποκέντρωση και την πραγματική πολιτική ισότητα, να πούμε ότι τώρα έχουμε την απαίτηση να εξευρεθεί, ένας τρόπος που να κάνει εξίσου ασφαλείς Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους. Ασφαλώς, αυτός ο τρόπος δεν μπορεί να είναι η συνθήκη εγγυήσεως, τα μονομερή στρατιωτικά επεμβατικά δικαιώματα, αλλά μία σταδιακή και συμφωνημένη αποχώρηση του στρατού. Αυτές πρέπει να είναι οι αρχικές μας θέσεις. Ο Πρόεδρος κατέθεσε και κάποια μεγάλα ΜΟΕ. Το ένα αφορά το αεροδρόμιο της Τύμπου, υπό τη διοίκηση των Ηνωμένων Εθνών, με την προϋπόθεση ότι η τουρκική ηγεσία θα παραδώσει την περιφραγμένη περιοχή των Βαρωσίων και πάλι στα Ηνωμένα Έθνη, για να εφαρμοστούν τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών.

*Η συνάντηση στη Γενεύη θεωρητικά γίνεται για την προετοιμασία μιας επικείμενης Διάσκεψης για την Κύπρο. Ωστόσο η συζήτηση που διεξάγεται από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη αφορά την ουσία του Κυπριακού που υποτίθεται θα συζητηθεί στη συνέχεια. Τελικά, στην άτυπη πενταμερή αναπόφευκτα θα συζητηθεί και η ουσία;

Ασφαλώς. Στην αρχή είπαν ότι θα είναι διαδικαστική. Δεν είναι διαδικαστική. Εκεί θα κατατεθούν οι απόψεις των μεν και των δε, για να επιτρέψουν στον Γενικό Γραμματέα να πιαστεί από τις διάφορες τοποθετήσεις και να καλέσει έναρξη κανονικών διαπραγματεύσεων. Σίγουρα, οι κανονικές διαπραγματεύσεις θα οδηγήσουν σε μία κανονική διάσκεψη για την Κύπρο. Αν προηγηθούν διαπραγματεύσεις μεταξύ των διαπραγματευτών, για να λυθούν διάφορα προβλήματα, που δεν είναι κύρια, για να παραμείνουν στη διάσκεψη για την Κύπρο και να συμφωνηθούν τα γενικά θέματα, αυτό θα οδηγήσει σε μία στρατηγική συμφωνία. Στη συνέχεια, πάλι διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο πλευρών, για να κλείσουν όλα τα θέματα που εκκρεμούν.

*Παρακολουθώντας τις δηλώσεις από τα εμπλεκόμενα μέρη, καταλαβαίνουμε ότι η πλευρά μας διατηρεί τη θέση ότι η συζήτηση θα πρέπει να συνεχισθεί από εκεί που έμεινε στο Κρανς Μοντανά, στη βάση όσων συμφωνήθηκαν στο Βερολίνο το 2019. Η άλλη πλευρά αυτό που επαναλαμβάνει είναι πως η ομοσπονδία πέθανε και θα πρέπει να αναζητηθούν άλλες μορφές λύσης, όπως τα δύο κράτη. Αυτό σημαίνει ότι απορρίπτει και όλες οι συγκλήσεις μέχρι το Κρανς Μοντάνα, το κοινό ανακοινωθέν Αναστασιάδη-Έρογλου του 2014 και το πλαίσιο του Γενικού Γραμματέα;

Εάν η τουρκική πλευρά επιμένει σε αυτά που δηλώνει σήμερα, τα πράγματα θα είναι πολύ δύσκολα. Όμως, εάν καταρριφθεί το τουρκικό αφήγημα ότι δεν μπορούμε να προχωρήσουμε σε ομοσπονδία, διότι οι Ελληνοκύπριοι δεν ήσαν ειλικρινείς, για να συμμεριστούν το κράτος με τους Τουρκοκύπριους, τότε δεν θα βρουν την συμπάθεια του διεθνούς παράγοντα. Και επειδή δεν πρέπει να ιδωθεί το Κυπριακό μόνο του, χωρίς τα τόσα άλλα που συμβαίνουν γύρω μας, η Τουρκία θα λάβει υπόψη της, αυτά τα επιπρόσθετα, για τα οποία έχει ανάγκη και την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ και άλλους διεθνείς δρώντες.

*Με βάση τις τοποθετήσεις των Τούρκων καταλαβαίνουμε ότι το χάσμα είναι τεράστιο. Οι δύο πλευρές ξεκινούν από διαφορετικές αφετηρίες. Για να υπάρξει κατάληξη θα πρέπει ο Γενικός Γραμματέας να επιτύχει γεφύρωση των διαφορών. Αυτό από μόνο του δεν κρύβει παγίδες και ποιες είναι αυτές;

Ο μόνος τρόπος για να προχωρήσουν τα πράγματα σε κανονικές διαπραγματεύσεις, είναι η τουρκική πλευρά να εγκαταλείψει αυτά που διακηρύσσει σήμερα και να προχωρήσει προς την αναζήτηση λύσης εντός του πλαισίου της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας. Εάν οι συνθήκες, κάτω από τις οποίες θα διεξαχθεί η άτυπη πενταμερής οδηγούν προς το συμπέρασμα ότι κακώς η τουρκική πλευρά έχει τις θέσεις που έχει και πρέπει να συνεργαστεί όπως το επιθυμεί ολόκληρος ο υπόλοιπος διεθνής παράγοντας, τότε εδώ είναι που θα πρέπει να ποντάρουμε και να αναμένουμε να δούμε την συνέχεια. Οι παγίδες, τις οποίες ακούω, εγώ δεν τις συμμερίζομαι, διότι αν πούμε ότι δεν πάμε στην άτυπη, τότε είναι που θα επικρατήσει η θέση της τουρκικής πλευράς για δύο κράτη. Δεν νομίζω ότι οι οποιοιδήποτε φόβοι να υπερτερούν της ανάγκης να είμαστε εντάξει απέναντι στον διεθνή παράγοντα.

*Σε σχέση με τον ρόλο των Βρετανών. Τι μπορεί να σημαίνει η πιο ενεργή εμπλοκή που βλέπουμε να επιδιώκουν το τελευταίο διάστημα; Θεωρείτε πως έχουν να παίξουν κάποιο γεφυρωτικό ρόλο μεταξύ των δύο πλευρών ή έχοντας συγκεκριμένη ατζέντα, επιδιώκουν να κατευθύνουν τη διαδικασία εκεί που θέλουν για να εξυπηρετήσουν δικά τους και συμφέροντα τρίτων;

Ας το πάρουμε έτσι. Ποια είναι τα δικά τους συμφέροντα; Να υπάρξει μία λύση με δύο κράτη, δηλαδή διχοτόμηση; Που πάει η συνθήκη εγκαθίδρυσης; Και επομένως, ποιο είναι το μέλλον των Βρετανικών Βάσεων; Το κύριο συμφέρον της Βρετανίας εδώ, το οποίο με τη νέα δήλωση για την πολιτική τους σε διεθνή θέματα ασφάλειας, πάει προς την  κατεύθυνση της ανάγκης να διατηρήσει τις βάσεις της. Αυτό είναι το κύριο συμφέρον της Βρετανίας και αυτό θα λάβει πολύ σοβαρά υπόψη. Έχουν διαψεύσει οι Βρετανοί ότι έχουν να καταθέσουν σχέδιο, δεν θα καταθέσουν κανένα σχέδιο, αλλά θα διαδραματίσουν ρόλο. Μην ξεχνάτε ότι είναι και εγγυήτρια δύναμη.

*Βλέπουμε φωνές από τα κατεχόμενα για τη μη συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην άτυπη πενταμερή. Πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην άτυπη πενταμερή;

Ξεκινούμε πρώτα από τη θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης ότι δεν πρόκειται ποτέ να δεχθεί δύο Κύπρους στους κόλπους της. Μετά πρέπει να εκφέρει λόγο σε οποιοδήποτε μέρος της συμφωνίας, που θα καθιστά δύσκολη τη λήψη αποφάσεως στις Βρυξέλλες, λόγω προβλημάτων στην Κύπρο. Από εκεί και πέρα δεν πρέπει να παίρνουμε δεδομένο ότι οι εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα μας κάνουν το δικηγόρο. Θα είναι αντικειμενικοί, όπως το βλέπουν εκείνοι.

*Οι πολίτες ακούν καθημερινά τον κίνδυνο να μην οδηγηθούμε μέσα από τη γεφύρωση του χάσματος που προαναφέραμε πιο πριν σε μια προτεινόμενη λύση συνομοσπονδίας. Ποιες είναι οι διακριτές διαφορές μεταξύ ομοσπονδίας και συνομοσπονδίας και ποιους κίνδυνους περιλαμβάνει η δεύτερη;

Μία είναι η διακριτική διαφορά. Ή χωριστή κυριαρχία ή ενιαία και μόνη κυριαρχία. Συνομοσπονδία και Ομοσπονδία αντίστοιχα. Αλλά για μένα, δύο κράτη, συνομοσπονδία ή κυριαρχική ισότητα είναι το ένα και το αυτό.

*Είδαμε ότι το τελικό κείμενο της κοινής δήλωσης της Συνόδου Κορυφής για την Τουρκία μας ικανοποιούσε. Πώς το σχολιάζετε; Να περιμένουμε αλλαγή στην στάση της Τουρκίας στην άτυπη πενταμερή;

Αυτή η αλληλουχία των θέσεων είναι κάτι που παρατηρείται πλέον σχεδόν σε όλα τα συμπεράσματα των Συνόδων Κορυφής. Δηλαδή, γνωρίζουν ότι δεν θα δεχθούμε το πρώτο και το δεύτερο κείμενο, προχωρούν σιγά-σιγά, μας ρίχνουν δύο-τρεις λέξεις παραπάνω και ικανοποιούμαστε. Δεν θα απέδιδα πολιτική σημασία σε αυτό. Η Τουρκία εξέφρασε την ικανοποίησή της, για τα συμπεράσματα κλπ, αλλά διαμαρτυρήθηκε επειδή η Ευρωπαϊκή Ένωση κακομαθαίνει την Κύπρο και της κάνει τα χατίρια. Αντέδρασε, βασικά θετικά. Πρέπει να μάθουμε να ξεχωρίζουμε την ουσία από διάφορες φράσεις, που ικανοποιούν κάποιους. Η ουσία είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι έτοιμη να εξετάσει και να παρουσιάσει θέσεις επί της θετικής ατζέντας για την Τουρκία κι εδώ η Τουρκία είναι ευχαριστημένη. Δεν αναμένουμε κάποια αλλαγή στη θέση της για την πενταμερή.

*Οι πλείστοι πολιτικοί αρχηγοί θα συνοδεύσουν τον Πρόεδρο, όμως υπάρχει και ένα κακό κλίμα μεταξύ της πολιτικής ηγεσίας ενόψει και του γεγονότος πως βρισκόμαστε σε προεκλογική περίοδο. Ποιος είναι ο ρόλος του εσωτερικού μετώπου στη νέα φάση που εισέρχεται το Κυπριακό;

Πρέπει να μάθουμε να ιεραρχούμε. Στο σημείο που βρίσκεται το Κυπριακό, η σημασία του Κυπριακού υπερτερεί των οποιονδήποτε εκλογικών σκοπιμοτήτων. Ο Αβέρωφ Νεοφύτου πήρε την πρωτοβουλία και συναντήθηκε με τον Άντρο Κυπριανού και πιστεύω ότι τα δύο μεγάλα κόμματα θα στηρίξουν τις προσπάθειες για λύση. Οι πλείστοι είπαν το ένα ή το άλλο. Τους πλείστους να τους μετρούμε με το εκτόπισμα που έχουν στο Εθνικό Συμβούλιο. Δεν είναι το ίδιο ο Συναγερμός, με ένα ή δύο μικρά κόμματα που υπάρχουν εντός του Εθνικού Συμβουλίου.

*Θεωρείτε ότι η οικονομική κρίση που υπάρχει αυτή τη στιγμή στην Τουρκία, θα έχει επιπτώσεις στην εξωτερική πολιτική της χώρας; Θα σκληρύνει την στάση της στο θέμα του Κυπριακού;

Αυτό το πρόβλημα που έχει τη δεδομένη στιγμή η Τουρκία, με την πτώση της τουρκικής λίρας, το είχε κι άλλες φορές και κατόρθωσε να το αντιμετωπίσει. Αν δεν κατορθώσει να το αντιμετωπίσει αυτή την φορά, σίγουρα η επιρροή του διεθνούς παράγοντα θα είναι μεγαλύτερη από ότι θα ήταν σε περίοδο που δεν υπήρχε αυτή η κρίση. Όμως, ας μην προτρέχουμε. Εγώ πιστεύω ότι θα βρουν τρόπους να αναχαιτίσουν την κατρακύλα.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: 

• Καρότο και μαστίγιο στη Τουρκία από τους «27»-Υπό παρακολούθηση μέχρι τον Ιούνιο
• Κάλεσε την ΕΕ να μην μείνει αδρανής στις τουρκικές προκλήσεις ο Αναστασιάδης
• Ν. Αναστασιάδης: Αγωνιζόμαστε για ένα πραγματικά ανεξάρτητο και ελεύθερο κράτος
• Ικανοποιημένη η Μέρκελ για την αποκλιμάκωση, μήνυμα Μπάιντεν για Κυπριακό