Το τεράστιο πρόβλημα της αποχής βολεύει τους πάντες (Mέρος Α)

Ένα μεγάλο στοίχημα για τους ίδιους τους υποψηφίους των Προεδρικών Εκλογών αλλά και για τα κόμματα, αποτελεί το μέγεθος της αποχής από τις επικείμενες Προεδρικές Εκλογές. Παρακολουθώντας κανείς την πορεία της αποχής τουλάχιστον την τελευταία εικοσαετία, αντιλαμβάνεται αμέσως πως στις επικείμενες Προεδρικές Εκλογές, υπάρχει η πιθανότητα αυτή για πρώτη φορά να ξεπεράσει το 30%.   

Αυτό ουσιαστικά θα σημαίνει πως ο επόμενος Πρόεδρος θα έχει λαϊκή εντολή από ένα πολύ μικρό κομμάτι της κοινωνίας, όπως συμβαίνει και με τα μέλη της Βουλής αλλά και τους Ευρωβουλευτές. Όπως φαίνεται και από τα στοιχεία που ακολουθούν, διαχρονικά η αποχή σε Προεδρικές Εκλογές, ήταν μεταξύ 5% και 10%. Αυτό άλλαξε το 2008, όταν για πρώτη φορά ξεπέρασε το 10%, αυξήθηκε σε 16,86 το 2013 και παραλίγο να διπλασιαστεί το 2018. 

Ανάλογη είναι και η εικόνα στις Βουλευτικές, όπου το 2006 για πρώτη φορά έσπασε το φράγμα των δέκα ποσοστιαίων μονάδων, και τις τελευταίες βουλευτικές άγγιξε το 34,2%. Η αποχή αποτελεί για πολλούς αναλυτές, ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της κυπριακής κοινωνίας, αφού επιβεβαιώνει την απόσταση που μεγάλωσε μεταξύ μιας κρίσιμης μάζας πολιτών, οι οποίοι μάλιστα ανήκουν στις νεαρότερες και πιο παραγωγικές ομάδες του πληθυσμού από τους πυρήνες λήψης αποφάσεων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι λίγοι και πολλές φορές αυτοί των οποίων τα συμφέροντα είναι διαφορετικά ή ακόμα και αντίθετα με τον πολλών, να αποφασίζουν και να συνεχίζουν να ελέγχουν τα κέντρα αποφάσεων. 

Είναι ενδεικτικό για να κατανοήσει κανείς το μέγεθος του προβλήματος, το γεγονός ότι το πραγματικό ποσοστό για παράδειγμα το οποίο έλαβε ο Νίκος Αναστασιάδης στον πρώτο γύρο των Προεδρικών του 2018, δεν ξεπέρασε το 24,9%. Δηλαδή με απόφαση μόλις ενός για κάθε τέσσερις εγγεγραμμένους ψηφοφόρους,  ο Νίκος Αναστασιάδης βρέθηκε στον δεύτερο γύρο των Εκλογών, όπου εκλέχθηκε ουσιαστικά με 39%. Αξίζει να σημειωθεί πως στις Προεδρικές του 2018, για πρώτη φορά η αποχή ξεπέρασε το πραγματικό ποσοστό και όχι αυτό που δίδεται από την Υπηρεσία Εκλογών επί όσων προσήλθαν στις κάλπες, του νικητή του πρώτου γύρου. 

Τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο σύνθετα και δυσοίωνα, εάν υπολογίσει κανείς πως στους εκλογικούς καταλόγους μέχρι πρόσφατα δεν είχαν εγγραφεί ένας στους δύο νέους ηλικίας 18 με 25 ετών. Αν και επίσημα στοιχεία για το συγκεκριμένο θέμα δεν δίδονται από τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες, υπολογίζεται ότι όσοι έχουν δικαίωμα εγγραφής στον εκλογικό κατάλογο και δεν το έχουν πράξει, είναι αρκετές δεκάδες χιλιάδες και βέβαια σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται και όσοι ξεπέρασαν τα 25 τους χρόνια. Συνεπώς καταλαβαίνει κανείς πως όχι με νομιμοποίηση τους ενός στους τέσσερις, αλλά ενδεχομένως ούτε ενός στους πέντε, δεν συμμετέχει στην εντολή που λαμβάνει ο εκάστοτε Πρόεδρος. Τα στοιχεία είναι ανάλογα και σε σχέση με την εντολή που δίδεται στα κόμματα για τη Βουλή. 

Στον πιο κάτω πίνακα φαίνεται η πορεία της αποχής επί των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων από τις Προεδρικές Εκλογές του 1998 μέχρι σήμερα. Με μπλε χρώμα είναι η αποχή στις Προεδρικές Εκλογές, με κόκκινο χρώμα η αποχή στις Βουλευτικές και με πορτοκαλί χρώμα η αποχή στις Ευρωεκλογές. 

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα στοιχεία σε σχέση με την αποχή του πρώτου και του δεύτερου γύρου στις Προεδρικές Εκλογές από την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας μέχρι σήμερα. Η μικρότερη αποχή καταγράφηκε στις Προεδρικές Εκλογές του 1983, οι οποίες ουσιαστικά ήταν οι πρώτες μετά από δεκαπέντε χρόνια και εκλέχθηκε πανηγυρικά από τον πρώτο γύρο ο Σπύρος Κυπριανού. Μάλιστα οι συγκεκριμένες Προεδρικές Εκλογές ήταν και οι τελευταίες που κάποιος υποψήφιος Πρόεδρος λάμβανε ποσοστό πάνω από 50% επί των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων. 

Η μεγαλύτερη αποχή σε Προεδρικές Εκλογές, καταγράφηκε στον πρώτο γύρο των Προεδρικών του 2018, όπου το 28,12% των ψηφοφόρων δεν προσήλθε στις κάλπες. Ένα άλλο στοιχείο που προκύπτει μέσα από τους αριθμούς, είναι πως με μόνο μια εξαίρεση, το ποσοστό αποχής του πρώτου γύρου είναι μεγαλύτερο από την αποχή του δεύτερου. Αυτό συνέβη σε όλες τις Προεδρικές Εκλογές δύο γύρων πλην του 2013, όταν το ποσοστό της αποχής αυξήθηκε από 16,86% σε 18,42%. Αυτό ενδεχομένως έχει να κάνει με τις ιδιομορφίες των συγκεκριμένων Εκλογών, αφού το περίπου 24% που ψήφισε τον Γιώργο Λιλλήκα με μοναδικό κόμμα να στηρίζει τη συγκεκριμένη υποψηφιότητα την ΕΔΕΚ, ουσιαστικά λόγω και της απόφασης του ιδίου του υποψηφίου για να μην παρέχει στήριξη, ούτε στον Νίκο Αναστασιάδη, ούτε στον Σταύρο Μαλά. 

Στους πιο κάτω πίνακες, καταγράφονται τα δεδομένα των εκλογικών αναμετρήσεων στην Κύπρο από το 1988 και μετέπειτα. Για να αντιληφθεί κανείς το μέγεθος της αποχής και της αλλοίωσης που ενδεχομένως να προκαλεί στα αποτελέσματα των Εκλογών, αρκεί να συγκρίνει τον αριθμό των ψήφων που έλαβαν το 2018 οι Αναστασιάδης και Μαλάς μαζί στον β γύρο σε σχέση με αυτές που έλαβαν Κληρίδης και Ιακώβου το 1998. Συγκεκριμένα Αναστασιάδης και Μαλάς έλαβαν μαζί 384 χιλιάδες ψήφους, την ώρα που 20 χρόνια πριν Κληρίδης και Ιακώβου λάμβαναν 406 χιλιάδες ψήφους, με 104 χιλιάδες εγγεγραμμένους ψηφοφόρους λιγότερους.

Ακόμα και το 1993 να συγκρίνει κάποιος ο Κληρίδης και ο Βασιλείου έλαβαν μαζί στον δεύτερο γύρο 30 χιλιάδες ψήφους λιγότερους από όσες έλαβαν Αναστασιάδης και Μαλάς το 2018, αλλά με περίπου 150 χιλιάδες εγγεγραμμένους ψηφοφόρους λιγότερους. 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Το μεγαλύτερο κόμμα της Κύπρου ψάχνει υποψήφιο για τις Προεδρικές