O φαύλος κύκλος του κυπριακού πολιτικού συστήματος

«Ο κάθε λαός έχει τους πολιτικούς που του αξίζουν» ή «οι πολιτικοί είναι ο καθρέφτης της κοινωνίας». Ο κάθε ένας επιλέγει ποιο μότο προτιμά. Εξάλλου η ουσία παραμένει η ίδια και αμφότερα τα μότο βρίσκουν εφαρμογή στην κυπριακή κοινωνία. Όσο ο προεκλογικός προχωρά και πλέον σφίγγουν τα ζωνάρια για τους υποψηφίους, η πίεση αυξάνεται και τα δεδομένα δεν ανατρέπονται όπως θα ήθελαν, αρχίζουν να βγάζουν και τον πραγματικό τους χαρακτήρα προς τα έξω.  

Ήδη έχουν γραφτεί αρκετές γραμμές, με διάφορους βετεράνους της πολιτικής, αλλά και αναλυτές να κάνουν λόγο για τη χειρότερη προεκλογική εκστρατεία που έγινε ποτέ στην Κύπρο. Αυτό ο κάθε ένας κρίνει αν είναι ή όχι ακριβές, από τη στιγμή που στην Κύπρο ζήσαμε εποχές γκρίζας διαφήμισης, ξεκάθαρης δυσφήμισης πολιτικών αντιπάλων, απαγωγές, επιθέσεις με αυγά από όργανα της τάξης κατά υποψηφίου και άλλα πολλά.

Όμως δεν παύει κι αυτή η προεκλογική να εξελίσσεται απογοητευτικό για όσους πίστευαν πως ήρθε η ώρα να κουνήσουν όλοι το κεφάλι τους και να αναθεωρήσουν τις τακτικές τους. Όσοι θεωρούσαν πως η πολιτική ηγεσία έκανε την αυτοκριτική της, αναθεώρησε τον τρόπο που πολιτεύεται και κατανόησε πως είναι μια από τις τελευταίες ευκαιρίες της για να ανακτήσει το απολεσθέν κύρος της, μάλλον έπεσαν για ακόμα μια φορά έξω.

Τίποτα δεν αλλάζει. Και δεν αλλάζει γιατί και η ίδια η κοινωνία δεν είναι έτοιμη να απογαλακτιστεί από Μεσσίες. Η ανωριμότητα που διακατέχει την κυπριακή κοινωνία δεν της επιτρέπει να αποβάλει τα σάπια μήλα. Αντιθέτως, για ακόμα μια φορά εγκρίνει και επιδοκιμάζει ξεπερασμένες τακτικές. Δεν κωφεύει στις σειρήνες του λαϊκισμού, δεν κλείνει τα αυτιά της στις μεγάλες υποσχέσεις. Πέραν από την επίσημη γλώσσα που χρησιμοποιούν τα κόμματα, τα επιτελεία και οι υποψήφιοι, μια περιδιάβαση στα όσα γράφονται από πολίτες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, είναι αρκετή για να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα.

Προσωπικές επιθέσεις, fake news, κουτσομπολιά, φανατισμός, βρισιές, συνθέτουν μια εικόνα που δεν δημιουργούν οι ίδιοι οι υποψήφιοι αλλά οι πολίτες. Από την άλλη αγκαλιές και φιλιά των υποψηφίων, σελφι και μεγάλα χαμόγελα από προεκλογικές συγκεντρώσεις ολοκληρώνουν την μεγάλη εικόνα σε μια προσπάθεια να παρουσιαστεί μια διαφορετική εικόνα από την πραγματική. Όλα, από τις φωτογραφίες που ανεβάζουν οι χρήστες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα hashtag που χρησιμοποιούνται, την επανάληψη συγκεκριμένων φράσεων-συνθημάτων, αλλά και τις επιθέσεις εναντίον ανθυποψηφίων, όλα είναι μέρος ενός κεντρικού μηχανισμού που κάθε επιτελείο και κόμμα διαθέτει για να πετύχουν μέσω των social media να παρουσιάσουν μια διαφορετική, από την πραγματική εικόνα.

Να πετύχουν δηλαδή αυτό που είναι και ο σκοπός των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Να τα παρουσιάσουν όλα τέλεια και ιδανικά για τους ίδιους, για να υπογραμμίσουν τις αδυναμίες των άλλων.

Το πετυχαίνουν; Και βέβαια το πετυχαίνουν, όσο τα επιτελεία και τα κόμματα βρίσκουν χρήσιμους και πάντα έτοιμους πολίτες να εξυπηρετήσουν την προπαγάνδα τους.

Ποιος χάνει από όλο αυτό; Οι ίδιοι οι πολίτες, οι οποίοι θα προσέλθουν στην κάλπη, έχοντας ενώπιον τους μια ψεύτική εικόνα σε σχέση με τις δυνατότητες, τις πραγματικές προθέσεις και τις θέσεις των υποψηφίων;

Ποιος κερδίζει; Πέραν από τον ίδιο των υποψήφιων και τα κόμματα ή το κόμμα που τον στηρίζει, όλοι οι παρατρεχάμενοι οι οποίοι επένδυσαν χρόνο και χρήμα σε αυτό τον φαύλο κύκλο της προεκλογικής και περιμένουν να εξαργυρώσουν τη στήριξη που παρείχαν.

Αυτό συνέβαινε και αυτό θα συνεχίζει να συμβαίνει, με βάση το δείγμα που έχουμε μέχρι σήμερα από την εξέλιξη του προεκλογικού. Και το πρόβλημα αυτό επιτείνεται από το γεγονός, ότι η μερίδα των πολιτών που αντιλήφθηκε τι πραγματικά συμβαίνει, παρακολουθεί πλέον απαθείς –ή δεν παρακολουθεί καθόλου- τις εξελίξεις και απέχει συνειδητά από τη ψηφοφορία με αποτέλεσμα να κάνει πιο εύκολο το έργο των εκάστοτε εκπροσώπων των παραδοσιακών δυνάμεων που εξυπηρετούν τις κατεστημένες καταστάσεις που παγιώθηκαν εδώ και δεκαετίες.

Ένα άλλο δεδομένο για την κυπριακή πολιτική πραγματικότητα, είναι πως δεν υπάρχει πολιτική συζήτηση για να τοποθετηθούν οι υποψήφιοι. Δεν έχει δημιουργηθεί ένας πολιτικός καμβάς για να υπάρξει σύνθεση θέσεων και προτάσεων. Κανένας δεν ρίχνει στο τραπέζι ιδέες πάνω στις οποίες καλούνται οι υπόλοιποι να τοποθετηθούν. Ο κάθε υποψήφιος διεξάγει έναν παράλληλο προεκλογικό, επαναλαμβάνει τις θέσεις του, οι οποίες στην συντριπτική τους πλειονότητα είναι γενικόλογες και χιλιοειπωμένες και δεν μπαίνει στον κόπο να παράγει πολιτική. Αφενός γιατί ενδεχομένως να μην έχουν πραγματικό όραμα για τον τόπο και αφετέρου γιατί φοβούνται πως μια ενδεχόμενη τολμηρή πρόταση που θα καταθέσουν που θα αλλοιώνει το status quo θα αντιμετωπιστεί αρνητικά και με καχυποψία από την κοινωνία. Οι μόνοι οι οποίοι τολμούν κάτι τέτοιο, είναι οι ανεξάρτητοι υποψήφιοι οι οποίοι μόνο να κερδίζουν έχουν, αφού ήδη τα ποσοστά τους είναι αρκετά χαμηλά.

Αυτή είναι η μικρογραφία της κυπριακής πολιτικής πραγματικότητας που με κάθε ευκαιρία επιβεβαιώνεται και δεν θα πρέπει να υπάρχει αισιοδοξία ότι θα αλλάξει. Αυτό, άλλωστε, δεν είναι ένα αποκλειστικά κυπριακό φαινόμενο. Είναι μια εικόνα που παρουσιάζουν μια σειρά από ευρωπαϊκά κράτη, στις κοινωνίες των οποίων εξαλείφθηκαν οι μηχανισμοί που ξεχώριζαν τα ξερά από τα χλωρά. Εξάλλου σε μια παγκοσμιοποιημένη κοινωνία και σε ένα κράτος που βρίσκεται εντός της Ε.Ε. έχει αποδειχτεί ουκ ολίγες φορές, ότι τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο έχουν οι Βρυξέλλες.