Κριτική στον ΟΗΕ, απαντήσεις στον Ερντογάν και απολογισμός-Το τρίπτυχο του ΠτΔ

Σκληρή κριτική προς τον ρόλο που κατέληξε να έχει ο ΟΗΕ, ξεκάθαρες απαντήσεις προς τον Τούρκο Πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν και έναν σύντομο απολογισμό των προσπαθειών του επί της θητείας του για λύση του Κυπριακού, περιλάμβανε η τελευταία ομιλία του Προέδρου της Δημοκρατίας από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.      

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας άσκησε δριμεία κριτική κυρίως στην αναποτελεσματικότητα που έχουν οι δράσεις του οργανισμού σε όλα τα επίπεδα. «Καθώς μόνο μερικοί μήνες απομένουν για την ολοκλήρωση της δεκαετούς θητείας μου», είπε, βρίσκομαι ενώπιον σας για να προσφωνήσω τις εργασίες της Συνόδου της Γενικής Συνέλευσης για τελευταία φορά».

«Όπως όλοι εσείς, θα ήθελα να μπορούσα να επικροτήσω τα αποτελέσματα της εφαρμογής είτε των προνοιών του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών είτε των αποφάσεων και των ψηφισμάτων της Γενικής Συνέλευσης και του Συμβουλίου Ασφαλείας, τα οποία θα διασφάλιζαν ότι:

• i) Οποιεσδήποτε απειλές ή απόπειρες να τεθεί υπό αμφισβήτηση η κυριαρχία και η  εδαφική ακεραιότητα οποιουδήποτε κράτους μέλους των Ηνωμένων Εθνών έχουν τερματιστεί πλήρως ή έχουν ελαχιστοποιηθεί.
• ii) Μακροχρόνιες συγκρούσεις και διενέξεις έχουν επιλυθεί ή βρίσκονται στη διαδικασία επίλυσης, σύμφωνα με τις αποφάσεις και τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών.
• iii) Ότι η ανάγκη μεταρρύθμισης του Οργανισμού έχει οδηγήσει στην αποτελεσματική πρόληψη νέων απειλών και προκλήσεων για την παγκόσμια ειρήνη.
• iv) Ότι μέσα από το νέο τους ρόλο τα Ηνωμένα Εθνη έχουν εφαρμόσει δράσεις με στόχο την αποτελεσματική καταπολέμηση της πείνας και τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης για εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους που βρίσκονται σε τρομερή  ανάγκη.
• v) Ότι ο αριθμός των προσφύγων και μεταναστών που εξαναγκάζονται να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, λόγω συγκρούσεων ή φτώχειας,  έχει μειωθεί δραστικά.     

Περαιτέρω:

(vi) Ότι θα μπορούσαμε να αντιμετωπίσουμε τον κοινωνικό και οικονομικό αποκλεισμό, την έλλειψη επαρκών προτύπων υγειονομικής περίθαλψης και την έλλειψη εκπαιδευτικών ευκαιριών.

(vii) Ότι η βιώσιμη ανάπτυξη θα είχε επιτέλους καταστεί πραγματικότητα για όλες τις χώρες και τις περιοχές σε ανάγκη, θεσπίζοντας τις αναγκαίες πολιτικές και κοινωνικοοικονομικές συνθήκες που θα οδηγούσαν στη σταθερότητα, την οικονομική ανάπτυξη και την οικοδόμηση θεσμών.

(viii) Ότι τα μέτρα για την πρόληψη της κλιματικής αλλαγής και τις καταστροφικές συνέπειές της θα είχαν εφαρμοστεί με συνέπεια από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη.

(ix) Ότι η τρομοκρατία και ο θρησκευτικός φονταμενταλισμός θα έδιναν τη θέση τους στην ανοχή και την κατανόηση.

(x) Ότι τα τρισεκατομμύρια δολάρια που δαπανούνται για όπλα καταστροφής θα είχαν αντίθετα δαπανηθεί σε δράσεις και προγράμματα που αποσκοπούν στη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ πλούσιων και φτωχών κρατών.

(xi) Kαι τέλος, ότι αυτή η πολυμέρεια θα ήταν το καθοδηγητικό δόγμα όλων των κρατών».

«Αν και γνωρίζω καλά», συνέχισε, «ότι αυτό που πρόκειται να πω είναι γνωστό σε όλους σας, για χάρη της ιστορίας δεν μπορώ παρά να παραθέσω κάποιες αλήθειες που οδηγούν σε μια φθίνουσα πορεία και σε σταδιακή απώλεια της αξιοπιστίας των Ηνωμένων Εθνών. Ενός Οργανισμού που δημιουργήθηκε αμέσως μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο για την αποτροπή νέων καταστροφών, την εδραίωση της ειρήνης, την παροχή προστασίας και ελπίδας σε όσους χρειάζονται αποτελεσματική προστασία και για δράση ενάντια σε όλες τις προκλήσεις που έχω ήδη αναφέρει».

«Γνωρίζω ότι αυτό που λέω μπορεί να είναι εκτός των ορίων της διπλωματικής εθιμοτυπίας, αλλά πραγματικά πιστεύω ότι η υποχρέωση κάθε ηγέτη έναντι της Ιστορίας δεν είναι να παραβλέπει τις αδυναμίες και τα ελαττώματα προς όφελος του ευσεβοποθισμού ή της κολακείας».

1. Το γεγονός ότι οικονομικά ή άλλα συμφέροντα ισχυρών κρατών μελών προηγούνται του διεθνούς δικαίου.

2. Ότι παρά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, συμμαχίες που βασίζονται σε κοινά συμφέροντα οδηγούν σε ανοχή προς τα κράτη που παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο, αν ο παραβάτης βρίσκεται στη σφαίρα επιρροής τους.

3. Την αναβίωση των ηγεμονικών τάσεων από ορισμένα κράτη με στόχο τη δημιουργία νέων αυτοκρατοριών, εις βάρος των μικρότερων κρατών και κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου.

4. Παρά τη δεδηλωμένη πρόθεση του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών να προχωρήσει στην πολύ αναγκαία μεταρρύθμιση και τον εκσυγχρονισμό του Οργανισμού, καθώς και του τρόπου λειτουργίας του και των διαδικασιών λήψης αποφάσεων, η έλλειψη προθυμίας εκ μέρους των προαναφερόμενων κρατών δεν επέτρεψε την εφαρμογή μιας τέτοιας αλλαγής.

5. Ως αποτέλεσμα των ίδιων πολιτικών σκοπιμοτήτων, ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, δυστυχώς, υιοθετεί μια στάση ίσων αποστάσεων, ακόμη και όταν έρχεται αντιμέτωπος με  παραβίαση αποφάσεων, ψηφισμάτων και καθορισμένου πεδίου εφαρμογής και αρμοδιότητας που έχουν αναφερθεί σαφώς στη Γραμματεία.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να παίρνουν θάρρος τα κράτη που προβαίνουν σε παραβιάσεις, τα οποία όχι μόνο αγνοούν το διεθνές δίκαιο, αλλά δημιουργούν και νέα προηγούμενα εκτός του πλαισίου της νομιμότητας».

Απαντήσεις στον Ερντογάν

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, απάντησε στον Ταγίπ Ερντογάν ο οποίος δήλωσε από το ίδιο βήμα πως, «Ως Τουρκία θέλουμε όλα τα ζητήματα στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο να επιλυθούν στο πλαίσιο των σχέσεων καλής γειτονίας και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο».

«Πόσο προκλητικό και ειρωνικό είναι για τον Τούρκο Πρόεδρο να προβάλλει έναν τέτοιο ισχυρισμό, όταν απειλεί να καταλάβει τα ελληνικά νησιά ή όταν διαπράττει χιλιάδες παραβιάσεις του εναέριου χώρου ενός κυρίαρχου και γειτονικού κράτους, κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου;

Πόσο πιο προκλητικό είναι να εκφράζεται η επιθυμία για επίλυση διαφορών «σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο», όταν ο ίδιος αρνείται να εφαρμόσει πολυάριθμα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών για το κυπριακό πρόβλημα και δημιουργεί νέα τετελεσμένα;», διερωτήθηκε μεταξύ αλλων ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας.  

Ο κ. Ερντογάν πέρυσι, είπε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, «ισχυρίστηκε ότι οι προσπάθειες θα πρέπει να επικεντρωθούν στην επίτευξη μιας διευθέτησης που θα βασίζεται στις ούτω καλούμενες «πραγματικότητες επί του εδάφους», ενώ φέτος μίλησε για την ανάγκη όλοι να «δουν την αλήθεια» και ότι υπάρχουν «δύο χωριστά κράτη και δύο χωριστοί λαοί στο νησί σήμερα».

Και αναρωτιέμαι για ποια αλήθεια μιλάει;

1. Την αλήθεια ότι 37 % της επικράτειας της Κυπριακής Δημοκρατίας, ενός κράτους μέλους της ΕΕ, παραμένει υπό στρατιωτική κατοχή;

2. Την αλήθεια ότι μετά την τουρκική εισβολή του 1974 το ένα τρίτο των Ελληνοκυπρίων αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις πατρογονικές τους εστίες;

3. Την αλήθεια ότι έχουν εμφυτεύσει εκατοντάδες χιλιάδες Τούρκους υπηκόους στις κατεχόμενες περιοχές, αλλάζοντας έτσι το δημογραφικό χαρακτήρα του νησιού: μετατρέποντας τους Τουρκοκύπριους σε μειονότητα στις περιοχές που κατέχουν παράνομα;

4. Την αλήθεια ότι η Τουρκία έχει ιδρύσει μια παράνομη οντότητα στις κατεχόμενες περιοχές, η οποία βρίσκεται υπό τον απόλυτο πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό, πολιτιστικό και θρησκευτικό της έλεγχο;

Μια παράνομη οντότητα που περιγράφεται από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ως «υποτελής τοπική διοίκηση» της Τουρκίας;

5. Την αλήθεια ότι η Τουρκία προσπαθεί να εξισώσει το Κράτος, τη διεθνώς αναγνωρισμένη Κυπριακή Δημοκρατία με την παράνομη αποσχιστική οντότητα;

6. Την αλήθεια ότι η πιο πάνω διακήρυξη της υποτιθέμενης απόσχισης έχει καταδικαστεί από το Συμβούλιο Ασφαλείας και θεωρήθηκε νομικά άκυρη;

7. Την αλήθεια ότι το Συμβούλιο Ασφαλείας ζήτησε την ανάκλησή της και από όλα τα κράτη και τη διεθνή κοινότητα στο σύνολό της, να μην την αποδεχθεί ή να την υποβοηθήσει με οποιονδήποτε τρόπο;

8. Την αλήθεια ότι προσπαθούν να αλλάξουν το καθεστώς της περιφραγμένης πόλης της Αμμοχώστου, σε αντίθεση με τα ψηφίσματα 550 και 789 του Συμβουλίου των Ηνωμένων Εθνών;

9. Την αλήθεια ότι η Τουρκία υιοθετεί τη δική της αυθαίρετη ερμηνεία του διεθνούς δικαίου που μειώνει την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κύπρου κατά 44 %, εις βάρος τόσο των Ελληνοκυπρίων όσο και των Τουρκοκυπρίων, σε αντίθεση με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας; ».

Αναφερόμενος στο Κυπριακό, ο Νϊκος Αναστασιάδης, επεσήμανε πως, «όταν αποφάσεις ή ψηφίσματα που βασίζονται στο διεθνές δίκαιο δεν πρόκειται να εφαρμοστούν ή να επιβληθούν, τότε αυτό, δικαίως, θα μπορούσε να εκληφθεί ως ενθάρρυνση ή ακόμη και επιβράβευση της αυθαιρεσίας».

Και εξήγησε πως, «σε αυτό ακριβώς γινόμαστε μάρτυρες σήμερα με το κυπριακό πρόβλημα. Η Τουρκία, η οποία παραβιάζει συστηματικά το διεθνές δίκαιο, καλεί τη διεθνή κοινότητα να αναγνωρίσει τα παράνομα τετελεσμένα της».

«Δυστυχώς, αυτός ήταν ο μακροχρόνιος στόχος της Τουρκίας, από το 1956.  Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, παρά τους ιστορικούς συμβιβασμούς από μέρους της ελληνοκυπριακής πλευράς, όλες οι προσπάθειες για την επίτευξη λύσης στο κυπριακό πρόβλημα απέτυχαν ως αποτέλεσμα της αδιάλλακτης στάσης και των παράλογων απαιτήσεων της Τουρκίας», εξήγησε.

Πηγαίνοντας στα πιο πρόσφατα γεγονότα του Κυπριακό, υπενθύμισε πως, «το τελευταίο παράδειγμα είναι η Διάσκεψη για την Κύπρο που πραγματοποιήθηκε στο Κραν Μοντανά τον Ιούλιο του 2017, κατά την οποία, όσον αφορά τις εσωτερικές πτυχές του κυπριακού προβλήματος, ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών αξιολόγησε στην έκθεσή του στις 28 Σεπτεμβρίου 2017 ότι: «Τα βασικά εκκρεμή ζητήματα που σχετίζονται με τη διακυβέρνηση και τον καταμερισμό της εξουσίας παρέμειναν λίγα» και ότι «μέχρι το κλείσιμο της Διάσκεψης, οι πλευρές είχαν ουσιαστικά λύσει το βασικό ζήτημα της αποτελεσματικής συμμετοχής».

Έτσι, εξήγησε ο Πρόεδρος, «ενώ ο στόχος του Γενικού Γραμματέα για την επίτευξη στρατηγικής συμφωνίας ήταν κοντά, ο λόγος της ανεπιτυχούς έκβασης ήταν η άκαμπτη στάση και η επιμονή της Τουρκίας στη διατήρηση της αναχρονιστικής Συνθήκης Εγγυήσεων, του δικαιώματος επέμβασης και της μόνιμης παρουσίας στρατευμάτων».

Παράλληλα υπενθύμισε τη δήλωση του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ του Ιουνίου 2017, στην οποία τόνισε ότι: «Η πρόοδος στο παρόν Κεφάλαιο για την Ασφάλεια και τις Εγγυήσεις αποτελεί βασικό στοιχείο για την επίτευξη συνολικής συμφωνίας».

«Μετά από μια περίοδο αδιεξόδου και παρά την απογοήτευσή μας», πρόσθεσε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, αναλάβαμε νέες πρωτοβουλίες για επανέναρξη της διαδικασίας από το σημείο που σταμάτησε στο Κραν Μοντανά, με αποκορύφωμα την Κοινή Δήλωση που επιτεύχθηκε με τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών και τον Τουρκοκύπριο ηγέτη στις 25 Νοεμβρίου 2019, η οποία επαναβεβαίωνε τις αρχές για την επανέναρξη νέου γύρου συνομιλιών».

«Συγκεκριμένα: την Κοινή Δήλωση της 11ης Φεβρουαρίου 2014, τις προηγούμενες συγκλίσεις και το πλαίσιο έξι σημείων που παρουσίασε ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών στο Κραν Μοντανά», συνέχισε.

Εκφραζοντας τη δυσαρέκσια του, έριξε για ακόμα μια φορά τα βέλη του προς την Τουρκία, η οποία όπως είπε, «υπονόμευσε την προοπτική επανέναρξης της διαπραγματευτικής διαδικασίας και αντ’ αυτού στη συνάντηση που διεξήχθη τον Απρίλιο 2021, παρουσίασαν τη θέση τους για αλλαγή της συμφωνημένης βάσης λύσης, από μια ομοσπονδιακή λύση σε λύση δύο κρατών».

«Παρολ΄ αυτά, η πλευρά μας ανέλαβε νέα πρωτοβουλία η οποία, επίσης, οδήγησε σε νέα κοινή συνάντηση των ηγετών των δύο κοινοτήτων με τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών τον Σεπτέμβριο 2021, στη διάρκεια της οποίας συμφωνήθηκε ότι ο τελευταίος θα προχωρούσε με το διορισμό Αντιπροσώπου, ώστε να διαβουλευθεί και με τις δύο πλευρές και όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη με στόχο την επίτευξη κοινού εδάφους για επανέναρξη νέας ειρηνευτικής διαδικασίας».

Και συνέχισε: «Συνεχίσαμε, επίσης, να αναλαμβάνουμε πρωτοβουλίες για άρση του αδιεξόδου, με την επιστολή που απέστειλα στον Τουρκοκύπριο ηγέτη στις 23 Μαΐου 2022, και στην οποία διαβίβασα εποικοδομητικές προτάσεις για υιοθέτηση Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης προς όφελος και των δύο πλευρών. Μέτρα τα οποία απορρίφθησαν αμέσως από την τουρκοκυπριακή πλευρά, η οποία αντιπρότεινε δικές της προτάσεις σύμφωνες με το στόχο της για λύση δύο κρατών».  

Ακολούθως ο Νίκος Αναστασιαδής, πηγαίνοτνας στα συμπεράσματα, είπε πως, «με βάση τα πιο πάνω, είναι πιστεύω σαφές ότι η ελληνοκυπριακή κοινότητα έχει καταβάλει και θα συνεχίσει να καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για επανέναρξη των συνομιλιών, με στόχο την επίτευξη λύσης βασισμένης στα Ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών. Και όπως έχω τονίσει, ο μόνος τρόπος για να υπάρξει επίλυση διενέξεων και για επικράτηση της ειρήνης δεν είναι άλλος από την αταλάντευτη προσήλωση στο διεθνές δίκαιο και τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, όχι όμως αυθαίρετα ερμηνευμένα από αυτούς που επιδιώκουν να συγκαλύψουν τις βλέψεις τους για αναθεωρητισμό».

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ολοκλήωρωσε την ομιλία του εκφράζοντας τη λύπη για το γεγονός ότι δεν κατάφερε επί της θητείας του να λυθεί το Κυπριακό, ωστόσο εξέφρασε την ελπίδα στη διάρκεια της ζωής τους θα μπορέσει να δει ένα καλύτερο και πιο σταθερό μέλλον για την ανθρωπότητα.

«Κατά τη διάρκεια της δεκαετούς θητείας μου, μπορεί να μην ευτύχησα να δω αυτό που η μεγάλη πλειοψηφία θα επιθυμούσε: τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις του διεθνούς Οργανισμού, την επίλυση διεθνών διενέξεων και την αντιμετώπιση προκλήσεων που επηρεάζουν εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους, όπως η πείνα, η φτώχεια και κλιματική αλλαγή. Μπορεί να μην ευτύχησα να δω την πατρίδα μου επανενωμένη, με τους Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους συμπατριώτες μου να ζουν σε συνθήκες ειρήνης, ευημερίας και σταθερότητας. Ελπίζω όμως ειλικρινά πως στη διάρκεια της ζωής μου θα μπορέσω να δω ένα καλύτερο και πιο σταθερό μέλλον για την ανθρωπότητα».