Από τον Μακάριο στον Αναστασιάδη-Οι παρουσίες των Προέδρων της ΚΔ στη ΓΣ του ΟΗΕ

Το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, υπήρξε στο παρελθόν, αλλά παραμένει μέχρι και σήμερα, μια από τις πιο σημαντικές ευκαιρίες που έχει μια φορά τον χρόνο ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, αλλά και όλοι ανεξαιρέτως οι ηγέτες των χωρών-μελών του, να ξεδιπλώσουν τις σκέψεις τους, να αναφερθούν στα σημαντικότερα ζητήματα που έχουν ενώπιον τους και γενικότερα να ενημερώσουν τη διεθνή κοινότητα για τις θέσεις και τις απόψεις τους για τα μικρά και μεγάλα ζητήματα που τις απασχολούν.  

Φέτος η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, διεξάγεται στη σκιά του πολέμου και των νέων γεωπολιτικών συνθηκών που δημιούργησε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Ανθρωπιστική κρίση, εγκλήματα πολέμου, ενεργειακή κρίση, οικονομική κρίση. Γενικά μια περίοδος κρίσης που επηρεάζει ολόκληρη την ανθρωπότητα, την ώρα που για πολλούς τα δεδομένα ήταν ήδη δυσοίωνα λόγω της πανδημίας. 

 Για την Κύπρο, παραδοσιακά το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, υπήρξε ένα παράθυρο για να ενημερωθεί ολόκληρος ο πλανήτης για το Κυπριακό πρόβλημα. Διαχρονικά σε όλες τις ομιλίες των Προέδρων της Δημοκρατίας στη Γενική Συνέλευση, το μεγαλύτερο κομμάτι του χρόνους τους αναλώνεται στο Κυπριακό, στέλνοντας τα δικά τους μηνύματα στην διεθνή κοινότητα, αλλά και στην άλλη πλευρά. Από τον Μακάριο, μέχρι τον Νίκο Αναστασιάδη, τα μηνύματα που στέλνουν οι ηγεσίες της χώρας, αποδεικνύονται διαχρονικά. 

Φέτος ο Νίκος Αναστασιάδης θα ανέβει για τελευταία φορά στο βήμα της Γενικής Συνέλευσης το απόγευμα, για να απευθύνει την τελευταία του ομιλία ως Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Στην ομιλία του αναμένεται να κάνει αρκετές αναφορές στο Κυπριακό και να υποδείξει τις ευθύνες για το σημερινό αδιέξοδο, καλώντας παράλληλα τη διεθνή κοινότητα να αντιληφθεί την κρισιμότητα της κατάστασης και να αναλάβει πρωτοβουλίες. Παράλληλα αναμένεται ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα κάνει ξεκάθαρες τοποθετήσεις και για το θέμα του πολέμου στην Ουκρανία, στέλνωντας σε όλους πως η Κύπρος έχει επιλέξει στρατόπεδο, ανήκει στην Ευρώπη και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να ανεχθεί μια τέτοια εισβολή. 

Στη Γενική Συνέλευση, διαχρονικά οι Κύπριοι Πρόεδροι με επιχειρήματα και χωρίς να προκαλούν οι Κύπριοι Προέδροι, εμφανίζονται έτοιμοι για να προχωρήσουν οι συνομιλίες για το Κυπριακό και τάσσονται υπέρ μιας δίκαιης λύσης, στηριζόμενης στα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού. Σύμφωνα με τα στοιχεία τις περισσότερες φορές στο βήμα της Γενικής Συνέλευσης ανέβηκε ο Σπύρος Κυπριανού, επτά ως Πρόεδρος και επτά ως υπουργός Εξωτερικών. Αξίζει να σημειωθεί πως τα πρώτα χρόνια της Κυπριακής Δημοκρατίας συνηθείζετο ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να εκπροσωπείται στη ΓΣ του ΟΗΕ είτε από τον υπουργό Εξωτερικών, είτε από τον Πρέσβη της Κύπρου στην έδρα του Οργανισμού. Είναι ενδεικτικό ότι ο Μακάριος ανέβηκε στο βήμα της Γενικής Συνέλευσης μόνο δύο φορές στα 17 χρόνια που ήταν στην προεδρία.

Ο Γιώργος Βασιλείου ήταν ο πρώτος Πρόεδρος που μετέβη στις ΗΠΑ για τη Γενική Συνέλευση και τις πέντε φορές, ενώ ο Γλαύκος Κληρίδης μετέβη τα εννέα από τα δέκα χρόνια της Προεδρίας του. Τάσσος Παπαδόπουλος, Δημήτρης Χριστόφιας και Νίκος Αναστασιάδης συμμετείχαν ανελλιπώς στις εργασίες της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.

Η πρώτη παρουσία

Η πρώτη παρουσία της Κύπρου, σε Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, έγινε το 1962, όταν ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος έγινε στις επτά Ιουνίου του 1962 στην ενώπιον της Ολομέλειας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη. Η συγκεκριμένη ομιλία, έμεινε στην ιστορία, αφού ήταν η πρώτη, επίσημη ομιλία Προέδρου της Δημοκρατίας μετά την ανεξαρτησία της Κύπρου το 1960. Ο Μακάριος αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στην πανάρχαια ιστορία της Κύπρου, την πορεία της στους αιώνες, τους κατά καιρούς κατακτητές της, τη γεωγραφική της θέση, τον λαό και τον πολιτισμό της.

Τόνισε, επίσης, τη σταθερή θέση της Κύπρου, ως νέου ανεξάρτητου κράτους μέλους του ΟΗΕ, για ειρήνη και πιστή εφαρμογή των κανόνων της Χάρτας του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών, για το καλό της ανθρωπότητας και την ευημερία και ανεξαρτησία των λαών του κόσμου. Στην ομιλία του ο Μακάριος εκφράζει τη διαφωνία του στη συνέχιση των πυρηνικών δοκιμών και τις καταστροφικές επιπτώσεις που επιφέρουν στον άνθρωπο και το περιβάλλον και υποστηρίζει την ανάγκη εξεύρεσης τρόπων για τερματισμό τους.

Η μονοθεματική και οργισμένη ομιλία του 1974

Στην ομιλία του λίγους μήνες μετά την Εισβολή, ο Μακάριος για πρώτη και μοναδική φορά μέχρι σήμερα, έκανε μια μονοθεματική ομιλία, αποκλειστικά για το Κυπριακό και τα γεγονότα που προηγήθηκαν το καλοκαίρι του 1974. Με την μακροσκελή παρέμβαση του, έστειλε ισχυρά μηνύματα, τόσο στον διεθνή παράγοντα όσο και στην Τουρκία. Στο βίντεο της ομιλίας του που διασώζεται στον Ψηφιακό Ηρόδοτο, διακρίνονται μεταξύ άλλων ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Κούρτ Βάλτχαϊμ, αλλά και τα αδειανά έδρανα της τουρκικής διπλωματίας στον ΟΗΕ, τα μέλη της οποίας εγκατέλειψαν την αίθουσα κατά τη διάρκεια της ομιλίας.

Διαβάστε αποσπάσματα από την ιστορική ομιλία του Μακαρίου:

Είναι σύνηθες, είπε ο Μακάριος, κατά τις προσφωνήσεις προς τη Γενική Συνέλευση, «να ασχολούνται οι ομιλητές με διάφορα διεθνή προβλήματα. Ελπίζω ότι θα μου επιτραπεί να παρεκκλίνω της τακτικής αυτής και να περιορισθώ εις το πρόβλημα της Κύπρου το οποίο αιφνιδίως έχει προλάβει αυτές τις εφιαλτικές διαστάσεις ώστε να καταστεί σοβαρόν και απειλητικό για την περιοχή».

«(…)Είχα το προνόμιο να προσφωνήσω τη Γενική Συνέλευση και σε προηγούμενες περιπτώσεις, ποτέ όμως υπό τις σημερινές συνθήκες, ουδέποτε προηγουμένως κατά τη διάρκεια μιας διεθνούς καταστάσεως τόσο αξιοθρήνητης που απέχει από τις θεμελιώδεις αρχές επί των οποίων εδράζεται ο ΟΗΕ. Και είναι πολύ παράδοξο το γεγονός ότι υποτίθεται ότι διερχόμεθα τώρα μια περίοδο χαλαρώσεως των εντάσεων(…).

Έλαχε στην Κύπρο ο θλιβερός κλήρος να αποτελέσει την αφετηρία και σύμβολο στην πορεία της ανθρωπότητάς. Η μεταχείρισης της υπό της διεθνούς κοινότητες εις τη σημερινή φάση της ιστορίας θα αποτελέσει αποφασιστικό σταθμός εις την πορεία αυτή, είτε προς τα άνω είτε προς τα κάτω. Πέραν της τραγικής μοίρας της Κύπρου εκείνο το οποίο ενέχει ευρύτερα σημασία, είναι το βαθύτερο νόημα της δια τον κόσμος και οι αναπόφευκτες συνέπειες. Με πολλούς τρόπους το πρόβλημα της Κύπρου εξέρχεται κατά πολύ των ορίων της και ήγειρε μεγάλης σημασίες διεθνές πρόβλημα και αποτελεί πρόκληση για τον κόσμο.

Προσπάθεια συγκάλυψης του διαπραχθέντος διεθνούς εγκλήματος δια της απαρχαιωμένης τακτικής των πιέσεων προς επίτευξίν άδικων και μη έντιμων συμβιβασμών ουδόλως ανταποκρίνεται προς το ύψος της σημερινής προκλήσεων και δεν θα εξυπηρετεί οιονδήποτε καλό σκοπό για την Κύπρο και το λαό της, αλλά και για το σύνολο του κόσμου».

Ο Μακάριος περιέγραψε τα γεγονότα του Ιουλίου και του Αυγούστου και επιχείρησε να αποδομήσει το τουρκικό αφήγημα. Στο τέλος της ομιλίας του άσκησε κριτική στα Ηνωμένα Έθνη, σημειώνοντας πως, «το Κυπριακό εμφανίζεται πολύπλοκο αλλά στην πραγματικότητα είναι πολύ απλό. Αφορά μια μικρή χώρα μέλος των Ηνωμένων Εθνών της οποίας διακυβεύεται η ύπαρξη και η διαβίωση. Αυτό συνιστά το Κυπριακό λύδιαν λίθον διά τα Ηνωμένα Έθνη. Δεν είναι μόνο εμείς οι οποίοι αδημονούμε να ίδωμεν τι δύναται να πράξει ο ΟΗΕ  και με ποιο τρόπο θα προστατεύσει αποτελεσματικά τις μικρές χώρες μέλη του. Είμαι βέβαιος ότι πολλές άλλες χώρες μαζί με εμάς μετ΄ αδημονίας περιμένουν μια απάντηση. Είναι αδιανόητο τα Ηνωμένα Έθνη τα οποία αντιπροσωπεύουν τη συνείδηση της ανθρωπότητας να ανέχονται ένα επιδρομέα να εφαρμόζει το νόμο της ζούγκλας και να δημιουργεί τετελεσμένα γεγονότα δια της ωμής βίας. Εάν τα τετελεσμένα γεγονότα τα δημιουργηθέντα ως αποτέλεσμα της τουρκικής επιδρομής, γίνουν αποδεκτά ΄η ανεκτά οι συνέπειες δεν θα περιορισθούν εις την Κύπρο. Το μέλλον της Κύπρου είναι στενά συνδεδεμένο με τις μελλοντικές εξελίξεις στην περιοχή της Μέσης Ανατολής και ολόκληρης της Μεσογείου. Εάν η Κύπρος δεν ήταν αδέσμευτη χώρα θα είχαμε πιθανώς συμμάχους οι οποίοι θα συνέδραμαν την άμυνα μας. Αλλά το γεγονός ότι δεν έχουμε συμμάχους δεν πρέπει να μας καθιστά θύμα μιας δύναμης μέλους του ΝΑΑΤΟ  η οποία χρησιμοποίησε τα όπλα τα οποία παρασχέθηκαν σε αυτή για την άμυνα της για να επιτεθεί της Κύπρου.

Η υπόθεση της Κύπρου αποτελεί δοκιμασία για την αδέσμευτη πολιτική και πέραν τούτου δοκιμασία για τα Ηνωμένα Έθνη. Εάν τα Ηνωμένα Έθνη αποτύχουν να αναγκάσουν την Τουρκία να σεβαστεί τον καταστατικό χάρτη και τα ψηφίσματα τους, η πίστης των μικρών κρατών στα Ηνωμένα Έθνη θα κλονισθεί σοβαρά. Επιβάλλεται όπως τα τουρκικά στρατεύματα ως και όλα τα ξένα στρατεύματα να αποχωρήσουν από την Κύπρο».

Στη σκιά του θανάτου του

Ο δεύτερος Πρόεδρος της Δημοκρατίας που ανέβηκε στο βήμα της Γενικής Συνέλευσης στη Νέα Υόρκη, ήταν ο Σπύρος Κυπριανού, στη σκιά του θανάτου του Μακαρίου, σχεδόν ένα μήνα προηγουμένως. Ο Σπύρος Κυπριανού, αμφισβήτησε την ικανότητα των Ηνωμένων Εθνών να εφαρμόζουν τα όσα προβλέπονται στα ψηφίσματα του Οργανισμού, φέρνοντας ως παράδειγμα τα ψηφίσματα για την Κύπρο.

Αναφερόμενος στο Κυπριακό, ο Σπύρος Κυπριανού αναφέρθηκε στις πρόσφατες εξελίξεις για τον εποικισμό της Αμμοχώστου. «Οι εξελίξεις αφορούν την προσπάθεια εποικισμού και της νέας πόλεως της Αμμοχώστου, η οποία είχε αποκλειστεί από το 1974 μέχρι γίνουν διευθέτησης για την επάνοδο των νόμιμων κατοίκων της. Το Συμβούλιο Ασφαλείας μόλις τον περασμένο μήνα με το ψήφισμα 414 αποδοκίμασε την ενέργεια αυτή και εξέφρασε ανησυχία για την κατάσταση, η οποία δημιουργήθηκε στην περιοχή». Περαιτέρω ζήτησε για ακόμη μια φορά την επείγουσα εφαρμογή του ψηφίσματος 365 επαναβεβαιώνοντάς το με το ψήφισμα 3212 της Γενικής συνέλευσης.

Αναφερόμενος στις διακοινοτικές συνομιλίες που αφορούσαν τις εσωτερικές πτυχές του Κυπριακού, ο Σπύρος Κυπριανού δήλωσε πως παρά τις προσπάθειες του Γενικού Γραμματέα και της δικής μας πλευράς, αυτές απέτυχαν λόγω της Τουρκίας και των απαγορεύσεων που έθεσε στους Τουρκοκυπρίους. «Ο μόνος σκοπός τον οποίο εξυπηρέτησαν μέχρι τώρα οι συνομιλίες είναι να παράσχουν στην Τουρκία όλη τη δυνατότητα να συγκαλύψει τα τετελεσμένα γεγονότα προσποιούμενη ότι διαπραγματεύεται και να εδραιώσει τη στρατιωτική της παρουσία στις κατεχόμενες περιοχές».

Η παρούσα εν Κύπρω κατάσταση, είπε ο Σπύρος Κυπριανού, «εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους και εάν αφεθεί να συνεχισθεί ανεξέλεγκτη δυνατό να έχει σοβαρές επιπτώσεις επί της ειρήνης και της ασφάλειας στην ανατολική Μεσόγειο. Παράλειψη των Ηνωμένων Εθνών να προωθηθεί ταχέως η εφαρμογή των ψηφισμάτων για την Κύπρο, δύναται να εκληφθεί ως ανοχή ή παθητική αποδοχή της Τουρκικής επιδρομής και της συνεχιζόμενες στρατιωτικής κατοχής εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας».

Η αισιοδοξία του Βασιλείου

Ο Σπύρος Κυπριανού εκπροσώπησε την Κύπρο στη Γενική Συνέλευση για έντεκα συναπτά έτη και τον διαδέχθηκε ο Γιώργος Βασιλείου το 1988. Η πρώτη ομιλία του Γιώργου Βασιλείου στον ΟΗΕ, σημαδεύτηκε από την αισιοδοξία που ο ίδιος εξέφρασε θέτοντας ως στόχο τη λύση τοου Κυπριακού μέχρι τον Ιούνιο του 1989.

Αφού έκανε αναφορά σε διάφορα διεθνή γεγονότα που τότε, άλλαζαν οριστικά τον κόσμο, ο κ. Βασίλειου αναφέρθηκε στο Κυπριακό εκφράζονταν την ετοιμότητα του να εργαστεί για τη λύση θέτοντας ως στόχο την επίτευξη δίκαιης και διαρκούς λύσης του Κυπριακού μέχρι τον Ιούνιο του 1989. «Έχουν εκφραστεί αμφιβολίες κατά πόσο είναι δυνατό να επιτευχθεί λύση μέχρι τότε. Είμαι πεπεισμένος ότι όλα τα κύρια στοιχεία του Κυπριακού προβλήματος θα μπορούσαν εύκολα να λυθούν μέχρι την ημερομηνία αυτή νοουμένου ότι θα επιδειχθεί η αναγκαία πολιτική θέληση και καλή πίστη από όλες τις πλευρές. Εμείς από την δική μας πλευρά, είμαστε αποφασισμένοι να εξακολουθήσουμε να εργαζόμαστε σκληρά και με εποικοδομητική καλή θέληση για επίτευξή του στόχου αυτού παρά τα οποιαδήποτε εμπόδια ή απογοητεύσεις μπορεί να συναντήσουμε».

Μάλιστα ο Γιώργος Βασιλείου, επανέλαβε την πρόταση του για αποστρατικοποίηση της Κύπρου. «Προτείνουμε τη διάλυση των στρατιωτικών δυνάμεων της Δημοκρατίας αν αποσυρθούν όλα τα τουρκικά στρατεύματα και οι έποικοι και αν διαλυθούν τα ένοπλα στοιχεί που ελέγχου», είπε ενώπιον της Γενικής Συνέλευσης, προτείνοντας μάλιστα οι πόροι που θα εξοικονομηθούν με την αποστρατικοποίηση να δοθούν για την ανάπτυξη περιοχών της Κύπρου που υστερούν οικονομικά και πρωτίστως για σχέδια που θα ωφελήσουν τους Τουρκοκύπριους.

Η πρώτη του Κληρίδη

Στο ίδιο μοτίβο ήταν και η παρέμβαση του Γλαύκου Κληρίδη το 1993, όταν ανέβηκε για πρώτη φορά στο βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Ο Γλαύκος Κληρίδης, αφού σχολίασε μια σειρά από ζητήματα που απασχολούσαν την ανθρωπότητα εκείνη την περίοδο αναφέρθηκε στο Κυπριακό, χαρακτήρισε την Κύπρο ως «παράδειγμα πλήρους περιφρόνησης των αποφάσεων της Γενικής Συνέλευσης και του Συμβουλίου Ασφαλείας από ένα από τα μέλη της».

«Στην πραγματικότητα η αδιαλλαξία της τουρκικής πλευράς η οποία κατέστησε κάθε προσπάθεια εξεύρεσης λύσης αδύνατη, οφείλεται στο δισταγμό τη Συμβουλίου Ασφαλείας να υιοθετήσει μέτρα για συμμόρφωση προς τις αποφάσεις του. Για να επιτευχθεί μια βιώσιμη και διαρκής λύση του Κυπριακού προβλήματος χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση και για να εγκαθιδρυθεί ένα ομοσπονδιακό κράτος χωρίς κατοχικά στρατεύματα και έποικους απαιτούνται συντονισμένες ενέργειες από τη διεθνή κοινότητα ως σύνολο».

Μάλιστα αναφέρθηκε και στο θέμα των αγνοουμένων, τονίζοντας ότι η Τουρκία επιδεικνύει αδιαλλαξία και δεν εφαρμόζει τη συμφωνία της Τρίτης Βιέννης. «Η πολιτική του Εθνικού ξεκαθαρίσματος και των φυλετικών διακρίσεων που έχει εφαρμόσει η Τουρκία στην Κύπρο, αποτελούν κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου και μαζικές παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων του Κυπριακού λαού», είπε ο Γλαύκος Κληρίδης.

Ιδιαίτερη σημασία είχε και η παρέμβαση του στην 51η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ  το 1996 όταν διαμήνυσε πως η κυπριακή πλευρά είναι έτοιμη να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις το 1997, «πρόσωπο με πρόσωπο μόλις το έδαφος προετοιμαστεί κατάλληλα για να διασφαλιστεί η επιτυχία». Προειδοποίησε παράλληλα ότι η ελληνοκυπριακή πλευρά δεν είναι διατεθειμένη να ξεκινήσει ένα άλλο γύρο άκαρπων συνομιλιών μετά από 22 χρόνων διαβουλεύσεις που δεν έδωσαν κανένα αποτέλεσμα στα κύρια ζητήματα, ενώ πρότεινε την πλήρη αποστρατικοποίηση του Νησιού, τη διάλυση της Εθνοφρουράς και την παράδοση των όπλων σε διεθνή ειρηνευτική δύναμη. Υπενθυμίζεται ότι εκείνη η Γενική Συνέλευση έγινε στη σκιά των γεγονότων της Δερύνειας όταν Τούρκοι δολοφόνησαν τον Τάσο Ισαάκ και λίγες ημέρες αργότερα το Σολωμό Σολωμού.

Ο Τάσσος και το Σχέδιο Ανάν

Κάτω από πολύ ιδιαίτερες συνθήκες, έγινε η πρώτη ομιλία του Τάσσου Παπαδόπουλου ως Προέδρου της Δημοκρατίας, από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης. Η Κύπρος άνηκε πλέον στην μεγάλη ευρωπαϊκή οικογένεια, ενώ λίγους μήνες προηγουμένως, απάντησε με ένα βροντερό «Όχι», στο σχέδιο του τότε Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, Κόφι Ανάν, γεγονός που ανάγκασε τον Τάσσο Παπαδόπουλο να αναλώσει σχεδόν όλο το χρόνο της ομιλίας του για να δικαιολογήσει τη στάση του.

«Η αναζήτηση και η έντονη επιθυμία των Ελληνοκυπρίων για λύση ουδέποτε σήμαινε ότι θα αποδέχονταν οποιανδήποτε διευθέτηση που θα τους επροτείνετο ούτε ότι θα ήταν διατεθειμένοι να εμπλακούν σε μια περιπέτεια, που κατά πάσα πιθανότητα θα ήταν καταδικασμένη να αποτύχει, με μη αναστρέψιμες συνέπειες. Η τελευταία προσπάθεια του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών για επίλυση του κυπριακού προβλήματος κατέληξε σε ένα σχέδιο που χαρακτηρίστηκε από μερικούς ως μια ιστορική ευκαιρία για επίλυση ενός από τα πιο χρονίζοντα διεθνή προβλήματα. Θα αναφερθώ μόνο ακροθιγώς γιατί, παρά τη σκληρή εργασία που έγινε στη διαδικασία από όλους τους εμπλεκόμενους, το αποτέλεσμα της προσπάθειας αυτής κρίθηκε ότι ήταν ανεπαρκές και ότι υπολείπετο των ελάχιστων προσδοκιών των Ελληνοκυπρίων για μια διευθέτηση», είπε μεταξύ άλλων ο Τάσσος Παπαδόπουλος.

Και πρόσθεσε: «Πρώτον, το Σχέδιο Ανάν δεν ήταν το αποτέλεσμα διαπραγμάτευσης ούτε συνιστούσε μια συμπεφωνημένη λύση μεταξύ των μερών. Δεύτερον, το Σχέδιο δεν έδινε την αναγκαία έμφαση στη λύση ενός κράτους, με μια κεντρική Κυβέρνηση, ικανή να εγγυηθεί μία κυρίαρχη προσωπικότητα της Κύπρου. Τρίτον, δεν αντιμετώπιζε τις σοβαρές ανησυχίες της ελληνοκυπριακής κοινότητας σ’ ό,τι αφορά την ασφάλεια της και την αποτελεσματική εφαρμογή του Σχεδίου. Απορρίπτοντας το Σχέδιο Ανάν ως λύση του κυπριακού προβλήματος, οι Ελληνοκύπριοι δεν απέρριψαν τη λύση ή την επανένωση της χώρας τους. Έχουν απορρίψει αυτό το συγκεκριμένο σχέδιο γιατί δεν επιτύγχανε αποτελεσματικά το στόχο της επανένωσης. Παραμένουμε δεσμευμένοι στην επίτευξη μιας λύσης η οποία θα διασφαλίζει την επανένωση της χώρας, της οικονομίας και του λαού της».

«Είμαστε δεσμευμένοι για την επίτευξη μιας λύσης στη βάση μιας διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας. Όμως υπάρχει αριθμός ουσιαστικών παραμέτρων πάνω στις οποίες η ελληνοκυπριακή κοινότητα επιμένει πως αυτή η λύση θα πρέπει να εδράζεται: Στην αποχώρηση των στρατευμάτων και των εποίκων, το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όλων των Κυπρίων, τις βασικές δομές για μια λειτουργική οικονομία, τη λειτουργικότητα μιας νέας τάξης πραγμάτων, τη δίκαιη επίλυση του εδαφικού και θεμάτων ιδιοκτησίας, σύμφωνα με τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και το σεβασμό του δικαιώματος των προσφύγων να επιστρέψουν στις εστίες τους», κατέληξε ο Τάσσος Παπαδόπουλος.

Εν μέσω διαπραγματεύσεων ο Χριστόφιας

Εν μέσω διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό, έλαβε χώρα η πρώτη ομιλία του Δημήτρη Χριστόφια, ως Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας το 2008. Ο ίδιος στην ομιλία του έδωσε ιδιαίτερη βαρύτητα στη εν εξελίξει διαδικασία, εκφράζοντας την αισιοδοξία του ότι μαζί με τον Μεχμέτ Αλί Ταλάτ θα έφταναν στη λύση οτυ Κυπριακού, πράγμα ωστόσο που δεν επιβεβαιώθηκε.

«Αμέσως μετά την ανάληψη της προεδρίας της Κυπριακής Δημοκρατίας, αναλάβαμε πρωτοβουλίες για τερματισμό του αδιεξόδου. Ως αποτέλεσμα, πριν ένα χρόνο αρχίσαμε, στη βάση των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας και υπό την αιγίδα των καλών υπηρεσιών του Γενικού Γραμματέα, μια εντατική διαπραγμάτευση με τον ηγέτη της τουρκοκυπριακής κοινότητας Mehmet Ali Talat. Δείχνοντας εμπιστοσύνη στην ειλικρίνεια των προθέσεων του κ. Talat, έχουμε εμπλακεί σε μια κοινή προσπάθεια να πετύχουμε τον τερματισμό της διαίρεσης της πατρίδας μας.Συμφωνήσαμε ότι η διαδικασία θα είναι στα χέρια των Κυπρίων χωρίς επιδιαιτησία και τεχνητά χρονοδιαγράμματα. Έχει επιτευχθεί κάποια πρόοδος στις διαπραγματεύσεις. Όχι όμως τέτοια ώστε να πείθει ότι βρισκόμαστε κοντά στην τελική λύση του προβλήματος».

Και πρόσθεσε: «Παρ’ όλες τις κοινές μας προσπάθειες, η τουρκοκυπριακή πλευρά, υποστηριζόμενη από την Τουρκία, δυστυχώς, συνεχίζει να καταθέτει θέσεις και προτάσεις, οι οποίες μας οδηγούν έξω από τα πλαίσια των περί Κύπρου ψηφισμάτων των Ηνωμένων Εθνών όσο αφορά στον τερματισμό της στρατιωτικής κατοχής, την παράνομη κατοχή περιουσιών και την παράνομη παρουσία εποίκων. Τυχόν αποδοχή αυτών των θέσεων θα οδηγούσε σε αποδοχή πολλών από τις συνέπειες της κατοχής, αλλά και στην παραβίαση των διεθνών Συνθηκών για τα ανθρώπινα δικαιώματα, τις βασικές ελευθερίες και των αρχών πάνω στις οποίες είναι οικοδομημένες οι Ομοσπονδίες. Είναι δε σαφές ότι μια τέτοια λύση δεν θα είναι ούτε βιώσιμη, ούτε λειτουργική και δεν θα διασφαλίζει τη συνέχιση της ενότητας του κράτους και της χώρας».

Σε σχέση με τη διαδικασία που βρισκόταν σε εξέλιξη είπε πως, «θέλουμε να πιστεύουμε ειλικρινά ότι κατά τη διάρκεια του δεύτερου γύρου των διαπραγματεύσεων, που μόλις έχει αρχίσει, θα υπάρξει αναθεώρηση των τουρκικών θέσεων ούτως ώστε να μπορέσουμε, όσο το δυνατό πιο σύντομα, να φτάσουμε σε μια συμφωνημένη λύση την οποία να παρουσιάσουμε στο λαό προς έγκριση σε ξεχωριστά και ταυτόχρονα δημοψηφίσματα».

«Μετά την εισβολή του τουρκικού στρατού το 1974 και την κατοχή του 37% του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας, η Τουρκία έχει καταστεί παράγοντας  κλειδί για την επίλυση του Κυπριακού. Η επιτυχία των προσπαθειών μας για λύση του προβλήματος εξαρτάται από τη βούληση της Τουρκίας και τις πολιτικές που εφαρμόζει. Δεν είναι αρκετό η τουρκική ηγεσία απλά να δηλώνει δημόσια ότι υποστηρίζει τη διαδικασία των συνομιλιών. Η Τουρκία πρέπει, στην πράξη, να συνδράμει για λύση διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα όπως καθορίζεται στα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας. Αντί τούτου, η Τουρκία, στην πράξη, προωθεί λύση συνομοσπονδίας».

«Θέλω να δηλώσω, ακόμη μια φορά, ότι οι Τουρκοκύπριοι συμπατριώτες μας είναι ίσοι πολίτες της Δημοκρατίας και ότι θα αγωνιστώ με συνέπεια για τα δικαιώματά τους και για να βρουν τη θέση που τους αρμόζει σε όλα τα όργανα του κράτους. Πολιτικά προέρχομαι από το Προοδευτικό Λαϊκό Κίνημα της χώρας μου, το οποίο πάντοτε στάθηκε δίπλα στους Τουρκοκύπριους συμπατριώτες μας για ειρήνη και αρμονική συμβίωση. Τα δικαιώματα, όμως, των Τουρκοκυπρίων συμπατριωτών μας δεν μπορούν να εφαρμόζονται σε βάρος των δικαιωμάτων της μεγαλύτερης κοινότητας που είναι η ελληνοκυπριακή. Πρέπει να υπάρχει αμοιβαίος σεβασμός. Θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι δεν θα φεισθώ προσπαθειών  για να πετύχουμε ισοζυγισμένη και δίκαιη λύση που θα αποκαθιστά τα δικαιώματα ολόκληρου του λαού», είπε ο Δημήτρης Χριστόφιας.

Εν μέσω οικονομικής κρίσης ο Αναστασιάδης

Πολύ διαφορετική ήταν η πρώτη προσφώνηση του Προέδρου της Δημοκρατίας από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Τον Σεπτέμβριο του 2013 η Κύπρος μετρούσε τις πληγές της από την οικονομική κρίση που την οδήγησε στο κούρεμα καταθέσεων και σε μνημόνιο από την Τρόικα.

Ο Νίκος Αναστασιάδης δραττόμενος της ευκαιρίας που του δόθηκε τόνισε πως «παρά τις τρέχουσες οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε, είμαι αποφασισμένος να εργαστώ ακούραστα και με αποφασιστικότητα για την επίτευξη μιας βιώσιμης και διαρκούς διευθέτησης ούτως ώστε όλες οι κοινότητες της Κύπρου να ζήσουν και να ευημερήσουν σε μια σύγχρονη ευρωπαϊκή χώρα η οποία να σέβεται πλήρως τις αρχές και αξίες των Ηνωμένων Εθνών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να διασφαλίζει τις θεμελιώδεις ελευθερίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα όλων των πολιτών της καθώς και την ειρηνική συνύπαρξη και ευημερούσα συνεργασία τους».

Σε άλλο σημείο της ομιλίας του είπε πως, «η αναφορά του φίλου Προέδρου της Τουρκικής Δημοκρατίας κ. Abdullah Gul, σε αυτήν ακριβώς την αίθουσα, στην πρόταση του 2004 η οποία δεν έγινε αποδεκτή από την μεγάλη πλειοψηφία των Ελληνοκυπρίων, μέσα από γνήσια δημοκρατικές διαδικασίες για μια σειρά από ουσιαστικούς λόγους, δεν απαλλάσσει την Τουρκία από τις υποχρεώσεις και ευθύνες της σε ό,τι αφορά  στις προσπάθειες εξεύρεσης μιας δίκαιης λύσης και δεν αντικατοπτρίζει αληθινά τις πραγματικότητες επί του εδάφους όπως αυτές επιβεβαιώνονται από τα σχετικά ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών».

Ενώ σε άλλο σημείο είπε: «Έχω καταθέσει ένα πακέτο προτάσεων το οποίο, μεταξύ άλλων, συμπεριλαμβάνει την επιστροφή της Αμμοχώστου, της πόλης φάντασμα, στους νόμιμους κατοίκους της, υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών και σύμφωνα με το Ψήφισμα 550 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών του 1984.Η επιστροφή της Αμμοχώστου, πέραν του προφανούς πλεονεκτήματος της αναβίωσης της ελπίδας του κυπριακού λαού, θα παρέχει επιπλέον τα ακόλουθα πλεονεκτήματα:

- Η αποκατάσταση των υποδομών μιας πόλης η οποία παραμένει ακατοίκητη για 39 χρόνια, αδιαμφισβήτητα θα οδηγήσει στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας σε ένα ευρύ πλαίσιο επαγγελματικών πεδίων, δίνοντας μια μεγάλη ώθηση στην οικονομία της χώρας.

- Την ίδια ώρα, συνεργαζόμενοι και οικοδομώντας αμοιβαία εμπιστοσύνη καθώς και απολαμβάνοντας τα αποτελέσματα αυτής της συνεργασίας, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι θα έρθουν πιο κοντά στη συνειδητοποίηση των ωφελειών που προκύπτουν όταν μοιράζεσαι ένα μέλλον ευημερίας, ακριβώς όπως το είχαμε πράξει και στο παρελθόν».