Πυρ ομαδόν κατά Δράκου για χρήση μέσων παρακολούθησης-Νομικοί δείχνουν παρανομία

Θύελλα αντιδράσεων έφερε η άθελη παραδοχή της υπουργού Δικαιοσύνης, Στέφης Δράκου, η οποία με επιστολή της που απέστειλε στη Διεύθυνση των Φυλακών φαίνεται να μην συμφωνούσε στην καθολική απαγόρευση των κινητών τηλεφώνων, όπως ζητούσε η Άννα Αριστοτέλους ώστε να κοπεί το πρόβλημα από τη ρίζα, αλλά έδινε οδηγίες όπως αξιοποιηθούν οι δυνατότητες του συστήματος για παρακολουθήσεις. Κάτι που δείχνει πως η Κύπρος τελικά ενδεχομένως να κατέχει συστήματα παρακολούθησης τα οποία χρησιμοποιούνται με παράνομο τρόπο, αφού για κάτι τέτοιο χρειάζεται σχετικό διάταγμα, ενώ υπάρχουν σχετικές αποφάσεις όπου τονίζουν πως απαγορεύεται η συλλογή και η διατήρηση τηλεπικοινωνιακών δεδομένων αδιακρίτως. 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Αγνόησε οδηγίες Προέδρου, επέμενε για παράνομες παρακολουθήσεις η Δράκου

Αυτό όμως που προκαλεί ακόμη περισσότερα ερωτήματα από τις οδηγίες της υπουργού Δικαιοσύνης, είναι πως στις 15 Φεβρουαρίου πραγματοποιήθηκε σύσκεψη στην παρουσία κρατικών αξιωματούχων και του Αρχηγού Αστυνομίας, υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, του οποίου επεξηγήθηκαν τα ζητήματα με τις παρακολουθήσεις, αφού πρόκειται για παράνομη διαδικασία, με τον Νίκο Αναστασιάδη, σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες του REPORTER, να ξεκαθαρίζει πως όλες οι διαδικασίες θα πρέπει να είναι νόμιμες, ανάβοντας κόκκινο στις παρακολουθήσεις. Ωστόσο, οκτώ μέρες μετά, η Στέφη Δράκου, που φαίνεται να ήταν σε συνεννόηση με την Αστυνομία, απέστειλε επιστολή στη Διεύθυνση των Φυλακών, δίνοντας της οδηγίες για να υλοποιηθεί άμεσα η απόφαση, με την υποδιευθύντρια να απαντά εκ μέρους της Άννας Αριστοτέλους, πως πρόκειται για ποινικό αδίκημα, επαναλαμβάνοντας τη θέση πως πρόκειται για παράνομη διαδικασία. Μάλιστα, της επεξηγήθηκε πως με αυτό τον τρόπο θα παρακολουθούνταν ακόμα και οι πολίτες που επισκέπτονται τα φυλακισμένα μνήματα ή ακόμα και τα τηλέφωνα του προσωπικού ή και των περιοίκων. 

Η έμμεση παραδοχή της Δράκου για κατοχή συστήματος παρακολούθησης προκάλεσε τεράστια δυσφορία, αφού από τη μία αφήνει εκτεθειμένη την Κυβέρνηση σε ότι αφορά τα συστήματα παρακολούθησης, την ώρα μάλιστα που στην Ευρωκοινοβούλιο άνοιξε η συζήτηση για το pegasus, ενώ από την άλλη εύλογα διερωτάται κάποιος γιατί επέμενε σε παρακολουθήσεις ενώ το πρόβλημα με τα κινητά θα μπορούσε να επιλύετο με την αναβάθμιση του συστήματος που θα έφερνε και την καθολική φραγή των κινητών, την οποία ζητούσε με επιστολές της εδώ και ένα χρόνο η Διεύθυνση των Φυλακών. 

Νομικοί που μίλησαν στον REPORTER, υπέδειξαν καταρχάς πως οι παρακολουθήσεις είναι παράνομες, ενώ την ίδια ώρα με την επιστολή της, αναφέρουν πως η ίδια η υπουργός παραδέχεται κατοχή τέτοιων συστημάτων, που έχουν την δυνατότητα να παρακολουθούν πολίτες, χωρίς μάλιστα διάταγμα και χωρίς να ελέγχονται. 

Κωστής Ευσταθίου, βουλευτής ΕΔΕΚ - δικηγόρος 

Αυτό είναι κλασσική περίπτωση της Αρχής της αναλογικότητας. Άρα είναι μέτρο δυσανάλογο με τον επιδιωκόμενο σκοπό και δεν θα πρέπει να ισχύει. Η πρόταση της υπουργού είναι παντελώς αντινομική, άτυχη, δυσανάλογη με τον επιδιωκόμενο σκοπό και προσβάλλει κάθε έννοια κράτους δικαίου. Διότι εκεί στον χώρο εκείνο δεν είναι μόνο οι φυλακισμένοι, είναι και οι δεσμοφύλακες και οι υπάλληλοι. Αυτή η ευκολία που η υπουργός ζήτησε παρακολουθήσεις μας βρίσκει κάθετα εναντίον. Από την άλλη είναι πολύ σοφή η εισήγηση της Διευθύντριας των Φυλακών. Ενώ μπορεί να λυθεί το ζήτημα με τη φραγή, προχωρούμε σε ότι χειρότερο. Σε εκ νέου παραβίαση στο δικαίωμα της ιδιωτικής συνομιλίας. Γίνεται να παρακολουθώ που τηλεφώνησε η διευθύντρια των φυλακών ή ο οποιοσδήποτε δεσμοφύλακας.

Αχιλλέας Δημητριάδης, δικηγόρος - υποψήφιος Πρόεδρος 

Το θέμα της παρακολούθησης τηλεπικοινωνιακών δεδομένων, είναι πάρα πολύ σημαντικό, διότι άπτεται συνταγματικών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το δικαίωμα της ιδιωτικής ζωής και το απαράβατο στην επικοινωνία, προστατεύεται και από το σύνταγμα και από την ευρωπαϊκή σύμβαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Θυμίζω τα παρατράγουδα που είχαμε στην Κύπρο με το μαύρο βαν, καθώς και με το ενδεχόμενο το σύστημα Pegasus, να λειτούργησε στην Κύπρο. Όσον αφορά το συγκεκριμένο θέμα με την παρέμβαση της Υπουργού στις Φυλακές, φαίνεται ότι υπήρξε μια προσπάθεια να γίνει παρακολούθηση επικοινωνιών αδιάκριτα. Αυτό, θα έπιανε και άτομα και δεν είχε λόγο ή δικαίωμα η Κυβέρνηση για να παρακολουθεί. Εμφανώς παραβιάζονται τα δικαιώματά τους. Ένα τέτοιο θέμα θα μπορούσε αυτεπάγγελτα να εξετάσει ο Γενικός Εισαγγελέας για την ποινική διάσταση, καθώς επίσης και η Επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η Επίτροπος Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, καθώς και ο Επίτροπος Τηλεπικοινωνιών. Τέλος η αρμόδια επιτροπή της Βουλής, έχει λόγο για τον κοινοβουλευτικό έλεγχο της εκτελεστικής εξουσίας. Η απενεργοποίηση των κινητών, που ζητούσε η Διεύθυνση, δεν επεμβαίνει στην ιδιωτική ζωή. Μάλιστα, μια τέτοια απενεργοποίηση για να γίνει θα πρέπει να υπάρχει και σχετική υλοποίηση γι’ αυτό το πράγμα. Είναι ακριβώς το αντίθετο, από το να παρακολουθείς άτομα. Το να μπλοκάρεις το σήμα, είναι πολύ διαφορετικό από το να παρακολουθείς ποιοι αριθμοί χρησιμοποιούν το σήμα. Το ένα είναι αρνητικό, το άλλο είναι θετικό. Το μπλοκάρισμα είναι ένα μέτρο προστασίας, ενώ το άλλο είναι επεμβατικό καθώς καταγράφει τους αριθμούς και τις συνδιαλέξεις.

Μιχάλης Πικής, δικηγόρος - πρόεδρος της Επιτροπής Ποινικού Δικαίου του ΠΔΣ

Σε ότι αφορά το απόρρητο της επικοινωνίας με βάση το Σύνταγμα στο άρθρο 17 παράγραφο 2, έχει εξαίρεση στο απόρρητο της αλληλογραφίας σε σχέση με πρόσωπα τα οποία τελούν υπό φυλάκιση ή προφυλάκιση. Υπάρχει μια απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου που ήταν πολύ διαφωτιστική στο παρελθόν το 2011 για τις τηλεφωνικές επικοινωνίες των κρατουμένων. Το πρόβλημα ωστόσο που εντοπίζεται, είναι ότι για παράδειγμα ο ίδιος ο φυλακισμένος δεν μπορεί να ζητά συνταγματική προστασία των τηλεφωνικών του κλήσεων τις οποίες κάνει με παράνομα μέσα, δηλαδή με παράνομη χρήση κινητού τηλεφώνου. Το άλλο μέρος της τηλεπικοινωνίας όμως, δεν είναι φυλακισμένος. Επομένως, το άλλο μέρος στην επικοινωνία, όπως σε αυτή την υπόθεση, δικαιούται να επικαλεστεί τα συνταγματικά του δικαιώματα. Η κα. Δράκου ήθελε να τοποθετήσει ένα λογισμικό που να παρακολουθούνται οι κλήσεις και οι τηλεφωνικές συνδιαλέξεις. Με βάση των Νόμο του 1996, ο περί Προστασίας του Απόρρητου της Ιδιωτικής Επικοινωνίας (Παρακολούθηση Συνδιαλέξεων και Πρόσβαση σε Καταγεγραμμένο Περιεχόμενο Ιδιωτικής Επικοινωνίας), χρειάζεσαι την έκδοση δικαστικού εντάλματος παρακολούθησης της ιδιωτικής επικοινωνίας. Δηλαδή εάν ένας αριθμός εντός των φυλακών επικοινωνεί με ένα άλλο εκτός των φυλακών και έχουν μεταξύ τους συνομιλία και υπάρχει εύλογη υποψία για εγκληματική δράση ή σχεδιασμό, τότε για να νομιμοποιήσεις και να παρακολουθήσεις εκείνη τη συνομιλία, από τη στιγμή που αφορά πρόσωπο το οποίο δεν τελεί υπό φυλάκιση, χρειάζεσαι δικαστικό ένταλμα παρακολούθησης. Εδώ είναι το πρόβλημα που εντοπίζεται. Καθώς οι φυλακισμένοι δεν είναι μεταξύ τους που μιλούσαν, αλλά με τον έξω κόσμο. Επομένως, εκείνος που είναι εκτός φυλακών, έχει όλα τα συνταγματικά δικαιώματα τα οποία του παρέχει ο Νόμος. Εάν ίσχυε ακόμα ο Νόμος που πλέον δεν ισχύει, θα χρειαζόταν να κάνουν αίτηση για δικαστικό διάταγμα για να αποκαλυφθούν οι τηλεφωνικές επικοινωνίες. Αυτό που ήθελε να πράξει η Δράκου που ήθελε να παρακολουθεί τις τηλεφωνικές συνδιαλέξεις τις οποίες είχαν οι κρατούμενοι μαζί με πρόσωπα εκτός φυλακών, είναι παράνομο. Διότι όσο αφορά τα άτομα που βρίσκονται εκτός των φυλακών, για να έχεις πρόσβαση στις τηλεπικοινωνίες τους, χρειάζεται δικαστικό διάταγμα με βάση τον Νόμο του 1996.

Αλέξανδρος Κληρίδης, δικηγόρος 

Στο σύνταγμα υπάρχει εξαίρεση στη προστασία ιδιωτικής επικοινωνίας για άτομα τα οποία τελούν υπό κράτηση ως φυλακισμένοι ή προφυλακισμένοι. Δηλαδή το Σύνταγμα επιτρέπει την επέμβαση στην ιδιωτική επικοινωνία σε αυτές τις περιπτώσεις, ΑΛΛΑ όπως φαίνεται και πάλι από το ίδιο το άρθρο του Συντάγματος η παρακολούθηση επιτρέπεται σε αυτές τις περιπτώσεις δια μέσων μη απαγορευμένων από το νόμο. Υπάρχει απορία αν τα μέσα που φαίνεται να θέλουν να χρησιμοποιήσουν είναι νόμιμα για τη παρακολούθηση με τον τρόπο που το ζητούν. Μετά τις πρόσφατες αποφάσεις του Ανώτατου Δικαστηρίου που έκρινε αντισυνταγματικό το νόμο για την γενική και ολκή καταγραφή δεδομένων που προκύπτουν από την χρήση κινητών, ουσιαστικά πλέον είναι πολύ περιορισμένοι έως ανύπαρκτοι οι νόμιμοι τρόποι παρακολούθησης ιδιωτικής επικοινωνίας. 

Γιάννης Πολυχρόνης, δικηγόρος 

Μετά την απόφαση της Ολομέλειας του Ανώτατου Δικαστηρίου που έκρινε αντίθετη με το ευρωπαϊκό δίκαιο την υφιστάμενη νομοθεσία, η δημοκρατία μας όφειλε να θεσπίσει ένα νέο νόμο, με διαφορετικές πρόνοιες από τον προηγούμενο, καθώς κρίθηκαν αντισυνταγματικές. Αυτό το πράγμα δεν έχει γίνει. Θεωρώ ότι είναι εντελώς παράνομο, καθώς παραβιάζει το δικαίωμα της ιδιωτικής ζωής και το απόρρητο της επικοινωνίας αλλά προπάντων και το ευρωπαϊκό δίκαιο. Μετά την απόφαση του Ανώτατου, όφειλε η δημοκρατία να θεσπίσει ένα νέο νόμο διαφορετικό από τον προηγούμενο στηριζόμενη στις κατευθυντήριες γραμμές τις οποίες έχει θέσει το δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τις οποίες έχει υιοθετήσει και το Ανώτατο Δικαστήριο στο κείμενο της απόφασής του. Στην απόφαση του Ανώτατου δίδονται guidelines και η Δημοκρατία μας δεν το έχει πράξει μέχρι σήμερα, χρησιμοποιεί ακόμη πρόνοιες του Νόμου που κρίθηκε αντισυνταγματικός και το θεωρώ εντελώς παράνομο αυτό που γίνεται.

Κίνημα Οικολόγων 

Η υπουργός Δικαιοσύνης κ. Στέφη Δράκου οφείλει άμεσα να δώσεις εξηγήσεις για το αίτημα της για ενεργοποίηση λογισμικού που θα παραχωρείτο η δυνατότητα να παρακολουθούνται (χωρίς κανένα δικαστικό διάταγμα) πολίτες εντός αλλά και εκτός, γύρω των φυλακών. Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας «Πολίτης» που επικαλείται επιστολή της της υπουργού Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης Στέφης Δράκου, προς τη διευθύντρια των Φυλακών Άννα Αριστοτέλους, η πρώτη ζητεί πέραν της παράνομης παρακολούθησης τηλεπικοινωνιών πολιτών, τα εν λόγω στοιχεία να είναι άμεσα προσβάσιμα από την Αστυνομία, κάτι επίσης μεμπτό.

Τα όσα βλέπουν το φως της δημοσιότητας για την επιστολή της κ. Δράκου είναι ανησυχητικά και δημιουργούν λογικό προβληματισμό. Λίγες μέρες πριν την ψήφιση της μεταρρύθμισης της Δικαιοσύνης, με λύπη μας παρατηρούμε τα άτομα που έπρεπε να εφαρμόζουν κατά γράμμα τον νόμο, να τον στρεβλώνουν και να τον χρησιμοποιούν κατά το δοκούν.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Αντί καθολική φραγή κινητών, ζητούσε παράνομες παρακολουθήσεις ακόμα και πολιτών η Δράκου