Η έκθεση που συνδέει Κύπρο με παρακολουθήσεις μέσω Pegasus-Αρνείται η Αστυνομία

Την ώρα που πληροφορίες φέρουν και τις Αρχές της Κύπρου να κατέχουν το λογισμικό Pegasus, το οποίο είναι σε θέση να διαβάζει μηνύματα κειμένου, να παρακολουθεί κλήσεις, να συλλέγει κωδικούς πρόσβασης, να παρακολουθεί τοποθεσία, να έχει πρόσβαση στο μικρόφωνο και την κάμερα της συσκευής που τοποθετήθηκε και να συλλέγει πληροφορίες από τις εφαρμογές που είναι εγκατεστημένες στο κινητό, με στέλεχος μάλιστα της NSO κατά τη διάρκεια συζήτησης επί του θέματος στο Ευρωκοινοβούλιο να μην το διαψεύδει, η Αστυνομία αρνείται κάτι τέτοιο.

Πρόκειται για ένα φλέγον ζήτημα, το οποία αναμένεται να ανοίξει για τα καλά και στην Κύπρο, ώστε να διαφανεί κατά πόσο το κατείχαν ή το κατέχουν οι Αρχές και το χρησιμοποιούν με παράνομο τρόπο που συγκρούεται με την Νομοθεσία που είναι σε ισχύ και ποιος ελέγχει εάν εφαρμόζεται πιστά. Για το θέμα αναμένεται το επόμενο διάστημα να υπάρξουν εξελίξεις, αφού βρίσκεται στο στόχαστρο της ειδικής εξεταστικής επιτροπής που συστάθηκε στις Βρυξέλλες και διερευνά τη χρήση του κατασκοπευτικού λογισμικού ή παρόμοιων μέσων ηλεκτρονικής κατασκοπείας από τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Υπενθυμίζεται πως αντιπρόεδρος της εν λόγω επιτροπής είναι ο ευρωβουλευτής του ΑΚΕΛ Γιώργος Γεωργίου, ο οποίος υπέβαλε σχετικό ερώτημα στον εκπρόσωπο της εταιρείας, ο οποίος δεν απέκλεισε να πωλήθηκε μέσω της Κύπρου λογισμικό ανάλογο του επίμαχου.  

Οι ενδείξεις

Τον περασμένο Μάιο, όταν έπιασε δουλειά η εξεταστική επιτροπή, η οποία έχει όρους εντολής για έρευνα ενός έτους, εκδόθηκε από το Ευρωκοινοβούλιο ένα σημαντικό έγγραφο που αποτελεί ουσιαστικά εις βάθος ανάλυση των όσων είναι γνωστών μέχρι σήμερα. Στην εν λόγω έκθεση το όνομα της Κύπρου αναφέρεται ουκ ολίγες φορές:

-Το 2015 μια σειρά από διαρροές σχετικά με τις δραστηριότητες μιας ιταλικής ομάδας χάκερς αποκάλυψε ότι λογισμικό παρακολούθησης υπολογιστών από απόσταση, αγοράστηκε από τις Κυβερνήσεις της Κύπρου, της Ουγγαρίας της Γερμανίας, της Ισπανίας και μιας σειράς άλλων χωρών, χωρίς να ληφθεί σχετική ενημέρωση.

-Το 2019 η Μη Κυβερνητική Οργάνωση Access Now ζήτησε από τις αρχές της Κύπρου να διευκρινίσουν κατά πόσο η NSO Group εξέδωσε άδεια εξαγωγής του Pegasus. Οι κυπριακές αρχές αρνήθηκαν ότι έδωσαν τέτοια εξουσιοδότηση.

-Το 2021 όταν επανήλθε το θέμα για τις δραστηριότητες της NSO Group από την Κύπρο, υποχρέωσε τη διεύθυνση της εταιρείας να προβεί στην πιο κάτω δήλωση. «Παρέχονται πρόσθετα επίπεδα έγκρισης από επιλεγμένες κυβερνητικές και ρυθμιστικές αρχές. Ο Όμιλος NSO ελέγχεται στενά από τις αρχές ελέγχου των εξαγωγών στις χώρες από την οποία εξάγουμε τα προϊόντα μας: Ισραήλ, Βουλγαρία και Κύπρο. Η Υπηρεσία Ελέγχου Αμυντικών Εξαγωγών («DECA») του υπουργείου Άμυνας το Ισραήλ περιορίζει αυστηρά την αδειοδότηση ορισμένων προϊόντων μας και διενεργεί τη δική του ανάλυση για τους δυνητικούς μας πελάτες από την άποψη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».

-Το 2021 μετά από έκθεση του CitizensLab, ένα κατασκοπευτικό λογισμικό ανάλογο με το Pegasus που ονομάζεται Predator και αναπτύχθηκε στα Σκόπια, ουσιαστικά άνηκε σε εταιρεία με έδρα την Κύπρο. Πρόκειται για τη γνωστή μας εταιρεία WiSpear στην οποία άνηκε και το κατασκοπευτικό βαν. Από το συγκεκριμένο λογισμικό φαίνεται ότι παρακολουθούνταν ο δημοσιογράφος που ασχολείτο με θέματα μετανάστευσης, Σταύρος Μαλιχούδης και ο ανταποκριτής του CNN στην Ελλάδα Θανάσης Κουκάκης. 

-To 2022 η βρετανική κυβέρνηση ενημερώθηκε από τη Μη Κυβερνητική Οργάνωση Citizen Lab, ότι εντόπισε πολλαπλές ύποπτες περιπτώσεις μολύνσεων από το λογισμικό κατασκοπείας Pegasus. Μεταξύ άλλων διαφάνηκε ότι παρακολουθείτο το Γραφείο του Βρετανού Πρωθυπουργού Μπόρις Τζόνσον στην Ντάουνινγκ Στριτ, το Υπουργείο Εξωτερικών.

Σύμφωνα με το Citizen Lab, οι παρακολουθήσεις γίνονταν μέσω του λογισμικού Pegasus που συνδέεται με την Κύπρο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Ινδία και την Ιορδανία. Όπως εξήγησαν οι ειδικοί τις Citizen Lab, η παρακολούθηση στο γραφείο του Βρετανού Προέδρου γινόταν από τα ΗΑΕ, ενώ στο Foreign Office ενδεχομένως να σχετίζεται με συσκευές που παρακολουθούνταν από το Pegasus στην Κύπρο και τις υπόλοιπες χώρες και απλά μεταξύ άλλων, είχαν συνομιλίες με Βρετανούς διπλωμάτες. Από την εν λόγω έκθεση δηλαδή, έμμεσα αναφέρεται ότι συσκευές στην Κύπρο παρακολουθούνται από το Pegasus.

To συμπέρασμα και η άρνηση των Αρχών

Το συμπέρασμα από την ανάλυση του Ευρωκοινοβουλίου, είναι πως με τον ένα ή τον άλλο τρόπο η Κύπρος, εδώ και χρόνια συνδέεται με λογισμικά κατασκοπείας και δη με το Pegasus. Πλέον εναπόκειται στην εξεταστική του Ευρωκοινοβουλίου, αφού στην Κύπρο δεν αναλήφθηκε ανάλογη πρωτοβουλία, για να διαφανεί το μέγεθος της εμπλοκής των κυπριακών Αρχών και να επιβεβαιωθεί αυτό στο οποίο επιμένουν οι αρμόδιοι, ότι η Κυπριακή Δημοκρατία δεν έχει προμηθευτεί το εν λόγω λογισμικό.

Πάντως ερωτηθείς από τον REPORTER ο εκπρόσωπος Τύπου της Αστυνομίας, Χρίστος Ανδρέου, εάν αγόρασε ή αναβάθμισε ή κατείχε ή κατέχει ή χρησιμοποίησε ή χρησιμοποιεί κακόβουλο λογισμικό EXPLOIT για παρακολούθηση ιδιωτικής και άλλης ηλεκτρονικής επικοινωνίας και πρόσβασης σε καταγραμμένα προσωπικά δεδομένα από ΚΥΠ Αστυνομία ή και Αδιάφθορους, απάντησε αρνητικά, σε ότι αφορά την Αστυνομία.

Ο κ. Ανδρέου, ερωτηθείς αν κατέχει τέτοιο λογισμικό το Τμήμα των Αδιάφθορων, δεν τοποθετήθηκε, ρίχνοντας το μπαλάκι στο Γενικό Εισαγγελέα, καθώς όπως είπε, το τμήμα αυτό υπάγεται στην Νομική Υπηρεσία, ενώ σε ότι αφορά την ΚΥΠ, ανέφερε πως είναι ανεξάρτητη υπηρεσία.

Υπενθυμίζεται ότι το θέμα των παρακολουθήσεων και της ψήφισης σχετικής Νομοθεσίας ήταν θέμα συζήτησης για αρκετά χρόνια ανάμεσα στους βουλευτές των κομμάτων, οι οποίοι κατάφεραν να επιφέρουν σχετικές τροποποιήσεις το 2020.

Ξεκάθαρη η Κυπριακή Νομοθεσία

Σύμφωνα με τη Νομοθεσία που βρίσκεται σε ισχύ αυτή τη στιγμή, το Δικαστήριο έχει τη δυνατότητα να εκδώσει δικαστικό ένταλμα παρακολούθησης, εάν του ζητηθεί από τις Αρχές με τους όρους που ο ίδιος θα κρίνει αναγκαίους, εφόσον ικανοποιηθεί από τα γεγονότα που θα του παρατεθούν. Ο Δικαστής για να εκδώσει τέτοιο ένταλμα θα πρέπει να ικανοποιηθεί πως υπάρχει εύλογη υποψία ότι το πρόσωπο διαπράττει, διέπραξε ή αναμένεται να διαπράξει αδίκημα με το οποίο κινδυνεύει η ασφάλεια της Δημοκρατίας.

Επιπλέον διάταγμα για παρακολούθηση μπορεί να εγκριθεί και σε περιπτώσεις που ο Δικαστής κρίνει πως είναι προς το συμφέρον της Δικαιοσύνης κάτι τέτοιο. Μάλιστα κάθε δικαστικό ένταλμα που εκδίδεται αφορά συγκεκριμένη χρονική περίοδο που κρίνει το Δικαστήριο και δεν μπορεί να υπερβαίνει τις τριάντα ημέρες.

Η Νομοθεσία είναι ιδιαίτερα αυστηρή για όσους παραβιάζουν τους όρους ενός δικαστικού εντάλματος, αφού εάν το εξουσιοδοτημένο πρόσωπο για τις παρακολουθήσεις κάνει κάτι τέτοιο, υπόκειται σε ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει τα πέντε έτη ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις πενήντα χιλιάδες  ευρώ.

Σημειώνεται πως στα πλαίσια της διερεύνησης και της συζήτησης γύρω από το θέμα, θα πρέπει να απαντηθούν συγκεκριμένα ζητήματα. Το πρώτο αφενός είναι εάν κατέχει η Κύπρος τέτοιο σύστημα και αν ναι πώς το προμηθεύτηκε, και αφετέρου εάν τα συστήματα που κατέχουν οι Αρχές χρησιμοποιούνται στα πλαίσια του Νόμου και με τις σωστές διαδικασίες, χωρίς κατάχρηση και παράνομη πρόσβαση σε ιδιωτικές ζωές, και ποιος ελέγχει εάν η νομοθεσία εφαρμόζεται με το σωστό τρόπο. 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Ανοίγει το κεφάλαιο παρακολουθήσεις με Pegasus στην Κύπρο-Το κατέχουν οι Αρχές;