Κάθε σκάνδαλο και ένα «ναι, αλλά»-Έτσι διαιωνίζεται η διαφθορά στην Κύπρο

Κόπωση, κούραση και αγανάκτηση, προκαλούν στην κυπριακή κοινωνία τα συνεχόμενα σκάνδαλα διαφθοράς που κατά καιρούς βλέπουν το φως της δημοσιότητας. Κόπωση και κούραση γιατί είναι επαναλαμβανόμενα, όχι ως προς το είδος τους αλλά προς τον τρόπο με τον οποίον τυγχάνουν προβολής, διαχείρισης και σχολιασμού από το πολιτικό σύστημα. Και αγανάκτηση γιατί ο πολίτης, ακούει συνεχώς λογύδρια, υποσχέσεις και μεγάλα «θα», τα οποία πηγαίνουν περίπατο κάθε φορά που αντιλαμβάνεται πως την ώρα που ο ίδιος χύνει τον ιδρώτα του ή σφίγγει το μυαλό του για να εξασφαλίσει στην οικογένεια του τα βασικά, κάποιοι άλλοι τρώνε και πίνουν στις πλάτες του.  

Πόσες φορές άκουσε πως το μαχαίρι θα μπει στο κόκκαλο; Πόσες φορές εκ των υστέρων η Βουλή ήρθε να συζητήσει σκάνδαλα διαφθοράς και να δώσει δωρεάν παραστάσεις εντός των επιτροπών και στη συνέχεια τα μέλη της να απευθυνθούν με πύρινους λόγους στους πολίτες. «Φτάνει, ως εδώ», «απαιτούμε πλήρη διαλεύκανση», «οι υπεύθυνοι να τιμωρηθούν», «απαιτούμε διαφάνεια», είναι μόνο μερικές από τις ατάκες που αφού φέρει ο φούρνος την πυρά, οι πολιτικοί ζητούν εξηγήσεις, αλλά στην πορεία χάνονται μέσα σε σκοτεινούς διαδρόμους.

Πολύ γενικευμένα και χωρίς να χρειάζεται να εισέλθει κανείς στην ουσία ενός συγκεκριμένου σκανδάλου, αξίζει τον κόπο να εξετάσουμε πώς τέτοιές περιπτώσεις εξελίσσονται χοντροκομμένα στον τόπο μας. 

Αν δεν είναι ο Γενικός Ελεγκτής, τότε κάποιος δημοσιογράφος αποκαλύπτει ένα σκάνδαλο, ενώ σπάνια θα έρθει στο φως από τις ίδιες τις αρχές, εκτός και υπάρχει άλλος λόγος, αφού κάποιοι θεωρούν πως ένα σκάνδαλο ξεχνιέται με ένα άλλο. 

Το σκάνδαλο τις πρώτες δύο μέρες κάνει τον γύρο της Κύπρου. Βρίσκεται στις πρώτες ειδήσεις όλων των μέσω και καλύπτεται με τις πρώτες αντιδράσεις όλων των κομμάτων και των Αρχών. Ως συνήθως οι διωκτικές Αρχές δεν τοποθετούνται, αλλά περιμένουν να κάτσει η σκόνη ή και αν τοποθετηθούν, δεν είναι επί της ουσίας. «Θα διερευνηθεί...», «πρόκειται για μια σοβαρή υπόθεση, θα εξετάσουμε όλα τα ενδεχόμενα...», «όντως υπάρχει καταγγελία αλλά δεν μπορούμε να πούμε κάτι περισσότερο αυτή τη στιγμή», κτλ. Αυτές βεβαίως είναι οι δηλώσεις on camera, ενώ υπάρχουν και τα λεγόμενα off the record που είναι τα «μεταξύ μας», που σε κάποιες περιπτώσεις χρησιμοποιούνται για να δώσουν κατεύθυνση. 

Σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις, οι αρμόδιοι, για να διερευνήσουν ένα σκάνδαλο που καταγγέλλεται, στην αρχή δεν έχουν στοιχεία και περιμένουν να τα λάβουν. Αφού τα λάβουν αυτά τα στοιχεία μελετώνται για εβδομάδες. «Βρισκόμαστε στο στάδιο της μελέτης», «τα στοιχεία βρίσκονται υπό το μικροσκόπιο των Αρχών», «πρόκειται για μεγάλο όγκο δεδομένων που χρήζουν πολύωρης και επίπονης μελέτης», είναι και πάλι οι ατάκες που επαναλαμβάνονται.

Ακολούθως ο φάκελος της υπόθεσης διαβιβάζεται στον Γενικό Εισαγγελέα για περαιτέρω οδηγίες. Σε κάποιες περιπτώσεις δίνει οδηγίες στην Αστυνομία για έρευνες, σε άλλες περιπτώσεις διορίζονται ανεξάρτητοι ανακριτές, όπως για παράδειγμα στις πολιτογραφήσεις κτλ. Ανακριτές στους οποίους δίνεται ένα εύλογο χρονικό διάστημα για να διεξάγουν την έρευνα τους. Εύλογο διάστημα που σε ουκ ολίγες περιπτώσεις, πιστώνεται με επιπλέον τρίμηνα ή εξάμηνα αναλόγως του όγκου των ερευνών. Στο μεταξύ, σε αυτές τις περιπτώσεις δεν χρειάζονται μέτρα γύρω από τους κατηγορούμενους και δεν τίθεται θέμα επηρεασμού μαρτύρων, καταστροφής τεκμηρίων κτλ. Για παράδειγμα, η υπόθεση του Al Jazeera είδε το φως στις 12 Οκτωβρίου 2020 και διενεργήθηκαν έρευνες από την Αστυνομία στις 29 Οκτωβρίου 2020. 

Οι έρευνες αφού ολοκληρωθούν, ο φάκελος της υπόθεσης, αφού φτάσει στο γραφείο του Εισαγγελέα - του εκάστοτε Εισαγγελέα - τυγχάνει μελέτης, η οποία επίσης παίρνει τον χρόνο της, αναλόγως της περίπτωσης και των δεδομένων. 

Ο Εισαγγελέας έχει τον τελευταίο λόγο εάν μια υπόθεση θα οδηγηθεί ενώπιον της Δικαιοσύνης ή όχι. Εάν η υπόθεση οδηγηθεί ενώπιον του Δικαστηρίου, τότε ξεκινά ένας νέος Γολγοθάς. Από τη μια ενστάσεις και αναβολές, από την άλλη ένα προβληματικό και δυσκοίλιο σύστημα απονομής Δικαιοσύνης, έχουν ως αποτέλεσμα μια υπόθεση για να εκδικαστεί σε πρώτο βαθμό θέλει μερικά χρόνια.

Μεταξύ εκείνου του διημέρου που η υπόθεση έσκασε σαν βόμβα και έκανε πάταγο, μέχρι την ημέρα που το Δικαστήριο θα ανακοινώσει την απόφαση του, έχουν μεσολαβήσει κάποια χρονιά, ο κόσμος έχει ξεχάσει, το Δικαστήριο συχνά πυκνά χρησιμοποιεί και ως μετριαστικό παράγοντα το γεγονός ότι έχουν παρέλθει κάποια χρόνια από την τέλεση του αδικήματος και πλέον «όλα καλά». Και ο Γολγοθάς έχει και συνέχεια εάν η υπόθεση οδηγηθεί σε δευτεροβάθμιο Δικαστήριο. 

Αυτή είναι η ιστορία μιας υπόθεσης διαφθοράς στην Κύπρο. Πολλά σκάνδαλα, ελάχιστες καταδίκες, Παχιά λόγια, λεπτές γραμμές στην απονομή Δικαιοσύνης.

Αυτός είναι και ο λόγος που ο κόσμος πλέον βαρέθηκε. Βαρέθηκε να ακούει ότι «ο πληροφοριοδότης πλέον προστατεύεται θεσμικά» και ότι «κάναμε βήματα μπροστά». Από τη στιγμή που οι αρμόδιοι, που οι ίδιοι θεσμοθέτησαν αυτά τα βασικά που έλειπαν από τη νομική φαρέτρα της πολιτείας, συμπεριφέρονται διστακτικά, με αργές, βασανιστικές και σε κάποιες περιπτώσεις εξοργιστικές κινήσεις, τι μπορείς να περιμένεις από τους επόμενους;

Πώς ο πολίτης μπορεί να εμπιστευθεί τον οποιονδήποτε πολιτικό ή θεσμικό παράγοντα που ισχυρίζεται όταν είναι αδιάφθορος, ότι έχει να τους επιδείξει μια σειρά από σκάνδαλα που ήταν «οικουμενικά»; Πώς μπορεί να εμπιστευτεί αυτούς που του τάζουν διαφάνεια, όταν τους βλέπουν στα σκάνδαλα που αφορούν μόνο τους άλλους να σηκώνουν μπαϊράμι και όταν στα σκάνδαλα αφορούν την δική τους οικογένεια, χάνονται από προσώπου γης; Και όταν εμφανίζονται, αρχίζουν τα «ναι, αλλά». Πάντα ένα «ναι» που δείχνει την ενοχή τους και ένα «αλλά» που εξοργίζει, γιατί θεωρούν πως είναι σε πλεονεκτική θέση, σε σχέση με τους απέναντι για να συνεχίσουν να δρουν, όπως δρούσαν μέχρι σήμερα.

Βρισκόμαστε σε προεκλογική περίοδο και ακριβώς ένα χρόνο μετά τις Βουλευτικές Εκλογές του 2021. Οι πολίτες σε εκείνες τις εκλογές έστειλαν κάποια μηνύματα που κανένας από τα κόμματα δεν έλαβε. Και σήμερα για τις επικείμενες εκλογές, συνεχίζουν να πολιτεύονται με τις ίδιες τακτικές. Να επαναλαμβάνουν τα ίδια επιχειρήματα, να χρησιμοποιούν την ίδια γλώσσα. Να βλέπουν το δέντρο που τους συμφέρει και όχι το δάσος που το μισο-έκαψαν και τα επιχειρήματά τους να είναι για το πόσο κακός είναι ο απέναντι και όχι πώς θα γίνουν οι ίδιοι καλύτεροι…