Ένα ταξίδι του μέλιτος τεσσάρων χρόνων που έφτασε στο τέλος του...

Στον κόσμο του αθλητισμού, το ρητό «η νίκη έχει πολλούς πατέρες, ενώ η ήττα είναι ορφανή», συχνά πυκνά επιβεβαιώνεται. Στις νίκες, όλοι δούλεψαν σκληρά. Η διοίκηση έκανε τις καλύτερες μεταγραφές και έφερε τον καλύτερο προπονητή. Αυτός με τη σειρά του δούλεψε σκληρά, εφάρμοσε τις καλύτερες τεχνικές, προπόνησε κατάλληλα τους αθλητές του, που με τη σειρά τους είναι όλοι παιχταράδες. Στις ήττες η ευθύνη αναζητείται με μεγεθυντικό φακό για να βρεθεί. Η διοίκηση τα ρίχνει στον προπονητή, ο προπονητής στους παίχτες και οι παίχτες στον προπονητή. Στις καλύτερες των περιπτώσεων ο προπονητής θα αναλάβει την ευθύνη και επειδή αυτός είναι ένας και οι ποδοσφαιριστές πολλοί, το πιο πιθανό είναι να κουνήσει αυτός μαντήλι.  

Το κείμενο δεν είναι αθλητικού περιεχομένου, αλλά εξόχως πολιτικό, παρά την περιγραφή στην εισαγωγή μιας κατάστασης που ζούμε σχεδόν κάθε μήνα στην Κύπρο κατά τη διάρκεια του ποδοσφαιρικού πρωταθλήματος. Ανάλογη με την ιστορία των ευθυνών για έναν αγώνα, είναι και η ιστορία της εφαρμογής της κάρτας φιλάθλου στον τόπο μας. Πρόκειται ουσιαστικά για μια Μεταρρύθμιση που οραματίστηκε και εργάστηκε για να ψηφισθεί και να εφαρμοσθεί ο πρώην υπουργός Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξεως, Ιωνάς Νικολάου.

Η βία στα γήπεδα είναι ένα φαινόμενο που στην Κύπρο χρονολογείται εδώ και δεκαετίες. Καμία Κυβέρνηση, κανένας υπουργός και κανένας Αρχηγός Αστυνομίας δεν κατάφερε να την καταπολεμήσει πριν έρθει αποφασισμένος ο Ιωνάς Νικολάου, έχοντας τις πλάτες του Προέδρου της Δημοκρατίας. Άλλωστε η βία στους αθλητικούς χώρους, έχει συγκεκριμένη πηγή που δεν είναι της ώρας να αναλυθούν, που έχουν να κάνουν με την παιδεία, τα προβλήματα της κοινωνίας και τον φανατισμό που εντέχνως καλλιεργείται από πυρήνες όλων ανεξαιρέτως των ομάδων.

Η Κυβέρνηση Αναστασιάδη, κατάφερε εν μέσω έντονης πολεμικής, να περάσει από τη βουλή, με ψήφους όλων των βουλευτών πλην του ΑΚΕΛ, το Νόμο για την καταπολέμηση της βίας στα γήπεδα. Ο εν λόγω Νόμος αποτελείται από 77 άρθρα, τα οποία αν κανείς τα μελετήσεις, θα διαπιστώσει πως μερικά εξ αυτών, αν και διαβάζονται ωραία και βαρύγδουπα, επί της ουσίας δεν μπορούν να εφαρμοστούν στα κυπριακά γήπεδα.

Σχεδόν τέσσερα χρόνια μετά τη ψήφιση της Νομοθεσίας, τέθηκε σε εφαρμογή το μέτρο της κάρτας φιλάθλου. Μέτρο που μεταξύ άλλων προβλέπει πως κάποιος για να μπει στους αθλητικούς χώρους θα πρέπει πρώτα να καταχωρήσει τα στοιχεία του στο μητρώο κατόχων κάρτας φιλάθλου που φυλάσσονται από τον ΚΟΑ. Αυτή η προϋπόθεση, ερμηνεύτηκε ορθά ή λανθασμένα από τους οργανωμένους φιλάθλους, ως φακέλωμα. Οι οργανωμένοι δεν μάσησαν τα λόγια τους. Οργανώθηκαν, έβαλαν και κατά μέρος τις οπαδικές τους διαφορές και δημιούργησαν ένα πραγματικό κίνημα που πάλεψε για να ανατρέψει την κάρτα.

Η αποφασιστικότητα όμως της Κυβέρνησης Αναστασιάδη, δεν άφηνε περιθώρια πισωγυρίσματος. Έτσι από τον Αύγουστο του 2018 το μέτρο της κάρτας φιλάθλου εφαρμόστηκε πλήρως στα γήπεδα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα όλοι ανεξαιρέτως οι οργανωμένοι οπαδοί των ομάδων να απέχουν. Την ίδια ώρα οι υπόλοιποι φίλαθλοι μπορούσαν να πηγαίνουν στο γήπεδο, με το μέτρο να παίρνει θετικό πρόσημο, τουλάχιστον σε ότι αφορά το κομμάτι της βίας εντός των αγωνιστικών χώρων.

Στην αρχή λιγότεροι, αργότερα περισσότεροι, οπαδοί των ομάδων πήγαιναν στα γήπεδα τα οποία όμως κατά κοινή ομολογία έμοιαζαν με εκκλησίες, όως πολλή τα αποκαλούσαν. Ο θόρυβος, τα τραγούδια και τα τύμπανα των οργανωμένων, είχαν σωπάσει οριστικά και πλέον μπορούσες να ακούσεις σαν κρύσταλλο τα χτυπήματα της μπάλας από τους ποδοσφαιριστές, τις στιχομυθίες τους με τους διαιτητές και τις οδηγίες των προπονητών. Είτε άρεσε στον φίλαθλο κόσμο, είτε όχι, αυτή ήταν η νέα πραγματικότητα του κυπριακού ποδοσφαίρου.

Πηγαίνοντας πίσω στα 77 άρθρα του Νόμου για την πάταξη της βίας από τους αθλητικούς χώρους, αξίζει να σημειωθεί πως μόνο το άρθρο 39 καταπιάνεται με το εν λόγω μέτρο. Όλα τα υπόλοιπα αφορούν τις αρμοδιότητες και τις ευθύνες όλων των υπολοίπων που εμπλέκονται σε έναν ποδοσφαιρικό αγώνα. Δηλαδή των ομάδων, της ομοσπονδίας, των επιτηρητών, των Αρχών των γηπέδων κτλ.

Όλοι αυτοί, με τη ψήφιση της Νομοθεσίας για τη βία στα γήπεδα, από το 2014, μέχρι την εφαρμογή της το 2018, είχαν την ευχέρεια να προετοιμαστούν έτσι ώστε όλα να είναι έτοιμα με την εφαρμογή του μέτρου. Η αλήθεια είναι πως πολλά εξ αυτών έγιναν, όμως είναι και πολλά αλλά που πέρασαν στα ψηλά, αφού πλέον η νούμερο ένα πηγή της βίας, οι οργανωμένοι οπαδοί, απουσίαζαν από τα γήπεδα.

Από το ταξίδι του μέλιτος back to reality

Από την εφαρμογή της κάρτας μέχρι και πριν από λίγες εβδομάδες, μεσολάβησε και η πανδημία, όπου τα γήπεδα, είτε ήταν παντελώς άδεια, είτε υπολειτουργούσαν με την παρουσία πολύ μικρού αριθμού φιλάθλων. Θα μπορούσε κανείς να πει πως η περίοδος από τον Αύγουστο του 2018 μέχρι και τον Απρίλιο του 2022, ήταν μια περίοδος τεσσάρων χρόνων που πέρασε σαν μήνας του μέλιτος για όλους τους εμπλεκόμενους. Ήταν όμως ουσιαστικά μια περίοδος χάριτος, όπου η κοινωνία έδινε στις Αρχές χρόνο για να προετοιμασθούν. Αυτή η προετοιμασία θα μπορούσε να περιλαμβάνει εκπαίδευση των φρουρών ασφαλείας των γηπέδων. Αναβάθμιση των κλειστών κυκλωμάτων παρακολούθησης των γηπέδων, βελτίωση των εγκαταστάσεων των κερκίδων και πέριξ των γηπέδων έτσι ώστε να διασφαλίζεται η ασφάλεια όσων προσέρχονται στα γήπεδα. Και τέλος, και πιο σημαντικό, η εκπαίδευση των αστυνομικών, έτσι ώστε να βελτιστοποιήσουν την τακτική τους, για καταστολή των επεισοδίων.

Στην Κύπρο, δεν ήταν που πριν λίγα χρόνια φέραμε Βρετανούς εμπειρογνώμονές για να εκπαιδεύσουν τους αστυνομικούς μας στην καταστολή επεισοδίων; Αν η εκπαίδευση που μας πρόσφεραν ήταν αυτή που είδαμε στα βίντεο έξω από το «Αντώνης Παπαδόπουλος», τότε απαιτείται να ζητήσαμε τα λεφτά μας πίσω γιατί σίγουρα μας κοροϊδέψαν.

Παρεμπιπτόντως, πηγαίνοντας πίσω στα όσα έπρεπε από το 2014 να γίνουν, αξίζει κανείς να διαβάσει ένα άρθρο πάνω από το άρθρο 39 που αναφέρεται στην κάρτα φιλάθλου. Γράφει λοιπόν το άρθρο 38 του Νόμου για καταστολή της βίας στα γήπεδα: 38. (1) Για την απλούστευση και την αποτελεσματικότητα του ελέγχου των εισιτηρίων κατά τη διάρκεια αγώνα ή εκδήλωσης σε αθλητικό χώρο:

(α) όλοι οι θεατές ή οι φίλαθλοι θα πρέπει να προχωρούν αμέσως στις θέσεις ή στο τμήμα τους υπό την εποπτεία του υπευθύνου ασφάλειας και επαρκούς αριθμού επιτηρητών·

(β) δεν επιτρέπεται σε κανένα θεατή ή φίλαθλο να αλλάξει θέση ή τμήμα, εκτός κατόπιν άδειας του υπευθύνου ασφάλειας ή του επιτηρητή.

(2) Πρόσωπο το οποίο παραλείπει να συμμορφωθεί με τις διατάξεις του εδαφίου (1), υποχρεούται, μετά από υπόδειξη του υπευθύνου ασφάλειας, να αποχωρήσει από αυτόν και, σε περίπτωση μη συμμόρφωσής του, η αστυνομία έχει καθήκον να το οδηγήσει έξω από τον αθλητικό χώρο.

Όσοι φίλαθλοι προσέρχονται στα γήπεδα, σίγουρα διαβάζοντας την συγκεκριμένη πρόνοια του Νόμου, θα γελούν.

Οι οργανωμένοι ήταν στα σπίτια ή στους συνδέσμους, πλέον στα γήπεδα πήγαιναν παιδιά και οικογένειες και αν και οι αριθμοί των εισιτηρίων ήταν μικρότεροι και η ατμόσφαιρα λίγο ξενέρωτη, ήταν ουσιαστικά το αντιστάθμισμα για την εξάλειψη της βίας. Κάτι δίνεις κάτι παίρνεις.

Άλλωστε όλη αυτή την περίοδο με κάθε ευκαιρία, φρόντιζαν να κάνουν αισθητή την παρουσία τους, όχι εντός των γηπέδων πλέον αλλά σε δρόμους και πλατείες. Τραυματισμοί, κάψιμο αυτοκινήτων, κάψιμο συνδέσμων, εντοπισμών ναρκωτικών ουσιών και κλείσιμο συνδέσμων, ήταν μόνο μερικοί από τους τίτλους των μέσων όταν οι οργανωμένοι ήθελαν να υπενθυμίσουν ότι είναι εδώ και συνεχίζουν τον αγώνα τους, χωρίς ποτέ να κρύψουν πως αργά ή γρήγορα θα επιστρέψουν. Εξάλλου και οι ίδιες οι εταιρείες που διαχειρίζονται τις ποδοσφαιρικές ομάδες, πάντα εκθείαζαν τους οργανωμένους τους και τους καλούσαν να επιστρέψουν, για να στηρίξουν την ομάδα στα δύσκολα. Την ίδια ώρα στη Βουλή είχε ανοίξει η συζήτηση για τροποποίηση του Νόμου, η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη.

Η μεγάλη επιστροφή και το ξεγύμνωμα

Τι συνέβη με απλά λόγια από το 2018 μέχρι πριν από τρεις εβδομάδες, όταν επέστρεψαν οι οργανωμένοι του ΑΠΟΕΛ; Οι οργανωμένοι κλείστηκαν στους συνδέσμους τους, συνέχισαν να οργανώνονται και μέσα μέσα δήλωναν παρουσία με επεισόδια μακριά από αγωνιστικούς χώρους που δεν τύγχαναν και σημαντικής προβολής από τα ΜΜΕ. Από την άλλη η Αστυνομία θεώρησε πως βία στα γήπεδα ήταν και πάει, οι αστυνομικοί επιτηρούσαν τους ποδοσφαιρικούς αγώνες, έχοντας κατά νου τις υπερωρίες που γράφουν, γνωρίζοντας πως δεν υπάρχει πιθανότητα πραγματοποίησης επεισοδίων και οι φρουροί ασφαλείας των γηπέδων, έβλεπαν τις δυο-τρεις ώρες που πήγαιναν στο γήπεδο και φόραγαν το πορτοκαλί γιλέκο, ως ένα καλό έξτρα μεροκάματο. Καμία εκπαίδευση και καμία προετοιμασία για την ημέρα επιστροφής των οργανωμένων.

Και τι άλλαξε; Από τα πρώτα δευτερόλεπτα που οι οργανωμένοι οπαδοί του ΑΠΟΕΛ επέστρεψαν στα γήπεδα, κατάφεραν να ντροπιάσουν και αν ακυρώσουν μια Νομοθεσία, για την οποία όσοι εργάστηκαν για να εφαρμοστεί, δήλωναν περήφανοι και μοίραζαν συγχαρητήρια δεξιά και αριστερά εδώ και τέσσερα χρόνια. Σπάζοντας απλά μια πόρτα, μπήκαν στο γήπεδο, ανεξέλεγκτα, όχι μόνο χωρίς ταυτοποίηση της κάρτας φιλάθλου, αλλά χωρίς καν εισιτήρια. Τοποθέτηση για το τι πραγματικά συνέβη, ποιος ευθύνεται και γιατί στο βίντεο που κυκλοφόρησε φαίνεται μόνο ένας φρουρός ασφαλείας ο οποίος επιχειρεί μόνος να τα βάλει με τον όχλο, θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή του για τριάντα ευρώ, δεν έγινε ποτέ κι από κανένα. Παρεμπιπτόντως για το συγκεκριμένο συμβάν δεν συνελήφθη κανείς.

Μετά επέστρεψαν και οι οργανωμένοι του Απόλλωνα. Έξω από το Αντώνης Παπαδόπουλος, στην πρώτη τους εκδρομή εκτός Λεμεσού, έδωσαν ραντεβού με τους οργανωμένους της Ανόρθωσης. Κροτίδες, ξύλα, πέτρες, μολότοφ και καλυμμένα πρόσωπα. Αφέθηκαν από τις Αρχές να προσεγγίσουν το γήπεδο. Το ραντεβού, όπως φαίνεται κι από τα βίντεο κλείστηκε στα χωράφια δυτικά του γηπέδου. Ο σχεδιασμός της Αστυνομίας για το πώς και από ποιους δρόμους θα μεταβούν οι οπαδοί στο γήπεδο πήγε στράφι, ενώ στα βίντεο φαίνονται σταθμευμένα τα αυτοκίνητα της Αστυνομίας, αλλά οι αστυνομικοί να είναι άφαντοι ενώ και όταν εμφανίζονται έχουν ρόλο θεατή. Αποτέλεσμα; Σήμερα μια οικογένεια να βλέπει το παιδία της, να βρίσκεται στο Νοσοκομείο καμένο στο 45% του σώματος του.

Όπως και σε άλλες περιπτώσεις, ο άνθρωπος που πέταξε τη μολότοφ που έκαψε τον άτυχο Ευριπίδη, δεν θα δικαστεί ποτέ. Οι ευθύνες όμως για τη βίαιη επιστροφή των οργανωμένων στα γήπεδα, πέραν από τη μερίδα εκείνων που βρίσκονται πίσω από τις κουκούλες και δημιουργούν τα έκτροπα, έχουν ονοματεπώνυμα και κάποια στιγμή, επιτέλους θα πρέπει να αναληφθούν. Αλλά πότε και ποιος στην Κύπρο ανέλαβε ποτέ την ευθύνη και θα την αναλάβει τώρα;

Το πιο τραγικό της υπόθεσης είναι η δήλωση του εκπροσώπου Τύπου της Αστυνομίας, ο οποίος είπε, πως πέραν από τον τραυματισμό του 20χρονου Ευριπίδη(σ.σ. που ήταν τρεις μέρες διασωληνομένος), δεν έγινε κάτι πιο σοβαρό». Μάλλον η Αστυνομία περιμένει να συμβούν και στην Κύπρο δολοφονίες, όπως αυτή του Άλκη ή του Νάσου στη Θεσσαλονίκη για να αξιολογήσει ως σοβαρά τα επεισόδια μέσα και έξω από τα γήπεδα…

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

• Συγκλονισμός... Ήταν περαστικός, πήγε να σβήσει φωτιά και του έριξαν μολότοφ
• Η ζούγκλα που δημιουργήσαμε, η ζούγκλα που πρέπει να γκρεμίσουμε…
• Οι οργανωμένοι και οι… ανοργάνωτοι-Η ζούγκλα των χούλιγκαν και το VAR που μίλησε