Κόβουν νομική αρωγή σε θύματα βίας-«Ρωτούν για τα βαμμένα νύχια και μαλλιά τους»

Την αδήριτη ανάγκη παραχώρησης νομικής αρωγής σε όλα τα θύματα έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας, ανέδειξε η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Βουλής, η οποία διαπίστωσε μέσα από το διάλογο που έγινε, ότι υπάρχουν πολλά κενά και ασάφειες στο νόμο, τα οποία πρέπει να εξεταστούν και να προκύψουν αλλαγές, για προστασία των θυμάτων.

Κατά τη διάρκεια της συνεδρίας, στην οποία παρέστησαν μεταξύ άλλων εκπρόσωποι του Υπουργείου Δικαιοσύνης, της Νομικής Υπηρεσίας, του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου και άλλων οργανώσεων, η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα πως η Νομική Αρωγή πρέπει να δίδεται χωρίς οικονομικά κριτήρια και άνευ όρων, όπως ανέφερε η πρόεδρος της Επιτροπής, Ειρήνη Χαραλαμπίδου.

Τη δεδομένη στιγμή, όπως ενημερώθηκε η Βουλή, υπάρχουν συγκεκριμένα κριτήρια τα οποία τίθενται για να μπορέσει ένα θύμα να τύχει νομικής αρωγής, ενώ την ίδια ώρα, υπάρχουν καταγγελίες ότι το 80% όσων αιτούνται, απορρίπτονται.

Μάλιστα, σύμφωνα με καταγγελία που έκανε η πρόεδρος του συνδέσμου μονογονιών Αργεντούλα Ιωάννου, πολλές φορές παρατηρείται το φαινόμενο, να ρωτούν τα θύματα που ζητούν νομική αρωγή γιατί έχουν βαμμένα νύχια ή μαλλιά.

«Είναι ντροπή όταν κάνουν αντεξέταση να ρωτούν για τα ρούχα και τα νύχια. Σκοπός των εκπροσώπων της Νομικής Υπηρεσίας είναι να έρθουν και να πιάσουν το πόδι των θυμάτων».

Η κ. Ιωάννου κατήγγειλε επίσης ότι σε σχέση με τα διατάγματα αποκλεισμού που εκδίδονται από την Αστυνομία, ώστε να προστατεύεται το θύμα από τον θύτη, κάποιες φορές χρειάζονται ακόμη και δύο μήνες για να συμβεί κάτι τέτοιο. Η πρόεδρος των μονογονιών, τόνισε ότι αντιλαμβάνεται πως υπάρχει υποστελέχωση στην Αστυνομία, αλλά πρέπει να καθορίζεται ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, που να μην ξεπερνά τον ένα μήνα, αφού πρόκειται για άτομα που κινδυνεύουν.

Από την πλευρά του, το Υπουργείο Δικαιοσύνης απάντησε ότι δεν έλαβαν από οποιονδήποτε παράπονο για τέτοια περιστατικά, με την πρόεδρο της Επιτροπής Ειρήνη Χαραλαμπίδου να διαμηνύει ότι θα ετοιμάσουν έκθεση, για όπως είπε χαρακτηριστικά, «εάν χάσουμε έστω και μία σύζυγο, θα είναι έγκλημα».

Καταγγελίες για τους λόγους που απορρίπτονται τα θύματα

Εκ μέρους του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου, ο δικηγόρος Γιώργος Χριστοφίδης παραδέχθηκε ότι σε κάποιες περιπτώσεις πρέπει να καταργηθούν τα κριτήρια, ενώ η διευθύντρια του ΣΠΑΒΟ, Άντρη Αντρονίκου τόνισε ότι ο νόμος για τη νομική αρωγή δεν εναρμονίζεται με τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, την οποία υιοθέτησε η Κύπρος.

«Για να καταλάβετε, ακόμα και η επίδοση αίτησης από το θύμα για νομική αρωγή, προς τη Νομική Υπηρεσία, επιβαρύνει το θύμα  Σε ότι αφορά στις γυναίκες που βρίσκονται στο Σπίτι της Γυναίκας ή εξυπηρετούνται από το ΣΠΑΒΟ, τους τα καλύπτουμε. Το θύμα, όταν δεν μιλά, ελληνικά πρέπει να πληρώσει τον μεταφραστή στο Δικαστήριο».

Όπως κατήγγειλε, υπήρχε περίπτωση που μητέρα απορρίφθηκε από νομική αρωγή, παρότι λάμβανε 700 ευρώ εισόδημα και ήταν μητέρα δύο ανήλικων παιδιών και πλήρωνε μάλιστα και ενοίκιο.

Σύμφωνα με την κ. Ανδρονίκου, από το Δεκέμβριο του 2020 μέχρι το Δεκέμβριο του 2021, καταχωρήθηκαν από το Σπίτι της Γυναίκας, 23 αιτήσεις για νομική αρωγή και εγκρίθηκαν μόνο οι οκτώ. Τρεις απορρίφθηκαν γιατί η αιτήτρια κρίθηκε ικανή για εργασία, παρόλο που δεν εργαζόταν τη δεδομένη στιγμή. Δώδεκα απορρίφθηκαν λόγω μη προώθησης, δηλαδή είτε γιατί η αιτήτρια δεν εμφανίστηκε, είτε γιατί καθυστέρησε να εμφανιστεί, είτε γιατί επέλεξε να μην εμφανιστεί, λόγω καθυστέρησης της εξέτασης βρήκε λύση και προσέλαβε μόνη της δικηγόρο».

Το 2022 και πιο συγκεκριμένα μέχρι το τέλος Απριλίου, σημείωσε ότι κατατέθηκαν εννέα αιτήσεις, εγκρίθηκε η μία, εκκρεμούν τέσσερις και απορρίφθηκαν τέσσερις για τους λόγους που ανέφερα προηγουμένως, εκτός από μία που η αιτήτρια απορρίφθηκε γιατί λάμβανε μισθό 870 ευρώ.

Μετά το τέλος της συνεδρίας, η πρόεδρος της Επιτροπής, Ειρήνη Χαραλαμπίδου ανέφερε πως «συζητήσαμε σήμερα ιδιαίτερης σημασίας θέμα, που αφορά στην παροχή δωρεάν νομικής αρωγής σε αναγνωρισμένα θύματα έμφυλης και οικογενειακής βίας. Σε περιόδους οικονομικής κρίσης, όπου οι συνθήκες διαβίωσης είναι πολύ δύσκολες για αρκετούς συνανθρώπους μας, για μια γυναίκα θύμα βίας που δεν είναι οικονομικά ανεξάρτητη, είναι ακόμα πιο δύσκολο να σπάσει τον κλοιό βίας αν δεν έχει στήριξη από την πολιτεία και τους αρμόδιους φορείς.

Θεωρούμε, είπε «ότι είναι θέμα κοινωνικής ευθύνης, η παροχή νομικής αρωγής στις περιπτώσεις των αναγνωρισμένων από την αστυνομία θυμάτων βίας, χωρίς οικονομικά κριτήρια, ώστε να δημιουργηθεί κουλτούρα ασφάλειας μεταξύ των θυμάτων και να παταχθεί αποτελεσματικά η έμφυλη και οικογενειακή βία».

Σημείωσε εξάλλου πως «δεν μπορεί να εξευτελίζεται μια γυναίκα θύμα βίας μέσα από διαδικασίες αίτησης για παροχή δωρεάν νομικής αρωγής . Όσες εκστρατείες και να κάνουμε για να ενθαρρυνθούν οι γυναίκες να καταγγείλουν τη βία που υφίστανται, αν δεν νιώσουν ότι έχουν πραγματική στήριξη, δεν θα μπορέσουμε να πετύχουμε τον στόχο μας».

Όπως υπέδειξε, «μέσα από την σημερινή συζήτηση διαπιστώθηκε σωρεία από κενά τα οποία θα πρέπει να τύχουν νομοθετικής ρύθμισης. Το μεγαλύτερο πρόβλημα για το οποίο αναφερόμαστε συνεχώς είναι αυτό της καθυστέρησης στην εκδίκαση των υποθέσεων. Η καθυστέρηση στην απονομή δικαιοσύνης είναι μια παράμετρος που λειτουργεί δυστυχώς αποτρεπτικά αφού με την πάροδο του χρόνου παρατηρείται σε αρκετές περιπτώσεις απροθυμία στο να δοθεί μαρτυρία».

Υπέδειξε ακόμα πως «το διαθέσιμο κονδύλι για δωρεάν νομική αρωγή δεν αξιοποιείται πλήρως, αφού ένας μεγάλος αριθμός αιτήσεων απορρίπτεται, χωρίς μάλιστα να δίνεται επαρκής αιτιολόγηση για την απόρριψη. Η μη αιτιολόγηση μιας απόφασης είναι λόγος έφεσης, αλλά πως θα μπορεί μια γυναίκα που αιτείται νομική αρωγή, λόγω οικονομικών δυσκολιών να εφεσιβάλει την απόρριψη της αίτησης της, με ότι αυτό συνεπάγεται από πλευράς κόστους αλλά και χρόνου που θα χρειαστεί μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία. Θα πρέπει να γίνει μια χαρτογράφηση των προβλημάτων, σε συνεργασία και με τα δικαστήρια για να δούμε πως μπορεί να αλλάξει αυτή η κατάσταση».

Τόνισε εξάλλου πως «πιθανές νομοθετικές ρυθμίσεις που επηρεάζουν ζητήματα  προϋπολογισμού, απαιτούν τη συνεργασία με το Υπουργείο Δικαιοσύνης. Επομένως, θα είμαστε σε επικοινωνία με το υπουργείο αλλά και με τον πρόεδρο του Εθνικού Συντονιστικού Φορέα για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Βίας κατά των Γυναικών για καλύτερη διαχείριση. Υπάρχουν όμως τροπολογίες τις οποίες μπορούμε να κάνουμε ως Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ανθρωπίνων δικαιωμάτων και στις οποίες θα προχωρήσουμε άμεσα».

Καταλήγοντας, είπε πως «θα ήθελα επίσης να χαιρετήσω την πρωτοβουλία του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου “Δικαιοσύνη για όλους”, μέσα από το οποίο θα παρέχονται δωρεάν νομικές συμβουλές εθελοντικά από μέλη του συλλόγου και να ενημερώσω ότι στην επόμενη συνεδρία θα συνεχιστεί η συζήτηση για το θέμα της ευθανασίας, με την παρουσίαση, από τον πρόεδρο της Επιτροπής Βιοηθικής, των αποτελεσμάτων της μελέτης που έχει διεξαχθεί από την Επιτροπή Βιοηθικής».

Σε δηλώσεις του για το ίδιο θέμα, ο βουλευτής της ΔΗΠΑ, Αλέκος Τρυφωνίδης, εστίασε στις μακροχρόνιες και δαιδαλώδεις διαδικασίες και στα νομικά κενά, όσον αφορά τα προβλήματα που προκύπτουν κατά την παροχή νομικής αρωγής σε γυναίκες που είναι θύματα βίας. «Ως ΔΗΠΑ θεωρούμε ότι πρέπει να παρέχεται νομική αρωγή χωρίς χρηματοοικονομικά κριτήρια. Από τη στιγμή που μια γυναίκα καταγγέλλει την όποια μορφή βίας στην αστυνομία, αμέσως πρέπει να της παρέχεται νομική αρωγή, για να καθοδηγείται σε όλη τη διαδικασία», ανέφερε.

Πρόσθεσε ότι δεν πρέπει να χάνονται ζωές λόγω βίας, αξιώνοντας αξιοπρεπείς συνθήκες ζωής για τις γυναίκες με ίσες ευκαιρίες. «Η βία είναι βία και δεν κατηγοριοποιείται με οικονομικά κριτήρια και κοινωνικές τάξεις», κατέληξε.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: 

• Το ζήτημα της ευθανασίας στο επίκεντρο συνεδρίου της Βουλής-Πολλά τα ερωτήματα
• Πέρασε στα ψιλά η απέλαση φοιτητή με HIV-Ενδεχόμενη καταδίκη Κύπρου από ΕΔΑΔ
• Ανάγκη για αξιολόγηση των πρωτοκόλλων της Αστυνομίας για την έμφυλη βία εντοπίζει η Δράκου