Ανάγκη για αξιολόγηση των πρωτοκόλλων της Αστυνομίας για την έμφυλη βία εντοπίζει η Δράκου

Ένα πρώτο, σημαντικό βήμα για την εφαρμογή της νομοθεσίας που εκπορεύεται από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης και στοχεύει στην αντιμετώπιση περιστατικών έμφυλης βίας, συνιστά η ίδρυση του Συντονιστικού Φορέα στην Κύπρο, όπως αναφέρθηκε σήμερα στο πλαίσιο της συνεδρίασης της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για το θέμα αυτό.

Τα μέλη της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής χαιρέτισαν την ίδρυση του Συντονιστικού Φορέα, ο οποίος θα παρακολουθεί και θα συντονίζει τη δράση των εμπλεκόμενων μερών σε ό,τι αφορά στην αντιμετώπιση εγκλημάτων με θύματα γυναίκες στην Κύπρο. Ιδιαίτερη ικανοποίηση εξέφρασαν για τον διορισμό του Άριστου Τσιάρτα στη θέση του Προέδρου του Συντονιστικού Φορέα, του οποίου η εμπειρία σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ως Λειτουργός του Γραφείου της Επιτρόπου Διοικήσεως, θεωρήθηκε ότι θα αποδειχθεί πολύτιμη στον νέο του ρόλο. 

Η Υπουργός Δικαιοσύνης, Στέφη Δράκου, που συμμετείχε στη συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής, ανέφερε ότι σε επίπεδο νομοθεσίας έχουν γίνει σημαντικά βήματα, όμως χρειάζεται να γίνουν ακόμα αρκετά βήματα, για την ομαλή εφαρμογή της νομοθεσίας και τόνισε η ότι η ίδρυση του Συντονιστικού Φορέα θα συμβάλει στην κατεύθυνση αυτή.

Όπως είπε ο κ. Τσιάρτας, στον Συντονιστικό Φορέα, η ίδρυση του οποίου εγκρίθηκε στις 3 Μαρτίου από το Υπουργικό Συμβούλιο, συμμετέχουν εκπρόσωποι από όλες τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες του κράτους, καθώς και εκπρόσωποι ΜΚΟ: η Άννα Ματθαίου (Νομική Υπηρεσία), η Νίκη Αντρέου (Υπ. Δικαιοσύνης), η Μαρία Τσιόγκου (Υπ. Υγείας), η Χρυστάλλα Κόρτα (Υπ. Παιδείας), η Τάνια Χαραλαμπίδου (Υπ. Εσωτερικών), η Εύη Νικολάου (Αστυνομία), η Αγγέλα Ιωακείμ (Υπηρεσίες Κοιν. Ευημερίας), ο Παναγιώτης Μέσσιος (Σύνδεσμος Κοινωνικών Λειτουργών Κύπρου) και η Άντρη Ανδρονίκου (Σύνδεσμος για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση της Βίας στην Οικογένεια).

Τη συζήτηση στην Επιτροπή απασχόλησαν αρκετά δύο επιφυλάξεις που διατηρεί η Κυπριακή Δημοκρατία, όσον αφορά την υιοθέτηση της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, οι οποίες αφορούν αφενός στην ευθύνη του κράτους για αποζημίωση θύματος, σε περίπτωση σοβαρής αναπηρίας μετά από έμφυλη βία, και αφετέρου στην αυτόνομη άδεια παραμονής αλλοδαπής συζύγου που έχει πέσει θύμα έμφυλης βίας.

Όσον αφορά την πρώτη επιφύλαξη, η κ. Δράκου είπε ότι είναι ένα καθαρά οικονομικό θέμα και χρειάζεται να επικαιροποιηθεί η οικονομική μελέτη που είχε γίνει τότε για να διαφανεί αν η Κυπριακή Δημοκρατία μπορεί τώρα να καλύψει το σχετικό κονδύλι. Όσον αφορά τη δεύτερη επιφύλαξη, η ίδια είπε ότι θα εξεταστεί το θέμα μαζί με τον Υπ. Εσωτερικών και τους εμπλεκόμενους φορείς, για να διερευνηθούν ασφαλιστικές δικλείδες, ώστε να μην τυγχάνει εκμετάλλευσης η πρόνοια αυτή για συγκάλυψη λευκών γάμων. 

Η Υπ. Δικαιοσύνης αναφέρθηκε και στην ανάγκη χαρτογράφησης των περιστατικών έμφυλης βίας, η οποία, όπως είπε, λόγω της πανδημικής κρίσης παρουσιάζει αυξητική τάση, ενώ τόνισε και την ανάγκη για αξιολόγηση των πρωτοκόλλων της αστυνομίας για τη αντιμετώπιση τέτοιων περιστατικών, ώστε να συνάδουν με τις πρόνοιες τις Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης. Πρόσθεσε ότι σκοπός είναι μέσα από κάθε βήμα της διαδικασίας «το θύμα της έμφυλης βίας να αισθάνεται ότι τυγχάνει της σωστής μεταχείρισης, σε συνθήκες εμπιστευτικότητας, ψυχολογικής στήριξης, με ενημέρωση και καθοδήγηση σε θέματα που αφορούν τα δικαιώματά του, ώστε να διεκδικήσει όσα της προσφέρει η νομοθεσία», εξήγησε η Υπουργός σε δηλώσεις της μετά τη συνεδρίαση.

Η κ. Δράκου είπε ακόμα ότι στο πλαίσιο της αναθεώρησης των πρωτοκόλλων περιλαμβάνεται και η πρόνοια παρουσίας γυναίκας στον χειρισμό υποθέσεων έμφυλης βίας εναντίον γυναικών. «Προχωρήσαμε στη δημιουργία ειδικών κλιμακίων σε όλες τις επαρχίες εντός της Αστυνομίας, ώστε να είναι άμεση και πιο αποτελεσματική η παρέμβαση», ανέφερε.

Απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου σχετικά με μέτρα για την αντιμετώπιση φαινομένων προβληματικού χειρισμού υποθέσεων, όπως της Βρετανίδας, από μέλη της Αστυνομίας, η Υπουργός απάντησε ότι γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο τα κλιμάκια της Αστυνομίας σε όλες τις επαρχίες, στελεχώνονται από κατάλληλα άτομα, με τις κατάλληλες ειδικότητες για να χειριστούν αυτά τα θέματα.

Αναφέρθηκε, ακόμα, στη δημιουργία του πολυθεματικού Σπιτιού της Γυναίκας, «το οποίο στελεχώνεται από ένα άρτια καταρτισμένο προσωπικό».

Κατά τη συζήτηση στην Επιτροπή τονίστηκε και από βουλευτές, αλλά και από εκπροσώπους γυναικείων οργανώσεων, ότι υπάρχει ανάγκη και για άλλες δομές, που να καλύπτουν όλες τις περιπτώσεις γυναικών που είναι θύματα βίας (και όχι μόνο οικογενειακής βίας), όπως επίσης και επεξεργασία μηχανισμών στήριξης για τις γυναίκες, αφού φύγουν από τις δομές.

«Δε χρειαζόμαστε περαιτέρω νομοθετικές ρυθμίσεις», είπε η Υπουργός, τονίζοντας ότι «αυτό που χρειαζόμαστε είναι αλλαγή κουλτούρας και αυτό δεν είναι θέμα γυναικείο, αλλά της κοινωνίας». Σε αυτό τον τομέα εξήγησε ότι είναι σημαντική η συνεργασία με τις ΜΚΟ. Εξέφρασε, μάλιστα, την πεποίθηση ότι η «αλματώδης», όπως είπε, αλλαγή που διαπιστώνεται τα τελευταία χρόνια σε θέματα που άπτονται έμφυλης βίας, εμπνέει αισιοδοξία ότι θα επιτευχθεί και ο στόχος πλήρους εφαρμογής των προνοιών της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης.

Σε αυτό, όπως είπε, συνηγορούν και τα προκαταρκτικά ευρήματα του ελεγκτικού μηχανισμού GREVIO, ο οποίος κατά την επίσκεψή του στην Κύπρο διαπίστωσε «σημαντικά βήματα προόδου που έγιναν προς αυτή την κατεύθυνση, τόσο όσον αφορά το νομοθετικό πλαίσιο, όσο και όσον αφορά ουσιαστικές και διοικητικές τομές και μέτρα που έχουν ληφθεί, για τη στήριξη και προστασία των θυμάτων έμφυλης βίας». «Αναμένουμε τα τελικά αποτελέσματα και σίγουρα οι συστάσεις της GREVIO λαμβάνονται σοβαρά υπόψη», κατέληξε η κ. Δράκου, λέγοντας ότι «όσα έχουν επιτευχθεί, μας δίνουν θάρρος και δύναμη για να πιστέψουμε ότι θα φτάσουμε και τον τελικό στόχο».

Σε παρέμβασή της κατά τη συνεδρίαση, πάντως, εκπρόσωπος της Παγκύπριας Ομοσπονδίας Γυναικείων Οργανώσεων (ΠΟΓΟ), Ελένη Ευαγόρου, επεσήμανε ότι για έντεκα μήνες από την υπογραφή της Σύμβασης δεν έγινε κανένα βήμα για την εφαρμογή της, με τον Συντονιστικό Φορέα να ιδρύεται μόλις πρόσφατα. Πρόσθεσε ότι "είναι πολύ προβληματική" ακόμα η κατάσταση σε αρμόδιες υπηρεσίες που σχετίζονται με τον χειρισμό περιστατικών έμφυλης βίας, αφού η ΠΟΓΟ γνωρίζει για περιπτώσεις γυναικών που κατέφυγαν σε Αστυνομικά Τμήματα, όμως αντί στήριξης έλαβαν παραινέσεις να μην προχωρήσουν σε καταγγελίες και να γυρίσουν στα σπίτια τους.

Στη συνεδρίαση συμμετείχε και ο Υπ. Παιδείας, Πρόδρομος Προδρόμου, ο οποίος κλήθηκε για να ενημερώσει για τις προσπάθειες που γίνονται σε επίπεδο εκπαίδευσης μαθητών και επιμόρφωσης εκπαιδευτικών. Σε δηλώσεις του μετά τη συνεδρίαση, τόνισε ότι «κλειδί για την πρόοδο σε αυτά τα ζητήματα είναι η πρόληψη, ώστε οι νεότερες γενιές να έχουν σωστές βάσεις».

«Μέσα στα σχολεία προσπαθούμε συστηματικά, και μέσα από τα αναλυτικά προγράμματα, αλλά και με προγράμματα επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών, να δώσουμε τα σωστά πρότυπα στα παιδιά, να διαμορφώνονται από τις πρώιμες ηλικίες οι χαρακτήρες των αυριανών πολιτών, οι οποίοι θα έχουν σωστές αρχές και κατευθύνσεις, σε θέματα πολιτότητας, συμπεριφοράς και έμφυλης ισότητας», είπε, αναφέροντας ότι στην κατεύθυνση αυτή συμβάλλει και η συστηματοποίηση της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης, σε συνεργασία και με ΜΚΟ, με σκοπό «καλύτερη συνείδηση και στις γυναίκες για αυτοπροστασία, αλλά και σε άντρες και γυναίκες για τον αμοιβαίο σεβασμό και τις σωστές σχέσεις ανάμεσα στα φύλα», όπως είπε. Πρόσθεσε ότι το Υπουργείο επεξεργάζεται σειρά εργαστηρίων, από την προδημοτική μέχρι το γυμνάσιο, με λειτουργίες δεξιοτήτων, που αφορούν μεταξύ άλλων και τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση.

Εξήγησε, ακόμα, ότι το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο τρέχει σειρά προγραμμάτων για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, εστιάζοντας στη διαχείριση του σεξισμού, της έμφυλης βίας στο σχολικό περιβάλλον, του σχολικού εκφοβισμού με έμφαση σε θέματα φύλου και εθνικότητας. «Προσπαθούμε να εξοπλίζουμε όλους τους εκπαιδευτικούς για να μπορούν με τη σειρά τους να τα περάσουν από νωρίς στα παιδιά, να διαμορφώσουμε χαρακτήρες, ώστε να περιορίσουμε τα περιστατικά κακοποίησης των γυναικών, που όντως μας ανησυχούν», ανέφερε.

Η Πρόεδρος της Επιτροπής και Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Ειρήνη Χαραλαμπίδου, είπε ότι η ίδρυση του Συντονιστικού Φορέα είναι σημαντικό βήμα, όμως απαιτούνται να γίνουν πολλά ακόμα. «Θέλουμε να πιστώσουμε όλους με καλή πρόθεση», είπε.

Χαιρετίζοντας τον διορισμό του Άριστου Τσιάρτα στη θέση του Προέδρου του Συντονιστικού Φορέα, εξέφρασε την αισιοδοξία ότι θα συμβάλει στη λειτουργία του, «τόσο ως προς την πρόληψη όσο και ως προς την εποπτεία, η οποία θα καταγράφεται σε εξαμηνιαίες εκθέσεις προς την Υπουργό Δικαιοσύνης και θα αποστέλλονται για ενημέρωση και στην Επιτροπή μας».

Ανέφερε, ακόμα, ότι χρειάζεται χαρτογράφηση του προβλήματος, που να δείχνει σε ποιο βαθμό εκτείνεται η έμφυλη βία, πόσα περιστατικά παρουσιάζονται κάθε χρόνο, ποια έχουν τύχει διαχείρισης, ποια οδηγήθηκαν ενώπιον δικαστηρίου, πόσες καταδίκες υπήρξαν. Συμφώνησε με την σημείωση της Υπουργού για την αξιολόγηση των πρωτοκόλλων, λέγοντας ότι «δυστυχώς, φαίνεται ότι υπάρχει ιδιαίτερη αδυναμία στην εφαρμογή των πρωτοκόλλων κυρίως από πλευράς αστυνομίας αλλά και Υπουργείου Υγείας» και τόνισε ότι «η προσέγγιση όλων των εμπλεκόμενων φορέων και υπηρεσιών πρέπει να είναι θυματοκεντρική».

Αναφέρθηκε και στις επιφυλάξεις που διατηρεί η Κυπριακή Δημοκρατία, οι οποίες θα αρθούν το 2023, και τόνισε ότι «δεν γίνεται να αποτελεί ο φόβος της απέλασης αποτρεπτικό παράγοντα για την καταγγελίας έμφυλης βίας», το ενδεχόμενο απέλασης αλλοδαπής γυναίκας, σε περίπτωση που καταγγείλει τον σύζυγο της για βία. Είπε ότι ζητήματα υπάρχουν και σε σχέση με τη νομική αρωγή σε θύματα, λέγοντας ότι «θα είναι τραγικό, αν έστω και ένα θύμα δεν μπορεί να διεκδικήσει τα δικαιώματα του στο δικαστήριο, λόγω απόρριψης του αιτήματος για νομική αρωγή».

Κατέληξε ότι «είναι πολλές οι νομοθεσίες που καλύπτουν το ζήτημα της έμφυλης βίας, υπάρχει η καλή πρόθεση για την εφαρμογή του, αλλά δεν έχουμε φτάσει ακόμα στο ζητούμενο που είναι η απόλυτη προστασία του θύματος».

Η Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Ρίτα Θεοδώρου – Σούπερμαν, κατά τη συνεδρίαση τόνισε ότι ο Συντονιστικός Φορέας πρέπει να έχει εποπτικό χαρακτήρα και οι εισηγήσεις του να είναι δεσμευτικές για τις υπηρεσίες. Σε δηλώσεις της μετά τη συνεδρίαση, χαιρέτισε «τη δημιουργία του Φορέα και άλλων μηχανισμών όπως των ειδικών κλιμακίων για χειρισμό των θεμάτων έμφυλης βίας στην Αστυνομία». Σε ερώτηση δημοσιογράφου σε σχέση με τη δυνατότητα του φορέα να ενημερώνεται για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα θύματα έμφυλης βίας, απάντησε ότι ο Φορέας θα πρέπει να συνάψει πρωτόκολλα συνεργασίας με διάφορες οργανώσεις, για να μπορεί να παρακολουθεί τα θέματα σφαιρικά.

«Η  εφαρμογή της Σύμβασης δεν είναι γυναικείο θέμα. Είναι θέμα της κοινωνίας στην οποία ζούμε και αφορά όλους μας», είπε και εξέφρασε την ικανοποίησή της από τη  δέσμευση του Προέδρου του Φορέα, καθώς και της Υπουργού για την πλήρη εφαρμογή της.

Η Βουλευτής των Οκολόγων, Αλεξάνδρα Ατταλίδου, προχώρησε σε τρεις παρατηρήσεις μετά την ενημέρωση που δόθηκε κατά τη συνεδρίαση. Όπως είπε, «το Σπίτι της Γυναίκας ασχολείται μόνο με ενδοοικογενειακή βία, ενώ η βία μπορεί να προέλθει και εκτός της οικογένειας, επομένως πρέπει η βία να συμπεριληφθεί γενικά στους σχεδιασμούς καταπολέμησής της από την κυβέρνηση».

Τόνισε, ακόμα, ότι η εφαρμογή νόμων, κανονισμών και πρωτοκόλλων «πόρρω απέχει από το να προστατεύσει τα θύματα της βίας και να τους δώσει πραγματική προστασία και νομική αρωγή» και πρόσθεσε ότι η κυβέρνηση πρέπει να κάνει πάρα πολλά, για να φτάσουμε στο σημείο που θέλουμε. Εξέφρασε, ακόμα, την ευχή ότι σύντομα θα διευθετηθούν και οι εξαιρέσεις που προκύπτουν από τις δύο επιφυλάξεις της Κυπριακής Δημοκρατίας, τονίζοντας ότι το Κίνημα Οικολόγων τις θεωρεί απαράδεκτες.

«Θεωρώ ότι θα πρέπει να γίνει και έρευνα στους κόλπους της Αστυνομίας, με αφορμή και την υπόθεση της Βρετανίδας, αλλά και άλλων περιπτώσεων που απορρίφθηκαν οι καταγγελίες γυναικών, γιατί πρέπει να εξετάσουμε και την κουλτούρα και το κλίμα που επικρατεί στην αστυνομία, τις αδυναμίες που πρέπει να υπερβούμε, για να φτάσουμε στο σημείο τα θύματα να νιώθουν ασφάλεια όταν πηγαίνουν στην αστυνομία», κατέληξε.

«Θεωρούμε σημαντική την πλήρη εφαρμογή της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, για την προστασία των θυμάτων έμφυλης βίας, καθώς δεν έχουμε να κάνουμε πλέον με μεμονωμένα περιστατικά», είπε ο Βουλευτής της ΔΗΠΑ, Αλέκος Τρυφωνίδης, σε δηλώσεις του μετά τη συνεδρίαση. «Επικροτούμε τη δημιουργία του Συντονιστικού Φορέα και θεωρούμε ότι ο ρόλος του θα είναι καταλυτικός για την πλήρη εφαρμογή της Σύμβασης», πρόσθεσε. Ανέφερε ότι υπάρχει πρόβλημα στην τήρηση των πρωτοκόλλων, υπάρχει θέμα εφαρμογής των νομοθεσιών, αλλά και στην κουλτούρα, και είπε ότι η πολιτεία σε άμεσες λύσεις. «Κασταδικάζουμε όλες τις μορφές βίας κατά των γυναικών και στηρίζουμε όλες τις προσπάθειες εξάλειψής τους», κατέληξε.

Πηγή: ΚΥΠΕ