Πολλά ερωτήματα, λίγες απαντήσεις… «Μίλησαν» δια της απουσίας τους οι αρμόδιοι

Νωρίς στη συζήτηση αναφορικά με τη διαχείριση των υποθέσεων για την έμφυλη βία, η οποία έγινε με αφορμή τα όσα αποκαλύφθηκαν στην απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου για την υπόθεση της 19χρονης Βρετανίδας, η πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Ειρήνη Χαραλαμπίδου, διερωτήθηκε ποια γυναίκα, μετά από αυτή την παρωδία, θα τολμήσει με άνεση να πάει να καταγγείλει τέτοιο περιστατικό. Μετά το τέλος της πολύωρης συνεδρίας και τα όσα ακούστηκαν, η απάντηση είναι μάλλον «μια πολύ θαρραλέα γυναίκα».  

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Έστησε στον τοίχο την Αστυνομία η Βουλή για την 19χρονη-Καταιγισμός ερωτημάτων

Γιατί θα είναι αντιμέτωπη με μια νοοτροπία που νοσεί. Θα είναι αντιμέτωπη με συστημικό σεξισμό, που αγγίζει τα όρια του μισογυνισμού, σε διάφορες βαθμίδες της Δικαιοσύνης, με μια προσέγγιση που δεν είναι θυματοκεντρική, με κενά στις διαδικασίες. Θα είναι αντιμέτωπη με ανθρώπους σε καίρια πόστα που τους ενδιαφέρει περισσότερο το σεξουαλικό της ιστορικό, τα ρούχα της κι η «ελευθεριότητα», από το τραύμα, την παραβίαση και το πλήγμα στην προσωπικότητα και την αξιοπρέπειά της. Με ανακριτές που χρησιμοποιούν πεπαλαιωμένες μεθόδους, με νομική κρίση που τις κατακρίνει, με αρμοδίους που δεν μπορούν καν να μιλήσουν με ευπρεπή γλώσσα.

Παρά τα βήματα που έγιναν τα τελευταία χρόνια από διάφορους φορείς, τα οποία θα πρέπει να αναγνωριστούν, η συνεδρία αυτή ανέδειξε εκ νέου το γεγονός πως τα θύματα της έμφυλης βίας δεν βρίσκονται ψηλά στην ατζέντα των αρμοδίων. Απόδειξη ήταν η ίδια η υποβάθμιση της συζήτησης που έγινε από κάποιους θεσμούς και υπηρεσίες, με πιο κραυγαλέα παραδείγματα την Αστυνομία και τη Νομική Υπηρεσία, που, παρόλο που βρίσκονται στο επίκεντρο αυτής της συζήτησης, οι επικεφαλής τους επέλεξαν να μην παραστούν στη συνεδρία.

Παρά την σοβαρότητα του θέματος και τα όσα αναδεικνύονται μέσα από την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου και τους αφορούν άμεσα, επέλεξαν να αποστείλουν φιλότιμες λειτουργούς των υπηρεσιών τους, οι οποίες, σε κάποιες περιπτώσεις, είτε δεν είχαν γνώση για να απαντήσουν σε όλα τα ερωτήματα και επιφυλάχθηκαν να το πράξουν σε μεταγενέστερο χρόνο, είτε δεν είχαν την εξουσιοδότηση να τοποθετηθούν, είτε δεν τους επέτρεπε η θέση τους να σχολιάσουν τη διαχείριση που έγινε από τους ανωτέρους τους. Έχασαν, δηλαδή, το επικοινωνιακό παιγνίδι από τα αποδυτήρια, στέλνοντας το μήνυμα ότι για ένα τόσο πολύ σοβαρό ζήτημα δεν ήταν απαραίτητη η εκπροσώπηση στο ανώτατο επίπεδο.  

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Πού καιρός που ήταν ο Ιωνάς...

Οι τοποθετήσεις στη συνεδρία της Επιτροπής ήταν πολλές, τόσο από τους παρόντες βουλευτές, όσο και από τους προσκεκλημένους. Παρά την εποικοδομητική διάθεση απ’ όλες τις πλευρές, ωστόσο, τα ερωτήματα, για άλλη μία φορά, ήταν περισσότερα από τις απαντήσεις. Αστυνομία και Νομική Υπηρεσία δεν ήταν καν σε θέση να αναφέρουν κατά πόσον θα ξανανοίξουν την αρχική υπόθεση του βιασμού ή όχι, δεκαπέντε μέρες μετά την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Ακόμη μελετούν αποφάσεις και φακέλους, χωρίς συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα. Και η πάροδος του χρόνου είναι μάλλον ενδεικτική της προτεραιότητας που δόθηκε σε ένα θέμα που όχι απλώς έσεισε συθέμελα την κυπριακή κοινωνία, αλλά εξέθεσε και τη χώρα μας στο εξωτερικό και δεν αποκαλείται να τοποθετήσει την Κυπριακή Δημοκρατία στο εδώλιο του ΕΔΑΔ.

Και δεν είναι μόνο αυτά που δημιουργούν ερωτήματα όσον αφορά τις προτεραιότητες. Όπως αποκαλύφθηκε στη συνεδρία, ακόμη δεν έχει διοριστεί ο συντονιστικός φορέας για την Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, του μεγαλύτερου, ίσως, όπλου μας κατά της έμφυλης βίας. Ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Δικαιοσύνης -μιας και ούτε και η Υπουργός ήταν παρούσα- είπε πως καταβάλλεται προσπάθεια αυτό να γίνει μέχρι το τέλος του μήνα. Κι όμως, ο τότε υπουργός Δικαιοσύνης, Ιωνάς Νικολάου, τον οποίο έκτοτε διαδέχθηκαν τρεις άλλοι Υπουργοί, τόνιζε τον Απρίλιο του 2018, σε ομιλία του, πως «η δημιουργία συντονιστικού φορέα για την εφαρμογή της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης», όπως και μία σειρά άλλων ενεργειών που δρομολογούνταν, «είναι μόνο μερικές από τις δράσεις που έχει ως στόχο να προωθήσει η Κυβέρνηση στο άμεσο μέλλον για αντιμετώπιση και καταπολέμηση του προβλήματος της βίας». Είμαστε στο 2022 και ακόμη περιμένουμε το άμεσο μέλλον να έρθει στο άμεσο μέλλον…  

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Έντονη η Ειρήνη, έριξε.. καρφιά-«Δεν είναι οι αστέρες που κάνουν τους κάλους αστυνομικούς»

Οι εκπρόσωποι της Αστυνομίας εξήγησαν, τουλάχιστον, πως από την εποχή των ντροπιαστικών γεγονότων με τη Βρετανίδα έχει γίνει επικαιροποίηση των πρωτοκόλλων. Έφεραν στην Κύπρο Αγγλίδες εμπειρογνώμονες να τους εξηγήσουν πώς αυτές αντιμετωπίζουν τα θύματα. Τον Μάρτιο προγραμματίζεται η αποστολή Κυπρίων αστυνομικών στην Γλασκόβη για να το δουν στην πράξη. Δημιουργήθηκαν εξειδικευμένα κλιμάκια και αυξήθηκε κατά πολύ το προσωπικό που χειρίζεται υποθέσεις έμφυλης βίας. Στελεχώθηκαν τα ΤΑΕ με περισσότερες γυναίκες ανακρίτριες. Κι όλα αυτά είναι προς τη θετική κατεύθυνση. Είναι όμως επαρκώς καθησυχαστικά για τα θύματα; Κι αν ακόμη προχωρά σωστά η εκπαίδευση στις τάξεις της Αστυνομίας, προχωρά και η εκπαίδευση των δικαστών; Ο εκπρόσωπος του Ανωτάτου Δικαστηρίου δήλωσε πως δεν γνωρίζει τις διαδικασίες κατάρτισης των δικαστών.

Άλλο ένα σοβαρό ερώτημα που προκύπτει είναι αν υπάρχει θυματοκεντρική προσέγγιση και αν τα ίδια τα θύματα γνωρίζουν τα δικαιώματά τους. Ανάμεσα στα ζητήματα που τέθηκαν από τους προσκεκλημένους ήταν αν γνωρίζει η Αστυνομία πότε κάτι θεωρείται βιασμός ή αν η καταγγελία μιας γυναίκας καταλήγει αναφορά στις μικροπαραβάσεις. Αν ξέρουμε πόσες καταγγελίες υπάρχουν, πόσες από αυτές καταλήγουν στη Νομική Υπηρεσία, πόσες ενώπιον Δικαστηρίου και για πόσες προκύπτει καταδίκη.

Παράλληλα τέθηκαν ερωτήματα αν τα θύματα σεξουαλικής βίας λαμβάνουν το χάπι της επόμενης μέρας, τους γίνονται εξετάσεις για σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, τους δίνεται αγωγή σε περίπτωση που ο δράστης έχει HIV. Αν η καταγγελία γίνει μέσα στη μέση της νύχτας ή το Σαββατοκύριακο, υπάρχουν άτομα διαθέσιμα για να προσφέρουν άμεση στήριξη; Γιατί το Σπίτι της Γυναίκας λειτουργεί ακόμη πιλοτικά και πότε θα επεκταθεί και σε άλλες επαρχίες; Πρόκειται για ερωτήματα για τα οποία οι παρευρισκόμενοι δεν είχαν έτοιμες τις απαντήσεις.

Το ζήτημα της έμφυλης βίας είναι πελώριο και περίπλοκο. Είναι, όμως, σε μεγάλο βαθμό θέμα βούλησης για αλλαγή. Βούλησης για αποτίναξη των πατριαρχικών νοοτροπιών, για απάλειψη των σεξιστικών προσεγγίσεων. Για σωστή, διατμηματική συνεργασία, για τοποθέτηση των κατάλληλων ανθρώπων στις κατάλληλες θέσεις, που θα είναι στη διάθεση της παραπονούμενης την κατάλληλη στιγμή. Για την πραγματοποίηση σωστών και στοχευμένων ελέγχων. Δεν λύνεται σε μια συνεδρία, ούτε σε μια συζήτηση, ούτε σε μια μέρα. Λύνεται, όμως, όταν καταστεί προτεραιότητα όλων…

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Καταγγελίες στη Βουλή: Έχασαν τεκμήρια, έδωσαν προαγωγή στον ανακριτή της 19χρονης