«Tο αεροσκάφος δείχνει ότι... Δείχνει ότι πάει... Δείχνει ότι πάει στο έδαφος»

14 Αυγούστου 2005, ώρα 09:07 το πρωί. Αεροδρόμιο Λάρνακας. Η πτήση 522 της αεροπορικής εταιρείας «Ήλιος» (HCY 522) απογειώνεται με προορισμό την Πράγα, έχοντας ως ενδοιάμεσο σταθμό την Αθήνα. Στο αεροπλάνο επιβαίνουν 121 άτομα, πλήρωμα και προσωπικό. 

 

Είναι μια συνηθισμένη πτήση ρουτίνας, με άριστες καιρικές συνθήκες. Είναι μια πτήση, την οποία οι επιβάτες-μικροί και μεγάλοι- ανέμεναν με ανυπομονησία, καθώς θα ταξίδευαν για τις καλοκαιρινές τους διακοπές. Τίποτα δεν προμήνυε την τραγική κατάληξη που θα είχε, τίποτα δεν έδειχνε πως για όσους είχαν την ατυχία να βρίσκονται στην πτήση αυτή, η μοίρα ήταν προδιαγεγραμμένη. Και πως το καλοκαιρινό εκείνο πρωινό της 14ης Αυγούστου 2005, θα γραφόταν με μαύρα γράμματα η μεγαλύτερη τραγωδία στην μεταπολεμική ιστορία της Κύπρου, αφού το ταξίδι με προορισμό την Πράγα, θα μετατρεπόταν σε ταξίδι με προορισμό τον θάνατο...    
 
Το αεροσκάφος της «Ήλιος» απογειώνεται κανονικά και στις 10:37 εισέρχεται στο FIR Αθηνών. Ωστόσο, οι προσπάθειες των Ελεγκτών Εναέριας Κυκλοφορίας να επικοινωνήσουν με τους πιλότους δεν βρίσκουν ανταπόκριση. 
 
Αφού διαπιστώνεται ότι δεν υπάρχει επαφή με το αεροσκάφος, ενεργοποιείται η διαδικασία σύμφωνα με το σχέδιο για ανάλογες περιπτώσεις και διατάσσεται από τον Αρχηγό Γ.Ε.Ε.Θ.Α. να απογειωθούν μαχητικά, για να προσεγγίσουν το αεροσκάφος.
 
Ώρα 11:05… απογειώνονται από την Νέα Αγχίαλο δύο μαχητικά F-16.
 
Από την ώρα εκείνη, μέχρι τη στιγμή της πτώσης του αεροπλάνου στο Γραμματικό, οι πιλότοι των δύο μαχητικών αεροσκαφών μάταια προσπαθούν να επικοινωνήσουν με το πιλοτήριο της «Ήλιος», ενώ βρίσκονται σε συνεχή επικοινωνία με το Κέντρο Ελέγχου Πτήσεων στην Αθήνα.

Οι διάλογοι, συγκλονιστικοί, με  τα συναισθήματα των πιλότων να αποτυπώνονται σε κάθε λέξη που βγαίνει από το στόμα τους…
   
Ακολουθούν πιο κάτω αυτούσιοι οι διάλογοι των πιλότων των δύο μαχητικών με Κέντρο Εναέριας Κυκλοφορίας στην Αθήνα:
 
*11.13.39 Π400 BRAA για τον στόχο (το αεροσκάφος δηλαδή).

*ΜΑΜΒΟ Θα συνεχίσουμε μαζί, θα συνοδεύσουμε το Α/Φ (αεροσκάφος) και πιθανότατα θα πάμε μαζί του για προσγείωση.

*Π400 Σε ποιο αεροδρόμιο θα το συνοδεύσουμε;

*ΜΑΜΒΟ Δεν έχω ακόμα ενημέρωση, θα σας ενημερώσω.

*Π400 Οκ. Δώσε μας τον στόχο.

*11.16.18 ΜΑΜΒΟ Το αεροσκάφος είναι της εταιρείας Ήλιος Airlines.

*Π400 Ήλιος Airlines copy.

*11.17.41 MAMBO BRAA 160 στα 50 μίλια 34.000 με δυτική πορεία τώρα.

*11.18.26 Π400 Cameras on.

*11.18.43 MAMBO Υπενθυμίζω για αναχαίτιση πολιτικού αεροσκάφους δεν πλησιάζουμε το αεροσκάφος σε απόσταση μικρότερη των 1.000 ποδών και δεν διασταυρώνουμε το ίχνος πτήσης του.
 
*11.26.36 Π400 Συνεχίζω τα σήματα. Είμαι μπροστά του και αριστερά του. Έχω κάνει τα σήματα. Ξαναμπήκε σε δεξιά στροφή τώρα.

*11.28.00 Π400 Το αεροσκάφος της Helios Airlines άνωθεν Κέας έχει αναχαιτιστεί. Δεν ανταποκρίνεται στα σήματα που του γίνονται να ακολουθήσει τα μαχητικά.

*11.28.12 Π400 Δεν ανταποκρίνεται. Τον καλώ στη συχνότητα κινδύνου. Δεν απαντά.

*11.28.28 ΜΑΜΒΟ Καταλάβατε αν σας είδε;

*Π400 Δεν το γνωρίζω.

*11.28.57 ΜΑΜΒΟ Καλέστε πάλι το αεροσκάφος στη συχνότητα κινδύνου και να του πείτε να σας ακολουθήσει για προσγείωση.
 
*11.31.32 Π400 Στη συχνότητα πάλι τον έχω καλέσει τρεις φορές. Παραμένω αριστερά του, στο ύψος του κυβερνήτη, στα 500 πόδια. Συνεχίζει δεξιά στροφή. Δεν δείχνει κατανόηση στα σήματα.
 
*11.33.24 Π400 Μπροστά στον θάλαμο διακυβέρνησης δεν μπορώ να δω κανέναν.
 
*11.33.32 Π400 Ο θάλαμος διακυβέρνησης φαίνεται να είναι κενός. Και φαίνεται δεξιά ο συγκυβερνήτης να είναι πεσμένος προς τα μπροστά.
 
*11.33.42 Π400 Βλέπω μέσα στην καμπίνα ότι έπεσαν οι μάσκες.
 
*11.33.52 Π400 Το αεροσκάφος της Helios Airlines φαίνεται ότι ο θάλαμος διακυβέρνησης είναι κενός. Φαίνεται ότι οι ιπτάμενοι έπεσαν με τα κεφάλια προς τα μπροστά και πίσω στην καμπίνα φαίνεται να έπεσαν οι μάσκες.
 
*11.34.06 ΜΑΜΒΟ Οι μάσκες έπεσαν στον θάλαμο διακυβέρνησης ή πίσω στις καμπίνες;
 
*11.34.09 ATH CC Πιστεύετε ότι οι πιλότοι έπεσαν...; Φοράνε μάσκες; Έπεσαν μπροστά;
 
*11.34.13 Π400 Δεν φαίνονται πιλότοι, Αθήνα, φαίνεται κάποιο κεφάλι του συγκυβερνήτη να είναι γερμένο προς το χειριστήριο μπροστά.
 
*11.34.25 Π400 Και πίσω στην καμπίνα έπεσαν οι μάσκες.
 
*11.36.24 Π400 Ο θάλαμος διακυβέρνησης είναι κενός. Μπορώ να διακρίνω πίσω κάποιους επιβάτες που φοράνε μάσκες.
 
*11.37.37 Π400 Μπορώ να διακρίνω πίσω έναν επιβάτη που φορά μάσκα και κινείται.
 
*11.37.54 ATH CC Στο θάλαμο διακυβέρνησης το βλέπετε αυτό;
 
*11.37.57 Π400 Στην καμπίνα επιβατών, Αθήνα. Ο θάλαμος διακυβέρνησης επιβεβαιώνω είναι κενός.
 
*11.41.36 ΜΑΜΒΟ Φαίνεται στην καμπίνα επιβατών να υπάρχει κάποιος που βοηθά τους επιβάτες;
 
*11.41.43 Π400 Δεν μπορώ, δεν μπόρεσα να διακρίνω κάτι τέτοιο από... Σε όλα τα παράθυρα μπόρεσα να δω έναν επιβάτη που φορούσε μάσκα. Φαίνεται μέσα ότι έχουν κατέβει οι μάσκες.
 
*11.44.33 ΜΑΜΒΟ Επιβεβαιώνω ότι οι δύο κυβερνήτες φαίνεται ότι έγειραν τα κεφάλια τους μπροστά στο χειριστήριο και οι θέσεις φαίνεται να είναι κενές.
 
*11.45.50 Π400 Το αεροσκάφος εξωτερικά φαίνεται ότι δεν έχει πρόβλημα..
 
*11.48.05 Π400 Ο θάλαμος διακυβέρνησης φαίνεται κενός. Μπορώ να διακρίνω τον συγκυβερνήτη να είναι πεσμένος στο χειριστήριο. Στην καμπίνα επιβατών έπεσαν οι μάσκες και διακρίνω κάποιους επιβάτες που τις φοράνε. Τους κάνω αυτή τη στιγμή νοήματα και αυτή τη στιγμή βλέπω κίνηση στον θάλαμο διακυβέρνησης. Μόλις αυτή τη στιγμή επιβεβαιώνω. Βλέπω κίνηση στον θάλαμο διακυβέρνησης και κάθεται στη θέση του κυβερνήτη κάποιος.
 
*11.51.10 Π400 Επιβεβαιώνω. Μπήκε ένας στον θάλαμο και κάθισε στη θέση του κυβερνήτη. Μπήκε σε αριστερή στροφή καθόδου. Τώρα το αεροσκάφος ανεβαίνει.
 
*11.52.53 Π400 Αυτή τη στιγμή μπορώ να διακρίνω έναν άνθρωπο στο πιλοτήριο. Τη στιγμή που μπήκε κάθισε και δέθηκε, μπήκε σε αριστερή στροφή. Το αεροσκάφος κατερχόμενο έχασε 1.000 πόδια ύψος, στη συνέχεια ανερχόμενο σε δεξιά στροφή πήγε στο 340, έριξε ταχύτητα στα 180, τώρα συνεχίζει κατερχόμενο με πορεία 330 και είμαστε 27.000 πόδια.
 
*11.54.56 Π400 Το αεροσκάφος έχει ταχύτητα 350 πορεία 330 στο 170 με 10 μοίρες βύθιση. Συνεχίζει κατερχόμενος προς θαλάσσια περιοχή.
 
*11.55.17 Π400 Κάνω σήματα αναχαίτισης. Δεν δείχνει να ανταποκρίνεται.
 
*11.56.00 Π400 Αυτή τη στιγμή το αεροσκάφος έχει πορεία 310. Κατευθύνεται προς την ξηρά.
 
*11.57.02 ΜΑΜΒΟ Μπορείτε να διακρίνετε αυτός που κάθισε στο πιλοτήριο, στη θέση του κυβερνήτη, φορούσε στολή ή κάτι άλλο;
 
*11.57.09 Π400 Φορά ένα γιλέκο και μπλε πουκάμισο, δεν δείχνει να φορά στολή.
 
*11.57.15 Π400 Είναι μόνος του τώρα στον θάλαμο διακυβέρνησης. Το αεροσκάφος έχει οριζοντιωθεί στα 10.000 πόδια με πορεία 310 και 300 μίλια ταχύτητα.
 
*12.00.15 Π400 Αυτή τη στιγμή δείχνει ο άνθρωπος που κάθεται στον θάλαμο διακυβέρνησης ότι με βλέπει.
 
*12.00.31 Π400 Τώρα διακρίνω και δεύτερο άνθρωπο στη θέση του συγκυβερνήτη.
 
*12.00.49 Π400 Του κάνω σήματα αναχαίτισης. Δεν ανταποκρίνεται. Με οπτικό σήμα διά χειρός έδειξε ότι με βλέπει.
 
*12.02.49 Π400 Το αεροσκάφος είναι στα 2.500 πόδια. Πετά πολύ χαμηλά, πάνω από ξηρά.
 
*12.02.58 Π400 Αυτή τη στιγμή το αεροσκάφος δείχνει ότι... Δείχνει ότι πάει... Δείχνει ότι πάει για το έδαφος.
 
*12.03.14 Π400 Το αεροσκάφος αυτή τη στιγμή πάει για το έδαφος.
 
*12.03.23 Π400 Mayday, mayday. Έχουμε πρόσκρουση πολιτικού αεροσκάφους, έχουμε πρόσκρουση πολιτικού αεροσκάφους. Mayday, mayday.
 
*12.03.38 Π400 Έχει προσκρούσει σε κορφή βουνού. Mayday. Mayday.
 
*12.03.52 Π400 Mayday, mayday, Αθήνα. Το πολιτικό αεροσκάφος έχει προσ... προσ... προσκρούσει...
 
********

Τα χρόνια πέρασαν, όμως η τραγωδία αυτή είναι βαθιά χαραγμένη στη μνήμη όλων μας. Και ακόμα περισσότερο, εκείνων που μεγάλωσαν με την απουσία των δικών τους ανθρώπων, γονιών, αδελφών, θείων… Στις 14 Αυγούστου του 2005, ο «Ήλιος» έκοψε με σκληρό, βίαιο και αναπάντεχο τρόπο το νήμα της ζωής 121 ανθρώπων. Ανάμεσα σε αυτούς και πολλά μικρά παιδιά. Το χειρότερο όμως είναι ότι η πραγματική δικαίωση για το χαμό τους, δεν ήλθε ποτέ. Κι ας φώναζαν οι συγγενείς, κι ας απαιτούσε η κοινή γνώμη. Κι ας υπέφεραν το ορφανά, πολλά από τα οποία είδαν τις αποζημιώσεις τους να «κουρεύονται»  και να μένουν χωρίς μοίρα στον… ήλιο!
 
Με αφορμή την 15η επέτειο της μοιραίας πτώσης του αεροσκάφους της «’Ηλιος», το REPORTER παραθέτει το χρονικό της υπόθεσης, από την απογείωση του αεροπλάνου μέχρι και τη λήξη των δικαστικών διαδικασιών, το 2013.