Χ. Κληρίδης: Ακυβέρνητο άλογο το δημόσιο συμφέρον, ρωγμές στο κράτος δικαίου

Η επίκληση στο δημόσιο συμφέρον σε άλλη μια υπόθεση, που δεν ήταν η πρώτη τα τελευταία χρόνια, αυτή του Μιχάλη Κατσουνωτού, σε βάρος του οποίου προέκυψαν ποινικά αδικήματα, έφερε στο προσκήνιο την επιτακτική ανάγκη για αιτιολόγηση των αποφάσεων της Νομικής Υπηρεσίας - οι ενέργειες της οποίας δεν ελέγχονται - για σκοπούς διαφάνειας, αφού αρκετοί είναι αυτοί που θεωρούν πως σε διάφορες περιπτώσεις, πίσω από την επίκληση του, ενδεχομένως να υπάρχει συγκάλυψη, για μια σειρά από λόγους.  

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Αυτά είναι τα ευρήματα Αιμιλιανίδη για Κατσουνωτό-Προσωπικό μένος, δόξα, ενέργειες ράμπο

Ωστόσο, η επίκληση του δημόσιου συμφέροντος ενδεχομένως να έρχεται σε κάποιες περιπτώσεις σε σύγκρουση με το συμφέρον που έχει να κάνει με την απονομή της Δικαιοσύνης, κατά τρόπο ίσο, ενώ θέτει υπό αμφισβήτηση το κράτος δικαίου. Είναι για αυτό το λόγο που υπήρξαν έντονες αντιδράσεις, τόσο από την πλευρά της κοινής γνώμης όσο και από διάφορους έγκριτους νομικούς, οι οποίοι αφήνουν σκιές γύρω από τις ενέργειες της Νομικής Υπηρεσίας.

Τα ερωτήματα που τίθενται και πάλι στο τραπέζι, τι τελικά αποτελεί δημόσιο συμφέρον; Πότε μπορεί να το επικαλεστεί ο Γενικός Εισαγγελέας; Η επίκληση του γίνεται ενδεχομένως όταν κάποιος κρατάει στο χέρι κάποιους άλλους για διάφορα θέματα; Έχει σχέση με άλλο παρασκήνιο και όχι πάντα με την υπόθεση για την οποία γίνεται; Η επί ματαίω επίκλησή του προκαλεί ρωγμές στο κράτος-δικαίου, το οποίο υπηρετούν όλοι; Θα πρέπει να ασκείται έλεγχος στη Νομική Υπηρεσία, για τις αποφάσεις της; Πώς πρέπει να αιτιολογείται; 

«Το δημόσιο συμφέρον, όπως και η δημόσια πολιτική, Άγγλοι επιφανείς πολιτικοί το έχουν περιγράψει ως ακυβέρνητο άλογο, δηλαδή σε παίρνει όπου θέλει, χωρίς έλεγχο. Εν ολίγοις είναι ένα ανεξέλεγκτο άλογο. Πρέπει να περιορίζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό η επίκληση του δημόσιου συμφέροντος και μόνο όταν είναι πολύ μεγάλη ανάγκη, να το επικαλεσθεί κάποιος, ο οποιοσδήποτε, στην άσκηση των καθηκόντων του και θα πρέπει να το εξειδικεύει και να το αιτιολογεί. Τι ακριβώς θεωρεί ίδιος με το δημόσιο συμφέρον. Ποιο είναι ακριβώς το δημόσιο συμφέρον στη συγκεκριμένη περίπτωση και τι είναι εκείνο που υπαγορεύει τη μη δίωξη του οποιουδήποτε», εξήγησε στον REPORTER ο πρόεδρος του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου, Χρήστος Κληρίδης.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Παίρνει θέση ο Ιωνάς-«Η μη δίωξη Κατσουνωτού δεν εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον»

Η άποψη πως η στάση της Νομικής Υπηρεσίας, να μην αποκαλύψει ποιες πτυχές του δημόσιου συμφέροντος είναι αυτές που τους οδήγησαν στη μη δίωξη του κ. Κατσουνωτού, έχει εξοργίσει την κοινωνία, επιβεβαιώνεται και από τους νομικούς κύκλους, που παρακολουθούν τις εξελίξεις, με τον κ. Κληρίδη να σημειώνει πως η επίκληση του δημόσιου συμφέροντος δεν ικανοποιεί, ούτε τις δημόσιες αρχές που διέπουν το θέμα, ούτε και τη διαφάνεια, η οποία πρέπει να είναι χαρακτηριστικό μία σύγχρονης δημοκρατίας.

«Τη σημέρον ημέρα δεν ικανοποιείται ο κόσμος με αυτού του είδους τις συμπεριφορές. Συνεπώς, εγώ είμαι υπέρ της άποψης ότι εάν και εφόσον ήταν δικαιολογημένη η μη δίωξη του κ. Κατσουνωτού, που δεν μπορώ να το κρίνω επειδή δεν έχω στοιχεία, θα έπρεπε να δοθεί μία εμπεριστατωμένη αιτιολόγηση, επειδή δημιουργούνται και καχυποψίες και βγαίνουν συμπεράσματα, που ενδεχομένως να είναι λανθασμένα, ότι γίνεται προσπάθεια να καλύψουν κάτι, να μην αφεθεί ο επηρεαζόμενος να “μιλήσει” για θέματα που κάποιοι έχουν συμφέρον κλπ. Αυτά είναι αχρείαστα σε μία δημοκρατική κοινωνία και μπορούσε να αντιμετωπιστούν με την εμπεριστατωμένη έκθεση αιτιολόγησης του δημοσίου συμφέροντος».

Ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου αναφέρθηκε και στην άρνηση του Γενικού Εισαγγελέα να παραδώσει το πόρισμα για τις παρακολουθήσεις, στην αρμόδια Επιτροπή του Ευρωκοινοβουλίου, όταν επισκέφτηκε την Κύπρο, τονίζοντας πως αυτό έχει προκαλέσει αρνητικές αντιδράσεις και στο εξωτερικό.

«Η επίκλησή του, υπό αυτές τις περιστάσεις, δημιουργεί πολλά προβλήματα και ερωτηματικά. Προκάλεσε γενικώς μία κοινή αρνητική αντίδραση και εικόνα τόσο εντός όσο και εκτός Κύπρου. Συγκεκριμένα, αναφέρομαι στην έκθεση της προέδρου της αρμόδιας επιτροπής του Ευρωκοινοβουλίου, για τα θέματα των παρακολουθήσεων, η οποία έχει καυτηριάσει την άρνηση του Γενικού Εισαγγελέα να μη δώσει στην ίδια και στη δημοσιότητα τη συγκεκριμένη έκθεση. Εκεί δεν έγινε επίκληση του δημόσιου συμφέροντος, αλλά έγινε επίκληση μίας ανάλογης αρχής ότι πορίσματα δεν δίνονται στη δημοσιότητα, που είναι μία επέκταση της επίκλησης του δημοσίου συμφέροντος».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Κ. Κληρίδης: Απαραίτητο ο Εισαγγελέας να αιτιολογεί πλήρως το δημόσιο συμφέρον

Πότε πρέπει να γίνεται επίκληση στο δημόσιο συμφέρον

Μέσα από τη συγκεκριμένη υπόθεση έχει δημιουργηθεί και ένα άλλο μεγάλο ερώτημα και αυτό δεν είναι άλλο από το πότε τελικά πρέπει να γίνεται επίκληση στο δημόσιο συμφέρον και να μην χάνει την αξία του. Ερωτηθείς επ’ αυτού, ο κ. Κληρίδης σημείωσε πως «ο Γενικός Εισαγγελέας μπορεί να επικαλεστεί το δημόσιο συμφέρον για μη δίωξη, όμως πάντοτε πρέπει να το αιτιολογεί επιστάμενα και λεπτομερώς, όχι με γενικόλογες επικλήσεις, του τύπου ότι “είναι προς το δημόσιο συμφέρον να μην προχωρήσω” ή “είναι προς το δημόσιο συμφέρον να μην αποκαλύψω ή δημοσιοποιήσω”».

Ο Χρήστος Κληρίδης υπέδειξε πως ο Γενικός Εισαγγελέας είχε κάνει επίκληση του δημόσιου συμφέροντος, όσον αφορά στη δημοσιοποίηση του πορίσματος Νικολάτου για τα διαβατήρια, ωστόσο στη συγκεκριμένη περίπτωση υπήρξε μία εξειδίκευση ότι εκκρεμούσαν ποινικές υποθέσεις και δεν έπρεπε να δημοσιοποιηθούν.

«Πρέπει πάντα να καταβάλλεται, όμως, προσπάθεια λεπτομερούς κάλυψης του τι εννοεί εκείνος δημόσιο συμφέρον και ποιο είναι αυτό. Υπεράνω όλων είναι το κράτος δικαίου, ακόμη και του δημοσίου συμφέροντος. Συνεπώς, εφόσον ο υπέρτατος νόμος σε αυτές τις περιπτώσεις είναι το κράτος δικαίου και οι αρχές που το διέπουν, αυτές επιβάλλουν να γίνεται η εξειδίκευση και ανάλυση και επεξήγηση σε κάθε περίπτωση, του δημοσίου συμφέροντος. Γενική επίκλησή του είναι αντίθετη με τις αρχές του κράτους δικαίου».

Αν και αυτή τη στιγμή στη Νομική Υπηρεσία δεν ασκείται ο οποιοσδήποτε έλεγχος σχετικά με τις αποφάσεις της, ο κ. Κληρίδης εξέφρασε την άποψη ότι θα έπρεπε να υπάρχει ένας έλεγχος, ώστε να μην τίθεται σε αμφιβολία το κράτος δικαίου.

«Θα έπρεπε να υπάρχει έλεγχος, όχι κατ’ ανάγκη δικαστικός έλεγχος, ότι κάποιος θα μπορούσε να προσέλθει στη δικαιοσύνη για να προσβάλει την απόφαση του Γενικού Εισαγγελέα ή του Βοηθού του, αλλά για να διασφαλίζεται η νομιμότητα και το κράτος δικαίου μέσα από την υποχρέωση εξειδίκευσης και αιτιολόγησής του».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Τα περί «δημοσίου συμφέροντος», ο νέος όρος διαφθοράς και τα καυτά ερωτήματα