Το σκεπτικό της απόφασης για τις 2+2 κατηγορίες σε βάρος του Ζαβράντωνα

Ένοχος στις κατηγορίες που αφορούν κατοχή και προμήθεια ναρκωτικών, κρίθηκε ο Γιώργος Χριστοδούλου Ζαβράντωνας, αφού το Κακουργιοδικείο Λευκωσίας έκρινε αξιόπιστο τον βασικό μάρτυρα κατηγορίας που καταδικάστηκε για την ίδια υπόθεση σε ποινή φυλάκισης έξι ετών και εντάχθηκε στο πρόγραμμα μαρτύρων της ΥΚΑΝ, ενώ αθωώθηκε σε άλλες δύο κατηγορίες, μεταξύ των οποίων και αυτής που αφορούσε συνωμοσία. Το Κακουργιοδικείο όρισε την 14η Ιανουαρίου για αγορεύσεις, ενώ στη συνέχεια θα ορίσει ημερομηνία για επιβολή ποινής. 

Συγκεκριμένα ο Ζαβράντωνας αντιμετώπιζε τέσσερις κατηγορίες οι οποίες είναι: 

1η Κατηγορία: 

Αφορά το προπαρασκευαστικό αδίκημα της  συνωμοσίας προς διάπραξη κακουργήματος. Σύμφωνα με τις λεπτομέρειες  αδικήματος, στις 16.1.2019 ή και προγενέστερα στη Δημοκρατία, ο  κατηγορούμενος συνωμότησε με τους Α.Κ και Γ.Α να διαπράξουν κακούργημα, δηλαδή τα αδικήματα της κατοχής  και της κατοχής με σκοπό την προμήθεια σε άλλα πρόσωπα, ελεγχόμενου  φαρμάκου τάξεως Α.

2η Κατηγορία

Αφορά το ουσιαστικό αδίκημα της  κατοχής ελεγχόμενου φαρμάκου τάξεως Α. Σύμφωνα με τις λεπτομέρειες  αυτής της κατηγορίας, ο κατηγορούμενος στις 16.1.2019 στη Λευκωσία  μαζί με τους Α.Κ και Γ.Α είχαν στην κατοχή  τους ελεγχόμενο φάρμακο τάξεως Α, ήτοι 15 κιλά και 16.4 γραμμάρια  κοκαΐνη.

3η Κατηγορία: 

Αφορά το επίσης ουσιαστικό αδίκημα της  κατοχής του εν λόγω ελεγχόμενου φαρμάκου με σκοπό την προμήθεια σε  άλλα πρόσωπα. 

4η Κατηγορία 

Αφορά την προμήθεια του εν λόγω ελεγχόμενου φαρμάκου. Σύμφωνα με τις λεπτομέρειες αυτής της κατηγορίας, ο κατηγορούμενος στις 16.1.2019 προμήθευσε τον Γ.Α, με τα προαναφερθέντα ναρκωτικά. 

Η μαρτυρία του βασικού μάρτυρα κατηγορίας αμφισβητήθηκε στην ολότητα της από την υπεράσπιση του Ζαβράντωνα, αποδίδοντας του αλλότρια κίνητρα ως προς την αλλαγή στάση τους, με τον ίδιο να αναφέρει ενώπιον Δικαστηρίου, πως μετά την καταδίκη του, «ο κατηγορούμενος του είπε ότι θα ήταν δίπλα του και δίπλα στην επιχείρηση και το μαγαζί του. Θα στήριζε οικονομικά και ηθικά τον ίδιο και την  οικογένεια του. Αντ’ αυτού όποτε μιλούσαν ο κατηγορούμενος του έλεγε  «περίμενε, περίμενε, περίμενε». Ένιωσε αδικημένος και προδομένος και  έτσι αποφάσισε να πει την αλήθεια». 

Μεταξύ άλλων, ήταν η θέση της υπεράσπισης πως τα ναρκωτικά, στην πραγματικότητα ανήκουν σε άλλο πρόσωπο και σκοπός της μαρτυρίας του Γ.Α, ήταν να «τον καλύψει», κάτι που απέρριψε ο μάρτυρας, ενώ η υπεράσπιση επέκτεινε την προσπάθεια συγκάλυψης του προσώπου αυτού και στην ΥΚΑΝ. 

Παράλληλα, ένα άλλο κίνητρο που αποδόθηκε από την υπεράσπιση, σύμφωνα με τα όσα καταγράφει η απόφαση, είναι να εξυπηρετηθούν οι «εισαγγελικές αρχές, οι  οποίες επιδιώκουν να φυλακίσουν εδώ και καιρό τον κατηγορούμενο», ενώ ένα άλλο κίνητρο που αποδόθηκε σε διάφορα στάδια στον μάρτυρα, «είναι η ένταξη του στο Σχέδιο  Προστασίας Μαρτύρων, μαζί με όλα τα οφέλη που συνακολούθησαν (χρήση τηλεφώνου, επισκέψεις, πάρτι κ.ά.)», με τον μάρτυρα να απορρίπτει τη θέση αυτή. 

Σε ότι αφορά τις κλήσεις του Ζαβράντωνα με τον μάρτυρα, την ημέρα της σύλληψης τους, ο κατηγορούμενος ανέφερε πως τον έπαιρνε όντως τηλέφωνο, αλλά ο μάρτυρας τον απέφευγε, κλείνοντας του απότομα το τηλέφωνο και λέγοντας του «θα μιλήσουμε μετά». Ο ίδιος τότε «πικκαρίστηκε» και τον έπιανε συνέχεια τηλέφωνο, αλλά ο Γ.Α - μάρτυρας - δεν του απαντούσε. Συνέχισε τότε να πιάνει τηλέφωνο τον μάρτυρα, διότι όπως είπε, φοβήθηκε μήπως και έπαθε κάτι. Αυτός είναι ο λόγος που υπάρχουν πολλές κλήσεις εκείνη την ημέρα. Ήταν η θέση της υπεράσπισης, πως οι κλήσεις του πάντως δεν έχουν σχέση με ναρκωτικά, αντίθετα αν είχε κάτι να κρύψει δεν θα τον έπιανε τόσες φορές τηλέφωνο». 

Σε περαιτέρω ερωτήσεις της Κατηγορούσας Αρχής, ο κατηγορούμενος αναφέρθηκε σε διάφορα τρίτα πρόσωπα, μεταξύ των οποίων ο μάρτυρας που κατέθεσε εναντίον του στην πρώτη υπόθεση που αθωώθηκε και είχε ενταχθεί στο πρόγραμμα μαρτύρων της ΥΚΑΝ, σε δύο δολοφονηθέντες και σε αρκετούς άλλους, ενώ αναφέρθηκε στις φιλίες, σχέσεις και διαφορές που υφίστανται.  Περαιτέρω μίλησε για εισαγωγές και διακίνηση ναρκωτικών, για σχέδια δολοφονίας, για τις «δουλειές της νύχτας», για υποθέσεις φόνων στο  Δικαστήριο, για τα σχέδια της ΥΚΑΝ να τον φυλακίσει, για τη «στημένη  υπόθεση» εναντίον του της Λάρνακας, στην οποία αθωώθηκε και για άλλα πολλά. 

Κρίθηκε αξιόπιστος ο μάρτυρας 

Το Κακουργιοδικείο στην απόφαση του, αξιολόγησε όλους τους μάρτυρες που κλήθηκαν ενώπιον του, μεταξύ των οποίων ο βασικός μάρτυρας που καταδικάστηκε για την ίδια υπόθεση, λέγοντας τα ακόλουθα: 

«Δεν χωρεί καμία αμφιβολία ότι ο μάρτυρας είναι συνεργός/συναυτουργός στο έγκλημα. Έχει  παραδεχθεί και τιμωρηθεί με ποινή φυλάκισης 16 ετών για συναφή αδικήματα όπως τα υπό εκδίκαση, στη βάση της ίδιας κατ’ ουσία ροής  γεγονότων και για τις ίδιες ναρκωτικές ουσίες. Είναι βαθιά θεμελιωμένες οι αρχές βάσει των οποίων προσεγγίζεται  από το Δικαστήριο η μαρτυρία συνεργού/συναυτουργού. Τέτοια μαρτυρία αξιολογείται με ύψιστη προσοχή και επιφυλακτικότητα, έχοντας πάντα  κατά νου ότι ένας συνεργός είναι σπιλωμένος μάρτυρας, δεδομένου ότι η όποια ουσιαστική μαρτυρία του είναι δυνατό να επηρεάζεται από τη δική  του εμπλοκή στα γεγονότα που καθορίζουν την εγκληματική συμπεριφορά. Έχοντας λοιπόν συνεχώς κατά νου τις πιο πάνω αρχές προσεγγίσαμε  και αποτιμήσαμε τη μαρτυρία του ΜΚ6 (σ.σ μάρτυρα). Η προσέγγιση μας υπήρξε μικροσκοπική, υπό την έννοια της διύλισης κάθε επιμέρους αναφοράς  του, αλλά και μακροσκοπική υπό την έννοια της σφαιρικής, συνολικής  αντίκρισης. Παράλληλα εντάξαμε τη μαρτυρία του στο σύνολο του  μαρτυρικού υλικού, συγκρίνοντας, αντιπαραβάλλοντας και συνεκτιμώντας  με ορθολογισμό κάθε στοιχείο της υπόθεσης που θα βοηθούσε στην κρίση  μας ως προς την αξιοπιστία ή μη του μάρτυρος. Όλα αυτά, υπό ένα πρίσμα  συνεχούς καχυποψίας, αυξημένης ανησυχίας και ύψιστης επιφυλακτικότητας, έχοντας γνώση και επίγνωση του υπό αξιολόγηση προσώπου. Ένας συνεργού στο έγκλημα, η μαρτυρία του οποίου, κατά γενικό, μαχητό τεκμήριο είναι σπιλωμένη». 

Σε σχέση με την διαφοροποίηση της θέσης του, ανέφερε πως:

«Η διαφοροποίηση αποτελεί ένα δεδομένο αδιαμφισβήτητο και το καταγράφουμε ως γεγονός. Ωστόσο, δεν θεωρούμε ότι υπήρξε στροφή 180 μοιρών σε ότι αφορά τουλάχιστον την εν γένει αφήγηση των γεγονότων από τη μια κατάθεση στην άλλη. Με εξαίρεση κάποιες λεπτομέρειες, οι  οποίες για σκοπούς της παρούσας υπόθεσης φρονούμε πως δεν υπέχουν σημασία, η γενική αφήγηση του ΜΚ6 από τη μια κατάθεση στην άλλη, εν  πολλοίς, συνάδει. Ήταν σαφής στο ότι, έλαβε οδηγίες από τρίτο πρόσωπο, πήγε σε συγκεκριμένο σημείο στη Λάρνακα μαζί με τον Α.Κ όπου παρέλαβαν την επίδικη ποσότητα κοκαΐνης και επέστρεψαν στη Λευκωσία.

Στην πρώτη κατάθεση βέβαια, σε συνεννόηση ή και με πρωτοβουλία  του δικηγόρου του όπως είπε, παρουσίασε ένα πλάνο, το οποίο θα τον  εξυπηρετούσε αφενός να πετύχει τη μέγιστη δυνατή επιείκεια από το Δικαστήριο, αλλά αφετέρου θα αναλάμβανε αυτός όλη την ευθύνη για την  κατοχή και διακίνηση των ναρκωτικών, χωρίς να αποκαλύψει ποιοι βρισκόντουσαν πίσω από την όλη υπόθεση. Το κατά πόσο το πέτυχε ή όχι  με την επιβολή ποινής φυλάκισης 16 ετών ή αν θα έπρεπε να του  επιβληθεί μεγαλύτερη ποινή, όπως του υποβλήθηκε από τον ευπαίδευτο  συνήγορο Υπεράσπισης, δεν αφορά την υπόθεση μας. Ασφαλώς, δεν επικροτούμε αυτή τη στάση και συμπεριφορά του  μάρτυρος και του δικηγόρου του. Την ίδια ώρα όμως δεν μας παραξενεύει καθόλου. Εξάλλου, εξ ορισμού, ο μάρτυρας είναι άνθρωπος που έχει  σχέση με το έγκλημα. Δεν είναι πρωτάκουστο στα πλαίσια μετριασμού μιας ποινής να υποβιβάζονται ή και να αποσιωπώνται εντελώς κάποια γεγονότα  και να αναδεικνύονται με επίταση κάποια άλλα, ενίοτε ψευδή, με σκοπό  να επιβληθεί η μικρότερη δυνατή ποινή. Το φαινόμενο αυτό είναι  ιδιαιτέρως έντονο επί ισχυρισμών που είναι δύσκολο ή αδύνατο να  ελεγχθούν από την Κατηγορούσα Αρχή και πολύ περισσότερο από το  Δικαστήριο που λαμβάνει - σχεδόν καθ’ ολοκληρία - ως δεδομένα τα όσα τίθενται ενώπιον του ως τα γεγονότα της υπόθεσης. Συνεπώς, η προσπάθεια  της Υπεράσπισης να καταδείξει αναξιοπιστία του μάρτυρος σε σχέση με τα  όσα αναφέρει στην παρούσα υπόθεση, ένεκα και μόνον της στάσης και  συμπεριφοράς του στην πρώτη υπόθεση, δεν μπορεί να πετύχει. Πρόκειται για δύο ξέχωρα ζητήματα που ουδόλως συνδέονται».  

Επιπρόσθετα, στην απόφαση αναφέρεται η μαρτυρία του βασικού μάρτυρα δεν σιγοντάρεται από ενισχυτική μαρτυρία, αφού τέτοια μαρτυρία δεν υπάρχει. Κάτι, που όπως αναφέρεται, έθεσε το Κακουργιοδικείο «σε ύψιστη νοητική εγρήγορση», λέγοντας πως, «έχοντας πλήρη επίγνωση των εγγενών κινδύνων που ελλοχεύουν, αναλογιστήκαμε κατά πόσον θα ήταν ασφαλές  να στηριχθούμε στη μαρτυρία συνεργού για σκοπούς καταδίκης, χωρίς ενίσχυση. Ουσιωδώς αυτοπροειδοποιηθήκαμε για τους κινδύνους αυτούς.  Για όλους τους λόγους όμως που με λεπτομέρεια καταγράφουμε πιο πάνω, νιώθουμε ότι μπορούμε με ασφάλεια να στηριχθούμε στη μαρτυρία του».

Γιατί απορρίφθηκε η 1η κατηγορία 

Το Κακουργιοδικείο έκρινε αθώο τον Ζαβράντωνα στην πρώτη κατηγορία που αφορά τη συνωμοσία, λέγοντας τα ακόλουθα: 

«Προκύπτει δυστοκία στην απόδειξη της κατηγορίας, ένεκα της αναφοράς και στον Α.Κ (σ.σ δεύτερο πρόσωπο που καταδικάστηκε αλλά δεν κατέθεσε στην δίκη). Από την πιο πάνω ανάλυση της νομικής πτυχής, προκύπτει ότι δεν χρειάζεται να  είναι όλοι οι συνωμότες σε επικοινωνία μεταξύ τους. Συνεπώς, το γεγονός  ότι ο κατηγορούμενος δεν φαίνεται να ήταν σε απευθείας επικοινωνία με  τον Α.Κ δεν δημιουργεί πρόβλημα. Ήταν ο κατηγορούμενος σε  επικοινωνία με τον ΜΚ6 και ο ΜΚ6 σε επικοινωνία με τον Α.Κ και  αυτό είναι αρκετό. Απ’ εκεί και πέρα όμως ελλείπει μαρτυρία για  προπαρασκευαστική συμφωνία, ενός εκάστου των συνωμοτών. Η  συνωμοσία είναι η συμφωνία για διάπραξη αδικήματος. Λαμβάνει χώρα  πριν την τέλεση, τη διάπραξη του ουσιώδους αδικήματος. Συνεπώς η  συντονισμένη, ενεργή συμμετοχή κάποιου στη διάπραξη του ουσιώδους αδικήματος, δεν τον καθιστά συνάμα ένοχο για συνωμοσία με τους άλλους που επίσης συμμετείχαν στη διάπραξη. Χρειάζεται μαρτυρία για εκ των προτέρων συμφωνία. Δεν αρκεί ενεργώς συμμετοχή στο ουσιώδες αδίκημα. Εδώ ελλείπει μαρτυρία για εκ των προτέρων συμφωνία κατηγορούμενου και ΜΚ6 και ΜΚ6 και Α.Κ ώστε να αποδεικνύεται συνωμοσία μεταξύ των τριών, της φύσης και του περιεχομένου που προσδιορίζεται στις  λεπτομέρειες αδικήματος». 

To σκεπτικό πίσω από τις δύο κατηγορίες που κρίθηκε ένοχος 

Σε ότι αφορά τις δύο κατηγορίες που αφορούν κατοχή ναρκωτικών, για τις οποίες κρίθηκε ένοχος ο Ζαβράντωνας, το Κακουργιοδικείο στην απόφαση του, μεταξύ άλλων, αναφέρει: 

«Συναρτώντας λοιπόν τις αρχές με τα γεγονότα της υπόθεσης, αβίαστα καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι ο κατηγορούμενος  καθ’ όλον τον ουσιώδη χρόνο – και σε ότι αφορά τις κατηγορίες, στη  Λευκωσία - είχε τον έλεγχο των ναρκωτικών και άρα την κατοχή τους.

Επί του ζητήματος αυτού, τονίζουμε ότι είναι εντελώς αδιάφορο,  πότε, πώς και σε ποια συσκευασία έφτασαν στην Κύπρο τα ναρκωτικά. Ομοίως είναι αδιάφορο ποιος τα τοποθέτησε στο σημείο απ’ όπου τα  παρέλαβε ο ΜΚ6. Προφανώς δεν είναι ο κατηγορούμενος, αφού ακόμα  βρισκόταν στην Ολλανδία στις 16.1.2019. Εκείνο όμως που έχει σημασία  είναι ότι ο κατηγορούμενος συντόνιζε την όλη επιχείρηση. Ήταν σε συνεχή τηλεφωνική επικοινωνία και έδινε σαφείς και απευθείας οδηγίες στον ΜΚ6 για το θέμα της παραλαβής. Συγκεκριμένα, στις 15.1.2019, ο  κατηγορούμενος ανέφερε στον ΜΚ6 να «έχει το νουν του» διότι την επομένη ημέρα το απόγευμα θα έπρεπε να παραλάβει τα ναρκωτικά. Τούτο του το επιβεβαίωσε και το πρωί της 16.1.2019, λέγοντας του ξανά ότι το απόγευμα θα έπρεπε να παραλάβει τα ναρκωτικά, ενώ πράγματι το  απόγευμα, περί ώρα 17:30-18:00, του έδωσε τις τελικές οδηγίες για  παραλαβή, αποκαλύπτοντας του τότε και το ακριβές σημείο όπου  βρίσκονταν τα ναρκωτικά. Η αλληλουχία αυτή, καταδεικνύει γνώση και  συνεχή και πλήρη έλεγχο της κατάστασης από μέρους του  κατηγορούμενου. 

Ο έλεγχος δεν απωλέσθη σε καμία στιγμή. Μετά την παραλαβή των ναρκωτικών από τον ΜΚ6, επέστρεψαν με τον Κυπριανού στη Λευκωσία.  Εν τω μεταξύ οι τηλεφωνικές επικοινωνίες κατηγορούμενου και ΜΚ6 συνεχίστηκαν καθ’ όλη τη διαδρομή της επιστροφής, ώστε να βεβαιωνόταν  ο κατηγορούμενος, ότι, όλα έβαιναν καλώς. Ο Α.Κ δεν συνομίλησε  προσωπικά με τον κατηγορούμενο, αλλά ήταν παρών στις επικοινωνίες και είχε γνώση των τεκταινόμενων, στα οποία εξάλλου συμμετείχε ενεργώς. Υπενθυμίζουμε επί του προκειμένου τα όσα ανέφερε στην Αστυνομία όταν τον ανέκοψαν, τοποθετώντας τα ναρκωτικά στο όχημα του. 

Τα ναρκωτικά θα παρέμεναν κρυμμένα μέχρι την επιστροφή του  κατηγορούμενου από την Ολλανδία, ενώ η διάθεση τους θα γινόταν συμφώνως των οδηγιών του. Τούτο καταδεικνύει τον έλεγχο και άρα την κατοχή των ναρκωτικών και στη Λευκωσία. Το γεγονός ότι διαχωρίστηκαν  τα ναρκωτικά στη Λευκωσία από τον ΜΚ6 δεν έχει καμία σημασία σε ότι  αφορά τον έλεγχο. Εξάλλου και ο διαχωρισμός έγινε κατόπιν ρητής  εντολής του κατηγορούμενου. 

Ομοίως, καμία σημασία δεν έχει ότι την τσάντα με τη μεγαλύτερη ποσότητα την πήρε ο Α.Κ για να την αποκρύψει σε χώρο που θα  επέλεγε ο ίδιος (κάτι το οποίο, εν πάση περιπτώσει, δεν συνέβη ποτέ αφού τους συνέλαβε η Αστυνομία). Ο ΜΚ6 ήταν άτομο της εμπιστοσύνης του κατηγορούμενου και ο Α.Κ άτομο της εμπιστοσύνης του ΜΚ6.  Τούτο αυτόματα καθιστούσε τον Α.Κ άτομο της εμπιστοσύνης του  κατηγορούμενου. Συνεπώς σε καμία στιγμή δεν έχασε τον έλεγχο επί των ναρκωτικών. Ούτε και τέθηκε ποτέ υπό αμφιβολία, αμφισβήτηση ή  αβεβαιότητα η κυριαρχία/εξουσία του επί των ναρκωτικών. Εξάλλου, ο Α.Κ δεν ήταν άγνωστο πρόσωπο για τον κατηγορούμενου. Είχαν και  στο παρελθόν συνεργασία».

Γιατί απορρίφθηκε η τέταρτη κατηγορία 

Σε ότι αφορά την τέταρτη κατηγορία, που αφορά την προμήθεια και για την οποία επίσης αθωώθηκε ο Ζαβράντωνας, το Κακουργιοδικείο ανέφερε πως: 

«Στην προκειμένη περίπτωση, είναι ξεκάθαρο από τα συμπεράσματα μας και αυτή ήταν εξ αρχής και η θέση της Κατηγορούσας Αρχής, ότι την  αποκλειστική κυριαρχία/εξουσία επί των ναρκωτικών από τη στιγμή της  παραλαβής τους στη Λάρνακα από τον ΜΚ6 μέχρι και τη σύλληψη του ΜΚ6 και του Α.Κ από την Αστυνομία στη Λευκωσία, την είχε ο κατηγορούμενος. Ο ΜΚ6 θα ακολουθούσε πιστά τις οδηγίες του κατηγορούμενου σε ότι αφορά τη διάθεση των ναρκωτικών. Δεν είχε ούτε λόγο, ούτε ρόλο επί του ζητήματος αυτού. Το είπε ξεκάθαρα και πολλάκις αυτό ο ΜΚ6. 

Συνεπώς, με βάση και την πιο πάνω ερμηνεία, δεν στοιχειοθετείται  το συστατικό στοιχείο της «προμήθειας» από τον κατηγορούμενο προς τον ΜΚ6. Αυτό πιστεύουμε συνάδει και με τη λογική του πράγματος. Δεν νοείται η «προμήθεια ναρκωτικών», υπό την προαναφερθείσα νομική έννοια, να καλύπτει την παράδοση και συνακόλουθη παραλαβή από θεματοφύλακα - προσωρινό παραλήπτη και φύλακα, ο οποίος θα κατέχει  τα ναρκωτικά μόνο μέχρις ότου λάβει οδηγίες για το πώς και πού θα τα διαθέσει. Χωρίς ποτέ να υπήρχε πρόθεση ή δυνατότητα κάρπωσης ή  κυριαρχίας επί των ναρκωτικών από τον ίδιο, χωρίς περιθώριο αντίρρησης, αμφισβήτησης ή ανυπακοής των οδηγιών του παραδώσαντος/εντολέα. 

Η συγκεκριμένη κατηγορία πάσχει για ακόμα ένα λόγο. Όπως  προκύπτει από τις λεπτομέρειες αδικήματος, η καταλογιζόμενη πράξη έλαβε χώρα στη Λευκωσία. Βάσει των συμπερασμάτων μας όμως η παραλαβή των ναρκωτικών – ακόμα και αν συνιστούσε προμήθεια – έλαβε  χώρα στην έξοδο προς το χωριό Κλαυδιά στην επαρχία Λάρνακας. Με αυτό ως δεδομένο επικεντρώθηκε η μαρτυρία, αλλά και η αμφισβήτηση της Υπεράσπισης».