Ο πρώτος Κύπριος λεωφοριατζής, ο χρυσός μισθός και το χειρόφρενο... κοντάρι

Περί τα τέλη του 19ου με αρχές του 20ου αιώνα, στους χωμάτινους κυπριακούς δρόμους, κυριαρχούσαν οι άμαξες, οι οποίες επιβαρύνονταν με τις μεταφορές ανθρώπων και δεμάτων, από την μια πόλη στην άλλη. Ήταν τότε που έφθασαν τα πρώτα οχήματα στη χώρα, που θα έφερναν την επανάσταση στη μετακίνηση.

Έτσι κι έγινε, αφού λίγο μετά την άφιξη των οχημάτων, έφθασαν και τα πρώτα λεωφορεία, τα οποία θα μετέφεραν πολίτες από τη μια πόλη στην άλλη, ενώ θα αναλάμβαναν και τη μεταφορά δεμάτων. Πολύ γρήγορα, διαπιστώθηκε ότι υπήρχε η ανάγκη για την εκπαίδευση οδηγών από την Κύπρο, αφού μέχρι τότε οι οδηγοί έφθαναν από το εξωτερικό.

Έτσι, ο πρώτος Κύπριος οδηγός λεωφορείου, έγινε ο κ. Γεώργιος Χρ. Τούμπας, ο οποίος κατάφερε να εξασφαλίσει την άδειά του και να αρχίσει δρομολόγια από τη Λευκωσία με προορισμούς τη Λάρνακα και τη Λεμεσό.

Ο εγγονός του Γεώργιου Τούμπα, Πανίκος, που έζησε για κάποια χρόνια τον παππού του, παρέθεσε στον REPORTER, όσα στοιχεία κατάφερε να συλλέξει για τον πρώτο οδηγό λεωφορείου της Κύπρου.

«Εγώ τον παππού δεν τον πρόλαβα πάρα πολύ, παρότι πέθανε στα 90 του χρόνια. Ο Γεώργιος Τούμπας ζούσε στη Λευκωσία κι εμείς μεγαλώναμε στη Λεμεσό. Τον βλέπαμε μερικές φορές το χρόνο κι έτσι δεν είχαμε συχνή επαφή. Πριν γίνει οδηγός, ήταν αμαξάς και έκανε μεταφορές. Μετά ασχολήθηκε με τα φορτηγά και στα τελευταία του χρόνια τον θυμάμαι να κάθεται εκεί στο κτίριο του Λυσσαρίδη, στα τείχη και πουλούσε φοινίκια».

Ο Γεώργιος Τούμπας είχε γεννηθεί περί τα τέλη του 19ου αιώνα και σε νεαρή ηλικία άρχισε να εργάζεται στις άμαξες. Το 1911, συστάθηκε η πρώτη οργανωμένη εταιρεία μεταφορών, που ήταν η Κυπριακή Εταιρεία Αυτοκινήτων και Αναπτύξεως, η οποία ανήκε συνεταιρικά στους Άγγλους αδελφούς Robinson και τους Κύπριους αδελφούς Ιωάννη και Μιχαήλ Κολακκίδη.

«Ο Κολακκίδης ήταν αυτός που προσέλαβε μετέπειτα τον παππού μου για οδηγό. Αυτοί λοιπόν, έκαναν δρομολόγια Λευκωσία-Λεμεσό και Λάρνακα-Λευκωσία με τέσσερα μεγάλα λεωφορεία. Το γκαράζ διευθυνόταν κατά καιρούς από Άγγλους, Γάλλους, Ιταλούς και αρχικά οι οδηγοί ήταν ξένοι. Μετά, η εταιρεία ζήτησε από ένα Άγγλο μηχανικό, τον Σμιθ, να διδάξει Κύπριους κι έτσι προσέλαβαν τον παππού μου».

Η εξέταση υπό το βλέμμα αστυνομικού διευθυντή

Για να καταφέρει ωστόσο να λάβει άδεια οδήγησης, ο Γεώργιος Τούμπας πέρασε μια πολύ ψυχοφθόρα διαδικασία, όπως περιέγραψε ο ίδιος, στους συντάκτες του βιβλιαρίου για τον κώδικα οδικής κυκλοφορίας, που εκδόθηκε γύρω στο 1960 και το οποίο ο κ. Πανίκος φυλά στο σπίτι του, ως κόρη οφθαλμού.

«Όταν ο παππούς θα έβγαζε άδεια, ούτε κώδικας υπήρχε και οι εξετάσεις ήταν πολύ αυστηρές. Τόσο αυστηρές, που στο πίσω κάθισμα την ώρα της εξέτασης καθόταν ο τότε αστυνομικός διευθυντής Λευκωσίας, κάποιος Μαυροκορδάτος, ο οποίος παρακολουθούσε και τον δάσκαλο του κ. Τούμπα, μήπως και του δώσει οδηγίες την ώρα της εξέτασης. Η εξέταση κράτησε ώρες ολόκληρες και την επόμενη ημέρα ο Άγγλος εξεταστής Κεντ, που ήταν ικανοποιημένος, πήγε προσωπικά και του παρέδωσε την άδεια. Του ευχήθηκε επιτυχία στο νέο του επάγγελμα».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Ένα υπόγειο αχούρι που έγινε κρυμμένος παράδεισος του αυτοκινήτου στη Λευκωσία

Μισθός πλουσίου και χειρόφρενο από… κοντάρι

Η δουλειά του οδηγού την τότε εποχή, ήταν εξαιρετικά δύσκολη, αφού οι δρόμοι ήταν σε κακή κατάσταση, ενώ δεν υπήρχαν ούτε κάποιοι κανόνες οδήγησης, όπως είναι σήμερα. Επίσης, τα οχήματα δεν είχαν χειρόφρενο, αλλά για να σταματήσουν, χρησιμοποιούσαν ένα κοντάρι…

«Τα λεωφορεία ανέλαβαν τη μεταφορά ταχυδρομικών σάκων, ενώ διέθεταν θέσεις πρώτης, δεύτερης και τρίτης τάξης. Το κόστος για τη Λεμεσό ήταν οκτώ σελίνια και για τη Λάρνακα τέσσερα σελίνια. Η διαδρομή της Λεμεσού κρατούσε τέσσερις ώρες, ενώ της Λάρνακας δύο ώρες. Ο μισθός τους τότε, ήταν εξαιρετικός για τα δεδομένα της εποχής, αφού έπαιρναν 4 λίρες και δέκα σελίνια (4,5 λίρες) το μήνα. Για να καταλάβετε για τι ποσό μιλούμε, στο χωράφι που είναι χτισμένο το σπίτι μου, το αγόρασε ο παππούς της γυναίκας μου έναντι τεσσάρων λιρών.

Όπως αναφέρουν μαρτυρίες της εποχής, η οδήγηση ήταν δύσκολη κι ο μοναδικός τρόπος για να σταματήσει το όχημα ήταν να βγάζουν ένα κοντάρι από το παράθυρο, για να σταματήσει. Μαρτυρίες αναφέρουν ότι πιτσιρίκια της εποχής, έστηναν αυτί για να ακούσουν τα λεωφορεία που έρχονταν από τη Λάρνακα, όπως περιέγραψε ένας πιτσιρίκος της εποχής, ο Δημητράκης Κολοκασίδης».

Η συγκεκριμένη εταιρεία έκλεισε μετά από τέσσερα χρόνια (1911-14). Ακολούθως άνοιξε η Kairo Motors, θυγατρική εταιρείας με έδρα το Κάιρο, η οποία εξαγόρασε δύο λεωφορεία και έφερε αυτοκίνητα Ford, με τα οποία εξυπηρετούσε την ταχυδρομική υπηρεσία.

Παράλληλα με τη δουλειά του στα λεωφορεία, ο παππούς του ασχολήθηκε και με τα φορτηγά, αγοράζοντας δικό του, με το οποίο κουβαλούσε μετάλλευμα από μεταλλεία. Σε κάποια στιγμή, εγκατέλειψε εντελώς την ενασχόλησή του με τα λεωφορεία και αφοσιώθηκε στο συγκεκριμένο επάγγελμα.

«Ξέρω ότι ο παππούς είχε δικό του φορτηγό και εργαζόταν στο μεταλλείο της Φουκάσας. Έβγαζε μετάλλευμα και το έπαιρνε στο Ξερό. Απ’ εκεί έφευγε και πήγαινε στη Γερμανία αν δεν κάνω λάθος. Στο μεταλλείο δούλευε και ο πατέρας μου και μου είπε ότι κάποτε οδηγούσε και το τρενάκι που έπαιρνε το μετάλλευμα στο Καραβοστάσι. Εκεί γνωρίστηκε ο πατέρας μου με τη μητέρα μου και μετά παντρεύτηκαν. Έτσι ξεκίνησε η οικογένεια μας».

Ο Γεώργιος Τούμπας, που έφυγε από τη ζωή κάποια χρόνια μετά την τουρκική εισβολή, μέχρι τα τελευταία χρόνια της ζωή του συνέχισε να εργάζεται πουλώντας φοινίκια στην πρωτεύουσα και πιο συγκεκριμένα στην παλιά Λευκωσία.

Παρόλα αυτά, το όνομά του, θα μείνει στην ιστορία, ως ο πρώτος οδηγός λεωφορείου στην Κύπρο, αλλά και γενικότερα ο πρώτος επαγγελματίας οδηγός του νησιού.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

• Γεγονότα αποτυπωμένα σε κολότζια-Η σύγχρονη παραδοσιακή τέχνη του κ. Γιαννάκη
• Το αποτύπωμα της δισκοθήκης Triangle-«Δεν ξεχώριζες την ημέρα, ήταν άλλη εποχή»
• Η μακροβιότερη μπυραρία της Λευκωσίας-Η αυθόρμητη ιδέα που έγινε ιστορία (pics)
• «Τότε πουλούσα το μέτρο 10 σελίνια… είχα πελάτες πλούσιους και φτωχούς»