«Περισσότερες οι ψευδείς ειδήσεις από τις πραγματικές για την Ουκρανία»

Περισσότερες είναι οι ψευδείς ειδήσεις από τις πραγματικές για το θέμα της Ουκρανίας, εκτιμά ο Επίκουρος Καθηγητής του Τμήματος Επικοινωνιών του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, Δρ Γιώργος Παυλίδης, ενώ θεωρεί ότι ο αποκλεισμός των ρωσικών Μέσων Ενημέρωσης από την ΕΕ παραβιάζει κάθε αρχή δημοσιογραφικής δεοντολογίας. Μιλώντας στο ΚΥΠΕ, ο Δρ Παυλίδης τόνισε την ανάγκη του Γραμματισμού στα Μέσα, για τον περιορισμό της διάδοσης των ψευδών ειδήσεων.

«Κάθε φορά που έρχομαι αντιμέτωπος με ειδήσεις από την Ουκρανία, διερωτώμαι τι είναι είδηση και τι δεν είναι είδηση. Έχω την εντύπωση ότι ενώπιον μας έχουμε περισσότερες ψευδείς ειδήσεις παρά πραγματικές ειδήσεις», σχολίασε ερωτηθείς αν έχει υπόψη του παραδείγματα ψευδών ειδήσεων που αφορούν τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Ο δρ Παυλίδης, διευκρίνισε ότι διαχωρίζει τα fake news από τις ψευδείς ειδήσεις, καθώς υπάρχουν διαβαθμίσεις. Από τη μία υπάρχουν ψευδείς ειδήσεις οι οποίες οφείλονται στην πίεση χρόνου του δημοσιογράφου και στην έλλειψη επαγγελματισμού και από την άλλη, υπάρχουν και οι χαλκευμένες ειδήσεις, όπου υπάρχει σκοπιμότητα, είπε. Στο παράδειγμα τις Ουκρανίας, σημείωσε, αναφέρεται γενικά σε ψευδείς ειδήσεις.

Περιορισμός πρόσβασης στα ρωσικά ΜΜΕ

«Ο αποκλεισμός των ρωσικών Μέσων παραβιάζει κάθε αρχή δημοσιογραφικής δεοντολογίας, είτε μας αρέσει, είτε όχι», τόνισε ο Δρ Παυλίδης, απαντώντας σε ερώτηση του ΚΥΠΕ το κατά πόσο ο περιορισμός που επέβαλε η ΕΕ στην πρόσβαση στα ρωσικά Μέσα Ενημέρωσης για να περιορίσει τις ψευδείς ειδήσεις βοήθησε τελικά.

«Στον 21ο αιώνα δεν μπορεί η απαγόρευση στην πρόσβαση πληροφοριών να θεωρείται λύση. Θεωρώ ότι αργά ή γρήγορα, όλες οι δημοσιογραφικές ενώσεις και ο κάθε δημοσιογράφος ξεχωριστά θα αντιληφθεί το τεράστιο λάθος που έγινε. Θα έλεγα μάλιστα ότι το μέτρο αυτό λειτουργεί προς όφελος των προπαγανδιστών. Όταν κάποιος σου απαγορεύει την πρόσβαση, φυσιολογικά σου δημιουργεί και κάποιες υποψίες. Μου στερείς το δικαίωμα να κρίνω ως δημοσιογράφος. Άρα, θεωρείς ότι δεν έχω το δικαίωμα να κρίνω αν κάποια είδηση είναι σωστή ή όχι; Η απαγόρευση δεν είναι η λύση του προβλήματος. Πονάει κεφάλι δεν κόβει κεφάλι», είπε χαρακτηριστικά, σημειώνοντας ότι το να απαγορεύεται η πρόσβαση, ειδικά σε δημοσιογράφους, σε Μέσα Ενημέρωσης «μας παίρνει αιώνες πίσω».

Ρόλος και ευθύνη των ΜΚΔ και ΜΜΕ

Σε σχέση με τον ρόλο και την ευθύνη των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης στη διασπορά ψευδών ειδήσεων, ο Δρ Παυλίδης ανέφερε ότι το θέμα των fake news συζητήθηκε εδώ και πολλά χρόνια στην ΕΕ και μέσα στο Ευρωκοινοβούλιο.

«Μία από τις λύσεις που υιοθετήθηκαν, και σωστά, είναι τα ίδια τα μέσα, κυρίως οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, να δημιουργήσουν μηχανισμούς αυτοελέγχου, αυτορρύθμισης. Αυτό το μέτρο είναι σωστό. Φτάνει, η αυτορρύθμιση να γίνεται με τον σωστό τρόπο. Γνωρίζω πολύ καλά, ότι το Facebook είχε αναθέσει και σε άλλους οργανισμούς, με τους οποίους συνεργάζεται, όπως είναι τα Ελληνικά Hoaxes, να ελέγχουν τις πηγές της πληροφόρησης και να ελέγχουν όλα τα δημοσιεύματα τα οποία αναρτώνται στην πλατφόρμα, κυρίως από πολίτες», είπε. Σημείωσε ότι αν αυτό γίνεται σωστά, αντικειμενικά, με επαγγελματισμό, μπορεί να βοηθήσει.

Συμπληρώνοντας, είπε ότι αυτό το μέτρο δεν αφορά μόνο τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, «αφορά όλα τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας, του ΚΥΠΕ μη εξαιρουμένου. Θα πρέπει να υπάρχει ένας μηχανισμός, και σήμερα είναι πολύ εύκολο να γίνει με τη βοήθεια των αλγορίθμων, έτσι ώστε να εντοπίζουμε ύποπτες πηγές πληροφοριών». Στη συνέχεια, είπε, ο δημοσιογράφος, θα μπορεί να ελέγχει και να κρίνει κατά πόσο η πηγή πληροφοριών είναι αξιόπιστη ή δεν είναι αξιόπιστη. «Είναι μια διαδικασία η οποία δυστυχώς απαιτεί λίγο χρόνο, αλλά είναι προτιμότερο να σπαταλήσουμε λίγο από τον πολύτιμο χρόνο που έχουμε, παρά, είτε να τις αφήνουμε να περνούν αβασάνιστα, είτε να τις κόβουμε επειδή θεωρούμε ότι μπορεί να είναι αβάσιμες», είπε.

Ο δημοσιογράφος οφείλει κάθε φορά να διασταυρώνει τις πηγές του, να βεβαιώνεται ότι η πηγή του είναι αξιόπιστη και να βεβαιώνεται ότι η πηγή δεν έχει τέτοιες εξαρτήσεις που να την οδηγούν στο να μετατρέπεται σε όργανο προπαγάνδας, πρόσθεσε.

Εξήγησε ότι δεν είναι θέμα που θα λυθεί σήμερα. «Εδώ και πολλά χρόνια, η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας της Κύπρου και τα Press Councils της Ευρώπης, και πολλοί ακαδημαϊκοί, τονίζαμε την ανάγκη εκπαίδευσης των δημοσιογράφων. Το επάγγελμα πρέπει να κατοχυρωθεί. Οι δημοσιογράφοι πρέπει να αποκτήσουν την ικανότητα και τη γνώση να ελέγχουν».

Η εξουσία στους πολίτες, με Γραμματισμό στα Μέσα

«Εδώ είναι το στοίχημα!», είπε ο δρ Παυλίδης, όταν ρωτήθηκε για το τι μέτρα μπορεί να πάρει ο δέκτης για να αποφύγει την κατανάλωση και τη διάδοση ψευδών ειδήσεων.

«Οι ψευδείς ειδήσεις ειδικά, και οι παραβιάσεις του κώδικα δημοσιογραφικής δεοντολογίας θα μειωθούν δραματικά, όταν ο δέκτης του μηνύματος αντιληφθεί και συνειδητοποιήσει ότι δεν είναι όλα τα μηνύματα που παίρνει αξιόπιστα. Αλλά για να το πετύχει αυτό, χρειάζεται εκπαίδευση. Χρειάζεται μόρφωση, χρειάζεται και ένα πιο ψηλό επίπεδο κριτικής», σημείωσε.

Γι’ αυτό οπωσδήποτε επιβάλλεται να εισαχθεί σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης ο Γραμματισμός στα Μέσα (Media Literacy), τόνισε. «Υπάρχει στα πανεπιστήμια, τουλάχιστον στις σχολές που προετοιμάζουν δημοσιογράφους. Είναι όμως απαραίτητο και για τον δέκτη. Να μπορεί ο κάθε απλός πολίτης να «μυρίζεται», να «ανιχνεύει» ύποπτα μηνύματα.

Όταν είναι υποψιασμένος ο δέκτης, πρόσθεσε, πολύ πιο εύκολα μπορεί να αντιληφθεί πότε ένα μήνυμα είναι λανθασμένο ή όχι, και ο δέκτης είναι που θα τιμωρήσει το μέσο. «Αν δεχτούμε σήμερα ότι τα κλικς, η αναγνωσιμότητα των μηνυμάτων, είναι κατά κάποιον τρόπο το κριτήριο για να προχωρήσει ή να πετύχει ένα μέσο ή όχι, αν ο δέκτης τιμωρήσει τα μέσα με τον δικό του τρόπο, δηλαδή να μη διαβάζει τα μηνύματα, τότε αυτό θα το συνειδητοποιήσουν πρώτα και κύρια τα διαδικτυακά μέσα. Γιατί περισσότερα κλικς σημαίνει περισσότερη διαφήμιση. Λιγότερα κλικς σημαίνει όχι διαφήμιση. Και με αυτό τον τρόπο, θα αναγκάσει ο δέκτης τα μέσα να αυτορρυθμιστούν», κατέληξε.

Πηγή: ΚΥΠΕ