Οι γρίφοι της ευθανασίας και οι γραμμές-Πώς μπορεί να εφαρμοστεί στην Κύπρο

Γρίφος για γερούς λύτες αποτελεί το ζήτημα της ευθανασίας στην Κύπρο, καθώς αρκετά είναι τα γκρίζα σημεία που χρίζουν ανάλυσης, ενώ υπάρχουν λεπτές γραμμές που θα πρέπει να καθοριστούν στη Νομοθεσία προτού ψηφιστεί από τη Βουλή, ως προς το πού, πότε και ποιος. Αν και η σχετική νομοθεσία έχει ήδη εφαρμοστεί σε αρκετές χώρες της Ευρώπης, στην Κύπρο, ένα ποσοστό της κοινωνίας, αλλά και η εκκλησία, βρίσκονται στην αντίπερα όχθη, θεωρώντας την ευθανασία ως μια ακραία λύση για τον άνθρωπο. 

Η ρύθμιση της ευθανασίας μπορεί να επιτευχθεί μόνο υπό αυστηρές προϋποθέσεις, η οποία την ίδια ώρα, δεν θα επιτρέπει καταχρήσεις και κινδύνους, θεωρεί ο αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Δικαίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Πανεπιστημίου Κύπρου, Δρ. Αριστοτέλης Κωνσταντινίδης. Σε δηλώσεις που παραχώρησε στον REPORTER ο Δρ. Κωνσταντινίδης, υπέδειξε ότι χρειάζεται να γίνει μια πολύ προσεκτική και εκτενής μελέτη, χωρίς αγκυλώσεις, που θα είναι αποκλειστικά σε ανθρώπους που το επιθυμούν και τους έχει απομείνει επιστημονικά αποδεδειγμένα, λίγος χρόνος ζωής. 

«Η προσωπική μου εκτίμηση και εισήγηση είναι ότι, αφού γίνει πολύ προσεκτική μελέτη, εκτενής διαβούλευση και δούμε το ζήτημα ορθολογιστικά χωρίς αγκυλώσεις και από ανθρωπιστικής άποψης, θα μπορεί να υπάρξει μια ρύθμιση υπό αυστηρές προϋποθέσεις, οι οποίες θα αποτρέπουν οποιεσδήποτε καταχρήσεις και οποιουσδήποτε κινδύνους και θα αφορούν αποκλειστικά και μόνο ανθρώπους που το επιθυμούν και έχουν εκφράσει με σαφήνεια και με συγκεκριμένο τρόπο, που θα προβλέπεται στον νόμο, την επιθυμία στο τελικό στάδιο της ζωής και όταν απομένει επιστημονικά αποδεδειγμένα λίγος χρόνος τον οποίο τον βιώνουν με αφόρητο και βασανιστικό τρόπο, να πάρουν βοήθεια ιατρική για να επισπευσθεί ο αναπόφευκτος και επικείμενος θάνατος. Πιστεύω ότι κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει. Έχει ξεκινήσει μια διαδικασία, η οποία πιθανόν να καταλήξει σε κάποιο πλαίσιο ρύθμισης. Θεωρώ ότι είναι κάτι που είναι εφικτό, αλλά χρειάζεται προσοχή, μελέτη και εκτενής διαβούλευση». 

«Δεν θα πρέπει να υπάρχουν γκρίζα σημεία»

Αντίστοιχη νομοθεσία της ευθανασίας, έχει υιοθετηθεί στο παρελθόν και σε άλλα μέρη του κόσμου και μάλιστα επιλύθηκαν, χωρίς προβλήματα, σύμφωνα με τον Δρ. Κωνσταντινίδη. «Κατά τη δική μου την άποψη, θα πρέπει να μείνουμε μόνο σε εκείνες τις περιπτώσεις στις οποίες υπάρχει σύμφωνη γνώμη όλων των εμπλεκομένων και να ξεκινήσουμε από αυτές. Εάν προκύψουν γκρίζα σημεία, όπου μπορούν να υπάρξουν ζητήματα διφορούμενα ή αμφισβητήσεις, θα έλεγα ότι δεν πρέπει να προχωρήσουμε. Προτιμώ να έχουμε μια ρύθμιση η οποία θα είναι πολύ περιοριστική, αλλά σαφής, ξεκάθαρη, χωρίς γκρίζα σημεία, χωρίς περιθώρια αμφισβητήσεων και διφορούμενων ερμηνειών και να καλύπτει πολύ λιγότερους συνανθρώπους μας, παρά να κάνουμε μια πιο διευρυμένη ρύθμιση, η οποία θα εμπεριέχει ψίγματα αμφιβολιών, διφορούμενης ερμηνείας, η οποία θα μπορούσε να γίνει αντικείμενο κατάχρησης». 

Προσωπική εκτίμηση του Δρ. Κωνσταντινίδη, είναι ότι πρέπει να υπάρξει ένα πλαίσιο αυστηρό και περιοριστικό που θα καλύπτει τις πιο κραυγαλέες περιπτώσεις, ώστε να μην δοθεί η δυνατότητα για αμφισβήτηση. «Με αυτό τον τρόπο, δεν θα μπορεί να αφεθεί η κοινωνία να αποφασίζει για το εάν και πότε και πώς θα επέλθει ο θάνατός τους. Προτιμώ να είναι πιο μικρός ο κύκλος αυτών των ανθρώπων, αλλά να είναι απολύτως σαφές και αποδεκτό από όλους, παρά να ανοίξει ο κύκλος αυτός, γιατί υπάρχουν φυσικά και ηθικά διλήμματα». 

Κληθείς να σχολιάσει για το κατά πόσο έτοιμη είναι η κυπριακή κοινωνία για την ευθανασία, ο Δρ. Κωνσταντινίδης, σημείωσε ότι σε όσα κράτη έχει εισαχθεί και ρυθμιστεί η ευθανασία, οι κοινωνίες την έχουν αποδεχθεί. «Δεν θεωρώ ότι η κυπριακή κοινωνία έχει ιδιαιτερότητες ως προς την ανθρωπιά, τη συμπονετικότητα και την ενσυναίσθηση. Εφόσον η νομοθεσία περιοριστεί σε μια πολύ μικρή κατηγορία ανθρώπων υπό αυστηρές προϋποθέσεις και δεν θα αφήνει κανένα περιθώριο σε καταχρήσεις και για ανθρωπιστικούς λόγους κυρίως, όπως τον σεβασμό στην επιλογή τους, τότε δεν βλέπω γιατί η κυπριακή κοινωνία να αντιτίθεται σθεναρά και επιθετικά σε μια τέτοια κατάσταση. Θεωρώ ότι η κυπριακή κοινωνία έχει την ενσυναίσθηση και την ανθρωπιά για να αντιληφθεί ότι στη μικρή κατηγορία στην οποία πιστεύω ότι πρέπει να περιοριστεί αυτή η ρύθμιση, θα δείξει την κατανόηση, γιατί μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας, έχει βιώσει με κοντινούς ανθρώπους, συγγενείς και γνωστούς, πως είναι ένα τέλος ζωής με ένα μαρτυρικό τρόπο». 

Την ίδια ώρα, σύμφωνα με τον Δρ. Κωνσταντινίδη, «υπάρχει κόσμος που φοβάται καθώς δεν έχει πλήρη επίγνωση για την ευθανασία και εκφράζονται έντονα τέτοιου είδους ανησυχίες. Όταν τα πράγματα τεθούν στη σωστή τους βάση και ο κόσμος αντιληφθεί για ποιες κατηγορίες ανθρώπων μιλάμε, τότε δεν πιστεύω ότι θα αντιδράσει έντονα. Τουναντίον, είναι κάτι που θα ενστερνιστεί πολύς κόσμος γιατί μιλάμε για περιπτώσεις ανθρώπων που βασανίζονται και δεν έχουν περιθώρια ζωής και είναι κάτι που είναι επιστημονικά δεδομένο και έχουν οι ίδιοι εκφράσει την επιθυμία ευθανασίας, τότε γιατί η κοινωνία να τους το αρνηθεί;».  

Η κόκκινη γραμμή της Εκκλησίας 

Αντίθετη με την υιοθέτηση της ευθανασίας στην Κύπρο, είναι η Εκκλησία, αφού όπως ειπώθηκε αρκετές φορές στο πρόσφατο παρελθόν, η ζωή όπως και ο θάνατος, είναι στα χέρια του Θεού. Όπως εξήγησε ο Δρ. Κωνσταντινίδης, «οι απόψεις της εκκλησίας είναι σεβαστές και οι απόψεις της μπορούν σαφώς να ακολουθούνται από τους πιστούς και τους ακόλουθούς της. Ωστόσο η εκκλησία δεν εμπερικλείει στους κόλπους της το σύνολο της κοινωνίας μας. Υπάρχουν άνθρωποι που δεν είναι Χριστιανοί Ορθόδοξοι ή και να είναι, δεν συμφωνούν με το συγκεκριμένο κήρυγμα και τις απόψεις της εκκλησίας. Αυτοί οι άνθρωποι, δεν μπορεί να αφεθούν και να αποφασίζει η εκκλησία για το πώς θα επέλθει, πώς θα διεξάγεται και πώς θα καταλήξει η ζωή τους». 

Θα πρέπει να υπάρχει το δικαίωμα επιλογής μιας επίσπευσης της ζωής, όταν είναι ορατός, δεδομένος και επικείμενος ο θάνατος και αυτό γίνεται με ένα τρόπο βασανιστικό, τόσο για τον ασθενή που το βιώνει, όσο και για τους οικείους του, σημείωσε ο Δρ. Κωνσταντινίδης, ο οποίος πρόσθετε ότι, «τίθενται και ζητήματα ενσυναίσθησης, ανθρωπιάς, συμπόνιας και φυσικά σεβασμού στην επιλογή του ανθρώπου».