Πώς έλυσε το πρόβλημα των σκυβάλων η Αγλαντζιά-«Μεγαλύτερο πρόβλημα οι φοιτητές»

Ένας χρόνος έχει συμπληρωθεί από την ημέρα που η Αγλαντζιά εφάρμοσε ένα καινοτόμο μοντέλο στις χρεώσεις, αλλά και στην ανακύκλωση σκυβάλων, με τα αποτελέσματα να είναι πέρα για πέρα ενθαρρυντικά, χαράζοντας μάλιστα το δρόμο και στους υπόλοιπους δήμους της ελεύθερης Κύπρου, ώστε να ακολουθήσουν το παράδειγμά του.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Φυτρώνουν παντού χωματερές στην Κύπρο-«Επιθεωρητές δέχονται απειλές»

Το εγχείρημα του δήμου, μόνο εύκολο δεν ήταν, αφού χρειάστηκαν αμέτρητες ώρες δουλειάς και τροποποιήσεων επί του αρχικού πλάνου, ώστε εξευρεθούν οι λύσεις στα προβλήματα που αναδύονταν, ωστόσο σε καμία περίπτωση η τοπική αρχή δεν τα παράτησε και μέσα από την υπομονή και την επιμονή της, κατάφερε να φέρει εις πέρας το «διαχωρίζω και κερδίζω».

Εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι μέσα σε 365 ημέρες, τα σκύβαλα των κατοίκων της Αγλαντζιάς, από οκτώ και πλέον τόνους, μειώθηκαν στους πέντε, καθιστώντας τον, ως τον πιο οικολογικό δήμο της Κύπρου, ενώ αυξήθηκε κατακόρυφα και η ανακύκλωση όλων των προϊόντων.

Με αφορμή τον ένα χρόνο από την εφαρμογή του προγράμματος, ο δήμαρχος Αγλαντζιάς, Ανδρέας Κωνσταντίνου, προέβη στον REPORTER σε μια ανασκόπηση από την σύλληψη της ιδέας, μέχρι την εφαρμογή του έργου, ενώ αναφέρθηκε στα προβλήματα που αντιμετώπισαν, αλλά και στα αποτελέσματα εξήχθησαν για το πρώτο έτος.

Έτσι ξεκίνησαν όλα…

Η πρώτη σκέψη για να αλλάξει τα δεδομένα όσον αφορά στα σκύβαλά του ο δήμος Αγλαντζιάς, έγινε το 2006, όταν τέθηκε στο τραπέζι η πρόταση για προπληρωμένη σακούλα. Το τότε δημοτικό συμβούλιο είχε εκφράσει τους προβληματισμούς του, ωστόσο το 2011 πάρθηκε τελικά η απόφαση να υιοθετηθεί η πρόταση μετά από πιέσεις του δημοτικού γραμματέα Χάρη Τσαγγαρίδη.

Εκείνη τη χρονιά, το πρόγραμμα εφαρμόστηκε πιλοτικά του δήμου, μοιράστηκαν κάδοι και τοποθετήθηκαν συσκευές στα σκυβαλοφόρα,  που μετρούσαν το βάρος του κάθε σακουλιού και οι δημότες θα πλήρωναν με το βάρος που πετούσαν. Από εκείνο το πρόγραμμα υπήρξε μια μείωση των σκυβάλων, της τάξης του 37%, ωστόσο το κόστος για να εφαρμοστεί σε ολόκληρο το δήμο, στοίχιζε ενάμιση εκατομμύριο και δεν υλοποιήθηκε, λόγω της κρίσης του 2013.

«Τον Σεπτέμβριο του 2018, με σημείωμά του προς τον τότε δήμαρχο Χαράλαμπο Πετρίδη, ο δημοτικός γραμματέας ζήτησε να εφαρμοστεί ξανά το πρόγραμμα. Διορίσαμε ιδιωτική εταιρεία να κάνει μια μελέτη, κοστολογίσαμε τη σακούλα πόσα πρέπει να πωλείται, μετατρέψαμε τα κιλά σε λίτρα και υπολογίσαμε πόσες σακούλες θα χρειαστούμε για να παίρνει ο δήμος τα χρήματα για τα σκύβαλά του. Έτσι καταλήξαμε ότι πρέπει να κοστίζει τέσσερα σεντ το λίτρο, άρα μια σακούλα των 56 λίτρων θα έπρεπε να χρεώνεται δύο ευρώ περίπου. Τα έξοδα που είχε ο κόσμος το 2019 για να γίνει υπηρεσία σκυβάλων, τα μετατρέψαμε σε λίτρα και κιλά για να καταλήξει η τιμή της», ανέφερε ο δήμαρχος.

Τον Δεκέμβριο του 2019, αποφασίστηκε από το δημοτικό συμβούλιο η εφαρμογή του προγράμματος και τον Μάρτιο του 2020, έγινε στην ίδια περιοχή που είχε γίνει το 2011. Το Νοέμβριο του 2020, αποφασίστηκε όπως επεκταθεί το πρόγραμμα σε όλη την Αγλαντζιά, παρότι ο δήμος γνώριζε πως θα προέκυπτε οικονομική ζημιά.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Πνιγμένη στα απόβλητα της οικοδομικής βιομηχανίας η Κύπρος-Τραγικά στοιχεία

Οι λόγοι της απόφασης και τα προβλήματα

Πέραν των λόγων που είχαν να κάνουν με το περιβάλλον, ο δήμος Αγλαντζιάς προσμέτρησε στην απόφασή του για το «διαχωρίζω και κερδίζω», το κλείσιμο του σκυβαλότοπου του Κοτσιάτη, όπου χρεώνονταν τα σκουπίδια για οκτώ ευρώ τον τόνο και τη μεταφορά τους στην Κόσιη, που ζητούσε σαράντα ευρώ ανά τόνο, κάτι που θα επέφερε αυξήσεις στις χρεώσεις των δημοτών.

«Πιστεύαμε ακόμα ότι θα αποκτούσαν και παιδεία οι δημότες, αλλά και τα παιδιά. Κάναμε πολλές επαφές με τα σχολεία για να καλλιεργήσουμε μια κουλτούρα, ώστε να μπουν όλοι στο πρόγραμμα. Σίγουρα ένα ευαισθητοποιημένο νοικοκυριό θα πληρώνει λιγότερα από ένα νοικοκυριό που δεν είναι».

Ο δρόμος τους, δεν ήταν ωστόσο στρωμένος με ροδοπέταλα, καθότι στην πορεία διαπίστωσαν πολλά προβλήματα όπως για παράδειγμα το νομικό πλαίσιο, αφού θεωρείτο παραβίαση προσωπικών δεδομένων το άνοιγμα των σακουλιών, για να δουν ποιος δεν εφάρμοζε το πρόγραμμα. Αυτό, ξεπεράστηκε μόλις τον περασμένο Οκτώβριο μέσα από νομοθετική ρύθμιση.

«Για να διορθωθούν τα προβλήματα που αντιμετωπίσαμε, αντικαταστήσαμε τους κάδους και δώσαμε κλειδιά στον κάθε ένοικο για να μην μπορεί ένας άλλος ένοικος να πηγαίνει και να πετά τα σκουπίδια του σε άλλους κάδους.

Επίσης, ένα άλλο πρόβλημα που αντιμετωπίζαμε αλλά επιλύθηκε, ήταν ότι σταμάτησαν οι παλιές νοοτροπίες που έβγαζε ο κάθε δημότης άχρηστα υλικά έξω από το σπίτι του και περνούσε ο δήμος και τα μάζευε. Δώσαμε δωρεάν περίπου 1300 οικιακούς κομποστοποιητές για τα πράσινα του κήπου».

Για όσους δεν έλαβαν κομποστοποιητή, ο δήμος φρόντισε να δώσει ειδική προπληρωμένη σακούλα και μια φορά την εβδομάδα περνά ειδικό συνεργείο και την παραλαμβάνει. Έτσι, σταμάτησαν οι ακαθαρσίες αλλά και η επιπλέον χρέωση των δημοτών για τη συγκεκριμένη υπηρεσία, ενώ μειώθηκε και το κόστος για τους καθαρισμού κενών οικοπέδων, που πετούσαν οι πολίτες άχρηστα υλικά. 

«Τα μεγαλύτερα προβλήματα εκεί που διαμένουν φοιτητές»

Σήμερα στο δήμο Αγλαντζιάς υπάρχουν 6500 σημεία συλλογής σκυβάλων, από τα οποία μόνο 23 δεν συμμορφώνονται με το σύστημα. Ωστόσο εκεί όπου εντοπίζουν προβλήματα, βρίσκουν τους παραβάτες και τους ενημερώνουν ότι σε περίπτωση που δεν συμμορφωθούν θα τους επιδίδουν εξώδικο πρόστιμο 200 ευρώ, κάτι που συνέβη σε 40 περιπτώσεις το 2021.

Τα μεγαλύτερα προβλήματα πάντως, παρουσιάζονται εκεί όπου διαμένουν φοιτητές. «Ο φοιτητής προτιμά το λογαριασμό των σκυβάλων που ήταν 150 ευρώ, να τον πληρώνει ο πατέρας τους και η μητέρα τους στο τέλος κάθε χρόνου, παρά να πάρουν από τα χρήματά τους και να αγοράσουν σακούλια. Υπάρχουν περιπτώσεις που τα πετούν όπου φτάσουν ή τα βάζουν στο αυτοκίνητο να τα πετάξουν στο πατρικό τους. Σε αυτά τα σημεία που δεν συμμορφώθηκαν, θα αυξήσουμε τις τιμές για να υπάρξει συμμόρφωση». 

Μείωση 3500 τόνων σε ένα χρόνο

Ένα άλλο μεγάλο κεφάλαιο, ήταν αυτό των οικονομικών δεδομένων, τα οποία θα επηρέαζαν τόσο τους δημότες, όσο και τον ίδιο τον δήμο.

Από τη μια, οι κάτοικοι Αγλαντζιάς θα έπρεπε να προσέχουν την κατανάλωση, όσο και την επαναχρησιμοποίηση κάποιων υλικών με απώτερο σκοπό να γλυτώσουν χρήματα. Για το λόγο αυτό, αγοράζουν πλέον με φειδώ τα προϊόντα, ώστε να μην πετάνε πολλά στα σκύβαλα.

Από την άλλη, ο δήμος εισέπραττε 1,750,000 ευρώ για σκύβαλα το 2020 και με διάφορες ενέργειες που έγιναν έχασε μόλις 50 χιλιάδες ευρώ από τα σκύβαλα, που ήταν μηδαμινό ποσό μπροστά στην προστασία του περιβάλλοντος.

«Ένα οικονομικό ζήτημα που τίθετο, ήταν ότι εμείς συνορεύουμε με άλλους δήμους, όπως αυτός των Λατσιών και της Λευκωσίας. Υπολογίσαμε ότι πολλοί δημότες θα ήθελαν να ξεγελάσουν το δήμο και να πάρουν στους γειτονικούς. Μιλήσαμε μαζί τους και διαπιστώθηκε ότι η Αγλαντζιά έχει μείωση 3,500 τόνων, ενώ αυτοί που μεταφέρουν τα σκουπίδια σε άλλους δήμους, υπολογίζεται σε 350 τόνους».

Συγκεκριμένα, το 2019 η Αγλαντζιά πέταξε 8,800 τόνους και το 2021 μειώθηκε σε 5,014 τόνους. Η μείωση των σκυβάλων είναι περίπου 40% των σκυβάλων.

Όπως εξήγησε ο κ. Κωνσταντίνου, ένας μέσος Κύπριος παράγει 642 κιλά σκουπίδια το χρόνο και ο μέσος Αγλαντζιώτης παράγει 245 κιλά.

«Επίσης αυξήθηκε κατά 500 κιλά η ανακύκλωση, που αντιστοιχεί σε 56% αύξηση για το 2020. Υπάρχει επίσης 52% αύξηση στο PMD, 49% στο χαρτί και 93% το γυαλί. Είναι εντυπωσιακός ο αριθμός του γυαλιού, τα οποία ανακυκλώνουμε σε ειδικές καμπάνες του δήμου. Η αύξηση οφείλεται στο βάρος του γυαλιού. Αν το έβαζαν στα σκουπίδια θα ανέβαινε πολύ το κόστος των σκυβάλων τους.

Λόγω αυτού του προγράμματος, ο δήμος μας είναι ο πρώτος σε ανακύκλωση παγκύπρια. Ήταν πάντα πρώτη η Έγκωμη κι όχι μόνο την ξεπεράσαμε, αλλά την ξεπεράσαμε κατά πολύ». 

Είδαν το μοντέλο δήμοι από την Ελλάδα

Η επιτυχία του μοντέλου της Αγλαντζιάς, προσέλκυσε το ενδιαφέρον δύο ελληνικών πόλεων, που θέλουν να εφαρμόσουν το δικό τους πρόγραμμα. Πρόκειται για το δήμο Βούλας-Βουλιαγμένης και τον δήμο Ζωγράφου, εκπρόσωποι των οποίων επισκέφτηκαν την Αγλαντζιά και ενημερώθηκαν για τον τρόπο που λειτουργεί.

Την ίδια ώρα όμως, δεν συμβαίνει το ίδιο για τους δήμους εντός Κύπρου, οι οποίοι δεν είδαν αρχικά με ιδιαίτερη θέρμη το εγχείρημα της Αγλαντζιάς, αλλά μετά την εξαγγελία του Προέδρου της Δημοκρατίας, ότι μέχρι το 2023 όλοι πρέπει να ακολουθήσουν αυτό το πρόγραμμα, άρχισαν να το εμπεδώνουν και να το μελετούν επισταμένα.

«Το κλειδί για να πετύχει το “πληρώνω όσο πετώ”, είναι η πολιτική βούληση. Εάν ένας δήμαρχος και το δημοτικό συμβούλιο έχουν την αντοχή και την επιμονή να στηρίξουν αυτό το πρόγραμμα, θα πετύχει. Αντίθετα, εάν δεν το αγκαλιάσουν είναι καταδικασμένο να αποτύχει.

Επίσης, θέλω να ευχαριστήσω θερμά τον υπουργό Γεωργίας Κώστα Καδή, γιατί ήταν φανατικός υποστηριχτής του προγράμματος. Επικρίθηκε για τη στήριξη στο δήμο από άλλους, αλλά τα αποτελέσματα τον δικαιώνουν. Μας έδωσε μια μεγάλη χορηγία για τα έξοδα του προγράμματος. Κάλυψε το 90-95% του προγράμματος και μας στήριξε». 

 Στηρίζει το εγχείρημα η Green Dot

Το πρόγραμμα της Αγλαντζιάς στηρίζει η Green Dot Cyprus, η οποία αισθάνεται ικανοποίηση για την επιτυχία που είχε το πρώτο έτος εφαρμογής του, αλλά θεωρεί ότι θα βελτιωθεί ακόμα περισσότερο στο μέλλον.

Μιλώντας στον REPORTER, o Γενικός Διευθυντής της Green Dot Cyprus, Μάριος Βραχίμης, ανέφερε ότι το πρόγραμμα είναι προς τη σωστή κατεύθυνση και τα αποτελέσματά του είναι εξαιρετικά για την περίοδο που λειτουργεί. «Σίγουρα δεν μπορεί να δείξει τις δυνατότητές του από τον πρώτο χρόνο, ο οποίος είναι τροχιοδεικτικός. Με την εφαρμογή του προγράμματος, φαίνεται ότι οι πολίτες μείωσαν την κατανάλωση σε απόβλητα και αύξησαν και την ανακύκλωση, που είναι ο στόχος που έχουν όλες οι ευρωπαϊκές Αρχές. Πανευρωπαϊκά, η καλύτερη μέθοδος διαχείρισης των απορριμμάτων επέρχεται από τη διαλογή στην πηγή, η οποία είναι στο σπίτι του κάθε πολίτη. Εάν δεν εφαρμόσεις τη διαλογή στην πηγή, δεν θα πετύχεις τους στόχους σου».

Επισήμανε εξάλλου ότι όσον αφορά τον τομέα ανακύκλωσης των συσκευασιών, η Κύπρος είναι στις πρώτες χώρες της Ευρώπης και δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα. «Το σύστημα συλλογής που έχει η Κύπρος από πόρτα σε πόρτα, είναι το καλύτερο στην Ευρώπη, διότι μαζεύεις από την πηγή τις συσκευασίες και τις έχεις καθαρές για τις χρησιμοποιήσεις ξανά για την ίδια ιδιότητα που τις έβαλε ο παραγωγός στην αγορά. Λαμβάνουμε τα πιο καθαρά υλικά και μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν».

Εξέφρασε παράλληλα τη βεβαιότητα, πως εάν εφαρμόζονταν οι νομοθεσίες που ψηφίζει η βουλή, η Κύπρος θα ανέβει ψηλά και στους άλλους τομείς της ανακύκλωσης, ανάμεσα στις χώρες της Ε.Ε. «Εμείς επικροτούμε και βοηθούμε για τα ρεύματα της Green Dot. Συνεργαζόμαστε με τον δήμο Αγλαντζιάς και αναμένουμε σταδιακά ότι θα αυξηθούν κι άλλο οι ποσότητές τους».