Αναστάτωση από οχιές που τρυπώνουν σε σπίτια-Ο κίνδυνος, η ενέδρα και ο εχθρός

Αναστάτωση και φόβο άρχισαν να σκορπούν σε ανυποψίαστους πολίτες, τα φίδια που έκαναν από νωρίς φέτος την εμφάνισή τους, λόγω και των υψηλών θερμοκρασιών που επικρατούν στο νησί μας. Η αναζήτηση τροφής αλλά και το ζευγάρωμα, αναγκάζουν τα φίδια να βγουν για σεργιάνι και μάλιστα σε αρκετές περιπτώσεις να τρυπώσουν σε σπίτια, τα οποία αποτελούν εστίες που τα ελκύουν. Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί το γεγονός, ότι έκαναν την εμφάνισή τους αρκετές οχιές, που είναι και το μοναδικό από τα οκτώ είδη στην Κύπρο που είναι δηλητηριώδες. 

Όπως ανέφερε στον REPORTER, o ερπετολόγος και γητευτής φιδιών Γιάννης Αγγελή, το τελευταίο διάστημα γίνεται δέκτης πάρα πολλών τηλεφωνημάτων για να απομακρύνει φίδια από σπίτια και κατοικημένες περιοχές. «Είναι μια κρίσιμη περίοδος αυτή που διανύουμε τώρα, γιατί είναι η φάση ζευγαρώματος των φιδιών και βγαίνουν στο περιβάλλον για να αναζητήσουν ταίρι και τροφή. Φέτος ξεκινήσαμε με απότομες θερμοκρασίες και είναι λίγο παράξενο και για τα ίδια τα φίδια αυτό το γεγονός. Παίζουν ρόλο τα πάντα, ακόμη και η υπερθέρμανση του πλανήτη, με τις εποχές να αλλάζουν. Είναι πιο ασταθείς οι θερμοκρασίες και έχω περιπτώσεις φιδιών, ακόμη και μέσα στον Οκτώβρη και τον Νοέμβρη. Τελευταίως υπάρχουν πολλές οχιές και ακόμη τα μαυρόφιδα δεν έκαναν την εμφάνισή τους και είναι αυτό που μελετούμε στην παρούσα φάση».

Στον ανθρώπινο παράγοντα επιρρίπτει την ευθύνη για την κατάσταση που επικρατεί ο ερπετολόγος, καθώς όπως εξήγησε, δεν υπάρχουν πλέον βιότοποι για να ζουν φυσιολογικά τα φίδια. «Ως ειδικός, πιστεύω ότι παίζει ρόλο ο ανθρώπινος παράγοντας. Στα παλαιότερα χρόνια, δυστυχώς σκότωναν τα φίδια λόγω φόβου ή άγνοιας. Πλέον όμως, εκτός του ότι όλα τα χωράφια και τους ποταμούς τα έκαναν σπίτια, δεν άφησαν βιότοπους για να ζουν τα συγκεκριμένα είδη, τα οποία έχουν τον λόγο ύπαρξης τους, όπως είναι η πανίδα μας, καθώς τρώνε τους ποντικούς και τους αρουραίους και διάφορα θηράματα».

Η οχιά, η οποία είναι το πιο επικίνδυνο είδος, είναι ένα φίδι που έχει πάντα την ίδια περιοχή και δεν κυκλοφορεί κάνoντας μεγάλες αποστάσεις. «Είναι ένα φίδι που έχει ενέδρα και θα το βρούμε σε μονοπάτια, σε ξέρες κοντά στην άσφαλτο. Βρίσκει περιοχές όπου υπάρχει αυξημένος αριθμός τρωκτικών και περιμένει το θήραμα να πάει κοντά της». Από την άλλη πλευρά, όπως επέδειξε ο Γιάννης Αγγελή, «τα μαυρόφιδα, τα coin snakes και τα άλλα ήδη φιδιών που έχουμε στην Κύπρο, είναι δρομείς. Πάνε τα ίδια και βρίσκουν το θήραμα, με τη χρήση της γλώσσας και γι’ αυτό τα βλέπουμε να κινούνται και πιο γρήγορα. Για παράδειγμα, όταν οι οχιές ξυπνούσαν σε μια απόσταση μιας τετραγωνικής σκάλας, διένυαν ένα χιλιόμετρο και έβρισκαν θηλυκό φίδι, ζευγάρωναν και έβρισκαν ένα τόπο που είχε τρωκτικά και έμεναν εκεί. Σήμερα, για να το πετύχουν αυτό, διανύουν τις πενταπλάσιες αποστάσεις, αναγκαζόμενα να μπουν μέσα στα σπίτια. Είναι το ένστικτο των φιδιών, που τους λέει να κυκλοφορήσουν και να βρουν θηλυκό. Όπως αντιλαμβάνεστε πάνω στη φύση δεν μπορείς να επέμβεις και δεν μπορείς να καθορίσεις στα φίδια, που θα πάνε».

Τα οκτώ είδη φιδιών και η ορθή αντιμετώπιση σε περίπτωση δαγκώματος

Στην Κύπρο, υπάρχουν οκτώ ήδη φιδιών, εκ των οποίων μόνο η οχιά έχει δηλητήριο και αποτελεί κίνδυνο προς τον άνθρωπο. Για τους ερπετολόγους, ανέφερε ο Γιάννης Αγγελή, «δηλητηριώδη είδη θεωρούμε αυτά που μπορούν να κάνουν ζημιά στο ανθρώπινο σώμα. Υπάρχουν δυο είδη φιδιών, οπισθόγλυφα επίσης, που έχουν δηλητήριο στα πίσω δόντια. Δηλαδή το δηλητήριο που έχουν είναι λίγο όσο για να σκοτώσουν ένα ποντικό για να μπορέσουν τραφούν. Είναι η σαΐτα και το catsnake, κυπριακό μαυρόφιδο ή αλλιώς ελιόφιδο. Τα άλλα είδη είναι το μαυρόφιδο ή θερκό (coluber jucularis), η πατσάλα ή δρόπης (culuber nummifer), το γατόφιδο ή ξυλοτρόπης (telescopus fallax), το νερόφιδο (nartix natrix), το μαυρόφιδο του Τροόδους (coluber cypriensis) και ο ανήλιος ή σκουλικόφιδο (tyflops vermicularis).

Η λειτουργία του δηλητήριου στα φίδια, δεν είναι τόσο για να σκοτώνει, αλλά για να τα βοηθά να χωνεύουν. Την ώρα που δαγκώνει το θήραμα, αρχίζει η διαδικασία της πέψης, οπότε μέχρι να καταπιεί το θήραμα, να έχει λιώσει και να έχει ήδη χωνευτεί.

Σε περίπτωση δαγκώματος δεν το σκίζουμε, δεν το δένουμε και δεν το ρουφάμε. Είναι κάτι που κάναμε στα παλιά χρόνια, αλλά από πρόσφατες μελέτες που έχουν γίνει ανακαλύψαμε ότι όποια ενέργεια γινόταν από τον άνθρωπο, δημιουργούσε περισσότερα προβλήματα. Οπότε από τη στιγμή που έχει αυξηθεί ο χρόνος περίθαλψης, που είναι από δυο μέχρι οκτώ ώρες, προλαβαίνουμε να πάμε στο πλησιέστερο Νοσοκομείο. Πάμε πάντα σε Γενικό Νοσοκομείο και όχι σε ιδιωτικές κλινικές, γιατί δεν έχουν κάτι περισσότερο. Οι γιατροί γνωρίζουν τη διαδικασία και αφού εισέλθει οποιοσδήποτε στη ΜΕΘ, ελέγχεται κατά πόσο υπάρχει αλλεργία στο δηλητήριο».

«Προσπαθώ να σώσω τα φίδια, για να συνεχίσει η αλυσίδα...»

Ο Γιάννης Αγγελή καταβάλλει μεγάλες προσπάθειες για να σώσει τα φίδια από κάθε σημείο, καθώς όπως ο ίδιος υπογραμμίζει, το πρόβλημα δεν είναι τα φίδια αλλά οι ποντικοί που αποτελούν και την τροφή για τα φίδια. «Σε μερικά χρόνια θα έχουμε πρόβλημα με τα τρωκτικά και τους ποντικούς. Ο κόσμος δεν καταπολεμά τους ποντικούς και οι περισσότεροι θεωρούν ότι επειδή δεν τους βλέπουν, αυτό σημαίνει πως δεν υπάρχουν. Έχει πολλές αρρώστιες, που είναι επικίνδυνες προς τον άνθρωπο ο αρουραίος. Μου έτυχε να δω ανθρώπους που κόλλησαν μέχρι και τύφο και αρρώστησαν μάλιστα και επειδή βλέπω τις επιπτώσεις που έχουν οι νυφίτσες στην πανίδα και ο μόνος τρόπος αντιμετώπισής τους και ο φυσικός τους εχθρός είναι τα φίδια και ‘γω προσπαθώ με τη σειρά μου να σώσω αυτά τα ήδη για να μπορεί να συνεχίσει να υπάρχει αυτή η αλυσίδα».

Μιλώντας για τη δουλειά του, ο γητευτής φιδιών είπε ότι, «ήταν ένα χόμπι, το οποίο κατάντησε να είναι δουλειά για εμένα, αλλά το κάνω γιατί το αγαπώ. Δεν είναι καθόλου εύκολη αυτή η δουλειά όμως που κάνω, γιατί για παράδειγμα το πρωί μπορεί να είμαι στην Πάφο και μετά να πρέπει να πάω στη Δερύνεια. Προσπαθώ να καλύψω όσα περισσότερα περιστατικά μπορώ καθημερινώς. Στις πλείστες περιπτώσεις καταλαβαίνω από την περιγραφή, πόσο σοβαρό είναι το κάθε περιστατικό και που θα πάω».

«Αντί να πάρει το φίδι, το σκότωσε...»

Ένα σημαντικό ζήτημα το οποίο προκύπτει, είναι η μη ύπαρξη αρμόδιας υπηρεσίας για την αντιμετώπιση περιστατικών με φίδια. Πλέον δεν βρίσκεται στις αρμοδιότητες της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας η απομάκρυνση των φιδιών, παρά μόνο όταν τεθούν σε κίνδυνο άνθρωποι.  

«Είχα κάνει το 2009 παρουσίαση για τον τρόπο αντιμετώπισης των φιδιών και είχα δώσει διευκρινιστικές οδηγίες για τα φίδια και στην πυροσβεστική. Υπάρχει εγκύκλιος ωστόσο ότι δεν είναι στα καθήκοντα της πυροσβεστικής η απομάκρυνση των φιδιών, εκτός και αν απειλείται άμεσα ζωή. Εδώ και χρόνια λέμε ότι έπρεπε να υπάρχει υπηρεσία υπεύθυνη για τα φίδια. Δεν είναι κάτι εύκολο όμως, γιατί δεν αγαπάνε όλοι τα φίδια. Μου έτυχε να στείλω άτομο να κάνει διάσωση και αντί να πάρει το φίδι, το σκότωσε. Άκουσα ότι άλλος πήγε να πάρει το φίδι και όταν ο άνθρωπος δεν κρατούσε λεφτά για να τον πληρώσει για τη διάσωση, άφησε το φίδι εκεί. Άκουσα ότι άλλοι τα πουλάνε. Πρέπει να υπάρχει αρμόδια υπηρεσία, για να καθορίζει και το που να αφήνονται τα φίδια. Εγώ τα παραλαμβάνω και τα περιθάλπτω».

Στους τρόπους με τους οποίος ο κόσμος μπορεί να αποφύγει την απρόσμενη εμφάνιση φιδιών, αναφέρθηκε ο Γιάννης Αγγελή, ο οποίος όπως είπε, «αυτό που μπορεί να κάνει ο κόσμος για να αποφεύγει τα φίδια, είναι να καθαρίζει την αυλή του, ιδιαίτερα αν υπάρχουν αρκετά χόρτα και ξύλα. Πρέπει να μειώνονται οι εστίες όπου μπορούν να τρυπώνουν ποντικοί, αρουραίοι και σαύρες, γιατί είναι ο κύκλος τροφής των φιδιών. Άρα τα φίδια, αναζητώντας τροφή θα καταλήξουν εκεί επειδή υπάρχει τροφή. Αν υπάρχουν σημεία σκοτεινά, καλύτερα να φωτίζονται. Τα σπίτια εκείνα που είναι στα προάστια των πόλεων, καλύτερα να μην ποτίζουν συχνά και να είναι προσεκτικοί οι ένοικοί τους που θα αδειάζουν τα νερά τους. Εκείνοι που έχουν πισίνες και γρασίδι, πρέπει να είναι αρκετά προσεκτικοί. Τα φίδια θα αυξηθούν όταν η θερμοκρασία ξεπεράσει τους 35 βαθμούς και θα είναι "ο θάνατός σου η ζωή μου". Οπότε όλοι πρέπει να μεριμνήσουμε από νωρίς, για να μην έρθουμε αντιμέτωποι με τα φίδια».

Δείτε στο παρακάτω βίντεο, διάσωση φιδιού από τον Γιάννη Αγγελή