Nέα πρωθυπουργός της Βρετανίας η Λιζ Τρας-Ποια είναι η διάδοχος του Τζόνσον

Η Λιζ Τρας είναι επισήμως η νέα πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας, όπως ανακοίνωσε σήμερα στις 14:37 (ώρα Κύπρου) ο πρόεδρος της επιτροπής «1922» του Συντηρητικού Κόμματος, σερ Γκρέιχαμ Μπρέιντι.  

Καθ’ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού, η Τρας είχε ένα επιβλητικό προβάδισμα στις δημοσκοπήσεις έναντι του αντιπάλου της και τέως υπουργού Οικονομικών της Βρετανίας, Ρίσι Σουνάκ. Όντας πλέον η εκλεγμένη πρωθυπουργός της Βρετανίας, η Τρας μεταβαίνει τώρα στην Ντάουνινγκ Στριτ για τη διαδικασία της «μεταβίβασης», απαραίτητης ώστε η Τρας να αρχίσει να εξασκεί κανονικά τα πρωθυπουργικά της καθήκοντα από αύριο Τρίτη (6/9).

Ποια είναι η νέα πρωθυπουργός της Βρετανίας

Η Μέρι Ελίζαμπεθ Τρας γεννήθηκε στις 26 Ιουλίου 1975 στην Οξφόρδη της Αγγλίας. Ο πατέρας της ήταν καθηγητής μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο του Λιντς, ενώ η μητέρα της εργάστηκε ως νοσοκόμα, δασκάλα και υπήρξε μέλος της «Εκστρατείας για τον Πυρηνικό Αφοπλισμό». Και οι δυο της γονείς συντάσσονταν με την αριστερή «πτέρυγα» του κόμματος των Εργατικών. Όταν η Τρας έθεσε υποψηφιότητα με το κόμμα των Συντηρητικών, η μητέρα της συμφώνησε να εκστρατεύσει υπέρ της, ενώ ο πατέρας της αρνήθηκε να το κάνει.

Μεγαλώνοντας, η Τρας έζησε στην Σκωτία και τον Καναδά. Το 1996, αποφοίτησε από το Κολλέγιο Merton της Οξφόρδης, έχοντας σπουδάσει Φιλοσοφία, Πολιτική και Οικονομικά. Από το 1996 έως το 2000, η Τρας εργάστηκε στη Shell ως λογίστρια και έπειτα ως οικονομική διευθύντρια στην Cable&Wireless (2000-2005), ενώ υπήρξε αναπληρώτρια διευθύντρια της δεξαμενής σκέψης «Reform», που ασχολείται με θέματα που αφορούν την Παιδεία.

Η Τρας εξελέγη βουλευτής του Συντηρητικού Κόμματος για πρώτη φορά το 2010, υπό την ηγεσία του Ντέιβιντ Κάμερον. Στη συνέχεια υπηρέτησε ως υφυπουργός Εξωτερικών για θέματα Παιδικής Μέριμνας και Εκπαίδευσης (2012 -2014), προτού διοριστεί από τον Κάμερον ως υπουργός Εξωτερικών για το Περιβάλλον, τα Τρόφιμα και τις Αγροτικές Υποθέσεις, στον ανασχηματισμό του υπουργικού συμβουλίου το 2014.

Αν και υπήρξε υπέρμαχος της παραμονής του Ηνωμένου Βασιλείου στην Ευρωπαϊκή Ένωση στο δημοψήφισμα του 2016, η Τρας υποστήριξε το Brexit μετά το αποτέλεσμα. Μετά την παραίτηση του Κάμερον τον Ιούλιο του 2016, η Τρας διορίστηκε Λόρδος Καγκελάριος (υπουργός Δικαιοσύνης) τον Μάιο, γενόμενη έτσι η πρώτη γυναίκα Λόρδος Καγκελάριος στη χιλιετή ιστορία του υπουργείου.

Μετά τις γενικές εκλογές του 2017 και υπό την ηγεσία της πρωθυπουργού Τερέζα Μέι, η Τρας διορίστηκε Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Οικονομικών. Μετά την παραίτηση της Μέι το 2019, η Τρας υποστήριξε την προσπάθεια του Τζόνσον να γίνει ηγέτης των Συντηρητικών. Ο Τζόνσον τη διόρισε ως Υπουργό Εξωτερικών για το Διεθνές Εμπόριο και Πρόεδρο του Συμβουλίου Εμπορίου.

Η Λιζ Τρας ανέλαβε τον πρόσθετο ρόλο της Υπουργού Γυναικείων Θεμάτων και Ισότητας τον Σεπτέμβριο του 2019. Εν συνεχεία, «μετακόμισε» από το Τμήμα Διεθνούς Εμπορίου για να προαχθεί σε Υπουργό Εξωτερικών, Κοινοπολιτείας και Ανάπτυξης στον ανασχηματισμό του υπουργικού συμβουλίου το 2021. Λίγο μετά, διορίστηκε επικεφαλής διαπραγματεύτρια της κυβέρνησης με την Ευρωπαϊκ Ένωση και πρόεδρος του Ηνωμένου Βασιλείου στο Συμβούλιο Εταιρικών Σχέσεων ΕΕ-ΗΒ τον Δεκέμβριο του 2021.

Στις 10 Ιουλίου 2022, η Τρας ανακοίνωσε την πρόθεσή της να θέσει υποψηφιότητα στις εκλογές για την ηγεσία του Συντηρητικού Κόμματος για να αντικαταστήσει τον Μπόρις Τζόνσον, καταφέρνοντας να αναδειχθεί ως η επικρατέστερη υποψήφια μαζί με τον τέως υπουργό Οικονομικών, Ρίσι Σουνάκ.

Η Τρας έχει δεσμευτεί να μειώσει τους φόρους «από την πρώτη ημέρα», προσθέτοντας δε ότι θα λάβει «άμεσα μέτρα για να βοηθήσει τους ανθρώπους να αντιμετωπίσουν το ολοένα αυξανόμενο κόστος ζωής». Η νέα πρωθυπουργός έχει προαναγγείλει την ακύρωση της προγραμματισμένης αύξησης των εταιρικών φόρων στη Βρετανία και έχει πει ότι θα αντιστρέψει την πρόσφατη αύξηση των επιτοκίων της Εθνικής Ασφάλισης, ως μέρος ενός «μακροπρόθεσμου σχεδίου για την μείωση του μεγέθους του κράτους και της φορολογικής επιβάρυνσης».

Η Τρας και ο κόσμος 

Στον τομέα στης εξωτερικής πολιτικής η Βρετανία δεν αναμένεται να δει πολλές αλλαγές από τη στάση του Τζόνσον. Η Λιζ Τρας έχει πει ότι θα αυξήσει τις δαπάνες για την άμυνα στο 3% του ΑΕΠ το 2030 από το 2,3% φέτος.

Ο Πρόεδρος Ζελένσκι θα είναι ο πρώτος ξένος ηγέτης στον οποίο θα τηλεφωνήσει και θα πιέσει το G7 για περισσότερη στρατιωτική και ανθρωπιστική βοήθεια προς το Κίεβο. Έχει πει ότι θέλει να δει τη Βρετανία σε ηγετικό ρόλο για ένα νέο σχέδιο Μάρσαλ για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας.

Η νέα Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου θα δώσει ακόμα μεγαλύτερη έμφαση στην αντιμετώπιση των απειλών από Ρωσία και κυρίως από Κίνα και μεταξύ άλλων θα επιδιώξει μια εμπορική συμφωνία μεταξύ των χωρών της Κοινοπολιτείας ως φραγμό στον οικονομικό επεκτατισμό του Πεκίνου.

Θα καταργήσει όλους τους κοινοτικούς νόμους που εξακολουθούν να ισχύουν στο Ηνωμένο Βασίλειο και θα «μεταρρυθμίσει» το δίκαιο που εφαρμόζει την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαίωμα ώστε να ανταποκρίνεται καλύτερα στις βρετανικές απαιτήσεις. Έχει πει ότι δε θα υιοθετήσει αυθαίρετους στόχους ως προς το μέγιστο αριθμό επιτρεπόμενων μεταναστών και ότι θα επιδιώξει περαιτέρω συμφωνίες σαν αυτή με τη Ρουάντα για τη μεταφορά από τη Βρετανία αιτούντων άσυλο.

Σε ό,τι αφορά τη σχέση με την Ουάσινγκτον, η κα Τρας θα ήθελε να την ανανεώσει, ωστόσο η κυβέρνηση Μπάιντεν γνωρίζει καλά πως δεν θα συνομιλεί με μία ιδεολογική σύμμαχο, καθώς και ότι η νέα ηγέτιδα της Βρετανίας έχει καλλιεργήσει σχέσεις με το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα. Σίγουρα όμως υπάρχει σύμπλευση ως προς την προτεραιότητα αντιμετώπισης Ρωσίας και Κίνας.

Σημαντικό αγκάθι στις διμερείς σχέσεις παραμένει η διαχείριση του Πρωτοκόλλου Βόρεια Ιρλανδίας της Συνθήκης του Brexit, με την κα Τρας να φέρεται διατεθειμένη να προβεί στην «πυρηνική» κίνηση που απέφυγε ο Τζόνσον, δηλαδή την ενεργοποίηση του Άρθρου 16 για μονομερή αναστολή ισχύος του πρωτοκόλλου.

Το πρωτόκολλο καθορίζει σε μεγάλο βαθμό και τη σχέση με την ΕΕ. Το κρίσιμο  σημείο που θα καταδείξει τις προθέσεις της κ. Τρας είναι η διορία της 15ης Σεπτεμβρίου να απαντήσει στο νομική ερώτημα των Βρυξελλών για τη μη εφαρμογή του πρωτοκόλλου από το Λονδίνο.

Η κα Τρας, εξάλλου, κατάφερε να εκνευρίσει το Παρίσι περισσότερο κι από όσο είχε κάνει ο Τζόνσον, σχολιάζοντας σε προεκλογική εκδήλωση ότι οι «ένορκοι ακόμα δεν έχουν αποφασίσει» αν ο Μακρόν είναι «φίλος ή εχθρός». Θέματα όπως τα αλιευτικά δικαιώματα στη Μάγχη, οι ροές παράτυπων μεταναστών, το Πρωτόκολλο Βόρειας  Ιρλανδίας κ.ά. προμηνύουν συνέχιση της κόντρας Λονδίνου-Παρισιού.

Στη δε Ρωσία η κα Τρας αποτελεί συχνά αντικείμενο χλευασμού τόσο για τον «παιδαριώδη» τρόπο με τον οποίο ήρθε σε αντιπαράθεση με τον Λαβρόφ στη Μόσχα λίγο πριν από το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία, όσο για την αμήχανη αντίδρασή της στη λιποθυμία της συντονίστριας δημοσιογράφου σε ένα εκ των τηλεοπτικών debate με τον Σούνακ. Ενώ στη Κίνα, που έχει μπει πολύ δυνατά στο στόχαστρό της, χαρακτηρίζεται «ακραία λαϊκίστρια» και η σκληρή ρητορική της κατά του Πεκίνου ως «τρελή».

Γενικότερα η κα Τρας αναμένεται να βασίσει την εξωτερική της πολιτική στην προσπάθεια εξάπλωσης αυτού που ονομάζει «δίκτυο ελευθερίας». Μεταξύ των στενότερων φίλων της Βρετανίας, πάντως, δεν περιλαμβάνει απαραίτητα τους Ευρωπαίους γείτονες, αλλά κοιτάζει περισσότερο προς χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Αυστραλία και η Ιαπωνία. Δεν έχει κανέναν ενδοιασμό για βαθιά σύσφιγξη σχέσεων με αμφιλεγόμενα καθεστώτα εφόσον συνιστούν σημαντικούς εμπορικούς και αμυντικούς εταίρους, όπως η Σαουδική Αραβία και η Τουρκία.

Θεωρεί δε πως τα Ηνωμένα Έθνη υπονομεύονται από την παρουσία Κίνας και Ρωσίας στο Συμβούλιο Ασφαλείας και αισθάνεται πιο άνετα να επικαλείται και να προωθεί τη διεθνή συνεργασία στο πλαίσιο του G7, του ΝΑΤΟ αλλά και της Κοινοπολιτείας.

Τρας και Κύπρος, Ελλάδα, Τουρκία

Αναφορικά με την Κύπρο, η εικόνα που έχει διαμορφωθεί είναι πως η κα Τρας άφηνε τη δουλειά στους τεχνοκράτες του Foreign Office και στον εκάστοτε Υφυπουργό Ευρώπης. Ωστόσο κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του τελευταίου διμήνου τόνισε με επιστολή της προς την οργάνωση Συντηρητικοί Φίλοι της Κύπρου την προσήλωσή της σε μια λύση εντός του αναγνωρισμένου πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών μίας διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας. Αναγνώριζε δε το ρόλο της Κύπρου ως «πυλώνα σταθερότητας» στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς και τον πολύτιμο ρόλο που έχει διαδραματίσει η πολυπληθής κυπριακή παροικία στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Με τον μέχρι πρότινος ομόλογό της από την Ελλάδα Νίκο Δένδια είχε μια αρκετά καλή σχέση και μαζί υπέγραψαν πέρυσι τον Οκτώβριο το Στρατηγικό Διμερές Πλαίσιο που καλύπτει όλους τους πιθανούς τομείς συνεργασίας μεταξύ δύο χωρών.

Όσο για την Τουρκία, περισσότερο από άλλους Βρετανούς πολιτικούς γνωρίζει τη σημασία της χώρας ως εταίρο του Ηνωμένου Βασιλείου σε εμπόριο και ασφάλεια. Ως Υπουργός Διεθνούς Εμπορίου είχε κλείσει την πρώτη συμφωνία ελευθέρου εμπορίου μετά από την επισημοποίηση του Brexit με την Τουρκία. Πρόσφατα δε, ως Υπουργός Εξωτερικών, επισκέφθηκε την Άγκυρα για να συζητήσει τα βήματα που οδήγησαν τελικά στη συμφωνία για εξαγωγή σιτηρών από την Ουκρανία.

Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι εκ των πιο ένθερμων υποστηρικτών της και μεταξύ των συμβούλων της είναι ο πρώην ηγέτης των Τορις Ίαν Ντάνκαν Σμιθ, ο οποίος ιδίως τα τελευταία χρόνια δε φείδεται δημόσιας υποστήριξης σε φιλοτουρκικές θέσεις ακόμα και αναφορικά με το Κυπριακό, ανταποκρινόμενος στις επιθυμίες του έντονου τουρκικού στοιχείου στην κομματική οργάνωση της περιφέρειας όπου εκλέγεται, βορείως του Λονδίνου.

Πηγές: Ελεύθερος Τύπος, ΚΥΠΕ 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ 

• Φρικτό έγκλημα στο Δουβλίνο-Έσφαξε με μαχαίρι τρία αδέρφια μέσα στο σπίτι τους
• Δύο μέλη του ΔΟΑΕ αναμένεται να παραμείνουν στον πυρηνικό σταθμό στη Ζαπορίζια σε μόνιμη βάση
• Δύο νεκροί μετά από έκρηξη βόμβας αυτοκτονίας κοντά στη ρωσική πρεσβεία στην Καμπούλ