Το «όχι» συνεπάγεται με «όχι», οτιδήποτε άλλο είναι βιασμός... Από θύματα θύτες λόγω στερεοτυπικών αντιλήψεων

«Τα προηγούμενα πλάνα που καταδεικνύουν σεξουαλική ελευθεριότητα χωρίς μέτρο, η οποία αναμφίβολα για πολλούς δεν είναι αποδεκτή, δεν θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε εύρημα και μάλιστα με την ισχύ της πραγματικής μαρτυρίας, ότι η καταγγελία της εφεσείουσας για βιασμό ή βιασμούς στο συγκεκριμένο χρόνο, ήταν ψευδής».

Το πιο πάνω καταγράφει η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου, ημερομηνίας 31 Ιανουαρίου 2022, το οποίο ανέτρεψε την πρωτόδικη απόφαση του Επαρχιακού Δικαστή που καταδίκασε την 19χρονη Βρετανίδα που είχε καταγγείλει ομαδικό βιασμό. Η υπόθεση έφτασε μέχρι το ΕΔΑΔ και τον περασμένο Φεβρουάριο η Κυπριακή Δημοκρατία καταδικάστηκε, ενώ σημειώνεται πως κατά τον ουσιώδη χρόνο είχαν διαρρεύσει βίντεο από τις προσωπικές στιγμές της νεαρής. Μεταξύ άλλων το ΕΔΑΔ στην απόφαση του, είχε αναφέρει πως: «Οι πολυάριθμες καταθέσεις που χρειάστηκε να υποβληθεί η προσφεύγουσα, επαναλαμβάνοντας τη δήλωσή της στις αρχές, αποτελούν επίσης αποδεικτικά στοιχεία για την εκ νέου θυματοποίηση μέσω της αποτυχίας των αρχών να υιοθετήσουν μια προσέγγιση ευαίσθητη ως προς το θύμα και να διεξαγάγουν την έρευνά τους για να μετριάσουν την αγωνία».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Αυτή είναι η απόφαση κόλαφος για 19χρονη-Στήνει στον τοίχο Αστυνομία και Δικαστή

Μέσα από το λεκτικό του Ανωτάτου, διατυπώνεται με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο, η ερμηνεία της συναίνεσης. Ακόμα και αν μια γυναίκα αποφασίσει να επιδεικνύει σεξουαλική ελευθεριότητα και σε κάποια στιγμή αρνηθεί την συναίνεση, τότε πρόκειται για βιασμό. Αν μια κοπέλα είναι παντρεμένη ή έχει σχέση και σε οποιαδήποτε στιγμή δεν επιθυμεί με τον σύντροφο της την ερωτική συνεύρεση, τότε πρόκειται για βιασμό. Το «όχι» σημαίνει «όχι» και εν έτη 2025 δεν θα έπρεπε να συζητείται ή να υπάρχει αμφιβολία γύρω από αυτό τον ορισμό, χωρίς να χρειάζεται κάποιος να είναι νομικός για να ερμηνεύσει την άρνηση της συναίνεσης. Δεν θα έπρεπε καν να προβάλλεται ως άλλοθι «μα το είχαν σχέση» ή σε προηγούμενες περιπτώσεις είχαν έρθει σε σεξουαλική επαφή με την συναίνεση της. Όπου δεν υπάρχει συναίνεση, τότε είναι ξεκάθαρο πως πρόκειται για σεξουαλική κακοποίηση.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Καταπέλτης το ΕΔΑΔ για τον ομαδικό βιασμό Βρετανίδας-Αποτυχία Αρχών, παραλήψεις και στερεότυπες αντιλήψεις

Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και η δεύτερη απόφαση του ΕΔΑΔ μέσα σε μερικούς μήνες, που αφορά την υπόθεση της αναστολής ποινικής δίωξης του πολιτικού από τον Βοηθό Γενικό Εισαγγελέα, στον οποίο καταλογίζονται ευθύνες. Όπως αναφέρεται, «ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας δεν εξέτασε τις εκφράσεις ενοχής ή συμπάθειας της αιτήτριας προς τον ΧΧΧ παράλληλα με τα αποδεικτικά στοιχεία που υποδήλωναν έλλειψη συναίνεσης. Αυτό περιλαμβάνει την έκκλησή της ''παρακαλώ σταμάτησε'', το οποίο δεν αντικρούστηκε ουσιαστικά, τους μώλωπες που είδε η [φίλη της], η αξιοπιστία των οποίων δεν αμφισβητήθηκε, και την ψυχολογική της πίεση εκείνη τη νύχτα, η οποία την οδήγησε να λάβει βοήθεια από ψυχολόγους και να μιλήσει σε άλλους. Αυτά τα γεγονότα σε μεγάλο βαθμό αγνοήθηκαν στην τελική απόφαση». Επίσης, στην απόφαση του το ΕΔΑΔ ανέφερε πως «ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας φαίνεται να έφτασε σε επιλεκτικά συμπεράσματα, με στάση ενοχοποίησης του θύματος (victim-blaming). Εξέθεσε την αιτήτρια σε δευτερογενή θυματοποίηση μέσω ηθικολογικών και σεξιστικών στερεοτύπων που προκαλούν ενοχή».

Παρά τις ξεκάθαρες αναφορές στην απόφαση του ΕΔΑΔ, ότι δηλαδή ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας δεν ερμήνευσε σωστά την «συναίνεση», στην χθεσινή διάσκεψη Τύπου, σε μια προσπάθεια να δικαιολογήσει την αναστολή της ποινικής δίωξης, αναφέρθηκε εκ νέου στα «στοιχεία που προέκυψαν και τις συμπληρωματικές καταθέσεις». Όπως είπε, «αυτά τα νέα στοιχεία είχαμε υποχρέωση να αξιολογήσουμε και η ομάδα δικηγόρων της Νομικής Υπηρεσίας, συμπεριλαμβανομένου και εμένα, αξιολογήσαμε τα νέα στοιχεία και δόθηκαν οδηγίες και υπήρχε επικοινωνία με την παραπονούμενη».

Όπως καταγράφεται στην απόφαση, η νεαρή στην δεύτερη κατάθεση της ανέφερε ότι ένα χρόνο πριν από τον βιασμό, είχε έλθει σε συναινετική σεξουαλική επαφή με τον κατηγορούμενο, αλλά αυτή ήταν μία εντελώς διαφορετική εμπειρία, λόγω της συναίνεσης. Το ανέφερε με ειλικρίνεια στον αστυνομικό που πήρε την αρχική κατάθεση, αλλά θεωρήθηκε άσχετο με την καταγγελία, από την στιγμή που ήταν συναινετική πράξη. Επίσης, κάποιες λεπτομέρειες που ανέφερε, κατά τον κατήγορο δημιουργούσαν αμφιβολίες αν θα μπορούσαν να εκληφθούν ως συναίνεση, παρόλο που του είπε «σε παρακαλώ σταμάτα, γιατί με βασανίζεις; Μπορείς να κάνεις σεξ με όποια θέλεις».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Χαστούκι ΕΔΑΔ σε ΚΔ για αναστολή δίωξης πολιτικού για βιασμό-«Ο Βοηθός Εισαγγελέας την εξέθεσε σε δευτερογενή θυματοποίηση μέσω σεξιστικών στερεοτύπων»

Σύμφωνα πάντα με τα όσα καταγράφονται στην απόφαση, ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας αποφάσισε την αναστολή της δίωξης. Δικαιολόγησε την απόφασή του λέγοντας ότι υπήρχαν αμφιβολίες για την αξιοπιστία της, ενώ ανέφερε πως υπήρχε ασυνέπεια μεταξύ της δικής της κατάθεσης και άλλων στοιχείων. Θεωρούσε ότι ήταν σημαντικό να εξεταστεί κατά πόσον ο κατηγορούμενος θα μπορούσε, έστω εσφαλμένα, να πιστεύει ότι δόθηκε συναίνεση και σε μια τέτοια περίπτωση δεν πληρούνταν τα κριτήρια για βιασμό.

Το θύμα, γνωστό πλέον ως Ν.Τ, στην ανοιχτή επιστολή της στον Σάββα Αγγελίδη, μεταξύ άλλων, είχε αναφέρει: «Ο ορισμός που δώσατε στη συναίνεση κ. Αγγελίδη μοιάζει παρά πολύ με αυτόν που είχε ο κατηγορούμενος στο μυαλό του. Αγνοήσατε παντελώς τη φράση «Σε παρακαλώ σταμάτα! Γιατί με ταλαιπωρείς;». Ήταν ενώπιον σας κ. Αγγελιδη, μέσα στην κατάθεση μου που εξετάσατε όταν με κρίνατε αναξιόπιστη. Δεν την λάβατε καθόλου υπόψη στην αυθαίρετη νομική σας ανάλυση, μέσω της οποίας επικαλεστήκατε το δημόσιο συμφέρον για να απαλλάξετε τον κατηγορούμενο. Ένας εφηβικός επιπόλεος έρωτας ήταν επαρκής λόγος για εσάς για να υποστώ τον βιασμό και να ζήσω για πάντα χωρίς ελπίδα δικαίωσης. Είστε επικίνδυνος για το δημόσιο συμφέρον και ντροπή για το κράτος, κύριε Αγγελίδη».

Με απλά λόγια, η Ν.Τ καταλόγισε στον Σάββα Αγγελίδη, ταύτιση με τις θέσεις του κατηγορούμενου. Ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας επανήλθε επικαλούμενος τα ίδια στοιχεία και την ίδια ερμηνεία, με την οποία ωστόσο διαφώνησε το ΕΔΑΔ, εξού και καταδίκασε την Κυπριακή Δημοκρατία, με ένα αυστηρό λεκτικό. Συνεπώς, η επίκληση στην ίδια αιτιολογία, ενδεχομένως να κρίνεται και αχρείαστη, από την στιγμή που ήδη για αυτές τις θέσεις, προσεγγίσεις και ερμηνείες, εκτέθηκε η Κύπρος.

Από εκεί και πέρα, ο Σάββας Αγγελίδης, ανέφερε πως το σκεπτικό της αναστολής ήταν πως «θα απέτρεπε θύματα από το να καταγγέλλουν τέτοιου είδους περιστατικά». Ωστόσο, στην συγκεκριμένη περίπτωση, η εξέλιξη των πραγμάτων, ενδεχομένως να αποτρέπει ένα πιθανό θύμα βιασμού (σ.σ. όλοι αθώοι μέχρι αποδείξεως του αντιθέτου) από το να καταθέσει εκ νέου. Μπορεί η παραπονούμενη να εμπιστευτεί τα πρόσωπα, οι θέσεις των οποίων ταυτίστηκαν με τον κατηγορούμενο, δίνοντας λάθος ερμηνεία της συναίνεσης; Αυτό είναι το μεγάλο ερώτημα, το οποίο πρώτη καλείται να απαντήσει η Ν.Τ. Ίσως η απάντηση να ήταν πιο εύκολη εάν δεν υπήρχαν αχρείαστες δικαιολογίες, ως προς την λανθασμένη απόφαση. Εάν δεν γινόταν επίκληση στα στοιχεία και θέσεις, που ήδη απέρριψε το ΕΔΑΔ.

Το λυπηρό είναι πως η Κύπρος, μέσα σε μερικούς μήνες, εκτέθηκε σε δύο διαφορετικές περιπτώσεις, αν και η υπόθεση της 19χρονης Βρετανίδας αφορούσε την προηγούμενη ηγεσία της Νομικής Υπηρεσίας, ωστόσο ούτε μετά την απόφαση του Ανωτάτου, το 2022, έγιναν οποιεσδήποτε ενέργειες για απονομή της Δικαιοσύνης. Αντιθέτως, η ίδια δικηγόρος του θύματος, απέστειλε επιστολή για επανάνοιγμα της υπόθεσης, αλλά υπήρξε αρνητική απάντηση, εξού και προσέφυγε στο ΕΔΑΔ.

Ωστόσο, τα όσα καταγράφονται, δεν αφορούν μόνο την 19χρονη Βρετανίδα, ούτε την 18χρονη Κύπρια, που θυματοποιήθηκαν - με βούλα του ΕΔΑΔ - για δεύτερη φορά. Αφορά όλα τα θύματα που μπορεί να περάσουν χρόνια, αλλά δεν βρίσκουν ποτέ την δύναμη να μιλήσουν, φοβούμενες τις στερεότυπες προσεγγίσεις. Άλλωστε, ένα από τα πιο κραυγαλέα παραδείγματα, είναι η ιστορία της Έλενας Φραντζής...

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Σπάει τη σιωπή της η Ν.Τ που δικαιώθηκε στο ΕΔΑΔ-«Σας κατέθεσα ένα βίωμα. Και εσείς τι κάνατε κ. Αγγελίδη; Με μετατρέψατε σε κατηγορούμενη»