Δρούζοι: Ποια είναι η σιωπηλή μειονότητα με την ιδιόμορφη θρησκεία που πολεμά για το Ισραήλ

Για κάποιον που δεν γνωρίζει τα τεκταινόμενα στην περιοχή, ήταν ένα ισχυρό σοκ: το Ισραήλ να βομβαρδίζει σφοδρά τη Συρία, υπερασπιζόμενο μια αραβική σέκτα μουσουλμάνων στη γειτονική του χώρα; Το σοκ θα μπορούσε να είναι μικρότερο, αν θα θυμόταν κανείς ότι μετά την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, τα χωριά της σέκτας αυτής, των Δρούζων, είχαν αδειάσει από άντρες. Είχαν όλοι καταταγεί στον ισραηλινό στρατό για να πολεμήσουν τη Χαμάς και τη Χεζμπολάχ. Άλλωστε στην επίθεση της Χαμάς, κάποια από τα θύματα ήταν Δρούζοι.

Οι Δρούζοι λοιπόν, αυτή η αραβική σέκτα περίπου ενός εκατομμυρίου ανθρώπων που ζουν κυρίως στη Συρία, τον Λίβανο και το Ισραήλ, είναι η μοναδική μειονότητα -μαζί με τους Κιρκάσιους- που επιτρέπεται να υπηρετήσουν στις IDF. Και το κάνουν με χαρά -συχνά καταλαμβάνοντας υψηλόβαθμες θέσεις σε στρατό, αστυνομία και λοιπές δυνάμεις ασφαλείας- μιας και αυτή η μειονότητα του 1,5% δεν αισθάνεται μόνο ότι είναι ένα κομμάτι του Ισραήλ αλλά και αντιμετωπίζεται ως τέτοιο. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι περισσότεροι από 20.000 Δρούζοι κατοικούν στα Υψίπεδα του Γκολάν, μοιραζόμενοι την περιοχή ειρηνικά με ισάριθμους Εβραίους εποίκους και, όταν το Ισραήλ κατέλαβε το στρατηγικής σημασίας οροπέδιο, έσπευσε να προσφέρει την ισραηλινή υπηκοότητα σε όλους τους Δρούζους. Όσοι δεν δέχτηκαν -καθώς αισθάνονται Σύριοι- πήραν κάρτες παραμονής από το Ισραήλ, μαζί με τις οικογένειές τους. Και στις συγκρούσεις των δυνάμεων του Άσαντ με τους φανατικούς σουνίτες ισλαμιστές, οι Δρούζοι βρέθηκαν στη μέση και ίσως γι' αυτό βλέπουν τώρα τη νέα συριακή διοίκηση με επιφύλαξη.

Είναι ιστορικοί, λέει το Ισραήλ, οι δεσμοί που το συνδέουν με τους Δρούζους. Ποιοι;

Οι Δρούζοι είναι μια από τις πιο μυστηριώδεις και ιδιόμορφες θρησκευτικές κοινότητες της Μέσης Ανατολής. Δεν είναι ακριβώς μουσουλμάνοι (αν και προέρχονται από τον ισλαμικό χώρο, οι Δρούζοι έχουν διαμορφώσει μια ανεξάρτητη θρησκευτική ταυτότητα, η οποία δεν αναγνωρίζεται ως μουσουλμανική από τα κυρίαρχα ρεύματα του Ισλάμ που τους χαρακτηρίζει σχισματικούς), δεν είναι Χριστιανοί ή Ιουδαίοι – αλλά κάτι εντελώς ξεχωριστό. Η ιστορία τους ξεκινά τον 11ο αιώνα, στην εποχή του χαλίφη Αλ-Χακίμ Μπι-Αμρ Αλλάχ, του αινιγματικού ηγέτη των Φατιμιδών στην Αίγυπτο. Μέσα από την ισμαηλιτική σέκτα, αναδύθηκε μια νέα διδασκαλία, εσωτεριστική, φιλοσοφική, επηρεασμένη από τον πλατωνισμό, τον νεοπυθαγορισμό, ακόμα και τον γνωστικισμό. Έτσι γεννήθηκαν οι Δρούζοι – ή αλλιώς: μια εσωτερική θρησκεία με αυστηρούς κύκλους μυημένων, με πνευματική ερμηνεία των πάντων, χωρίς τυπικούς λατρευτικούς χώρους ή δημόσιες τελετές.

Οι Δρούζοι δεν προσηλυτίζουν, δεν δέχονται νέους πιστούς και δεν δημοσιοποιούν τις θεολογικές τους πεποιθήσεις. Η κοινότητα χωρίζεται στους «μυημένους» (ʿuqqāl), που γνωρίζουν τα ιερά κείμενα, και στους «αμύητους» (juhhāl), που ακολουθούν χωρίς να ερευνούν. Το ιερό βιβλίο τους, Κιτάμπ αλ-Χικμά, φυλάσσεται μακριά από δημόσια θέα, και η πίστη τους αναγνωρίζει μετενσάρκωση, μονοθεϊσμό και μια εσωτερική ηθική δικαιοσύνη.

Σήμερα, οι Δρούζοι αριθμούν περίπου 1,5 εκατομμύριο ανθρώπους παγκοσμίως, κυρίως στη Συρία, τον Λίβανο και το Ισραήλ. Είναι μια κοινότητα βαθιά δεμένη με την παράδοση, την τιμή και τον τοπικό πατριωτισμό – και γι’ αυτό η σχέση τους με το κράτος του Ισραήλ παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Σε αντίθεση με άλλες αραβικές μειονότητες, οι Δρούζοι του Ισραήλ υπηρετούν υποχρεωτικά στον στρατό, συμμετέχουν σε όλες τις βαθμίδες της κρατικής διοίκησης και – σε πολλές περιπτώσεις – αυτοπροσδιορίζονται πρώτα ως Ισραηλινοί και μετά ως Άραβες.

Η σύνδεση αυτή δεν είναι συγκυριακή. Από την ίδρυση του Ισραήλ το 1948, οι Δρούζοι τάχθηκαν σχετικά ουδέτερα ή και θετικά προς το νέο κράτος, αναζητώντας προστασία και αναγνώριση σε μια περίοδο ρευστότητας στη Μέση Ανατολή. Οι ισραηλινές κυβερνήσεις φρόντισαν να τους ενσωματώσουν θεσμικά και να επενδύσουν στην πίστη τους στο κράτος. Δεν είναι τυχαίο πως υπάρχουν Δρούζοι στρατηγοί, βουλευτές, δικαστές, ακόμα και στελέχη των μυστικών υπηρεσιών.

Παράλληλα, η κοινότητα δεν παύει να είναι ευαίσθητη: πολλές οικογένειες ζουν στα σύνορα με τη Συρία και τον Λίβανο, όπου συγγενείς τους θεωρούν το Ισραήλ κατοχικό εχθρό. Η ένταση αυτή αποτυπώνεται συχνά σε διαδηλώσεις, διλήμματα και ρωγμές μέσα στην ίδια την κοινότητα. Όμως το κυρίαρχο αφήγημα στους Ισραηλινούς Δρούζους παραμένει: είμαστε πολίτες του Ισραήλ, στρατευμένοι, υπεύθυνοι και αφοσιωμένοι.

Οι Δρούζοι δεν είναι απλώς μια μειονότητα. Είναι ένα πολιτισμικό παλίμψηστο: ένα μείγμα φιλοσοφίας, εθνοτικής ταυτότητας και ιστορικής ευελιξίας. Ζουν μέσα στην Ιστορία, όχι στις παρυφές της. Ακροβατούν ανάμεσα στη σιωπή και την εμπλοκή, στη θρησκευτική απόσυρση και την κρατική συμμετοχή. Κι αυτή η ισορροπία τούς έχει επιτρέψει να επιβιώσουν – και να επηρεάσουν ακόμα και το κράτος του Ισραήλ που τους θεωρεί περίπου “δικό του σώμα” – σε ένα από τα πιο σύνθετα γεωπολιτικά τοπία του πλανήτη.

Πηγή: Πρώτο Θέμα