Αλλάζουν συνήθειες οι Κύπριοι-Αυξημένο το ενδιαφέρον για υγιεινά τρόφιμα και εναλλακτικό κάπνισμα

Μεγάλη στροφή προς έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής έχουν κάνει οι Κύπριοι καταναλωτές, ειδικά οι νεότεροι, καθώς πλέον δίνουν μεγάλη σημασία στα προϊόντα που καταναλώνουν, παρόλο που η ενημέρωση και η εκπαίδευση στην Κύπρο σε θέματα υγιεινής διατροφής παραμένουν περιορισμένες σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ταυτόχρονα, οι μεγαλύτερης ηλικίας καταναλωτές φαίνεται να επιλέγουν τα παραδοσιακά προϊόντα, καθώς τα θεωρούν πιο υγιεινά.

Από την άλλη, όσον αφορά το κάπνισμα, μεγάλο ποσοστό των καπνιστών έχει στραφεί σε εναλλακτικές μορφές καπνίσματος, με τις εταιρείες καπνικών προϊόντων να επενδύουν πλέον σημαντικό μέρος των πόρων τους στη δημιουργία και ανάπτυξη τέτοιων προϊόντων, στο πλαίσιο μιας προσπάθειας απομάκρυνσης από το παραδοσιακό τσιγάρο.

Η μείωση της βλάβης στις καπνιστικές συνήθειες αλλά και στην κατανάλωση τροφίμων και ποτών βρέθηκε στο επίκεντρο του συνεδρίου της IMH με τίτλο «Harm Reduction Conference 2025».

Μιλώντας σε σχετικό πάνελ, ο πρόεδρος του The Cyprus Institute, Δρ Σταύρος Μαλάς, ανέφερε πως «η Κυπριακή Δημοκρατία, όπως και πολλές χώρες της Ευρώπης, δεν δίνει την απαραίτητη σημασία στη μη ιατρική παρέμβαση, και πρέπει να χτιστεί ένα τέτοιο σύστημα, γιατί αλλιώς το σύστημα ιατρικής παρέμβασης θα καταρρεύσει, καθώς δεν υπάρχει πρόληψη».

Επισήμανε πως η πιο προηγμένη προσέγγιση πρόληψης στην Ευρώπη εφαρμόζεται στη Γερμανία, η οποία επενδύει το 1% του ΑΕΠ της στην πρόληψη, ενώ η Κύπρος μόλις το 0,2%, κατευθύνοντας περίπου το 8% στην ιατρική παρέμβαση. Παρότι η Κύπρος καταγράφει από τους καλύτερους δείκτες υγείας στην Ευρώπη, ο Δρ Μαλάς υπογράμμισε πως η επένδυση στην ιατρική παρέμβαση δεν συσχετίζεται απαραίτητα με τη γενική κατάσταση της υγείας του πληθυσμού.

Επισημαίνοντας ότι «εκεί που ομαδοποιείται ο κόσμος, διαμορφώνεται ο τρόπος ζωής», ανέφερε ότι «η παιδεία είναι ένας τομέας στον οποίο μπορούμε να παρέμβουμε, τόσο όσον αφορά τη διατροφή όσο και τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τους κινδύνους». Ταυτόχρονα, τόνισε το σοβαρό πρόβλημα της παχυσαρκίας στην Κύπρο, αναφέροντας χαρακτηριστικά πως «καταναλώνουμε τροφές κακής ποιότητας, με αποτέλεσμα αυτή η γενιά των παιδιών μας να εξελιχθεί στη γενιά των πολιτών αυτής της χώρας με τα μεγαλύτερα προβλήματα».

Γάτες… οι Κύπριοι στον υγιεινό τρόπο ζωής

Στη δική του τοποθέτηση, ο Executive Chairman της RAI Consultants Ltd, Ολύμπιος Τομάζου, εξήγησε πως σε αρκετές κατηγορίες προϊόντων παρατηρείται μείωση κινδύνου. Έφερε ως παράδειγμα το φρέσκο γάλα, σημειώνοντας πως τα προϊόντα με μειωμένα λιπαρά αντιπροσωπεύουν περίπου το 80% της κατανάλωσης, ενώ τα εναλλακτικά γάλατα φτάνουν πλέον το 15%.

Αντίστοιχα, ανέφερε μείωση στη ζάχαρη και την κατανάλωση αναψυκτικών, με τα αναψυκτικά χωρίς ζάχαρη να αποτελούν περίπου το μισό της κατανάλωσης.

Παρόμοιες τάσεις, σύμφωνα με τον κ. Τομάζου, καταγράφονται και στο κάπνισμα, με περίπου 25% των καπνιστών να χρησιμοποιούν ηλεκτρονικά τσιγάρα, ενώ το παραδοσιακό τσιγάρο έχει περιοριστεί στο 50% της κατανάλωσης. «Βλέπουμε μια αυξημένη αίσθηση του κινδύνου, η οποία αποτυπώνεται περισσότερο στον τομέα των τροφίμων», σημείωσε.

Όσον αφορά την αντίληψη της υγιεινής διατροφής ανάλογα με την ηλικία, ο κ. Τομάζου εξήγησε ότι «στις μεγαλύτερες ηλικίες κυριαρχεί η αντίληψη πως υγιεινή διατροφή σημαίνει παραδοσιακά τρόφιμα, χρησιμοποιώντας συχνά τον όρο "χωριάτικο" είτε για το ψωμί είτε για άλλα είδη». Αντίθετα, «στις νεότερες ηλικίες επικρατεί μια διαφορετική αντίληψη, με έμφαση σε τρόφιμα χαμηλά σε λιπαρά και μεγαλύτερη επίγνωση της σημασίας της πρωτεΐνης».

Χαρακτήρισε τον νέο Κύπριο καταναλωτή ως «γάτα», εξηγώντας ότι «όταν αναλύουμε τη συμπεριφορά μιας γάτας, σύμφωνα με τον Δαρβίνο, εξετάζουμε το DNA και το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνει. Στην περίπτωση του Κύπριου καταναλωτή, DNA είναι το δημογραφικό του προφίλ. Ο πληθυσμός της Κύπρου είναι πλέον 966 χιλιάδες, εκ των οποίων το 24% δεν είναι Ελληνοκύπριοι. Αν συνυπολογίσουμε και τους αιτούντες ασύλου, φτάνουμε σε έναν πληθυσμό περίπου 1,2 εκατομμυρίων, με περίπου το ένα τρίτο να είναι ξένοι».

Αναφερόμενος στις τεράστιες αλλαγές στο περιβάλλον των Κυπρίων καταναλωτών, τόνισε ότι «το διαδίκτυο είναι πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας. Το 48% των Κυπρίων είναι απόφοιτοι πανεπιστημίου, επομένως μιλάμε για ανθρώπους που οφείλουμε να σεβόμαστε για τη γνώση τους. Δεν μπορούμε να τους κοροϊδέψουμε».

«Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά συνθέτουν την εικόνα της "γάτας" για τον Κύπριο καταναλωτή: έξυπνοι, επιθετικοί, με ανεπτυγμένες αισθήσεις, που ξέρουν τι είναι καλό για εκείνους, απλώς πρέπει να τους το δείξουμε και να τους το υποδείξουμε, ώστε να συμπεριφέρονται με τρόπο ωφέλιμο για τους ίδιους, για την κοινωνία και για την οικονομία», κατέληξε.

Η προτίμηση των καταναλωτών στο snacking

Από την πλευρά της, η Chief Operations Officer και Chief Financial Officer της Cyprus Trading Corporation FMCG Logistics and Distribution, Αργυρώ Ευσταθίου, εξήγησε πως «φαίνεται ξεκάθαρα ότι οι διατροφικές ανάγκες και προτιμήσεις των καταναλωτών στρέφονται προς την υγιεινή διατροφή».

Αναλύοντας την κατηγορία του snacking, ανέφερε ότι «οι περισσότεροι καταναλωτές αναζητούν προϊόντα με μειωμένη ζάχαρη». Όσον αφορά τα έτοιμα γεύματα ή τις πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται στη μαγειρική, παρατηρείται έντονο ενδιαφέρον για προϊόντα με μειωμένο αλάτι.

Στις κατηγορίες των γαλακτοκομικών προϊόντων, το ενδιαφέρον στρέφεται κυρίως προς τις θρεπτικές ουσίες που περιέχουν.

«Όλες αυτές οι τάσεις που παρατηρούνται στην αγορά επηρεάζουν και τους προμηθευτές και τους εμπόρους στην Κύπρο. Οι μεν προμηθευτές επενδύουν σημαντικά στην ανάπτυξη νέων μεθόδων παραγωγής αλλά και στην ενσωμάτωση πιο υγιεινών προϊόντων στις μελλοντικές τους γκάμες. Προσπαθούν να βελτιώσουν τις πρώτες ύλες, μειώνοντας τα φυτοφάρμακα και τις αντιβιώσεις, ώστε τα προϊόντα να είναι πιο υγιεινά για τον καταναλωτή», σημείωσε.

Στροφή των καπνιστών σε εναλλακτικά προϊόντα νικοτίνης

Μιλώντας για τους εναλλακτικούς τρόπους καπνίσματος και τη στροφή από το παραδοσιακό τσιγάρο, ο αντιπρόεδρος της Papastratos, θυγατρικής εταιρείας της Philip Morris, Ιάκωβος Καργαρώτος, επισήμανε πως το κάπνισμα αποτελεί μια βλαβερή συνήθεια με σοβαρές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία. Την ίδια στιγμή, τόνισε ότι «η καύση του καπνού είναι το βασικό πρόβλημα, ενώ η νικοτίνη, αν και εθιστική, δεν είναι η αιτία των ασθενειών που σχετίζονται με το κάπνισμα».

Περαιτέρω, ανέφερε πως περισσότεροι από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι σε όλο τον κόσμο καπνίζουν και, σύμφωνα με τις προβλέψεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, ο αριθμός αυτός αναμένεται να παραμείνει σταθερός τα επόμενα χρόνια. «Άρα, βλέπουμε ότι όλοι οι ρυθμιστικοί και φορολογικοί περιορισμοί που εφαρμόζονται σε παγκόσμιο επίπεδο, έχουν μάλλον μέτρια αποτελέσματα», σημείωσε.

«Ως Philip Morris, βλέποντας αυτά τα δεδομένα, έχουμε επενδύσει τεράστιους πόρους για την ανάπτυξη πλατφορμών εναλλακτικών προϊόντων, τα οποία είναι επιστημονικά ελεγμένα και δυνητικά προσφέρουν χαμηλότερο προφίλ κινδύνου σε σχέση με το τσιγάρο. Η σχετικότητα είναι ο όρος-κλειδί, προκειμένου να αξιολογούμε κάθε φορά όχι μόνο το κάπνισμα, αλλά και το πόσο μικρότερο είναι το ρίσκο των νέων προϊόντων, πάντα σε σχέση με το βασικό πρόβλημα», εξήγησε.

Τόνισε, επίσης, πως «σήμερα τα προϊόντα αυτά είναι πολύ πιο ώριμα στην αγορά, με πιο δημοφιλή τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και τα θερμαινόμενα προϊόντα καπνού. Διαρκώς δημοσιεύονται μελέτες από διάφορους οργανισμούς, οι οποίες καταδεικνύουν την υπεροχή των εναλλακτικών αυτών προϊόντων». Όπως είπε, «η νικοτίνη είναι η γέφυρα που ενθαρρύνει τη μετάβαση από το παραδοσιακό κάπνισμα σε προϊόντα μειωμένου κινδύνου και θα είναι μια δραματικά χαμένη ευκαιρία αν δεν δοθεί στους καταναλωτές πρόσβαση σε αυτή τη μετάβαση».