Τα αναπάντητα ερωτήματα για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και τα σενάρια για την «επόμενη μέρα»

Από την αρχή των πρωτοφανών χτυπημάτων του Ισραήλ κατά ιρανικών στόχων νωρίτερα αυτό το μήνα, οι στόχοι της επιχείρησης έγιναν απολύτως σαφείς.

Η πρόθεση, όπως προσεκτικά διευκρίνισε ένας Ισραηλινός στρατιωτικός αξιωματούχος στο CNNi, ήταν να απομακρυνθούν οριστικά οι «υπαρκτές» πυρηνικές και βαλλιστικές πυραυλικές απειλές της Ισλαμικής Δημοκρατίας.

Αφού οι ΗΠΑ, ενεπλάκησαν την περασμένη Κυριακή, σφυροκοπώντας τις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις με τις βόμβες που καταστρέφουν τα καταφύγια, ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ επέμεινε ότι τα πλήγματα ήταν μια «θεαματική στρατιωτική επιτυχία» και ότι οι πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν είχαν «εξαλειφθεί εντελώς».

Αλλά με την κατάπαυση του πυρός να έχει πλέον τεθεί σε ισχύ, δεν είναι καθόλου σαφές ότι ο φιλόδοξος στόχος έχει επιτευχθεί.

Δυτικές στρατιωτικές πηγές λένε ότι είναι πολύ νωρίς για να εκτιμηθούν πλήρως οι ζημιές που προκάλεσαν τα αμερικανικά και ισραηλινά πλήγματα, αν και οι δορυφορικές εικόνες που αναλύθηκαν από το CNNi, αποκαλύπτουν εκτεταμένες καταστροφές στις βασικές πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ισφαχάν, της Νατάνζ και του Φορντό.

Το αμφιλεγόμενο πρόγραμμα εμπλουτισμού ουρανίου του Ιράν, το οποίο χρησιμοποιεί φυγοκεντρητές που συχνά εγκαθίστανται βαθιά κάτω από το έδαφος σε οχυρωμένα καταφύγια, είναι πιθανό να έχει καταστεί μη λειτουργικό ή να έχει υποστεί ζημιές, αν όχι να έχει καταστραφεί εντελώς.

Ο Τραμπ επιμένει ότι το Ιράν δεν θα μπορέσει «ποτέ» να ξαναχτίσει το πυρηνικό του πρόγραμμα.

«Αυτό το μέρος είναι κάτω από βράχο, αυτό το μέρος κατεδαφίζεται», δήλωσε στους δημοσιογράφους στην Ουάσινγκτον την Τρίτη πριν μεταβεί στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στη Χάγη.

Αλλά αν υπάρχει πολιτική βούληση, το Ιράν μπορεί να έχει την ικανότητα και τα μέσα να αναβιώσει το πρόγραμμά του, ιδίως δεδομένου ότι η τεχνική του τεχνογνωσία είναι πιθανό να έχει επιβιώσει, παρά τη στοχοποίηση από το Ισραήλ πολλών Ιρανών πυρηνικών επιστημόνων.

Επιπλέον, αξιωματούχοι του Παρατηρητηρίου των Ηνωμένων Εθνών για τα πυρηνικά, του ΙΑΕΑ, επιβεβαιώνουν ότι δεν είναι ακόμη σίγουροι για το πού βρίσκεται το πυρηνικό υλικό που έχει ήδη κατασκευάσει το Ιράν, συμπεριλαμβανομένων περίπου 880 κιλών ουρανίου-235 εμπλουτισμένου σε καθαρότητα 60%, που είναι επικίνδυνα κοντά σε επίπεδα οπλικού βαθμού.

Ένας κορυφαίος Ιρανός πυρηνικός αξιωματούχος, ο Μοχαμάντ Εσλάμι, ο οποίος είναι επικεφαλής του οργανισμού ατομικής ενέργειας της χώρας, επέμεινε ότι το Ιράν «σχεδίασε εκ των προτέρων» για να διασφαλίσει ότι δεν θα υπάρξει «καμία διακοπή στο πυρηνικό μας πρόγραμμα».

Εν τω μεταξύ, τα ιρανικά κρατικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι πυρηνικές εγκαταστάσεις «εκκενώθηκαν» πριν από τα αμερικανικά πλήγματα, γεγονός που εγείρει ανησυχίες ότι μέρος ή το σύνολο του εμπλουτισμένου πυρηνικού υλικού έχει διατηρηθεί, ενδεχομένως σε μυστικές εγκαταστάσεις άγνωστες στους επιθεωρητές.

Ωστόσο, ακόμη και αν το Ιράν ήταν σε θέση να κρύψει με ασφάλεια το εμπλουτισμένο ουράνιο του, η μετατροπή του σε πολεμικό υλικό «δεν πρόκειται να είναι μια γρήγορη διαδικασία», δεδομένου ότι η εκστρατεία βομβαρδισμών των ΗΠΑ και του Ισραήλ «έχει προκαλέσει σοβαρή ζημιά στην ικανότητα του Ιράν να κατασκευάσει πυρηνικό όπλο», δήλωσε ο Ντέιβιντ Ολμπράιτ, πρώην επιθεωρητής πυρηνικών όπλων του ΟΗΕ, ο οποίος είναι τώρα πρόεδρος της δεξαμενής σκέψης Institute for Science and International Security (ISIS). Εκτίμησε ότι το Ιράν θα χρειαστεί «ένα ή δύο καλά χρόνια» για να κατασκευάσει πυρηνικό όπλο.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: ΓΔ ΔΟΑΕ: «Το Ιράν θα μπορούσε να ξαναρχίσει να εμπλουτίζει ουράνιο εντός μηνών»

Αλλά η ικανότητα δεν είναι το ίδιο με την πρόθεση.

Ένα βασικό ερώτημα παραμένει αν το Ιράν, το οποίο πάντα επέμενε ότι το πυρηνικό του πρόγραμμα προορίζεται για αυστηρά ειρηνικούς σκοπούς, αλλάζει τώρα τους υπολογισμούς και τη στρατηγική του.

Εδώ και χρόνια, οι σκληροπυρηνικές φωνές στο εσωτερικό της Ισλαμικής Δημοκρατίας ζητούσαν ένα πυρηνικό όπλο ως αποτρεπτικό μέσο απέναντι ακριβώς στο είδος της συντριπτικής επίθεσης που υπέστη το έθνος τις τελευταίες 12 ημέρες. Αναπόφευκτα, αυτές οι εκκλήσεις μπορεί τώρα να έχουν ενισχυθεί.

Ήδη, Ιρανοί αξιωματούχοι υπαινίσσονται δημοσίως ότι θα αποχωρήσουν από μια βασική συνθήκη για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων, την NPT, η οποία έχει σχεδιαστεί για την παρακολούθηση και την πρόληψη της παγκόσμιας εξάπλωσης των πυρηνικών όπλων.

«Η NPT δεν είναι σε θέση να μας προστατεύσει, οπότε γιατί μια χώρα όπως το Ιράν, ή άλλες χώρες που ενδιαφέρονται να έχουν ειρηνική πυρηνική ενέργεια, θα πρέπει να βασίζονται στη NPT», δήλωσε ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών, Αμπάς Αραγκτσί.

Δυσοίωνα, άλλοι Ιρανοί νομοθέτες έχουν ζητήσει από την Ισλαμική Δημοκρατία να αποχωρήσει επίσημα.

Εάν συμβεί αυτό, θα ερμηνευθεί σχεδόν σίγουρα ως επιβεβαίωση της πρόθεσης του Ιράν να κατασκευάσει βόμβα.

Αλλά δεν είναι βέβαιο ότι η εξαιρετικά ασταθής κατάσταση θα εξελιχθεί κατ' αυτόν τον τρόπο.

Μια άλλη σκέψη που μπορεί να επιβραδύνει οποιαδήποτε εξόρμηση της Ισλαμικής Δημοκρατίας να περάσει το πυρηνικό κατώφλι και να κατασκευάσει ένα όπλο είναι η πιθανή απειλή αλλαγής καθεστώτος, την οποία επιδιώκει ενεργά το Ισραήλ και με την οποία παίζει, τις τελευταίες ημέρες, ο Τραμπ.

Προς το παρόν, με την κατάπαυση του πυρός σε ισχύ, η απειλή αυτή φαίνεται να έχει υποχωρήσει. Και ο Τραμπ δήλωσε έκτοτε στους δημοσιογράφους ότι δεν θέλει να δει αλλαγή καθεστώτος στο Ιράν, λέγοντας ότι μια τέτοια κίνηση θα δημιουργούσε χάος.

Αλλά αν υπάρξουν περαιτέρω ενδείξεις ότι το Ιράν οδεύει προς μια πυρηνική έκρηξη, αυτή η επιλογή της αλλαγής καθεστώτος -όσο κι αν είναι γεμάτη κινδύνους και απρόβλεπτα- μπορεί να ξαναβρεί το δρόμο της στο τραπέζι.

Μια συνολική πυρηνική συμφωνία με το Ιράν εξακολουθεί επίσης να αποτελεί επιλογή.

Την περασμένη εβδομάδα στη Γενεύη, κορυφαίοι Ευρωπαίοι και Ιρανοί διπλωμάτες διερεύνησαν ιδέες για μια πιθανή συμφωνία, συμπεριλαμβανομένης μιας πρότασης για απευθείας συνομιλίες μεταξύ του Ιράν και των ΗΠΑ.

Στη συνέχεια, μετά τα αμερικανικά πλήγματα στο Ιράν, ένας δυτικοευρωπαίος διπλωμάτης δήλωσε στο CNNi ότι το «πραγματικό παράθυρο ευκαιρίας» είχε «κλείσει» από την αμερικανική δράση.

Αλλά τώρα, αν η εύθραυστη εκεχειρία μεταξύ του Ιράν και του Ισραήλ που μεσολάβησαν οι ΗΠΑ διατηρηθεί, μπορεί να έχει ανοίξει και πάλι αυτό το παράθυρο.

Πηγή: Cnn.gr