Δεν αρκούν τα προγράμματα απεξάρτησης στις Κεντρικές Φυλακές-Τεράστιες οι ανάγκες για ολοήμερα κέντρα

Αρκετές είναι οι ελλείψεις που εξακολουθούν να παρατηρούνται στα προγράμματα απεξάρτησης που εφαρμόζονται στις Κεντρικές Φυλακές, παρά τη μεγάλη ανάγκη για τέτοιες υπηρεσίες, όπως καταδεικνύουν και οι αριθμοί που παρουσίασαν οι αρμόδιοι ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Υγείας. Κατά τη διάρκεια της συνεδρίας τέθηκε επί τάπητος η ανάγκη για λειτουργία ολοήμερων κέντρων απεξάρτησης, καθώς και η σημασία τους για την παροχή θεραπείας σε αποφυλακισθέντες που καταδικάστηκαν για αδικήματα σχετιζόμενα με την κατοχή και χρήση παράνομων ναρκωτικών ουσιών.

Οι αριθμοί συμμετοχής στα υπάρχοντα προγράμματα απεξάρτησης αποτυπώνουν όχι μόνο τη σημαντική ζήτηση για θεραπευτικές παρεμβάσεις αλλά και τα περιορισμένα περιθώρια κάλυψης των αναγκών εντός του σωφρονιστικού συστήματος. Ενδεικτικά, μόνο στο πρόγραμμα «Δανάη» καταγράφηκαν αυξομειώσεις στους συμμετέχοντες από μήνα σε μήνα, γεγονός που φανερώνει την αστάθεια και την αβεβαιότητα ως προς τη διατήρηση της θεραπευτικής συνέχειας. Την ίδια στιγμή, παρά τις προσπάθειες ένταξης περισσότερων κρατουμένων, το γεγονός ότι οι παραπομπές μέσω της Συμβουλευτικής Επιτροπής παραμένουν χαμηλές υπογραμμίζει την ανάγκη για ενίσχυση των μηχανισμών παρακολούθησης και επέκτασης των διαθέσιμων επιλογών θεραπείας.

Ο Διευθυντής των Κεντρικών Φυλακών, Κωνσταντίνος Κωνσταντινίδης, κατά την τοποθέτησή του ανέφερε πως «τα τελευταία χρόνια αναπτύξαμε ένα σύστημα μέσα από το οποίο οι κρατούμενοι έχουν τη δυνατότητα, μέσω προγραμμάτων στήριξης, να καλλιεργήσουν δεξιότητες και να βελτιώσουν τη ζωή τους». Παράλληλα, σημείωσε ότι έχει λειτουργήσει το Γραφείο Κοινωνικής Στήριξης, το οποίο αναλαμβάνει την αξιολόγηση, καθοδήγηση και παραπομπή των κρατουμένων σε εξειδικευμένα συμβουλευτικά και θεραπευτικά προγράμματα.

Ο κ. Κωνσταντινίδης παραδέχθηκε ότι μεγάλο ποσοστό των κρατουμένων έχει εμπλοκή σε υποθέσεις που σχετίζονται με ναρκωτικά, επισημαίνοντας πως στις φυλακές εφαρμόζονται δύο βασικά προγράμματα στήριξης, το «Δανάη» και το «Λέμβος», στα οποία η συμμετοχή γίνεται σε εθελοντική βάση. «Είχαμε κάποια θέματα, όμως σε συνεργασία με τους λειτουργούς του Δανάη επεκτείναμε το πρόγραμμα ώστε να περιλαμβάνει και κρατούμενους σε άλλες πτέρυγες», είπε. Παραθέτοντας στοιχεία, ανέφερε ότι στο πρόγραμμα «Δανάη» συμμετείχαν 86 άτομα τον Ιανουάριο του 2025, 92 τον Φεβρουάριο, 69 τον Μάρτιο, 33 τον Απρίλιο και 64 τον Μάιο. Σημαντική είναι και η συμμετοχή στο πρόγραμμα «Λέμβος», το οποίο δεν έχει μόνο θεραπευτικό χαρακτήρα αλλά συμβάλλει και στην ανάπτυξη υπευθυνότητας και κοινωνικών δεξιοτήτων. Όσον αφορά τις παραπομπές μέσω της Συμβουλευτικής Επιτροπής, μέχρι τον Μάιο του 2025 είχαν παραπεμφθεί σε θεραπευτικά προγράμματα 13 άτομα.

Από την πλευρά του Υπουργείου Δικαιοσύνης, ο Άριστος Τσιάρτας σημείωσε πως «τα τελευταία χρόνια έχει συντελεστεί μία σημαντική στροφή στον τρόπο αντιμετώπισης των χρηστών ναρκωτικών, με έμφαση στην παροχή θεραπείας αντί στην τιμωρητική προσέγγιση. Δίνουμε στους κρατούμενους την ευκαιρία να ενταχθούν σε προγράμματα απεξάρτησης και αποθεραπείας μέσα στη φυλακή». Υπογράμμισε επίσης ότι σε πρώτο στάδιο, η Αστυνομία προσπαθεί να στηρίξει κυρίως νεαρά άτομα, παρέχοντας εναλλακτικές ώστε να ενταχθούν σε προγράμματα αποθεραπείας, αποφεύγοντας έτσι την πλήρη εμπλοκή στον ποινικό μηχανισμό. Επιπρόσθετα, όπως εξήγησε, μετά την εκδίκαση μίας υπόθεσης και την έκδοση καταδικαστικής απόφασης, οι καταδικασθέντες έχουν δικαίωμα να υποβάλουν αίτηση στη Συμβουλευτική Επιτροπή, ζητώντας την ένταξή τους σε θεραπευτικό πρόγραμμα πριν την επιβολή της ποινής.

Αναφορικά με την εσωτερική διαχείριση των κρατουμένων, ο κ. Τσιάρτας εξήγησε πως γίνεται διαχωρισμός μεταξύ εκείνων που καταδικάστηκαν για αδικήματα σχετιζόμενα με ναρκωτικά και όσων είναι χρήστες αλλά καταδικάστηκαν για άλλα αδικήματα. «Έχουμε αναπτύξει δύο προγράμματα εντός των φυλακών, ειδικά σχεδιασμένα για τις ανάγκες αυτών των κρατουμένων. Μετά την αποφυλάκισή τους, συνεχίζουμε να τους στηρίζουμε μέσω προγράμματος της Ανεξάρτητης Αρχής, εξασφαλίζοντας τη συνέχιση της θεραπείας και τη σταδιακή κοινωνική επανένταξή τους».

Εκ μέρους της ΥΚΑΝ, η εκπρόσωπός της αναφέρθηκε στο πρωτόκολλο συνεργασίας που εφαρμόζεται για την παραπομπή συλληφθέντων σε προγράμματα απεξάρτησης πριν από την εκδίκαση της υπόθεσής τους. «Έχουμε αναπτύξει μια κοινωνική υπηρεσία η οποία ασχολείται ενεργά με αυτές τις υποθέσεις. Το 2023 παραπέμφθηκαν 256 άτομα, το 2024 συνολικά 257 και μέχρι τον Μάιο του 2025, 101 άτομα».

Αιτήματα απεξάρτησης και στις υπερπλήρεις θεραπευτικές στέγες

Η εκπρόσωπος της Θεραπευτικής Κοινότητας «Αγία Σκέπη», Τίνα Παύλου, ανέφερε ότι την τελευταία δεκαετία είχε εδραιωθεί μια στενή συνεργασία με τις Κεντρικές Φυλακές, μέσω της οποίας χρόνιοι χρήστες με μεγάλες ποινές μπορούσαν να αιτηθούν αναστολή ποινής για λόγους θεραπείας. Η μεταφορά τους γινόταν με υπογραφή του Προέδρου της Δημοκρατίας, ωστόσο η διαδικασία διακόπηκε λόγω του υπερπληθυσμού στις δομές. «Τα άτομα αυτά ερχόντουσαν αποκλειστικά για θεραπεία στην Αγία Σκέπη και δεν μπορούσαν να μετακινηθούν αλλού», ανέφερε, προσθέτοντας πως η εισήγηση τους είναι να μην παραπέμπονται στο πρόγραμμα «Δανάη», καθώς οι παρεμβάσεις που προσφέρει δεν είναι στο βάθος και την ένταση που χρειάζονται οι χρόνιοι χρήστες.

Όπως τόνισε, «το επίπεδο θεραπείας που απαιτείται για τέτοιες περιπτώσεις αντιστοιχεί σε αυτό που προσφέρεται στην Αγία Σκέπη». Η ίδια κατέληξε λέγοντας ότι έχουν ήδη παραληφθεί 50 αιτήσεις κρατουμένων με ποινές φυλάκισης μεγάλης διάρκειας, οι οποίοι είναι χρήστες για περισσότερο από 20 χρόνια και απαιτούν εντατική θεραπευτική παρέμβαση ακόμα και εντός των φυλακών.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

• Ανθίζει το παγκόσμιο λαθρεμπόριο κοκαΐνης-Στα 25 εκατομμύρια οι χρήστες
• Με στοχευμένες δράσεις επιχειρεί να απομακρύνει τους νέους από τα ναρκωτικά η Αρχή Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων