Καίει το Τμήμα Δασών η έκθεση Ελεγκτικής για Ακάμα-Χάθηκε εγγυητική ενός εκατομμυρίου, αυξήθηκε κατά 135% το κόστος

Ελλείψεις και παραλείψεις εκ μέρους του Τμήματος Δασών που οδήγησαν σε καθυστερήσεις, επιπλέον κόστος, και μη διασφάλιση του δημόσιου συμφέροντος στο θέμα της υλοποίησης δύο βασικών δράσεων του Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης του Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα, διαπιστώνει η Ελεγκτική Υπηρεσία.

Στην Έκθεση της με τίτλο «Έλεγχος Συμβάσεων Κατασκευαστικών Έργων για το Εθνικό Δασικό Πάρκο Ακάμα», η Ελεγκτική Υπηρεσία αναφέρει πως η Έκθεση αφορά στον έλεγχο τεσσάρων συμβάσεων του Τμήματος Δασών που σχετίζονται με την υλοποίηση δύο βασικών δράσεων του Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης του Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα, το οποίο συγχρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα «ΘΑΛΕΙΑ 2021-2027» με ευρωπαϊκά κονδύλια ύψους €16,5εκ. Οι δύο δράσεις περιλαμβάνουν, πρώτο, τη βελτίωση του κύριου οδικού δικτύου του Πάρκου (Φάση Α’) και, δεύτερο, την κατασκευή και διαχείριση δεκατεσσάρων κόμβων υποδομών.

Για τη βελτίωση του οδικού δικτύου, διαπιστώθηκε σημαντική καθυστέρηση στον τερματισμό της κατασκευαστικής σύμβασης παρόλο που ήταν προφανές ότι υπήρχε σοβαρή απόκλιση από την τήρηση του χρονοδιαγράμματος. Το Τμήμα Δασών δεν ενήργησε έγκαιρα, με αποτέλεσμα να προκύψουν πρόσθετες απαιτήσεις εκ μέρους του εργολάβου γύρω στις €500.000. Επίσης απωλέσθηκε η δυνατότητα ρευστοποίησης εγγυητικών ύψους €1εκ.

Σχετικά με τη μελέτη του έργου, διαπιστώθηκε ελλιπής καθορισμός στόχων, με αποτέλεσμα να προκληθούν καθυστερήσεις και η ανάγκη για επιπλέον σύμβαση επίβλεψης. Επιπλέον, χρησιμοποιήθηκαν διαδικασίες ανάθεσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση, κατά παράβαση της σχετικής νομοθεσίας, τόσο για μέρος της μελέτης όσο και για την επίβλεψη, γεγονός που οδήγησε σε λανθασμένες αποφάσεις και παραβίαση κανονισμών.

Για τους κόμβους υποδομών διαχείρισης, το Τμήμα Δασών προκήρυξε τις σχετικές συμβάσεις πριν εξασφαλιστεί η απαιτούμενη Περιβαλλοντική Γνωμάτευση, γεγονός που επέφερε αναγκαστικές αλλαγές στη μελέτη, αύξηση κόστους κατά 135,3% και σοβαρές καθυστερήσεις (89,86% πέραν της συμβατικής διάρκειας).

Ακόμα, καθυστέρησε η ανταπόκριση του Τμήματος στην υποβολή διευκρινήσεων και στοιχείων προς την Κεντρική Επιτροπή Αλλαγών και Απαιτήσεων, δημιουργώντας διοικητικό κόστος και δυσλειτουργία στη διαχείριση της σύμβασης.

Συνολικά, σύμφωνα με την Ελεγκτική Υπηρεσία, ο έλεγχος ανέδειξε την ανάγκη για ουσιαστική βελτίωση των διαδικασιών του Τμήματος Δασών ώστε να διασφαλιστεί η αποτελεσματική, οικονομική και αποδοτική υλοποίηση των έργων στο Δασικό Πάρκο Ακάμα και η συμμόρφωση με τη σχετική νομοθεσία.

Η Έκθεση στα Γενικά συμπεράσματα της αναφέρει αρχικά πως από τα επιμέρους ευρήματα του ελέγχου, προκύπτει, πρώτο, πως το Τμήμα Δασών προχώρησε στην προκήρυξη και την κατακύρωση διαγωνισμών για τη μελέτη και κατασκευή Έργων, χωρίς προηγουμένως να έχει εξασφαλίσει έγκαιρα τις απαραίτητες περιβαλλοντικές ή/και άλλες γνωματεύσεις/εγκρίσεις από τους εμπλεκόμενους Φορείς/Τμήματα.

Ως αποτέλεσμα αυτού, προέκυψαν, μεταξύ άλλων, τα προβλήματα, όπως το γεγονός ότι δεν υπήρξαν σημαντικές αλλαγές στη μελέτη των Έργων, μετά τη λήξη της Σύμβασης των Μελετητών και πως το Τμήμα Δασών ΤΔ προχώρησε σε νέο διαγωνισμό με τη χρήση της διαδικασίας διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση για την ολοκλήρωση εργασιών οι οποίες περιλαμβάνονταν στην αρχική Σύμβαση των Μελετητών και οι οποίες δεν κατέστη δυνατό να ολοκληρωθούν μέχρι τη λήξη της Σύμβασής τους.

Επίσης, το Τμήμα Δασών προέβηκε στη σύναψη νέας Σύμβασης για τον ορισμό Επιβλέποντα Μηχανικού, μετά την έναρξη των κατασκευαστικών εργασιών του Έργου στο Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα. Η εν λόγω παράλειψη του Τμήματος, πέραν των αχρείαστων καθυστερήσεων που προκλήθηκαν στο κατασκευαστικό Συμβόλαιο, ενδεχομένως να είχε ως αποτέλεσμα την καταβολή υψηλότερου ποσού αμοιβής στους Συμβούλους Μελέτης από αυτό που θα καταβαλλόταν αν η υποχρέωση αυτή περιλαμβανόταν στους όρους της αρχικής Σύμβασης των Μελετητών του Έργου.

Ακόμη υπήρξε σημαντική αύξηση στον εκτιμώμενο χρόνο ετοιμασίας της μελέτης και στο εκτιμώμενο κόστος κατασκευής των Έργων κατά την προκήρυξή τους, λόγω των αλλαγών που έπρεπε να γίνουν στις μελέτες.

Δεύτερο, στο έργο της βελτίωσης μέρους του κύριου οδικού δικτύου του Ειδικού Δασικού Πάρκο Ακάμα, υπήρξε σημαντική αδικαιολόγητη καθυστέρηση εκ μέρους του Αναδόχου, ο οποίος πρόδηλα, από την αρχή του Έργου, δεν μπορούσε να συμμορφωθεί με τις συμβατικές του υποχρεώσεις.

Σημειώνεται πως παρά τις προειδοποιητικές επιστολές που αποστάλθηκαν στον Ανάδοχο από το Τμήμα Δασών, το Τμήμα λανθασμένα δεν προχώρησε έγκαιρα στη λύση EΙΔΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΤΔ/02/2025 49 της Σύμβασης. Ως αποτέλεσμα, μετά την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου για εκτεταμένη αναστολή των εργασιών, η οποία λήφθηκε με το πέρας του 94% της συμβατικής χρονικής διάρκειας και ενώ είχαν ολοκληρωθεί οι εργασίες σε ποσοστό μόλις 17,67%, ο Ανάδοχος προέβηκε στον τερματισμό της, υποβάλλοντας απαιτήσεις, στη βάση του ότι η αναστολή των εργασιών υπερέβηκε κατά πολύ τις 84 ημέρες που προβλέπονται στο Συμβόλαιο.

Επιπρόσθετα, το Τμήμα Δασών δεν προχώρησε έγκαιρα στην ρευστοποίηση των εγγυητικών του Έργου ύψους €1εκ., με αποτέλεσμα να τις ρευστοποιήσει ο Ανάδοχος όταν έληξαν. Με την αποτυχία ρευστοποίησης των εγγυητικών εκ μέρους του Τμήματος Δασών, δεν διασφαλίστηκε, σε οποιαδήποτε περίπτωση, το δημόσιο συμφέρον.

Τρίτο, το Τμήμα Δασών σε αριθμό περιπτώσεων προέβηκε σε λανθασμένες ενέργειες/αποφάσεις, χωρίς να πληρούνται οι προϋποθέσεις των ανάλογων άρθρων του Ν.73(Ι)/2016 και των ανάλογων κανονισμών της ΚΔΠ 138/2016 που επικαλέστηκε για την εφαρμογή τους.

Τέταρτο, υπήρξε μη έγκαιρη και μη ικανοποιητική ανταπόκριση από το Τμήμα Δασών στις υποχρεώσεις του όσον αφορά στην ετοιμασία και προώθηση αιτημάτων Αναδόχων των Έργων στις αρμόδιες Επιτροπές ΤΕΑΑ/ΚΕΑΑ. Αρκετά από τα αιτήματα που υποβλήθηκαν στην Κεντρική Επιτροπή Αλλαγών και Απαιτήσεων, ήταν καθυστερημένα, ελλιπή ή/και μη τεκμηριωμένα.

Στις συστάσεις της, η Ελεγκτική Υπηρεσία αναφέρει πως από τα ευρήματα/συμπεράσματα που προέκυψαν συστήνει στο Τμήμα Δασών τη λήψη μέτρων/ενεργειών για όλους τους διαγωνισμούς Έργων που προκηρύσσει.

Συγκεκριμένα, συστήνει όπως πριν την προκήρυξη οποιουδήποτε διαγωνισμού Έργου, να βεβαιώνεται ότι λαμβάνει όλες τις απαραίτητες εγκρίσεις/γνωματεύσεις/απόψεις για το Έργο από όλους τους επηρεαζόμενους Φορείς/Τμήματα, ώστε αυτές να λαμβάνονται υπόψη στο στάδιο ετοιμασίας της μελέτης του Έργου και εντοπίζει ακριβώς τις πραγματικές ανάγκες και στόχους του Έργου, πριν την προκήρυξη του σχετικού διαγωνισμού μελέτης για το Έργο.

Επίσης, συστήνει όπως στο στάδιο εκτέλεσης οποιουδήποτε Έργου, να διαχειρίζεται ορθά τη Σύμβαση και να παρακολουθεί στενά την πρόοδο των εργασιών, διασφαλίζοντας σε κάθε περίπτωση την άμεση και χωρίς χρονοτριβή εφαρμογή των διαδικασιών που προβλέπονται, την έγκαιρη, ολοκληρωμένη και εμπεριστατωμένη αξιολόγηση και προώθηση τυχόν χρονικών/οικονομικών αιτημάτων του Αναδόχου στα αρμόδια όργανα χειρισμού αλλαγών και απαιτήσεων, την ετοιμασία ενδιάμεσων εκθέσεων προόδου για την απόδοση του Αναδόχου, καθώς και του Μελετητή, σύμφωνα με τις πρόνοιες της σχετικής νομοθεσίας και τη συμμόρφωση του Αναδόχου με όλες τις συμβατικές του υποχρεώσεις, ειδικά στα θέματα τυχόν καθυστερήσεων στην ολοκλήρωση του Έργου ή/και μη ικανοποιητικής απόδοσής του.

Ακόμη, συστήνει να γίνουν το συντομότερο όλες οι ενδεδειγμένες ενέργειες εκ μέρους της Διεύθυνσης του Τμήματος για την ενδελεχή εκπαίδευση των λειτουργών του που αναλαμβάνουν Συντονιστές Έργων, ώστε να γνωρίζουν και να εφαρμόζουν ορθά τις πρόνοιες της νομοθεσίας περί δημοσίων συμβάσεων και των σχετικών κανονισμών.

Τμήμα Δασών: Έχουμε λάβει σοβαρά υπόψη τις συστάσεις της Ελεγκτικής

Σε ανακοίνωση του το Τμήμα Δασών αναφέρει ότι «το Τμήμα Δασών του Υπουργείου Γεωργίας Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος έχει λάβει σοβαρά υπόψη τις συστάσεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας που καταγράφονται στην Ειδική Έκθεση: TΔ/01/2025 για τον έλεγχο των Συμβάσεων των κατασκευαστικών έργων για το Εθνικό Δασικό Πάρκο Ακάμα και ήδη έχει προχωρήσει σε ενέργειες για βελτίωση των διαδικασιών προώθησης νέων κατασκευαστικών Έργων και παρακολούθησης σχετικών Συμβάσεων. Επίσης, έχει προωθήσει την περαιτέρω εκπαίδευση Προσωπικού σε θέματα διαχείρισης συμβάσεων, σχετικής νομοθεσίας και κανονισμών και ετοιμασία εγγράφων διαγωνισμού.

Βελτιώσεις που έγιναν από το Τμήμα Δασών κατόπιν των συστάσεων της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, καταγράφονται στη σχετική έκθεση της Υπηρεσίας, γεγονός που καταδεικνύει τη βούληση του Τμήματος για συνεχή βελτίωση. Το θέμα των εγγυητικών του κατασκευαστικού συμβολαίου της Α’ Φάσης για τη βελτίωση του οδικού δικτύου, τυγχάνει χειρισμού από τις αρμόδιες Αρχές του Κράτους, και ως εκ τούτου, επί του παρόντος, δεν μπορεί να γίνει οποιαδήποτε δημόσια τοποθέτηση.

Το Τμήμα επιθυμεί να σημειώσει ότι τα υπό αναθεώρηση Έργα στην περιοχή του Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα, είχαν σχεδιαστεί μετά από πολύχρονες, επισταμένες και επίπονες προσπάθειες συγκερασμού όλων των θέσεων των διαφόρων Υπηρεσιών/Τμημάτων και Υπουργείων. Αυτή την περίοδο είναι σε εξέλιξη σειρά ενεργειών ώστε η Α’ Φάση να επαναρχίσει με μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, νοουμένου ότι ληφθούν οι απαραίτητες εγκρίσεις από την περιβαλλοντική αρχή και αφού ακολουθηθούν όλες οι νενομισμένες διαδικασίες.

Καταλήγοντας, το Τμήμα Δασών επιθυμεί να σημειώσει ότι έχει ως βασική αρχή την προστασία του Ακάμα και την ανάδειξή του ως περιβαλλοντικού θησαυρού της χώρας μας. Γι’ αυτό, σε συνεργασία με τα συναρμόδια τμήματα, προχωρεί στην αναθεώρηση του αρχικού σχεδιασμού ώστε να μειωθεί το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των έργων».