«Η κρίση Ισραήλ-Ιράν είναι σύμπτωμα ενός αποτυχημένου, ηγεμονικού και στρατιωτικοποιημένου διπλωματικού πλαισίου»

Η εμπόλεμη σύρραξη που έχει ξεσπάσει μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, με πιθανή άμεση εμπλοκή των ΗΠΑ, είναι εξαιρετικά επικίνδυνη, δήλωσε στο ΚΥΠΕ ο  Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Κύπρου Κώστας Μ. Κωνσταντίνου, προσθέτοντας ότι παρακολουθούμε την πλήρη στρατικοποίηση και τον εκφυλισμό της διπλωματίας.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ

Η κρίση Ισραήλ-Ιράν, είπε, δεν είναι μόνο στρατιωτική αντιπαράθεση, αλλά σύμπτωμα ενός αποτυχημένου, ηγεμονικού και στρατιωτικοποιημένου διπλωματικού πλαισίου.

"Η χρήση βίας και οι απειλές κλιμάκωσης των επιθέσεων λειτουργεί ως εργαλείο πειθαναγκασμού και αποδοχής των όποιων όρων τίθενται από τον ισχυρό. Ως αποτέλεσμα, οι διπλωμάτες δεν εργάζονται να επιλύσουν ή να αποτρέψουν τη σύγκρουση αλλά επικουρούν τις στρατιωτικές επιχειρήσεις και τους όποιους στρατηγικούς στόχους έχει καθορίσει ο δυνατός δρώντας. Aυτού του είδους η διπλωματία εντείνει το πρόβλημα που προσπαθεί να επιλύσει. Ή το επιλύει επιφανειακά μέσα από συναλλαγές και συνθηκολόγηση πουν δεν έχουν διάρκεια διότι δεν επενδύουν σε δομές εμπιστοσύνης και αμοιβαίου σεβασμού" σημείωσε ο κ. Κωνσταντίνου. 

Είπε ότι ακόμη και από την οπτική του στρατηγικού στόχου της μη απόκτησης πυρηνικών όπλων από το Ιράν, "το οποίο είναι κατανοητό, το καίριο ερώτημα παραμένει. Γιατί αυτή η «προληπτική δράση» τώρα; Γιατί δράση που δεν στοχεύει μόνο το κυβερνητικό σύστημα στο Ιράν αλλά που καθορίζει τους άμαχους πολίτες και πάλι ως παράπλευρες απώλειες; Και ενώ διεξάγονταν διαπραγματεύσεις ΗΠΑ-Ιράν για το πυρηνικό ζήτημα;"

Σωστά, είπε, η Ιρανή Νομπελίστρια Ειρήνης, Narges Mohammadi, "ακτιβίστρια που δεινοπάθησε στις φυλακές του Ιράν, ξεκαθάρισε ότι η ελευθερία και η δημοκρατία στο Ιράν δεν κερδίζονται με τον πολεμοχαρή και στυγνό τρόπο που προωθεί ο Νετανιάχου και ο Τραμπ".

Πρέπει να θυμόμαστε, ανέφερε, "ότι η επίκληση της αλλαγής καθεστώτος και εκδημοκρατικοποίησης ως μέσο νομιμοποίησης στρατιωτικών επεμβάσεων έχει σαφές και μακρύ ιστορικό".

Όταν,  υπενθύμισε, "επίσημα δηλώνεται σε ανώτατο κρατικό επίπεδο ότι ο Αγιατολάχ Χαμεϊνί θα έχει την ίδια κατάληξη που είχε ο Σαντάμ Χουσείν στο Ιράκ, καλό επίσης να θυμόμαστε ότι η εισβολή στο Ιράκ το 2003 έγινε στη βάση «βεβαιότητας» ότι υπήρχαν όπλα μαζικής καταστροφής τα οποία όμως ποτέ δεν βρέθηκαν".

"Όπως και τότε, έτσι και τώρα, δεν αφήνονται οι διεθνείς θεσμοί, όπως η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ), να αξιολογήσουν ολικά την κατάσταση και να αποφανθούν. Αντιθέτως, ερμηνεύονται οι δηλώσεις τους επιλεκτικά και εργαλειακά. Συνοπτικά και αιφνιδίως αποφασίζονται ένοπλες επιθέσεις που προκαταλαμβάνουν τις όποιες αξιολογήσεις, αλλά και τις προτροπές της ΙΑΕΑ για μη χρήση βίας σε πυρηνικές εγκαταστάσεις" σημείωσε. 

Είναι σημαντικό, είπε ο Καθηγητής, "να ξεφύγουμε από την απλουστευμένη λογική του απόλυτου δικαίου της μιας ή της άλλης πλευράς, που προάγει την περιφερειακή πόλωση και τη συνεχή εχθρότητα στην Μέση Ανατολή. Οι ρητορικές περί υπαρξιακής απειλής του Ισραήλ ή της αντισιωνιστικής αποστολής του Ιράν λειτουργούν ισοπεδωτικά ως μηχανισμοί κινητοποίησης βίας και πολιτικής υποστήριξης καθεστώτων που θέλουν να παραμείνουν στην εξουσία, όχι ως ουδέτερη περιγραφή της πραγματικότητας. Έτσι, η κρίση αναπαράγεται αντί να επιλύεται".

Επισήμανε ότι η υποσχόμενη σταθερότητα "που κάποιοι ισχυρίζονται ότι θα επέλθει με την ανατροπή του ολοκληρωτικού καθεστώτος στο Ιράν είναι καθόλα προβληματική πρόταση".

Εξήγησε ότι "αντιθέτως, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να προχωρήσουμε σε μια παρατεταμένη περίοδο τοπικών ή/και περιφερειακών βίαιων συγκρούσεων. Το έχουμε δει και στο παρελθόν. Στην καλύτερη περίπτωση, η όποια λήξη εχθροπραξιών μετά από μια κατάρρευση του Ιρανικού καθεστώτος και η τάξη που θα επιβληθεί, θα βασίζεται στη λεγόμενη «ηγεμονική σταθερότητα». Δηλαδή, η ειρήνη θα επιβάλλεται μέσω ηγεμονικής ρύθμισης—εκβιασμών, απειλής βίας ή στρατιωτικής παρουσίας του ηγεμόνα—όχι μέσω οριζόντιας διαπραγμάτευσης και σχέσεων ισότητας και αμοιβαιότητας. Το χάσμα νομιμοποίησης που θα δημιουργηθεί, θα αποτρέπει και την ουσιαστική ασφάλεια".

Αντίθετα, είπε, "θα γίνει εφαλτήριο νέου κύκλου βίας που οι τοπικές κοινωνίες θα πληρώσουν ακριβά. Αυτό μας διδάσκει η ιστορία των στρατιωτικών επεμβάσεων στον Λίβανο, Ιράκ και Αφγανιστάν, οι νέες συγκρούσεις και τα προβλήματα μετάβασης που ακολούθησαν".

"Η κρίση Ισραήλ-Ιράν δεν είναι μόνο στρατιωτική αντιπαράθεση, αλλά σύμπτωμα ενός αποτυχημένου, ηγεμονικού και στρατιωτικοποιημένου διπλωματικού πλαισίου" είπε ο κ. Κωνσταντίνου.

Συνδυαστικά, ανέφερε, "δεν είναι μόνο τα αποτρόπαια εγκλήματα που συμβαίνουν στη Γάζα αυτή τη στιγμή και που αναλογικά έχουν ξεπεράσει προ πολλού το δικαίωμα της αυτοάμυνας. Είναι και το τι συμβαίνει στη Δυτική Όχθη, όπου με τον εποικισμό και δια της πυγμής στρατηγικά καταστρέφεται επί του εδάφους η δυνατότητα δημιουργίας Παλαιστινιακού κράτους".

"Αυτό το πλαίσιο όχι μόνο αποτυγχάνει να επιλύσει συγκρούσεις, αλλά δυστυχώς τις συντηρεί και τις διαιωνίζει" κατέληξε. 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

• ΒΙΝΤΕΟ: Φιλοπαλαιστίνιοι ακτιβιστές προκάλεσαν ζημιές σε πολεμικά αεροπλάνα με προορισμό το Ακρωτήρι
• Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών θα απευθυνθεί στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ
• Πεζεσκιάν: Μόνος τρόπος να τερματιστεί ο πόλεμος είναι να σταματήσουμε άνευ όρων την επιθετικότητα του Ισραήλ